Üniversite Radyolarının Yayın Akışları, Yayın Formatları ve İçeriklerine İlişkin

Üniversite radyolarının yayın hayatına başladıkları zamanki yayın formatları ve içeriklerine bakıldığında;

“Daha çok klasik türden gidilmekteydi. Yüksek müzik kültürüne sahip kişiler düşünülerek yayınlar gerçekleştiriliyordu. Öğrenci odaklı değildik. Sonrasında öğrenci programlarıyla zenginleştik, Antalya ile Akdeniz Üniversitesi arasında bir köprü olmaya çalıştık ve 19 yıllık geçmiş ile geleneksel yapımız ve şimdiki anlayışımızı harmanladık.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek- 1), 22 Ocak 2019).

“Türkçe yabancı pop müzik formatı ile yayınlarımıza başladık. Biz eğitim amaçlı bir radyo olduğumuz için formatımız değişmedi. Amacımız uygulama birimi olarak öğrencilerimizin kendilerini geliştirmeleri ve yayıncılık öğrenmeleri.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“İnfotainment formatında yayın yapıyoruz. Bu formatın içeriği bilgi verirken eğlendirmektir.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Yayın hayatımıza başladığımız ilk dönemlerde tamamen Türk pop müziği yayını verirken şu an yaptığımız yayınlarda %50 Türk Pop %20 Türk Halk %20 Türk Sanat müziği geri kalan %10 de ise (yabancı pop, yerel sanatçılardan eserler, şiir) vb. yayınlar verilmektedir.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Karma müzik tarzlarından oluşan bir yayın formatı ile yayına başlayan Radyo Üniversite’de Türk Sanat Müziği, Türk Halk Müziği ve türküler ağırlıklı olmak üzere Türkçe ve yabancı müziğe de yer veriliyordu.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“İçerikler daha çok canlı performansları içinde barındıran, dönemin güncel pop müzikleri üzerine temelliydi ve formatlar da buna dayalıydı.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Klasik Batı Müziği ve yanı sıra Türk Sanat Musikisi yayınlanıyordu. Klasik kanalımıza Caz, Blues ve Rock kanallarını da ekledik.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

cevapları alınmıştır. Bu bağlamda; genele bakıldığında bölgelerinin en eski üniversite radyoları olan örneklem radyolarımız yayın hayatlarına ilk karma müzik formatı ile başlamıştır.

Üniversite radyolarının şu anki yayın formatları ve içerik temaları şu şekildedir:

“Programcılar kendi temasını belirler. Program dışı ise formatımız klasik müzik, 70s – 80s R&B, 90s vb.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Şu an yayın formatımız Türkçe yabancı pop müzik. Her tür programın öğrenciler tarafından üretilip uygulanmasına destek olmak çerçevesinde ilerlemekteyiz. Aynı zamanda üniversite radyosu olmak farklı bir misyon yüklenmenizi sağlıyor. Daha bilimsel, bilgi içerikli daha düzeyli ve farkındalık yaratacak programların yapılmasına öncelik veriyoruz. Özellikle yayın dili olarak doğru Türkçe kullanmaya özen gösteriyoruz.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“İnfotainment formatında yayın yapıyoruz.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Türk Pop müziği ağırlıklı yayınlarımız güncel hit müzikler yanı sıra Türk Halk ve Sanat müziklerine yer verilmektedir. Üniversitemizden akademisyenlerimiz davet edilerek yapılan canlı yayınlarımızla hem bölge halkına hem de üniversite öğrencilerimize bilgiler verilmektedir.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Radyo Üniversite şu an da Türkçe yabancı pop müzik formatı ile yayın hayatına devam etmektedir. İçerik olarak ana formatımızın yanı sıra belli kuşaklarda Türk Sanat Müziği, türkü, soft rock, akustik çalışmalar, nostalji saatleri yapmaktayız.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Çoğunlukla alternatif rock, Türkçe yabancı güncel pop ve Avrupa müzikleri üzerine bir formatımız var. İçerikleri akademik, sohbet, kültür- sanat, dil eğitimi üzerine düzenliyoruz.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Sadece internet üzerinden (3 kanalımızla) Klasik, Caz-Blues ve Rock yayıncılığı yapıyoruz. Az konuşmalı, kaliteli müzik yayıncılığı şiarımız.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Üniversite radyolarının kuruluş zamanındaki formatlarıyla şu an arasında bir farklılık olup olmaması ve bu değişimin nedeni ele alındığında;

