Üniversite Radyolarının Künye Bilgilerine, Hedef Kitlelerine ve Genel

Radyoların bulundukları üniversiteler, kurumsal adları, frekansları, kuruluş tarihleri ve organizasyon şemalarını içeren üniversite radyolarının künye bilgileriyle ilgili bulgular şu şekildedir:

Tablo-2: Üniversite Radyolarının Künyesi Sıra No Üniversite Kurumsal Adı Frekans Kuruluş Tarihi Organizasyon Şeması 1 Akdeniz Üniversitesi Üniversite FM 91.30 FM

2000 Üniversite Adına İmtiyaz Sahibi Rektör Prof. Dr. Mustafa Ünal

İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Ayhan Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Ayşad Güdekli

Genel Koordinatör Öğr. Gör. Suat Erdöl

Bünyesinde barındırdığı 50 kişilik öğrenci kadrosu 2 Atatürk

Üniversitesi Radyo Üniversite 102.0 FM

1999 İmtiyaz Sahibi: Rektör İletişim Fakültesi Dekanı Radyo Yayın Koordinatörü Teknik Ekip ve Öğrenciler

3 Ege Üniversitesi Radyo Ege Kampüs 100.8 FM

2001 İletişim Fakültesi Dekanı Merkez Müdürü

Müdür Yardımcısı Genel Koordinatör İdari Amir

Müzik Direktörü

Program Yayın Direktörü Prodüksiyon Sorumlusu Teknik Sorumlu 4 Harran Üniversitesi Kampüs FM 94.2 FM 2010 Yüksekokul Müdürü Radyo Televizyon Bölüm

Başkanı

Bölümde Radyo Derslerine Giren Öğretim Görevlisi Kampüs FM ve Hür TV Teknik Sorumlu Teknikeri Bölüm Öğrencileri

5 Selçuk

Üniversitesi Radyo Üniversite 91.5 FM 1994

İmtiyaz Sahibi: Rektör Prof. Dr. Mustafa Şahin SERATEM (Selçuk Üniversitesi Radyo Televizyon Araştırma ve Uygulama Merkezi) Müdürü: Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Sırrı Yılmaz Radyo Üniversite Koordinatörü: Yasemen Göksügür

Teknik Ekip ve Öğrenciler 6 Karadeniz Teknik Üniversitesi Radyo KTÜ 106.2 FM 1998 KTÜ Radyo ve KTÜ TV sorumlusu Genel Koordinatör Genel Koordinatör Yardımcısı

Halkla İlişkiler Koordinatörü Arşiv Koordinatörü Prodüksiyon Koordinatörü Yayıncılar Öğrenciler 7 İstanbul Teknik Üniversitesi İTÜ Radyosu 1945 İlk Kuruluş 1995 Tekrar Yayına Başlama Tarihi

İmtiyaz Sahibi: İTÜ Rektörü Radyo Yayın Koordinatörü: Öğr. Gör. Suha Çalkıvik Öğrenciler (Lisans, Lisansüstü)

Üniversite radyolarının hedef kitleleri ele alındığında daha çok genel kesime ve öğrencilere yönelik yayın yaptıkları görülmektedir. Ancak bazı üniversite radyolarının hedef kitlesi açısından bazı farklılıklara sahip oldukları görülmüştür. Örneğin Akdeniz Üniversitesi radyosu sorumlusu hedef kitlelerinin farklılığıyla ilgili şu ifadeleri kullanmıştır:

“… Rap dinleyene rap, komedi sevene komedi, şiir severe, müzik severe tematik programlarımız mevcut. Ayrıca yabancı uyruklu vatandaşlara yönelik yayınlarımız da mevcut. Örneğin, İngilizce, Rusça vs.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek- 1), 22 Ocak 2019).

