Özel Eğitim Desteklerini İzleme Ve Değerlendirme

Yararlanıcı, aldığı destek ile ilgili; her katılımcısına ait müşteri memnuniyeti anket formlarını ödemeye esas belgeler ile uygulama birimine verir. Her desteğin sonunda değerlendirme sonuçları ile ilgili işlemler eğitimden sorumlu personel tarafından yapılır ve aylık dönemlerde süreç geliştirme birimine iletilmek üzere özel eğitim desteği aylık izleme formu ile kayıt altına alınır. Destek performansı, destek izleme ve performans formu ile izlenir(KOSGEB, 2005b:1-26).

FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KOBİ üst ve ara kademe yöneticileri, eğitimin işletmeye sağlayacağı katkının çok önemli olduğunu düşünmekle birlikte eğitimin yararları konusunda bilinçsiz olma sorunu, kısa vadeli düşünme alışkanlığı, eğitimin firmaya olan maliyetinin yüksekliği, eğitilen personelin başka işletmelere transfer olabileceği vb. düşüncelerle; KOBİ’lerin büyük işletmelere oranla daha az düzeyde eğitimlerden faydalanmalarına neden olmaktadır.

KOBİ’lerin karakteristik özellikleri dışında KOSGEB’in verdiği desteklerin yeteri kadar yaygın olmamasının nedenleri: KOSGEB’in yeterince kendini tanıtamamış olması, eğitim programlarının niteliksiz olması, ihtiyaçları karşılama düzeyi, eğitim ücret politikaları, KOBİ’lerle iletişim ve birçok işletmenin kurumun faaliyet alanlarından habersiz olmaları gibi nedenler irdelenerek araştırmada ortaya konmaya çalışılmıştır.

3.1. 1990-2002 YILLARI ARASI VERİLEN EĞİTİM PROGRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

KOSGEB’in düzenlemiş olduğu 1990-2002 yıllarını kapsayan eğitim programlarına ilişkin veriler Tablo 16’de verilmiştir.

Tablo 16

1990-2002 Yılları İtibariyle Düzenlenen Eğitim Programları EĞİTİM PROGRAMININ YILLAR _SAYISI (Adet) SÜRESİ (Saat) KATILIMCI SAYISI (Kişi) 1990 18 172 341 1991 235 1.950 5.225 1992 476 8.552 8.831 1993 554 9.253 9.623 1994 488 8.619 7.899 1995 417 7.332 8.502

Tablo16’nın Devamı 1996 380 5.827 7.874 1997 470 6.557 8.707 1998 212 3.066 3.858 1999 - 17.600 4224 * 2000 502 19.596 11.227 2001 593 7.968 11.984 2002 541 6.701 12.048 GENEL TOPLAM 4886 103193 96119

Not : ( * ) Eğitimden faydalanan işletme sayısını belirtmektedir. 1999 yılında bu yıla ait katılımcı ve program sayısı bazında veri derlenmemiştir.

Kaynak: KOSGEB Eğitim ve Danışmanlık Merkezinden alınan verilerle düzenlenmiştir.

KOSGEB, kuruluş yılı 1990’da 341 katılımcıya 172 saatlik 18 eğitim programı düzenlemiştir. KOSGEB, 1990-2002 yılları arasında, 103193 saatlik 4886 adet eğitim programı düzenlemiş ve verilen eğitim programlarına katılımcı sayısı 2002 yılında 96119’a ulaşmıştır. 12 yıllık süre zarfında katılımcı sayısında yaklaşık olarak 35 katlık bir artış gerçekleşmiştir. Bu süre zarfında vermiş olduğu eğitim programlarında program sayısı, süresi ve katılımcı sayısında genel bir artış gözükmektedir.

Şekil 1: KOSGEB’in Verdiği Eğitim Programları

1990 199 1 1992 1993 1994 19 95 1996 1997 19 98 2000 2001 2002 0 100 200 300 400 500 600 EĞİTİM PROGRAM MİKTARI

Not: 1999 yılında bu yıla ait program sayısı bazında veri derlenmemiştir.

