Üniversite Radyolarının Eğitim Fonksiyonlarına ve İşleyiş Düzenlerine İlişkin

Üniversite radyolarının misyonları ve vizyonlarının yanı sıra ana amaçlarının neler olduğuna ilişkin şunlar belirtilmiştir:

“Çok sesli olmak, müziğin evrensel dilini yakalamak, reklamsız müziğin tadına varmak bu anlayış ile tematik olmak…” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Üniversite radyosu ve eğitim amaçlı olmamız daha çok bilimsel ağırlıklı ve halka fayda sağlayacak her alanda sağlık, eğitim, ekonomi vb.

alanlarda programlar üretmemizi öncelemektedir. Değerli akademisyenlerimizin programlarımıza katılımları ile bilimi halka açmayı hedeflemekteyiz. Sloganımızda zaten bu “Bilimi Halka açan Radyo”. Bir koordinatör olarak en çok önem verdiğim detay ise yayın dili. Kullandığımız dili doğru diksiyon ve fonetik kuralları çerçevesinde hedef kitleye aktarmak.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Misyonumuz, görsel-işitsel ve medya hizmetleri alanında eğitici ve öğretici yayınlar yapmaktır. Vizyonumuz, sektöre yön veren ulusal bir yayın kuruluşu olmaktır. Öğrencilerin uygulamalı çalışıp, mezun olunca bu mesleğe hazır olmalarını sağlamak ana amacımızdır.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Mevcut kaynakları geliştirmede, insan ilişkilerine, verdiğimiz önemde daima En İyi olmak ve öğrencilerimize maksimum değer katmak vazgeçilmez hedefimizdir. Görsel-işitsel medya hizmetleri alanında sektöre yön veren, uluslararası düzeyde söz sahibi olabilecek bireyler yetiştirebilmek otorite olmak.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Radyo Üniversite’nin SERATEM kuruluşu tarafından yayın hayatına kazandırılmasının iki temel amacı bulunmaktadır. Birincisi, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’ne öğrenim görmek için gelen öğrencilerin temelde teorik olarak aldıkları bilgileri pratik yapmak suretiyle daha iyi öğrenmeleri ve mesleki açıdan pratik ön bilgiye sahip olmaları gereğidir. Radyo Üniversite’nin ikinci amacı ise; Konya ve çevre ilçelerde yayın yapan kurumlara örnek ve önder olmak suretiyle onların yayın standartlarını yükseltmelerini sağlamak, böylece seviyeli ve düzeyli yayın anlayışını haberden müzik programlarına, prodüksiyon yapımlarından içerik zenginliğine varıncaya kadar her konuda profesyonel uygulama zihniyetiyle bütünleştirmektir. Bu sayede yayın ve yayıncı halk gözünde gerçek değerini kazanacaktır. Yayın standartlarının mesleki etik ve istenilen kaliteye yükseltilmesiyle halk memnun olacak, halk memnun

olunca da yükselen yayın standardı sayesinde yayın kuşakları gerçek değerinde dinleyici bulacaktır.

“Vizyonumuz; bir üniversite genci olduğumuzu unutmaksızın içerisinde bulunduğumuz kurumun ve kuruluşun faydasını gözeterek üniversite öğrencilerine özellikle iletişim alanında birer uygulama alanı yaratmak. Misyonumuz; bulunduğumuz coğrafyaya gerek eğlence gerek farklı bir nefes getirerek özellikle şehir ile üniversite arasındaki köprüyü sağlamlaştırmak.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Çoksesli ve kaliteli müzik yayıncılığıdır. Ticari Pop müzikten uzak durmak. Türkçemizi doğru ve düzgün kullanmaya özen göstermek.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Bölgelerinin en eski ve köklü üniversite radyoları olan yedi radyonun misyon, vizyon ve ana amacına baktığımızda ortak bir nokta görülmektedir. Ana dilimiz olan Türkçeyi doğru kullanmak ve bu konuda kitlelere örnek olmak. Etik değerler çerçevesinde bilimi, sanatı, kaliteli müziği dinleyicilerine ulaştırmak ve bunu yaparken öğrencilerine iş ahlakını, mesleki değerleri öğretmeyi de ana amaçları olarak belirten radyolar, bölge ve üniversite arasında önemli bir bağ olduklarının kanaatindedir.

Yerel bazda yayın yapan yayın kuruluşları için de iyi birer örnek olan üniversite radyoları hafife alınacak kurumlar değildir. Her alanda tecrübenin öğrenilebildiği bu kurumlar hem halk için hem diğer yayın kuruluşlarına örnek olmada hem de geleceğimizi emanet edeceğimiz gençlerin yetişmesinde önemli bir yer edinir. Görülüyor ki örneklem olarak seçilen radyolar köklü yapılarına yakışır şekilde ilkeler edinmiş ve bu sorumlulukları yerine getirebilmektedirler.

Üniversite radyolarında hangi birimlerin yer aldığı ve aktif olan birimlerin hangileri olduğu ile ilgili şu verilere ulaşılmıştır:

“Sosyal medya, halkla ilişkiler, reklam, teknik, yapımcı vb. En çok ağırlık yapımcılık ve sunuculuk üzerinedir ve tabii ki program üretimini gerçekleştirmektedir.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Ses kayıt birimi, yayın birimi ve teknik birimimiz var. Yaklaşık olarak bütün birimlerimiz aynı oranda aktif. Reklam almadığımız için reklam birimimiz yok. Doğal olarak bir ticari radyo yapılanması da söz konusu değil. Daha çok uygulama birimi olarak yayıncılık eğitimini önceliyoruz.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Sosyal Medya, Etkinlik, Halkla İlişkiler, Ar-Ge, Haber bunların hepsi aktiftir.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Şanlıurfa Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu bünyesinde Radyo ve Televizyon Programcılığı Programı tarafından takip edilmektedir. Ayrıca aynı birim tarafından HÜRTV adında birde karasal yayın yapan bir televizyonumuz bulunmaktadır. Eğitimine devam eden öğrencilerimiz tarafından HÜRTV için hazırlanan HÜRAJA S haber programı belli periyotlarla radyomuzda yayınlanmaktadır. Haber bültenlerimiz öğrencilerimizin ders durumlarına göre paket veya canlı yapmaktadır. Ayrıca radyo yayınlarımız canlı yayın birimi esas alınarak öğrencilerimiz tarafından yapılmaktadır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“… Yayın birimimizde öğrencilerimiz canlı yayınlarını yapmaktadır.... Ses prodüksiyon birimimizde öğrencilerimiz hem televizyonumuzun iç yapım programlarının seslendirme işlerini yapmakta hem de ses montajı eğitimi alıp paket yayınlarını hazırlamaktadırlar. Haber birimimiz hem haber spikerliği eğitimi verip hem de aktif olarak haber yayınlarının takibini yapmaktadır. Son olarak sosyal medya ve içerik birimimizde gündem takip edilerek paylaşımlar yapılmakta ayrıca yayınlarda çalınacak olan şarkıların yayına girmeye hazır hale getirilmesi

sağlanmaktadır…” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Arşiv dijitalleştirme, program yapımı (prodüksiyon) ve yayın planlama. En aktif bölümlerimiz, arşiv dijitalleştirme, program yapımıdır.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Aktif olarak asıl işin yürütüldüğü canlı yayın birimi her radyonun olmazsa olmazıdır. Öğrencilerin uygulamayı en aktif gerçekleştirdikleri yer olan canlı yayın dışında ses prodüksiyonu da meslek açısından önemli bir yer teşkil eder. Paket programların kurgulandığı, seslendirme çalışmalarının teknik yönünün yürütüldüğü ses prodüksiyonu televizyon çalışanları için de bir basamaktır. Her radyoda bulunan bu iki birim dışında, yapılan araştırmada, sosyal medyayı aktif kullanan radyoların bu alan üzerinde özenle durdukları ve bunun için halkla ilişkiler/sosyal medya takip birimleri oluşturdukları görülmektedir. Dinleyici kitlelerine sadece müzik ile ulaşmayan radyolar haber yayınları için bünyelerinde bu alanda özel olarak birimler oluşturup, habere ve haber spikerliği eğitimi için de imkânlar oluşturmuşlardır.