Hedef kitleler değerlendirildiğinde, yayın yapılan bölge ve illerin dinleyici özelliklerinin önemli birer değerlendirme kıstası olduğu sonucuna varılabilir. Yukarıda belirtildiği gibi Akdeniz Bölgesi’nin turizm bölgesi olması sebebiyle sezonluk nüfus özellikleri içerisinde yabancı uyrukluların fazla olması göz ardı edilmemiş yayınlarda bu duruma önem verilerek içerikler bu şekilde düzenlenmiştir. Üniversite radyolarının eğitim kurumları olmalarının yanında dinleyicilerinin isteklerini de dikkate alması ulusal bir radyo standartlarını yakalama açısından değerlidir. Genele bakıldığında diğer üniversite radyoları da genel bir hedef kitlesine hitap etmektedir.

Üniversitelerin yayın yaptıkları coğrafi bölge kültürünün ve potansiyelinin yayın içeriklerinin belirlenmesinde artılarının ve eksilerinin neler olduğu, görüşme yapılan kişilerin ifadeleri ile şu şekildedir:

“Antalya’nın turizm şehri olmasından dolayı yapılan yayınlarda çeşitlilik olmaktadır. Örneğin yabancılara yönelik yayın yapılması gibi. Çalınan müziklerin bölge insanının kültürüne de hitap etmesi gerekmektedir.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Bulunduğumuz şehrin örf gelenek ve adetlerine, inanış ve kültürel değerlerine ters düşmeyen yayın içerikleri hazırlamaya özen gösterilmektedir. Bunlara dikkat etmek tabi ki değerlerimizi yeniden

üretmek adına önemli bir artıdır. Eksi olarak çok ciddi bir sorun yaşamıyoruz. Sadece öğrencilerin bazen yabancı müzik veya komedi içerikli program yapma talepleri bölge ile fazla örtüşmemekte. Yabancı müzik özellikle hedef kitlemiz için çok tercih edilen bir müzik türü değil.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Bölgenin genel özellikleri, tarihi yerleri, şehirleri, iklimi, hava durumu, doğal güzellikleri ve gezilecek yerler bakımından oldukça zengin imkânlara sahiptir. Ülke bakımından en önemli ihracat limanı İzmir Limanı’dır. En önemli uluslararası fuar İzmir fuarıdır. Özellikle yaz aylarında farklı kültürlerin buluşma noktasıdır. Bu özellikler doğrultusunda yayın yaptığımız bölgeye, kültüre göre yayın politikamızı belirledik artı ve eksilerinden ziyade insanların beklentilerini karşılamaya çalışıyoruz. Kurumsal yapımız olduğu için daha dikkatli konular seçmek zorunda kalabiliyoruz.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019). “Türk pop müzik ağırlıklı başladığımız yayınlarımızın Şanlıurfa halkının talepleri doğrultusunda Türk Halk Müziği yayınlarımızı daha fazla yer vermemize neden olmuştur. Ayrıca yayın saatlerimizde yerel sanatçıların parçalarına yer vermemize vesile olmuştur. Yabancı müzik potansiyeli zayıf olan bölgemizde yabancı müzik yayınlama noktasında zorluklar çekmekteyiz.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Karasal yayın olarak İç Anadolu bölgesine hitap etmekteyiz. Bu bölge kültür olarak “Anadolu kültürü” diye tabir ettiğimiz bir tarza sahiptir. Ancak şehirde bulunan üniversite sayısı arttıkça dışarıdan gelen sayısı artmakta bu da farklı kültürlerin bir arada bulunmasına sebep olmaktadır. Bu noktada artı ve eksileri şu şekilde değerlendirebiliriz. Artıları; farklı birçok kültüre sahip olan kitlemiz mevcut karma yayınlarımızdan faydalanabilmektedir. Her kişiye rahatça hitap edebiliyoruz. Ayrıca bir medya kuruluşu yönümüzle biz de kendimizi devamlı canlı ve aktif tutmak durumunda kalıyoruz bu da gelişimimizi arttırıyor. Eksi yönleri olarak aslında sayılacak pek bir durum

