Ġnovasyon (innovation) ve icat (invention) arasında da önemli bir farklılık bulunmaktadır. Ġcat, yeni bir ürün ya da üretim yöntemi için ilk defa bir fikrin geliĢtirilmesi iken, inovasyon bir fikrin ilk olarak ticarileĢtirilmesidir. Ancak, icat ve inovasyon bazen birbiriyle yakından iliĢkili olabilmekte ve birini diğerinden ayırt etmek zorlaĢabilmektedir. Biyoteknoloji bu duruma örnek olarak verilebilir. Birçok durumda inovasyon ve icat arasında büyük bir zaman farkı bulunmaktadır. Ġcatlar, herhangi bir yere taĢınabilirken (örneğin, üniversiteler), inovasyonlar daha çok firmalarda ortaya çıkar. Bir icadın inovasyona dönüĢtürebilmesi için, bir firmanın normalde birkaç farklı bilgi türünü, yetenekleri, vasıfları ve kaynakları kombine etmeye ihtiyacı vardır. Örneğin firma, ürün ve piyasa bilgisine, beceri ve özelliklere, iyi iĢleyen bir dağıtım sistemine ve yeterli finansal kaynaklara gereksinim duyabilir. Bu durumu takiben, gerekli olan faktörleri bir araya getirmek için sorumluluk alan bir birey ya da organizasyonel birim olan inovatörün
Ġnovasyon faaliyetlerinin tüm aĢamalarında, teknolojik olarak yeni ürünleri üretmek ya da geliĢtirmek
mümkündür.
Teknolojik inovasyon, bir ürünün performansında nesnel bir geliĢme gerektirir. Takip eden değiĢiklikler teknolojik inovasyon değildir:
- Teknolojik özellikleri değiĢmeksizin ürünlerde meydana gelen değiĢimlerin alıcılar için daha çekici hale gelmesi,
- Ürün ve süreçlerdeki küçük teknolojik geliĢmeler ya da yeterli inovasyon derecesine sahip olmayan değiĢiklikler,
- Ġnovatif ürünlerin nesnel performans özellikleri ya da kullanımıyla ilgisinin bulunmadığı ürün ve süreçlerdeki değiĢiklikler.
Teknolojik olarak yeni ürün teknolojik özelliklere sahip bir üründür ya da daha önce üretilen ürünlerden kullanım amaçları ve özellikleri açısından önemli derecede farklı olan bir üründür. Bazı inovasyonlar radikal olarak yeni teknolojileri içermektedir ve yeni kullanımdaki mevcut teknolojilerin kombinasyonuna dayalı olabilir ya da yeni bilginin kullanımından ortaya çıkabilir.
Teknolojik Ġnovasyon ve ĠĢletmenin Ġnovasyon Faaliyetinin Etkisi ve Kapsamı
Teknolojik olarak geliĢmiĢ bir ürün, performansı önemli derecede artan ya da yükselen üründür. Basit bir ürün, yüksek performanslı bileĢen ya da materyallerin kullanımı ile geliĢebilir (daha iyi performans ya da düĢük maliyete göre) ya da entegre edilmiĢ (bütünleĢmiĢ) teknik alt sistemleri içeren karmaĢık bir ürün, bir alt sisteme ait kısmi değiĢiklikler sayesinde geliĢtirilebilir.
(inovasyon teorisyeni Schumpeter bunu giriĢimci olarak nitelendirir) rolü icatçı (mucit) kiĢinin üstlendiği rolden oldukça farklı olabilir (Fagerberg, 2005: 4-5).
Ġcat kavramı teknik değiĢime yönelik tarihsel ve sosyolojik literatürde önemli bir rol üstlenmesine rağmen, son zamanlara kadar ekonomi literatüründe çevresel bir rol üstlenmiĢtir. Ekonomistlerin temel problemlerinden biri ulusal patent ofisleri tarafından yapılan resmi-kurumsal tanımlamaların aksine, kabul edilebilir analitik bir tanımlama yapmada karĢılaĢtıkları güçlüklerdir. ―Usher‖ bu problemi çözmüĢtür ve icadı, teknik ya da profesyonel becerinin ötesinde bir anlayıĢ hareketi gerektiren yeni Ģeylerin ortaya çıkması olarak tanımlamıĢtır (Ruttan, 2001: 65).