Üniversite radyoları, içeriklerde telif hakkı sorununu şu şekilde çözmektelerdir:

“Lisans alarak…” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“MESAM, MÜYAP ve MÜYABİR gibi meslek kuruluşlarından ticari amaç gütmediğimizi ve eğitim amaçlı yayın yaptığımızı belirterek gerekli izinleri aldık.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Telif hakkı ile ilgili resmî kurumlarla yazışmalarımız var. MESAM, MÜYAP, MÜYABİR, MSG bu dört meslek birliği ortaklığı oluşturuldu. Tek tek üye olmak yerine hepsine bu birlik üzerinden üye olabiliyorsunuz. Biz de bu birlik ile görüşme halindeyiz ve her yıl yazışmamızı yeniliyoruz.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Eğitim amaçlı açıldığı için TRT’den gerekli izinler ve içerikler alınmıştır. Yayınımızda reklam ve tanıtım faaliyetleri yapılmamaktadır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Haber içeriklerinde ajanslar ile yapılan resmi anlaşmalar doğrultusunda bilgi alışverişi sağlıyoruz. Çalınan parçalarda yine aynı şekilde prodüksiyon şirketleri ve sanatçılar ile bağlantılarımız ve anlaşmalarımız bulunmaktadır. Eğitim kurumu oluşumuz ticari kaygı güden medya kuruluşlarından bizi ayırdığı için telif sorununu daha kolay halletmemizi sağlıyor.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Ar-Ge birimimiz genel olarak ulusal radyoların takibini yaptığı için özgünlüğümüzden şüphe etmiyoruz. Müzikler için ise legal müzik platformlarını kullanıyoruz.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019). “Telif ödemesini yapıyoruz.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Ulusal, yerel, kamu ya da ticari radyolar gibi üniversite radyoları da yayınlarında kullandıkları içeriklerin telif haklarını almak durumundadırlar. Telif haklarını korumak amacıyla ülkemizde kurulan birlikler bulunmaktadır. Yapılan araştırma da gösteriyor ki üniversite radyoları Türkiye’de kurulan MESAM ( Türkiye Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği), MSG (Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği), MÜYOR-BİR ( Müzik Yorumcuları Meslek Birliği), MÜZİKBİR ( Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği), MÜ-YAP ( Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği), MÜYA-BİR (Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği), İLESAM (Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) gibi birliklerle işbirliği içerisinde resmi olarak yayın içeriklerinin telif haklarını korumaktadırlar. Bunun yanı sıra üniversite radyolarının eğitim kurumları olması ve ticari bir kaygı içermedikleri için eser sahipleri telif noktasında radyolara destek vermektedirler.

Üniversite radyoları, radyolarının sarf giderlerini şu şekilde karşılamaktalardır:

“Okul bütçesiyle...” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Reklam almadığımız için radyonun kendi finans kaynağı bulunmaktadır. Sarf giderlerimiz fakülte tarafından karşılanmaktadır.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Ege Üniversitesi tarafından karşılanmaktadır.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Şanlıurfa Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu tarafından karşılanmaktadır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Radyo Üniversite hiçbir şekilde reklam yayını yapmadığı için reklam gelirine sahip değildir. Radyomuz SERATEM Kurumu bünyesinde olduğu için sarf giderlerini kendi döner sermayesi ve rektörlük tarafından sağlamaktadır.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Üniversite rektörlüğü tarafından karşılanmaktadır.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Rektörlüğümüz tarafından karşılanıyor.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Ticari amaçlar ve gelir elde etme kaygısı olmadan yayın yapan üniversite radyoları büyük eğitim kurumları olan üniversiteler bünyesinde yayın yaptıkları için reklam almazlar. Özel yayıncılığın başladığı dönemlerde kurulan üniversite radyoları o dönemlerde giderlerini karşılamak için reklam yayınlarına yer verse de bu durum sonradan değişmiştir. Şuan hiçbir üniversite radyosu reklam almamaktadır.