görmüyoruz. Elimizde olanla en iyisini üretme çabası olarak değerlendirince durumu bu bize artı olarak yansıyor.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Artıları; yaptığımız akademik yayınlarda konu başlıklarını rahat bir şekilde tarihsel kültürel bazda oluşturabilmek ve bunun üzerine uzun uzadıya konuşabilmek aynı zamanda bulunduğumuz coğrafya mizah bakımından zengin bir geçmişe ve bölge halkına sahip olduğu için, sohbet (talk) türü yayınlarda halkın anlayabileceği dilde konuşabiliyor olmak ve bu mizah zenginliğine dâhil olmak anlatımlarımızı daha da güçlü kılmaktadır. Eksileri; bulunduğumuz coğrafya her noktada kendi kültürünü ve kendi yaşayış tarzını benimsediği için müzik anlayışını da ona göre şekillendirmiştir. Bu sebepten, yeni müzik tarzlarına ve yeni kültür getirilerine kapalıdır.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019). “Bütün Dünya’ya İnternet’ten seslendiğimiz için coğrafi bölge kültürünün bir etkisi yok. Sadece düzgün Türkçe hassasiyetimizi korumuş oluyoruz.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Radyoların yayın yaptıkları bölgelerde süregelen özellikleri ve potansiyelleri, içeriklerini illaki etkilemektedir. Bu radyolar, her ne kadar eğitim amaçlı kurulsa da öğrenciler dışındaki dinleyicilerini arka plana atmamalıdır. Bölgelerin toplumsal geçmişleri de yayınları şekillendirmektedir. Karadeniz Bölgesi’ni temsil eden radyo sorumlusunun belirttiği gibi bulundukları bölgenin mizahi geçmişi yayın içeriklerini olumlu etkilemektedir. Diğer taraftan artı olarak değerlendirilen bu durumun yanında kültürel anlamda dışarıya kapalı oluşları, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde de olduğu gibi, kendi kültürlerine hitap etmeyen içerikleri özellikle Batı kültürünü beğenmeme durumunu ortaya koymaktadır. Radyoların bu durumda yapması gereken bulundukları bölgenin kültürel ve coğrafi özelliklerini iyi analiz etmeleri, mevcut durumları avantaja çevirerek yayınlarını zenginleştirmeleridir. Bu

yolu izleyen örneklem radyolarda görülüyor ki, hitap ettikleri halk yayınlara daha fazla ilgi göstermekte ve radyoyu ailelerinden bir birey gibi benimsemektedirler.

Yayın formatı ve içerik belirlerken hitap edilen şehrin dinleyici potansiyeli değerlendirildiğinde; üniversite radyolarının genelinin bulunduğu ildeki halkın genel yapısı ve istekleri doğrultusunda yayın içeriklerini ve formatlarını belirledikleri saptanmıştır. Farklı bölgeleri temsil eden üniversite radyolarının sorumluları, temsil ettikleri bölgelerin dinleyici özelliklerinin yayın içeriklerini nasıl yönlendirdiğini şu sözlerle açıklamışlardır:

“İş saatlerinde daha çok genel halka hitap ederken kültürel, bilimsel ve sanat- halk müziği programları yayınlarken, akşam saatlerinde daha çok öğrenci kitleye uygun popüler müzik programları yayınlamaktayız.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“İzmir 3. Büyükşehir olduğu için çok kalabalık bir şehirdir. Halkı çok aydın ve demokrattır. Düşünmeyi, düşünce üretmeyi, ayrıcalıklı ve bilgili olmayı severler. İzmir halkının Avrupai bir yaşantısı vardır. Biz de akademik bir kurum olduğumuz için ilgili bölümlerden destek alıp bu özelliklere sahip olan halkımıza daha verimli olabilmek için anketler yaptırıyor ve içerik politikamızı belirliyoruz.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Yayın formatımızı öncelikli olarak öğrencilerimizi yani gençleri gözeterek belirlesek de şehir halkımızın yerel müziklerine de yer vermekteyiz.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“… İçeriklerimizde halkımızı pozitif etkileyecek materyaller kullanmaya gayret ediyoruz.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Elbette Karadeniz ezgileri ve kültürü barındıran yayın içerikleri daha çok rağbet görse de dinleyici kitlemizin büyük bir kısmını öğrencilerin