Kaynak: KOSGEB Eğitim ve Danışmanlık Merkezinden alınan verilerle düzenlenmiştir.

Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Başkanlığı tarafından, Nisan-Temmuz 2003 tarihleri arasında 2002 yılına yönelik gerçekleştirilen “Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı Sonuçları”na göre Türkiye’de toplam 1.720.598 adet girişim vardır. Toplam girişimlerin %46,19’u ticaret sektöründe faaliyet göstermektedir. Bunu (246,889 işletme) %14,35 ile imalat, %14,21 ile ulaştırma, depolama, haberleşme sektörü takip etmektedir. İmalat sanayinde ortalama çalışan kişi sayısı 2002 yılı için 2.043.815 olarak tespit edilmiştir (KOSGEB, 2005a:2). Şekil 2’ye bakıldığında 2002 yılında KOSGEB eğitim programlarından faydalanan katılımcı sayısının 12.048 olduğu görülür. Bu rakam imalat sanayinde ortalama çalışan kişi sayısının(2.043.815) %0,58’dir ve oldukça düşük olduğu değerlendirilmektedir.

Şekil 2: KOSGEB’in Verdiği Eğitim Programlarına Katılım

1990 1991 1992 1993 1994 1995 ₁₉₉₆ 1997 1998 *1999 2000 2001 2002 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 KATILIMCI SAYISI

Not(*): 1999 yılında bu yıla ait katılımcı sayısı bazında veri derlenmemiştir. Bu yıla ait eğitimden faydalanan işletme sayısını vermektedir.

Kaynak: KOSGEB Eğitim ve Danışmanlık Merkezinden alınan verilerle düzenlenmiştir.

Eğitim program sayısı, süresi ve katılımcı sayısında 1993 yılına kadar bir artış, 1993’ten 1999’a kadar genel bir düşüş, 1999 yılından sonra ise yeniden bir artış göze çarpmaktadır. Bunun ülkenin içinde bulunduğu konjonktürel duruma bağlı olduğu değerlendirilmektedir. KOSGEB’in eğitim hizmetlerine katılımın bu denli düşük olmasının altında yatan nedenleri sadece hedef kitlesi olan KOBİ’lerin karakteristik özelliklerine veya KOSGEB’den kaynaklandığını söylemek mümkün

değildir. Bu çerçevede KOBİ’ler, KOSGEB’in eğitim politikası ve ülkenin içinde bulunduğu konjonktürel durumun birlikte değerlendirilmesi uygun olacaktır.

3.2. 2003 YILI YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ VE SONRASINDA VERİLEN EĞİTİMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KOSGEB’de 27 Ocak 2003 tarihinde "Yeniden Yapılanma” sürecine gitmiştir. Yeniden yapılanmayla hedefledikleri amaçlar:

– Sürekli değişim,

– Adem-i Merkeziyetçi bir yapılanma, – Çözüm odaklılık,

– Sanayici ile güçlü sinerjik bağlar kurmak olarak belirtilmiştir.

KOSGEB, KOBİ’lerin; katma değerini artırmak, rekabet güçlerini yükseltmek, teknolojik düzeylerini yükseltmek, uluslararası pazarlarda söz sahibi olmasını sağlamak, marka bilincini geliştirmek, ana-yan sanayi ilişkilerini güçlendirebilmek, KOBİ’lere daha etkin hizmet vermek amacıyla yeniden yapılanma sürecinde öncelikle mevcut desteklerin etkinliği ve verimliliği analiz edilmiş, gelişmiş ülkelerdeki benzer kuruluş örnekleri incelemiştir. KOBİ’lerle ilgili 600 adet kurum ve kuruluşun KOSGEB destekleri hakkında görüş ve önerileri alınmıştır.

Toplanan tüm veriler değerlendirilerek destek politikalarında, hizmetlerde, faaliyetlerde, plan, program ve organizasyonda gerekli değişiklikler yapılmıştır. Bu bağlamda, 8 adet olan destek sayısını 22 ana başlık altında yeniden düzenleyen KOSGEB Destekleri Yönetmeliği 30 Haziran 2003 tarih ve 25154 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Önceki yıllarda destekler için işletmelerden talep edilen evrak sayısı da önemli ölçüde azaltılmıştır.

Ayrıca daha önceki uygulamalarda KOBİ’ler istediği desteği seçebilirken; geliştirilen yeni sistemde KOBİ’lerin analizi yapılarak belirlenen öncelikli ihtiyaçları çerçevesinde destek verilmesi modeli benimsenmiştir. Bu kapsamda, 2003 yılında KOSGEB uzmanları tarafından işletme analizleri gerçekleştirilerek yaklaşık 7.000 işletmeye ulaşılmıştır.

KOSGEB 2004-2006 Stratejik Planı hazırlanarak hedeflere uygun işletmelerin belirlenmesi, doğru işletmelere doğru desteklerin sağlanması, daha kısa sürede daha çok işletmeye ulaşılması, desteklerin dağıtılmasında objektifliğin sağlanması, sektörel kümeleme çalışmalarına baz teşkil edecek sektörel yoğunlaşmaların tespit edilmesi, KOBİ’ler hakkında istatistiksel analizlerle anlamlı bilgi üretilmesi, sağlıklı bir izleme ve etkin bütçeleme sisteminin oluşturulması amaçlarıyla “Saha Tarama Çalışması” yaptırılarak yaklaşık 43.000 KOBİ’ye anket uygulanmıştır. Anket KOSGEB veri tabanına kaydedilmiş, değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Analiz edilen 43.000 işletme gruplandırılarak işletme bazında stratejik hedeflere yönlendirilmiştir.

Saha tarama çalışması, 97 oda, birlik ve sektörel dernekler aracılığıyla 58 il ve ilçelerinde “Yerel Ekonomik Araştırma Desteği” kapsamında gerçekleştirilmiştir. 2006 yılına kadar 100.000 KOBİ’nin saha tarama çalışmasının tamamlanması planlanmıştır. KOSGEB’in 1990 - 2002 hizmet döneminde ulaşılan işletme sayısı yaklaşık 4.000 iken anket uygulaması ile bu sayının 10 kat arttığı görülmektedir.

Aşağıda verilmiş olan Tablo 17 incelendiğinde, 2003 yeniden yapılanma yılında önceki son birkaç yıla nispeten eğitim program adedi, süresi ve katılımcı sayısında yaklaşık %65’lik bir artış gerçekleşmiştir. Yine 2003 ile bir sonraki yıl 2004’de eğitim program adedi, süresi ve katılımcı sayısı arasında %80’lik bir artış gerçekleşmiştir. Bu artış 2003 yılının yeniden yapılanma sürecinin başlangıcı ve geçiş yılı olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Yeniden yapılanma süreci ile KOSGEB birçok hizmetinde olduğu gibi eğitim hizmetinde de devrim niteliğinde atılım yaptığı, büyük oranda yaygınlaştığı söylenebilir. Bu durumda, KOBİ’lerin eğitim hizmetlerinden yeterince yararlanmayışının nedenini sadece kendilerinden kaynaklanan içsel nedenlere bağlamanın yanlış olduğu görülür. Yeniden yapılanma süreci ile ulaşılan bütün bu olumlu gelişmelere rağmen 2003 ve 2004 yıllarındaki kayda değer artışla birlikte yıllık eğitim programlarından faydalanan katılımcı sayısı imalat sanayinde yıllık ortalama çalışan kişi sayısının sadece % 1’i civarında gerçekleşmiştir.

3.3. VERİLEN EĞİTİM PROGRAM VE DESTEKLERİNİN EĞİTİM