Örneklem olarak seçilen yedi üniversite radyosunun altısı rektörlüğe bağlı olarak, Selçuk Üniversitesi radyosu Radyo Üniversite ise yine rektörlüğe bağlı olan bir araştırma uygulama merkezi bünyesinde yayın yaptığı için uygulama merkezi döner sermayesi üzerinden giderlerini karşılamaktadır.

Üniversite radyoları, İletişim Fakültesi ve farklı bölümlerden gelen öğrencilere eğitim ve uygulama noktasında şu imkânları tanımaktalardır:

“Ekstra olarak iş olanağı açmaktayız. Başka bölümlerden gelen meraklı arkadaşlara da radyoda bulunma program yapma ve sesini kullanma fırsatı veriyoruz.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Sadece fakülte öğrencilerimiz değil, diğer bölümlerde okuyan öğrencilerimize de fırsat sunmaktayız. Üniversite bünyesinde farklı bölümlerden öğrencilerimiz radyo üniversitede program yapma şansına sahiplerdir. Örneğin Edebiyat fakültesinden istekli ve yetenekli bir öğrencimiz “kâğıttan gemiler” isimli bir program yaparak ve sunarak iyi bir dinleyici kitlesi yakaladı…” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Burası uygulama laboratuvarı, öğrencilerimiz öğrendikleri bilgiyi uygulamaya döküyorlar ve teknik alt yapıyı, bir radyo nelerden oluşur ve nasıl yayın yapar, nasıl bir süreç işler onları öğreniyorlar. Bölüm dışı öğrencilerimiz de var… eksikliklerini biz tamamlıyoruz. Örneğin diksiyon eğitimi, program yapımı eğitimi, teknik cihaz eğitimleri gibi.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Yetenekli ve istekli olan üniversitemiz öğrencilerimizden program öneri formuyla birlikte bir deneme çekim talep ediyoruz…Üniversitemizin diğer fakülte ve bölümlerinden öğrencilerimiz aktif olarak program yapabilmektedir…Eğitim noktasında bölümümüzün ilgili derslerine öğrencilere katılma imkânı sunuyoruz. Yayın öncesi gerekli teknik oryantasyon çalışması yapılmaktadır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“…Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerine teorik bilgilerin ışığında pratik yapma imkânları sağlamak; böylece teorik bilgilerini perçinletmek amacındadır…Radyomuz bünyesinde DJ, Ton Meister, Spiker, Haber Spikeri, Program Yapımcısı, Reklam yapımcısı, Radyo Habercisi vb. alanlarda öğrencilere uygulama bilgileri verilmektedir…Sadece İletişim Fakültesi öğrencileri olarak alımlarımızı kısıtlamıyoruz. Radyomuzda ilgileri ve yetenekleri doğrultusunda farklı bölümlerde okuyan öğrencilerimiz de eğitim alarak yayın yapabilmektedirler…” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Karadeniz Teknik Üniversitesinin yakın zamana kadar bünyesinde İletişim Fakültesi bulunmaktaydı. Daha sonra üniversitemizin ikiye bölünmesiyle İletişim Fakültesi yeni kurulan Trabzon Üniversitesi, radyomuz ise Karadeniz Teknik Üniversitesi bünyesinde devam etmektedir. Bu ayrılık sonrasında öğrencilerin eğitimi noktasında bir değişiklik yapılmadı. Öncelikli olarak radyomuza başvuru yapan öğrencilerimizin iletişim becerilerini geliştirmek üzerine çalışmalar yapıyoruz. Akabinde eğilimleri üzerine kendilerini geliştirebilecekleri birimlere (haber-röportaj birimi, arşiv birimi, halkla ilişkiler ve reklam birimi, sosyal medya birimi ve prodüksiyon birimi gibi) yönlendiriyoruz. Bu birimlerde teknik ve diksiyon gibi eğitimlerini tamamlayan ve başarılı olan öğrencilerimiz yayın yapmaya başlıyorlar. Bu eğitimler İletişim Fakültesi öğrencisi veya diğer fakülte öğrencilerini ayırt etmeksizin yapılıyor. Diksiyon ve hitabet, prodüksiyon, yayın ve yayıncılık, röportaj ve bunlar gibi birçok eğitimi alan, başarı sağlayan öğrencilerimiz ekibimiz ve radyomuz içerisinde alanla ilgili her türlü imkana sahip olup, uygulama yapabiliyor.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“İTÜ’de İletişim Fakültesi yok. Bütün Mühendislik fakültelerimizden ve Mimarlık fakültesinden öğrencilerimiz radyomuzun kadrosunu oluşturuyor.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Bölgelerini temsil eden en eski ve köklü üniversite radyolarının asıl amaçları bünyelerinde teorik eğitim gören, bunun yanı sıra radyo alanında yetenekli öğrencilere uygulama alanları yaratmaktır. Öğrencilerin bu alanda pratik yapabilmeleri için radyolar eğitim ve teknik alanlarda imkanlar sunmalıdır. Öğrencilerin hiçbir alt yapısı olmadan mikrofon başına geçmeleri ya da içerik üretmeleri doğru olmayacaktır.

