Örgütsel Sinizm ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi

Sosyal psikologlar tutumları, uyarıcı bir nesneye karşı olan davranışların tutarlı açıklamasını sağlayan bir araç olarak düşünmüşlerdir. Davranışsal niyetlerde, bir eyleme yönelik tutum tahmin edilmesi gereken spesifik davranışla ilgilidir (Ajzen ve Fishbein, 1973, 41-42). Dean vd. (1998), örgütsel sinizmi örgüte karşı duyulan negatif duygular ve tutumlar olarak ifade etmişlerdir. Örgütsel sinizm özel bir tutumdur ve bu tutum içinde işe karşı memnuniyetsizlik, işin çaba sarf etmeye değmeyeceği düşüncesi ve örgütün çalışanlarını önemsemediğini düşüncesini barındırır (Andersson, 1996, 1397). Sinizm genellikle sosyal olarak istenmeyen çalışan davranışı olarak düşünülmüştür ve işyerindeki birçok neden sinizme yol açabilir (Andersson, 1996, 1415). Bireylerin tutum ve davranışları örgütsel faktörlerden etkilenir. Örgüt ile çalışan arasındaki psikolojik sözleşmeye göre çalışan işe başladıktan sonra işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmediklerini düşündükleri zaman devamsızlık yapabilir ve azalan bir bağlılık durumu içinde olabilirler (Chang, 1999:1258).

İşten ayrılma niyeti örgütlerde ciddi bir sorundur ve çalışma hayatının zor konularından biridir. Her çalışanın işten ayrılma niyeti düzeyi farklıdır ve işten ayrılma niyetine birçok farklı faktör neden olabilir (Suarthana ve Riana, 2016:717). Sinizm örgütlerde çalışan devir hızının artmasına yol açmaktadır (Altınöz vd., 2011:287).

Örgütler amaçlarına ulaşmak için hem nitelikli iş gücü istihdamını sağlamak ve hem de bu işgücünün örgütte kalmasını sağlamaya çalışırlar. Bununla birlikte çalışanlarda daha iyi koşullarda çalışabilecekleri örgütlerde istihdam edilmeyi isterler ve çeşitli nedenlerden ötürü iş yeri değişikliği yaparlar (Polat ve Meydan, 2010:146).

Brandes vd. (1999) örgütsel sinizm ile ilgili yapmış oldukları çalışmada, sinik bireylerin performanslarını etkileyen çalışanları geliştirici uygulamalara nadir olarak katılım gösterdiklerini ve işletmeye olan bağlılık düzeylerinin daha az olduğunu tespit etmişlerdir (Çakıcı ve Doğan, 2014:81).

Khan (2014), yapmış olduğu çalışmada örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti değişkenlerini Pakistan’da bankacılık sektöründe incelemiştir. Çalışma sonucunda örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyetinin birbiriyle pozitif bir ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir (Khan, 2014:36).

Abraham (2000), yapmış olduğu çalışmada örgütsel sinizmin iş tatmini üzerindeki etkisini araştırmış, çalışma sonucunda örgütsel sinizmin iş tatminini ters yönde etkilediğine dair hipotezi doğrulanmıştır. Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılığı azalttığı

72

yöndeki hipotezi de doğrulanmış ve kişilik sinizmi ve çalışan sinizminin örgütsel bağlılığı aşındırdığı tespit edilmiştir (Abraham, 2000:281).

Bedeian (2007), yapmış olduğu çalışmada örgütsel kimlik ile sinizmin negatif ilişkili, bağlılık ile örgütsel kimliğin pozitif ilişkili, iş tatmini ve bağlılığın pozitif ilişkili ve işten ayrılma niyeti ile iş tatmininin negatif ilişkili olduğunu tespit etmiştir (Bedeian, 2007:24-25).

Polat ve Meydan (2010), yapmış oldukları araştırmada işten ayrılma niyeti ve sinizm ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Çalışanların sinik davranışları arttıkça, işten ayrılma niyetlerinde de bir artış olacağı sonucuna varılmıştır (Polat ve Meydan, 2010:145).

Chiaburu, Peng, Oh, Banks, ve Lomeli (2013), yapmış oldukları çalışmada örgütsel sinizmin öncül ve ardıllarını incelemişlerdir. Çalışma sonucunda sinizm ve işten ayrılma niyeti arasında pozitif bir ilişkinin varlığını belirlemişlerdir (Chiaburu vd., 2013:10).

Yasım ve Uğur (2016), yapmış oldukları çalışmada örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti değişkenlerini incelemişlerdir. Araştırmada anket yöntemi ile Ordu ilinde faaliyet gösteren bankalarda çalışan 181 kadın çalışandan toplanan veriler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda işten ayrılma niyeti ile örgütsel sinizmin pozitif ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir.

Çağ (2011), yüksek lisans tez çalışmasında işten ayrılma niyeti üzerinde örgütsel sinizm ve algılanan örgütsel adaletin etkisini araştırmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmış ve Mersin’de imalat sektöründe çalışan 282 kişiden veri toplanmıştır. Çalışma sonucunda işten ayrılma niyeti ile örgütsel sinizm arasında pozitif yönlü ilişki olduğu belirlenmiştir (Çağ, 2011:127).

Altınöz, Çöp ve Sığındı (2011), Ankara’da otel işletmelerinde örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere çalışma yapmışlardır. Çalışma sonucunda örgütsel sinizmle, örgütsel bağlılık arasında negatif yönlü ilişki tespit etmişlerdir (Altınöz vd., 2011:312).

Fındık ve Eryeşil (2012), yapmış oldukları çalışmada örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizmin negatif ilişkili olduğunu belirlemişlerdir (Fındık ve Eryeşil, 2012:1254).

Türköz, Polat ve Coşar (2013), yapmış oldukları çalışmada örgütsel sinizm, örgütsel güven algılarının çalışanların örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkilerini araştırmışlardır. Üretim sektöründe çalışanlardan topladıkları veriler sonucunda örgütsel

73

güven algısının örgütsel bağlılığı pozitif etkilediğini, bununla birlikte örgütsel sinizm algısının ise negatif etkilediğini belirlemişlerdir (Türköz vd., 2013:285).

Okçu, Şahin ve Erşahin (2015), yapmış oldukları çalışmada örgütsel bağlılık üzerinde örgütsel sinizm algısının etkisini araştırmıştır. Araştırma sonucunda örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasında negatif ilişki olduğunu belirlemişlerdir (Okçu vd., 2015: 310).

Yalçın (2017), örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti değişkenlerini incelemiştir. Araştırma sonucunda işten ayrılma niyeti ile örgütsel sinizm arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir (Yalçın, 2017:106).

Bunlarla birlikte, Güzel ve Ayazlar (2014), işten ayrılma niyeti ile örgütsel sinizm üzerinde örgütsel adaletin etkilerini araştırmışlardır. Araştırma sonucunda örgütsel adaletin işten ayrılma niyeti ve örgütsel sinizmi negatif yönde etkilediği sonucunu bulmuşlardır (Güzel ve Ayazlar, 2014:133).

Elde edilen bilgiler ve araştırma sonuçlarından yola çıkarak geliştirilen hipotez şöyledir;

Hipotez 3: Örgütsel sinizm işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir.