Özel kuruluşların sunduğu psikolojik danışma

Britanya genelinde okul çağı çocuklara duygusal ve psikolojik danışma desteği sağlayan bir Place2be isimli özel psikolojik danışma firması, okul temelli tarapötik müdahaleleri (school based therapeutic interventions), ilkokullarda, ortaokullarda ve bir bağımsız özel okulda yaklaşık 47 bin çocuğa sunmaktadır.

Okul tabanlı erken müdahale uygulaması yapan bir gönüllü kuruluş olan bu firmanın hizmet verdiği bir okulda çocukların yaklaşık yarısının ruh sağlığı problemi geliştirme riski içerisinde olduğu belirlenmiştir. Okullardaki psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili değerlendirmede çocukların yaşadığı psikolojik problemlerin çok farklı türlerde olduğu bulunmuştur. Bu çocukların sadece küçük bir kısmının normal düzeyde profesyonel yardım aldığı; ayrıca problemlerin ve ihtiyaç düzeylerinin bölgelere göre değiştiği; bazı okullardaki çocukların yaşadığı duygusal ve sosyal güçlüklerin düzeyinin genel nüfusta beklenenden daha yüksek olduğu belirlenmiştir (Lee, Tile & White, 2009).

Zihin sağlığı hizmetlerinin okul ortamında verilmesiyle, bu hizmetlere çocukların daha kolay ulaşmasının sağlandığı ve hizmet alan çocukların müdahale sonucundaki olumlu gelişimlerini, klinik ortamın dışında da sürdürmeleri ve genelleme yapabilmeleri için bu çocukları desteklediği gözlenmiştir. Ayrıca bu okul tabanlı hizmetler ile, ruh sağlığı hizmetlerine ulaşabilen ve bu hizmetlerden yararlanan çocukların sayısında önemli oranda artış sağlandığı, bu hizmetlerden yararlanması düşünülen çocukların, ilgili birimlere sevk edilmesinde karşılaşılan sorunların azalmasına katkısı olduğu görülmüştür (Lee ve diğerleri, 2009).

Bu hizmetlere çocukların ulaşma imkanının arttırılması ve bu çocukların karşılaşabileceği etiketlenme riskinin azaltılması sayesinde okul tabanlı hizmetlerin çocukların stres düzeyinde azalmayı sağladığı ve özsaygı düzeylerinde olumlu yönde değişimler gözlemlendiği belirtilmektedir. Bu sonuçların, terapötik desteğin, çocukların

82 duygusal ve sosyal iyilik haline yararlı olabileceği yönündeki beklentileri desteklediği belirtilmektedir (Lee ve diğerleri, 2009).

Bu özel psikolojik danışmanlık hizmetleri firması tarafındandüzenlenen bireysel terapötik müdahale uygulamaları, bir eğitim dönemi ile bir eğitim öğretim yılı arasında devam etmektedir ve okul içerisinde bu hizmetler için düzenlenmiş bir odada yapılmaktadır. Bu uygulama esnasında psikolojik danışman önce güvenilir bir ilişki kurmaktadır. Daha sonra çocuğu oyuncaklarla ve yaratıcı malzemelerle oynamaya teşvik etmektedir. Bu esnada, gerektiğinde çocuğu, onun zihnini meşgul eden konuyla ilgili konuşmaya teşvik etmektedir. Ayrıca çocuklara yönelik uygulamalarda oyun tekniği uygulanmaktadır.

Oyunun çocuğun iletişim dili olduğu ve psikolojik danışmanın, oyun esnasında çocukla birlikte olabilmesi ve oyuna katılmasının önemli olduğu vurgulanmaktadır. Bu şekilde çocuğun ne ifade etmek istediğini psikolojik danışmanın tam olarak anlaması kolaylaşmaktadır. İlişki, Özfarkındalık ve Oyun unsurları birlikte dördüncü unsuru yani çocuktaki olumlu değişimin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Oyun terapisinin, çocuk terapistlerinin çokça kullandığı, gelişimsel olarak olumlu sonuçlar alınabilen bir müdahale türü olduğu ve çocuğun davranışı, sosyal uyumu ve kişiliği üzerinde büyük etkisinin görüldüğü belirtilmektedir.