Yapılan araştırmada yedi üniversite radyosunun dördünde iletişim fakültesi bulunmaktadır. Diğer iki radyonun bulunduğu üniversitede iletişim fakültesi bulunmamakta, birinde sadece meslek yüksekokulu bünyesinde ön lisans eğitimi veren “Radyo ve Televizyon Programcılığı” bölümü bulunmaktadır. İletişim fakültesi üniversite radyosu için önemli bir alt yapıdır.

Radyoların öğrencilerine sundukları imkanlar değerlendirildiğinde, üniversite bünyesinde bulunan her fakülteden istekli, yetenekli her öğrenciye yayın yapma ortamı sağladıkları görülmektedir. Genellikle başvuru yoluyla alım yapan radyolar, alınan başvuruları değerlendirdikten sonra öğrencilere belli denemeler yaptırarak yeteneklerinin ne yönde olduğunu tespit ederek, izlenecek doğru yolu çizdikleri kanaati ortaya çıkmaktadır. Yayın yapmaya ve içerik üretmeye başlamadan önce öğrencilerinin temel eğitimleri almalarını sağlayan radyo sorumluları, süreci değerlendirerek belli aşamalar ile öğrencilerine uygulama imkanlarını sunmaktadır. Sektörde öğrencilere lazım olabilecek her bilgiyi deneme yoluyla öğreten eğitmenler, bu sayede sektöre nitelikli elemanlar yetiştirmektedir. Burada altı çizilecek kısım sadece iletişim fakültesi öğrencilerinin değil yetenekli, alana ilgisi olan her üniversite öğrencinin de bu imkanlardan faydalanabilmesidir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Radyo, tarihte birçok önemli rol üstlenmiştir. Özellikle savaş yıllarında halkı bilgilendirmesi açısından önemli bir araç olmuştur. Devlet tekelinde olduğu süreçlerde bir propaganda aracı olmuş ve iyi bir silah olarak her dönem önemsenmiştir. Yalnız ulusal olarak değil, uluslararası yayın yapabilme özelliğine de sahip olan radyo kültür emperyalizmine hizmet eden bir araç olmuştur. Özellikle radyoculuğun doğduğu yer olan ABD’de radyo bir propaganda aracı olarak yıllarca kullanılmıştır ve halen de kullanılmaya devam etmektedir.

