ĠĢ Doyumu Değerlendirme Formu

ĠĢ doyumu çalıĢma yaĢamında her meslek için önemlidir. ĠĢ doyumu çalıĢanın yaĢamına anlam katan, çalıĢanların iĢ ve iĢ yaĢamlarında beklentilerine ulaĢtıkları zaman duydukları olumlu duygusal bir durumdur. 124

Bu çalıĢmada kullanılan “ĠĢ Doyumu Değerlendirme Formu” ilk defa 1999 yılında Selim Bener tarafından “HemĢirelerin Mesleki Doyumu ve Genel Ruh Sağlığı” isimli yüksek lisans tez çalıĢmasında kullanılmıĢtır. “ĠĢ Doyumu Değerlendirme Formunu” araĢtırmacı tarafından literatürden yararlanılarak ve ülke koĢulları düĢünülerek yapılan iĢle ilgili özellikleri belirten ifadelerden oluĢturularak derlenmiĢ ve düzenlenmiĢtir.125 _{Form toplam 41 sorudan iki}

aĢamalı olarak oluĢturulmuĢtur.

Sorunun birinci aĢamasında iĢ ile ilgili özelliğin çalıĢan için “önemli” ya da “önemli değil” seçenekleriyle, yapılan iĢ ile ilgili özellikler sorulmuĢtur. Eğer soru çalıĢan için “önemli ” ise sorunun ikinci aĢamasına geçilmiĢtir. Ġkinci aĢamadaki sorular çalıĢanın iĢ ile ilgili tutum ve davranıĢların çalıĢma ortamında karĢılanıp karĢılanmadığını araĢtırmak amacıyla sorulmuĢtur. Eğer karĢılanıyorsa “evet var iyi” seçeneği verilmiĢ, eğer karĢılanmıyorsa “hayır yok kötü” seçeneği değerlendirme formunda verilmiĢtir.

124 _{Serap Parlar, “Sağlık ÇalıĢanlarında Göz Ardı Edilen Bir Durum: Sağlıklı ÇalıĢma}

Ortamı”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6) 2008, s.522.

125 _{Selim Bener, “Hemşirelerin Mesleki Doyumu ve Ruh Sağlığı”, YayınlanmamıĢ Yüksek}

51 Bu çalıĢmada Bener‟in geliĢtirmiĢ olduğu bu form soru içeriklerinin bilgi- belge yönetimi çalıĢanlarının da iĢ doyumunu ölçme yeterliliğinde olduğundan Selim Bener‟den izin alınarak126

çalıĢmaya uyarlanılarak kullanılmıĢtır. Orjinali hemĢireler için hazırlanan bu ölçekte aĢağıdaki sorularda uyarlamalar yapılmıĢtır:

1. Orijinal formda Soru 23‟e karĢılık gelen “Sağlık ekibi üyelerinin sağlık alanındaki çalıĢmaları değerlendirebilmek için bir araya gelebilmeleri” sorusu bilgi-belge çalıĢanları için “ Takım üyelerinin kendi alanındaki çalıĢmaları değerlendirebilmek için bir araya gelebilmeleri” olarak değiĢtirilmiĢtir.

2. Orijinal formda Soru 27‟ye karĢılık gelen “ĠĢ günlerinde çalıĢma aralarında dinlenmeniz için uygun yerin olması” sorusu bilgi-belge çalıĢanları için çıkarılmıĢtır.

3. Orijinal formda Soru 36‟ya karĢılık gelen “Kurumunuzda güncel mesleki yayınların bulunması” sorusu bilgi-belge çalıĢanları için çıkarılmıĢtır.