“Zamanı, öğrencilerimizi ve değişen dinleyici profilini yakalamak…” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Çok fazla bir değişiklik yok. Sonuçta özel bir radyo olmadığımız için yeni program formatlarını öğrenci isterse ve uygulayabilme yeteneğine sahip ise yapmakta. Bunun dışında fark yaratacak bir değişim yaşanmadı.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Bir değişiklik yok.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Yayına başladığımız dönemde sadece Türk pop yayını yapmamıza rağmen Şanlıurfa halkının bize olumlu geri bildirimler yapması ve bölgede daha çok talep edilen Türk Halk, Türk Sanat müziği eserlerine de yer vermeye başlanmıştır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Kuruluş zamanımızdaki yayın formatımız ile şu an arasında farklılık var. Bunun sebebi değişen dinleyici kitlemiz ve günümüz popüler kültürüne ayak uydurarak çalışan genç ekibimizle daha verimli olmaktır. Tabi ki ilk formatımız ile de verimli bir yayın hayatımız vardı ancak Türkçe yabancı pop müzik ile kitlemizden daha olumlu dönüşler aldık. Bunun yanı sıra ilk formatımızı içerik noktasında hala uygun olduğu saat dilimlerinde sürdürmekteyiz.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Radyomuzu günümüz koşullarına ve yapısına uyarlayabilmek amacıyla yayın hayatına başladığı ilk günden bu yana içerikler ve formatlar değişiklik göstermiştir.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Üniversite gençliğinin tümüne seslenebilmek için müzik türlerini çoğalttık.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Temsil niteliğinde bulunan ve yayın yapan yedi üniversite radyosunun ilk çıkış formatları ve mevcut formatları değerlendirildiğinde radyolar sabit kalmamış, değişen, gelişen, yenilikleri seven hedef kitleye ve isteklerine ayak uydurmuş, süreç içerisinde yayın formatlarına eklemeler yapmışlardır. Bilgi verirken eğlendirmeyi hedefleyen, iyi müziği dinleyiciye ulaştırma arzusu güden, üniversite gençliğinin gönlüne yerleşmiş, zamana ayak uyduran köklü üniversite radyolarının devamlı geliştiği ve yenilendiği görülmektedir.

Üniversite radyolarının yayın akışlarını nasıl ve neye göre düzenledikleri incelendiğinde; radyo çalışanlarının öğrenciler olmasından dolayı akışlar, ders programları ve eğitimler baz alınarak hazırlanmaktadır. Ayrıca içerikler, “drive time” diye adlandırılan saat dilimleri göz önünde bulundurularak düzenlenmektedir.

“Öğrencilerin ders ve potansiyellerine göre düzenliyoruz. Her programın bir yapım aşaması vardır. Program taslağı çıkartıldıktan sonra üstüne düşünülür.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Yayın akışı saatlerimizi öğrencilerin Radyo uygulamaları ve Radyo programı yapımı gibi uygulamalı derslerinin saatlerine göre düzenliyoruz. Önceliğimiz ders saatleri ve bu ders saatlerinde yapılan uygulamalı programlar oluyor. Geri kalan saatlerde farklı program türleri ve radyoda program yapmak isteyen öğrencilerin programlarına ayrılıyor.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Yayın akışında Drive Time zamanları hariç genelde diğer ulusal radyoları takip ediyoruz ve programları sabah, öğleden sonra, akşam, hafta sonu vb. programları gibi kategorize ettik.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Yayın akışlarımızı öncelikle dinlenilebilirlik ilkesine göre uygun saatler ve uygun içerikler düsturu ile hazırlıyoruz. Radyomuzun bir eğitim kurumu olduğu ve çalışanlarımızın öğrenciler olduğunu da göz önünde bulundurduğumuz zaman planlamamıza bir de öğrencilerimizin ders programları dahil oluyor. Hangi programı yetenekleri doğrultusunda hangi öğrencimiz yapabilir önce bunu tespit edip uygun saatlere yerleştiriyoruz. Yani akış hazırlanırken hem dinleyici hem öğrencinin durumu hem de içerik en önemli kıstaslarımız.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

Üniversite radyoları kâr amacı gütmeyen yayın kuruluşları oldukları için, bünyelerinde çalışanlar da (koordinatörler, sorumlular dışında) gönüllülük esasına dayalı öğrencilerdir. Ulusal bazda yayın yapan ticari radyolarda ücret karşılığı yayın yapan radyo çalışanlarının asli işleri bu yayınlar ve işler olduğu için akışlar farklı kıstaslara göre düzenlenir. Üniversite radyolarında bu durum söz konusu olmadığı için öğrencilerin eğitim süreçleri de göz önüne alınarak mevcut akışların düzenlendiği görülmektedir.