Türkiye de radyo yayıncılığına başlamada dünyanın gerisinde kalmamış, kısa süre içerisinde yayınlara başlayarak bu aracı değerlendirmiştir. Kitle iletişim araçları içerisinde öncü olarak görülen radyo, her alanda hayatımıza girmiştir. Kimi zaman bir eğlence aracı, kimi zaman en hızlı haber verme aracı, kimi zaman da kurumları temsil eden, eğiten, birey yetiştiren bir iletişim aracı olmuştur. Kurumları temsil eden, eğiten, öğreten iletişim aracı yönüyle ele aldığımız radyolara en iyi örnek üniversite radyolarıdır.

Üniversitelerin sesi, vitrini olan üniversite radyoları, öğrencinin kendini geliştirmesine imkân vermenin yanında, öğrencilerin fikirlerini, düşüncelerini ifade etmeleri ve seslerini duyurmaları amacını da taşımaktadır. Üniversite radyoları bulunduğu ülkenin yasal kurallarına da uyan radyolardır. Bazı dönemlerde çıkan yasalarda durumlarına net bir şekilde açıklık getirilmese de, üniversite radyoları her dönem yayın yapma dirayetini devam ettirmişlerdir. Birbirlerinden farklı karakteristik özellikler sergileyen üniversite radyolarının, reklam almadıkları için dinlenme, reyting kaygısı yoktur. Bu nedenle içerik noktasında, etik kurallar çerçevesinde özgürdürler. Klasik müzikten, Türk Halk Müziğine, Alternatif Punk, Rock, Hip Hop müzikten, Caz ,Blues ve pop müziğe kadar birçok farklı müzik türünü radyolarında kullanabilmektedirler. Tek bir müzik türü üzerinden de yayın yapabilir tam tersi birçok farklı türü de format olarak kullanabilirler. İçeriklerinde haber programlarına, üniversite etkinliklerine, söz ve müzik ağırlıklı programlara, konuklara, yerel olgulara vs. yer verebildikleri için özgür format yayıncılığı yapmaktadırlar. Radyo yayıncılığına verdikleri değer ve özveri ile iyi noktalara

geldikleri görülen üniversite radyoları aslında televizyon yayıncılığı başladıktan sonra ışığı sönen radyonun çağımızda parlayan yüzüdür. Ürettikleri içi dolu içeriklerle ulusal radyolara kafa tutan üniversite radyoları, bünyelerinde bir araya getirdikleri yetenekli ve sağlam gençlerden oluşan ekipleri ile her geçen gün adlarından söz ettirmeye devam ediyor. Bunun en güzel örneği büyük ulusal radyo kanallarının kendi platformlarına son dönemde üniversite radyolarını dahil etmeleridir. Gençliğin ilgi gösterdiği bu başarılı üniversite radyolarını kendi bünyelerine dahil ederek önemli bir kesimi kendilerine bağlayabilmektedirler.

İçerik yönünden yayın akışlarında gördüğümüz zenginlik kendini teknik açıdan da göstermektedir. Örneğin yayınlarında kullandıkları alt yapıların büyük bir kısmını öğrenciler aldıkları eğitimler sonucunda kendileri yapabilmektedirler. Bu noktada herhangi bir dış yapıma gerek duymadan yayınlar devam edebilmektedir. Cihazların kullanımından ses kurgusuna, DJ setlerine varana kadar akla gelebilecek her türlü teknik eğitim verilebilmektedir. Ticari radyolarla kıyaslandığında, yeterli teknik alt yapı ve donanıma sahip bir üniversite radyosu oluşturulursa görüldüğü gibi herhangi bir gelir elde etmeyen, sesini her kesime duyurabilen, kaliteli radyo kurumlarının var olduğunu görebiliyoruz.

Günümüzdeki duruma baktığımızda son yıllarda hızla artan üniversite sayısı ile her üniversitenin bu önemli iletişim aracını bünyesinde kurma çabası sonucu üniversite radyolarının da sayısı bir hayli artmıştır. Yüksek Öğrenim Kurumunun resmi sayfasında yer alan yaklaşık 206 üniversite içerisinden en az 55 inde üniversite