ĠĢ Doyumu Değerlendirme Formu‟nun Türkiye‟de geçerlilik ve güvenilirlik çalıĢması yapılmadığından araĢtırmada bu formun geçerlilik ve güvenilirlik çalıĢması da yapılmıĢtır. Toplam 41 sorudan oluĢan formda her sorunun ilk aĢamasında; çalıĢma ortamı, mesleki eğitimler, çalıĢma koĢulları, ücret, ödül ve terfi olanakları, ekip uyumu, izinler, aile yaĢantısına etkilerini araĢtırmaya yönelik konuların “sizin için önemli midir?” sorusuna yanıt olarak “evet” ya da “hayır” olarak iĢaretleyeceği kolonlar bulunmaktadır. Soruların karĢısında ise mevcut iĢyeri koĢullarının bu konularda yeterliliğinin değerlendirilmesine yönelik “evet var iyi” seçeneği verilmiĢ, eğer karĢılanmıyorsa “hayır yok kötü” Ģeklinde seçenekler bulunmaktadır. Ġlk bölüme “önemli” yanıtını veren olgulardan, ikinci bölüme de yanıt vermeleri istenmekte, böylece olgular için önemli konulardan iĢyerinde yeterli olanların sayılmasına dayalı bir formülle iĢ doyumu ölçek puanı hesaplanmaktadır.

126 _{Selim Bener,- Türkiye Yüksek Ġhtisas Eğitim ve AraĢtırma Sağlık ĠĢletmesi Müdür}

Yardımcısı – “İş Doyumu Değerlendirme Formu” konulu sözlü görüĢme, Ankara: 20 Ağustos 2008.

52 ĠĢ doyumu düzeyleri aĢağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıĢtır:

“Önemli olup “evet var iyi” kolununda yer alan özellik sayısı x100

Toplam önemli olan özellik sayısı

Ölçek puanı < %50 = iĢ doyumsuzluğunu Ölçek puanı %50–80 = orta düzey iĢ doyumunu

≥

Selim Bener tarafından geliĢtirilen ölçek hemĢirelik meslek grubuna yönelik kullanılmıĢ olduğundan, bilgi ve belge çalıĢanlarına yönelik bu ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalıĢmasında 41 soruluk değerlendirme formunu 35 bilgi-belge çalıĢanına örneklemde tanımlanan pilot çalıĢmada iki ay arayla iki kez uygulanmıĢtır. Olgulardan alınan yanıtlarda bilgi-belge çalıĢanlarında uygulanmasının gerekliliğinin sorgulandığı iki soru (kurumunuzda mesleki yayınların bulunması, iĢ günlerinde çalıĢma aralarında dinlenebileceğiniz uygun bir yerin olması) dahil edilerek ve çıkarıldıktan sonra yapılan geçerlilik analizinde, bu iki soru çıkarıldıktan sonra ölçeğin geçerlilik katsayısının düĢmediğini tam tersine az da olsa yükseldiği belirlenmiĢtir. Bu tip nominal (evet/hayır, var/yok Ģeklinde yanıtlar) ölçeklerde kullanılan Kuder-Richardson*

güvenilirlik katsayısının pilot çalıĢmaya yönelik sonuçları aĢağıdaki gibi formüle edilip sonuçları alınmıĢtır:

ġekil 3.1 Kuder Richardson 20 Formulü

127 _{Selim Bener, “Hemşirelerin Mesleki Doyumu ve Ruh Sağlığı”, YayınlanmamıĢ Yüksek}

Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1999, s.11

* _{Kuder Richardson 20 Formulu Kuder ve Richardson tarafından 1937‟de geliĢtirilmiĢtir.}

Ölçeklerde geçerlilik, güvenilirlik hesaplamalarında yaygın olarak kullanılan tekniklerdendir. KR-20 iki parçalı olarak cevaplandırılan ölçeklerde örneğin “doğru- yanlıĢ”, “evet-hayır,” “var-yok” gibi parçalı örnekler için uygundur. (David L Stranier, ve Geoffrey R. Norman, Health Measurement Scales, Oxford, Oxford University Press, s.65)

53 41 soruluk Selim Bener‟in ĠĢ Doyumu Değerlendirme Formu için güvenilirlik katsayısı sonucu 0.657 olarak hesaplanmıĢtır.

KR-20 (41 soru)=0.657

39 soruluk bilgi-belge çalıĢanları iĢ doyumu değerlendirme formu‟nun güvenilirlik katsayısı 0.694 olarak hesaplanmıĢtır.

KR-20 (39 soru)=0.694