oluşturduğunu göz önünde bulundurduğumuz için bu durum yayın formatı ve içeriği oluşturmada herhangi farklı bir tutum sergilememizi gerektirmiyor. Özellikle dinleyici kitlemizdeki farklılıklar aslında bizi bu konuda çeşitliliğe itmektedir.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019). “Rock ve Caz sanatçı ve gruplarının dinleyici kitlelerinin beğenileri de ister istemez yayınlarımızın içeriğini belirleyebiliyor.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Coğrafi bölge özelliklerinin yanı sıra kitlenin kişisel özellikleri de bu bütünün içerisindedir. Özellikle batıya yakın bölgelerde yaşayan kitle daha çok popüler kültür müzik tarzını benimserken, doğu bölgeleri yöresel müzik tarzlarını dinlemektedir. Örneğin Karadeniz Bölgesi’nin sevilen müzik türü bölge halkı üzerinde etkilidir. Bu nedenle halk radyosunu açtığında yöresel Karadeniz ezgilerini dinlemekten hoşlanmaktadır.

Üniversite radyolarının dinleyicilerden gelen geribildirimleri genellikle sosyal medya araçları üzerinden aldıkları ve mevcut yayın politikaları doğrultusunda değerlendirdikleri görülmektedir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda her üniversite radyosu dinleyicilerinden gelen talepleri dikkate alarak yayın politikalarına uygunluk çerçevesinde uygulamaya koydukları söylenebilir.

“… Dinleyenlerin isteklerini de göz ardı etmeden, orta yolu bularak ilerliyoruz.” (Akdeniz Üniversitesi, Üniversite FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-1), 22 Ocak 2019).

“Daha çok sosyal medya hesaplarımız üzerinden bu iletişimi sağlamaktayız. Bir de radyonun sabit telefonu dinleyicilerin bizlere ulaşmada sıkça kullandığı iletişim aracı olduğundan telefon da bu iletişimi sağlamamızda etkili.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Gelen talepler için her hafta rutin yaptığımız toplantılarda üzerine konuşup karar veriyoruz.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Takipçilerimizle bizzat bizleri ziyaret etmeleri ile yüz yüze iletişime geçmeleriyle iletişim kuruyoruz. Ayrıca yayınlanan her program için öğrenciler tarafından kurulan Facebook, Twitter, Instagram hesaplarından anlık mesaj yoluyla iletişim sağlanmaktadır.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Öncelikle dinleyicilerimizin istek ve talepleri bizler için değerlidir. Ancak yayın akışlarımızı tamamen değiştirme yönündeki talepleri değerlendirme sonucu direkt uygulamıyoruz. Zaten mevcut dinleyici kitlemiz de yayın politikamızı bildiği için bu doğrultuda hareket ediyor. Üniversite radyosu olmamızdan dolayı yönlendirilebileceğimizi düşünen kesime müsaade etmiyoruz. Bunun dışında gerek telefonla gerekse sosyal medya, mail ya da yüz yüze aldığımız talep ve dönüşleri anlık değerlendirme ile uygunluk dâhilinde yerine getiriyoruz.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

Yapılan yayınların anlam kazanabilmesi için dinleyici kitlenin fikirleri, düşünceleri ve geribildirimleri önem teşkil etmektedir. Radyo sunucuları açısından moral kaynağı da olan bu geribildirimler, dinleyiciler ile birlik beraberlik hissi yaratır. Bu sebeple mevcut yayın politikasını da zedelemeyecek şekilde olumlu ya da olumsuz alınan geribildirimler radyolar tarafından değerlendirmeye alındığı, dinleyiciye değer verildiği görülmektedir. Gerek telefon ile sözlü gerek dinleyiciler ile yüz yüze gerekse sosyal medya araçları üzerinden yazılı kurulan iletişim ile radyoların tek taraflı bir yayıncılık benimsemediği sonucuna varılabilir.