Üniversite radyolarının bir günlük örnek yayın akışları üzerinden saat dilimleriyle birlikte içerik noktasında değerlendirilmiştir. Ekler’de ayrıntılı olarak paylaşılan yayın akışlarında ortak noktalar gözlemlenmiştir. Örnek olarak Selçuk Üniversitesi radyosu Radyo Üniversite’nin yayın akışı hafta içi ve hafta sonu şeklinde şu şekilde sunulmuştur:

Tablo-3: Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite Hafta İçi Yayın Akışı Saat Dilimleri Program Akışı

09.00-11.00 Günün Gazete Başlıkları “Konuşan Gazete” 11.00-13.00 Türkçe-Yabancı Pop

13.00-15.00 Türk Sanat Müziği Saati + 14.00 Ara Haber Bülteni 15.00-17.00 Türkçe-Yabancı Pop + 16.00 Ara Haber Bülteni 17.00-18.00 Eve Dönüş Yolculuğu “Paydos” + 18.00 Ara Haber

Bülteni

18.00-19.30 Türkçe-Yabancı Pop

19.30-20.00 Üniversite Televizyonu ile Ortak Ana Haber 20.00-21.00 Akustik Şarkılar “Pena”

21.00-22.00 Soft Rock Şarkılar “Headbang” 22.00-24.00 Haftanın Sanatçısı “Haftanın Yıldızı” 00.00-01.00 Türkü Saati

01.00-05.00 Gece Vardiyası 05.00-07.00 Türkü Saati

Tablo-4: Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite Hafta Sonu Yayın Akışı Saat Dilimleri Program Akışı

10.00-12.00 Hafta Sonu Kahvaltısı

12.00-14.00 Türk Sanat Müziği Saati + 14.00 Ara Haber Bülteni 14.00-16.00 Haftanın En Çok Çalan 30 Parçası “On Air Play

Chart”

16.00-18.00 Türkçe-Yabancı Pop + 16.00 ara haber bülteni 18.00-19.30 Türkçe-Yabancı Pop + 18.00 ara haber bülteni 19.30-20.00 Üniversite Televizyonu ile Ortak Ana Haber 20.00-21.00 Akustik Şarkılar “Pena”

21.00-22.00 Soft Rock Şarkılar “Headbang” 22.00-24.00 Nostalji Saati “Dejavu”

00.00-01.00 Türkü Saati 01.00-05.00 Gece Vardiyası 05.00-07.00 Türkü Saati

07.00-10.00 Türkçe-Yabancı Pop

“Haber saatlerimiz günün önemli gelişmelerinin aktarılması noktasında ulusal kanallar da temel alınarak düzenlenmiştir. Yayın içeriklerimiz Drive time dilimleri planlanarak hazırlanmıştır. Yukarıda verilen örnek akışta da görüldüğü gibi içerik olarak doyurucu bir akış yayınlarımıza hâkimdir.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

Selçuk Üniversitesi Radyo Üniversite’nin örnek akışlarında da görüldüğü gibi eğitim kurumuna yakışır şekilde, içerik noktasında da dolu ve öğrenciler için verimli, dinleyici kitlesi açısından da eğlenceli düzenlemeler yapıldığı görülmektedir.

“Sürüş zamanı yapılan Acayip Saatler programımız bir komedi programıdır. Bu programda araba kullananları dikkate almalısınızdır… Ritmi düşük parçalar çalmak, hazırlık yapmadan yayına girmek vs.

potansiyel dinleyiciyi kaybetmektir.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019). “…Ders saati olmadığı günlerde “Özel Gündem” programı ile önemli gün ve haftaları tanıttığımız ve konuya dair uzman konukları ağırladığımız programımız devreye girmektedir. “Şarkılar bizi söyler” Türk sanat müziği programı, Halk müziği programları, “Aklımda kalanlar” isimli nostalji programlarımız da ders saati olmadığı günlerde ders saatlerinin yerine yayınlanmaktadır.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019). “…Tabloda belirttiğimiz Drive Time saatlerinin içeriği, insanlar arabalarında işe gidip gelirken neler dinlemek ister, ne tarz yayınları severler fikrinden yola çıkarak hazırlanıyor. Her gün aynı format ama programlar değişiyor (kuşaklar ve hafta sonu hariç).” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“08.00-12.00 saatleri arasında dinleyici kitlemize hitap eden haberler, 12:00-17 00 arasında kültür sanat bu saatler sonrasında akademik ve sohbet türü yayınlar yapmaktayız.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

Aynı şekilde diğer bölgeleri temsil eden radyoların yayın akışları ekler kısmında verilmiştir. Örneklem olarak seçilen yedi üniversite radyosunun altısı yayın akışlarını ve içeriklerini paylaşmış sadece İstanbul Teknik Üniversitesi radyosu yayın akışını paylaşmamayı tercih etmiştir. Yayın akışlarına bakıldığında “Drive Time” saatler dikkate alınarak, farklı içerik formatlarında hem sözlü hem de müzik içerikli yayınlar yapıldığı görülmektedir. Bu durumda öğrenciler farklı konu ve içerikleri öğrenmiş ve denemiş olup, tek tip öğrenme biçiminin dışına çıkarak pratik ve üretme noktasında deneyim kazanmış olacaklardır.

3.5.3. Üniversite Radyolarının Yeni Medya Araçlarını İçeren İnternet