Oyun yoluyla çocukların kendilerini daha açıkça ifade ettikleri, hikayeleri kendi yaşantılarıyla ilişkilendirdikleri görülmektedir. Psikolojik Danışman, oyun sürecini kolaylaştırıcı, çocukların kendi kaygı ve sorunlarını daha anlamlı araştırmalarını sağlamaya yönelik bir rol izlemektedir. Bazı çocuklar için supervizyonlu bir grup yaşantısı, başka çocuklarla ve öğretmenlerle olan ilişkilerini daha iyi anlamak ve araştırmak ve çocukların kendi ortak kaygılarını paylaşarak birbirilerinden bir şeyler öğrenmeleri için uygun fırsatlar sunabilmektedir. Gruplar büyüklük olarak farklı olmasına karşın genellikle 6-8 arası sayıda çocuklardan oluşur ve bir dönem boyunca 8 oturuma kadar devam etmektedir.

Bu özel psikolojik danışma hizmetleri firması tarafından düzenlenen bireysel psikolojik danışma uygulamaları, en az bir eğitim yılı gönüllü olan psikolojik

83

danışmanlar tarafından uygulanmaktadır. Psikolojik danışmanların bazıları psikolojik danışmanlık alanında eğitimlerine devam etmekte, bazıları da mezun psikolojik danışmanlardır.

Bu psikolojik danışma modeli, tek bir kuramsal modele yoğunlaşmak yerine farklı kuramsal modellerin etkili biçimde olumlu sonuçlar alınabilen ortak uygulama tekniklerine yoğunlaşmaktadır. Bu firmanın oluşturduğu kuramsal modelin başlıca unsurları; İlişki (relationship), özfarkındalık (self awareness), oyun (play) ve değişim olarak sıralanmaktadır. İlişki ifadesi ile kurulan psikolojik danışma ilişkisinin niteliğinin önemi vurgulanmaktadır. Güvenli ve yardımcı bir psikolojik danışma ilişkisinin, psikolojik danışmanın ileri düzeydeki özfarkındalığının bir sonucu olduğu belirtilmektedir.

Bu firmanın oluşturduğu psikolojik danışma modeli uygulayıcıları, çocuklar ile psikolojik danışmanlık uygulamasına başlamadan önce bu konuda kuramsal psikolojik danışma uygulaması konusunda tanıtım dersi almaktadır. Böylece bu psikolojik danışma modelinin dört temel unsuruyla ilgili terapötik sürecin işleyişi konusunda psikolojik danışmanların, kuramsal çerçeve oluşturması ve farklı kuramsal yaklaşımlardaki değişik tekniklerin ve uygulamaların bütüncül bir model olarak uygulamaya hazır hale gelmesi sağlanmaktadır.

Bu psikolojik danışma modelinin kullanıldığı bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarından yararlanan çocuklara uygulama öncesi ve sonrası yapılan ölçek ölçümlerinde elde edilen puanların karşılaştırılması ile elde edilen sonuçlara göre; çocukların olumlu davranışlarında önemli artışlar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenler ve anne babalar tarafından, çocukların bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarına katıldıktan sonra sosyal ve duygusal güçlüklerin düzeyinde önemli azalmaların olduğu belirtilmiştir. Elde edilen bu olumlu yöndeki sonuçlar, okul tabanlı psikolojik danışma uygulamaların etkili olduğu konusunda geniş çaplı bir bilgi oluşturmaktadır (Lee ve diğerleri, 2009).

Bu modelde hizmet alan çocukların % 65 inde müdahale sonrasında sosyal ve duygusal güçlüklerinde iyileşme görülmesi, istenmeyen davranışlarda, duygusal güçlüklerde, hiperaktivite ve akran sorunlarında azalma olması; çocuktaki olumlu ve

84 sosyal iyilik halinin göstergesi olan istenilir davranışlarda artış olması; çocukların sosyal ve duygusal iyilik halinde olumlu değişimlerin müdahale sonrasında da öğretmenler ve anne babalar tarafından da gözlemlenmesi, bu uygulamaların etkili olduğu yönündeki bulguları desteklemektedir.

Ulaşılabilen kaynaklardan elde edilen yukarıdaki bilgilerin ışığında Britanya’da okullardaki veya okullara yönelik psikolojik danışmanlık hizmetlerinin, okulların temel işlevleri içerisinde yer almadan özerk veya yarı özerk biçimde ya da okuldan bağımsız biçimde daha çok öğrencilerin duygusal yönüne odaklanan bir destek hizmeti olarak sunulduğu söylenebilir.

Yukarıda belirtilen yapılanmaların yanında akran destek etkinlikleri (peer support schemes), telefonla yardım hattı (telephone help lines), kriz durumunda öğrencilere ve okullara yönelik psikolojik danışmanlık yapılması gibi uygulamalar da psikolojik danışmanlık hizmetleri içerisinde belirtilmektedir. Bu uygulamalarda eğitim psikologları, eğitim refahı görevlileri (education welfare officers), eğitim sosyal çalışmacıları (education social workers) kriz durumlarında görev alabilmektedir (Cromarty & Richards, 2009).