Üniversite radyolarının bulundukları bölge dışında, farklı bir bölgede yayın yapma isteklerinin olmadığı, bulundukları illerde yaptıkları yayın içeriklerinden memnun oldukları için herhangi bir değişim isteği duymadıkları yayın sorumlularının aşağıdaki ifadelerinden çıkarılabilir:

“Bölge ve şehir farklılığı çok önemli bir etken değil. ... Özel radyo yayıncılığı formatına ait kendiliğinden konuşulan, şarkı sözü üzerine sürekli yayın bölünen, reklam arası veren ya da istek programı olan bir yayın anlayışımız yok.” (Atatürk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-2), 26 Ocak 2019).

“Politika olarak bir değişiklik yapmazdık. Devlet kurumu olduğumuz için bazı sınırlar çerçevesinde kalmamız gerekiyor.” (Ege Üniversitesi, Radyo Ege Kampüs yayın sorumlusu ile kişisel iletişim” (Bkz. Ek-3), 18 Ocak 2019).

“Güneydoğu Anadolu Bölgesinde olduğumuzdan daha çok Türk Halk müziği, Türk Sanat müziği eserleri ve Kürtçe, Arapça müzikler talep edilmektedir. Eğer Ege, Akdeniz veya Marmara Bölgelerinde yayın yapmış olsaydık dünyadan farklı seslere ve klasik müzik eserlerine daha fazla yer vermek isterdik.” (Harran Üniversitesi, Kampüs FM yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-4), 22 Ocak 2019).

“Radyomuz, üretim ve ekip noktasında çok iyi bir konuma sahiptir. Biliyoruz ki beraber düşünen beyinler daha verimli işler üretebilmektedir. Bizler ekibimizle birlikte aynı birlik ve beraberlik ışığında mesleğimizi, sektörümüzün asıl yeri olan İstanbul’da bulunarak yapma şansına sahip olsaydık daha büyük bir kesime hitap edebilirdik. Yayın politikamızda da sadece biraz daha daralma yapardık. Tek bir tarz üzerinde yoğunlaşmak o bölge için daha verimli olurdu. Ancak bulunduğumuz bölgede de aynı başarıyı elde edebiliyoruz. Orada olamasak da yetiştirdiğimiz öğrencilerimiz bizleri olmak istediğimiz yerlerde temsil ediyorlar.” (Selçuk Üniversitesi, Radyo Üniversite yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-5), 15 Ocak 2019).

“Yine hem bölge kültürüne katkıda bulunmak hem de o kültürel zenginlikten faydalanmak üzerine kurulu bir politikam olurdu fakat bu işleyişle ilgili herhangi bir durumu değiştirmezdi. Çünkü erişmeye çalıştığımız profesyonellik yer, zaman ve mekân algısına dayalı değildir.” (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Radyo KTÜ yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-6), 25 Ocak 2019).

“Yayın politikasında değişiklik yapmazdım. Üniversite radyoları çoksesli müzik yayıncılığından taviz vermemeli.” (İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Radyo yayın sorumlusu ile kişisel iletişim (Bkz. Ek-7), 18 Ocak 2019).

Radyo sorumlularının belirttikleri üzere bulundukları bölge ve şehir özelliklerinden, dinleyici kitlelerinden memnun oldukları gözlemlenmiştir. Bakıldığında üniversite radyolarının asıl amacı iletişim fakültesi ve alanda yetenekli öğrencileri sektöre hazırlamak olsa da bu amacı sektörün kalbi olan İstanbul’da olmadan da başarabildiklerini ifade etmişlerdir. Selçuk Üniversitesi radyo sorumlusunun ifadelerinde gördüğümüz gibi imkânlar kısıtlı olsa da iyi yetiştirilen öğrencilerin zaten mezun olduklarında sektörde hedeflenen yerlere gelebildikleri ve amaca ulaştıklarıdır.

3.5.2. Üniversite Radyolarının Yayın Akışları, Yayın Formatları ve