Lowe ve Marriott (2006)‘ya göre icat çok önemli değildir. Ġnovasyon ile icadın aynı olduğuna yönelik popüler bir yanlıĢ kanı söz konusudur, ancak bu alandaki yazarların ortak görüĢüne göre inovasyonun mutlaka icat içermesi gerekmez. Ġngiltere, bilimsel ve teknolojik icat konusunda baĢarılı bir geçmiĢe sahiptir, ancak bunun kullanımının arkasında inovasyon ve yeni iĢletmelerin-iĢlerin kurulması vardır. 2000 yılında Küresel GiriĢimcilik Ġzleme Projesi (GEM) tarafından oluĢturulan rapora göre, Ġngiltere‘nin bazı yönlerden rakiplerinin gerisinde kaldığı belirtilmektedir. Özellikle iĢe baĢlama düzeyi göstergesine göre ABD, Avustralya ve Kanada gibi ülkelerin gerisinde kalmıĢtır. GiriĢimci kültür-özellikle iĢ fırsatlarını belirleme ve kullanma-iyi bir biçimde geliĢmemiĢtir. Ġngiltere hükümeti piyasalarda daha fazla inovasyon faaliyeti yürütülmesi için üniversiteler, araĢtırma kurumları ile sanayi arasındaki iĢ birliğini artırmayı hedeflemiĢtir.
Ġnovasyon kavramı, geleneksel olarak ekonomide icat kavramından daha önemli bir rol oynamaktadır. Schumpeter inovasyonu giriĢimcinin temel fonksiyonu olarak belirleyene ve içinde inovatör ve inovasyon, kredi ve kâr maksimizasyonun bulunduğu bir iktisadi kalkınma teorisi inĢa edene kadar bu mümkün olmamıĢtır. Ġnovasyon kavramı bu
sayede büyük bir rağbet görmüĢtür. Schumpeter inovasyon ve inovatörü, icat ve icatçıdan (mucitten) ayırmıĢtır. Schumpeter‘e göre iki kavram arasındaki temel fark Ģudur: Ġnovasyon icat olarak nitelendirdiğimiz Ģeyler olmadan da mümkündür ve icat mutlaka inovasyon içermez. Schumpeter sadece inovasyonun icada dayalı olduğu fikrini reddetmemiĢ aynı zamanda inovasyonları üreten süreçlerin ekonomik ve sosyal olarak da icatları üreten süreçlerden farklı olduğunu ifade etmiĢtir (Ruttan, 2001:64).
Yaratıcılık; yeni ve özel olan çözümler, fikirler, kavramlar, teori ve ürün geliĢtirmeye yönelik zihinsel süreçler olarak tanımlanmaktadır. Organizasyon kapsamında yaratıcılık, yeni ve uygun fikirlerin ortaya çıkarılması iken, inovasyon bunların organizasyon içerisinde uygulanmasını ifade eden bir kavram olarak değerlendirilebilir. Bireysel yaratıcılık sürecinin temel aĢamaları; problem veya görevin tanımlanması, gerekli
enformasyonun depolanması, yeni fikirlerin geliĢtirilmesi ve sonuçların
değerlendirilmesidir. Bireysel yaratıcılığın temel bileĢenleri ise; eğitim seviyesi ve bireysel deneyimin göstergesi olan uzmanlık, yaratıcı düĢünme becerisine sahip olma ve görevin veya problemin benimsendiği ve çözümü konusunda motive olmanın derecesini ifade eden göreve odaklanmadır (Uzkurt, 2008:28-29).
BaĢarılı inovasyon uygulamaları noktasında organizasyon içindeki bireylerin yaratıcılıklarını ön plana çıkaran hayal gücü, uzmanlık ve motivasyon gibi faktörlere gereken önemin verilmesi gerekir. Ġnovasyon, iĢletmenin yeni ürünlerinin baĢarılı bir uygulamasını yansıtırken, uygulamanın tamamlanması için çalıĢanın yaratıcı katkısına mutlak bir Ģekilde gereksinim duyulmaz (Ġraz, 2010: 15).
I.3. ĠNOVASYONUN KAYNAKLARI, SÜRECĠ VE YAYILIMI