ÖNERİLER

5.2.1. 10.Sınıf Ders Kitabının Fiziksel Özelliklerine Yönelik Öneriler

Katılımcıların anketteki fiziksel özelliklerine yönelik maddelere katılım düzeyleri ve bunların yüzdeleri, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları göz önünde bulundurularak aşağıdaki sonuçlar ifade edilebilir:

 Tarih 10. sınıf ders kitabı daha sağlam ve kullanışlı halde basılmalıdır.  Kitabın tasarımı öğrencilerde okuma isteği uyandıracak nitelikte olmalıdır.  Kitabın genel görünümü, okuma ve inceleme isteği uyandırmalıdır.

 Kitabın görsel ve metin tasarımı öğrenci özelliklerine uygun, ilgi çekici nitelikte ve birbiriyle uyumlu bir şekilde tasarlanmalıdır.

 Kitaptaki baskı hatalarını giderebilmek amacıyla dil uzmanlarına ve alan uzmanlarına kontrol ettirilmelidir.

5.2.2. 10.sınıf Ders Kitabındaki Görsel ve Yazılı Materyallerin Kullanımına Yönelik Öneriler

 Görsel ye yazılı kaynakların sayısı ve niteliği artırılmalıdır.

 Görsel ve yazılı öğeler doğru, güncel ve öğretim için yararlı olabilecek nitelikte olmalıdır.

 Görsel öğeler, öğrenci seviyesine uygun olmalıdır.  Görsel öğelerinin baskı kalitesi artırılmalıdır.

 Görsel materyaller metni süslemenin yanında metni desteklemeli ve yazılı materyaller olmadan da tarih bilgisine öğrenciyi ulaştırabilmelidir.

5.2.3. 10.sınıf Ders Kitabının İçeriğine Yönelik Öneriler

 Ders kitabındaki yer alan bilgiler yapılandırmacı yaklaşımla ele alınmalı öğrencinin bilgiyi inşa etmesine katkı sağlamalıdır.

 Konuların kronolojik olarak sıralanması sebep-sonuç ilişkilerini kurma ve bilgiyi kolay algılayabilme konusunda katkı sağlamalıdır.

 Tarih 10. sınıf ders kitabı öğrencinin ilgisini çekecek ve tarih dersini sevmesine katkı sağlayacak niteliğe büründürülmelidir.

 Ders kitabı öğrencilerin akademik başarılarına yeterli katkıyı sağlamalıdır.  Konulara ait yeterli sayıda ve nitelikte örnek yer almalıdır.

 Ders kitabı vatandaşlık eğitimine katkı sağlamalıdır.

 Başarıyı ve derse olan ilgiyi artırabilmek amacıyla dersin en önemli kaynağı olarak görülen ders kitabında farklı yöntem, teknik ve etkinlikler kullanılmalıdır.

 Ders kitabında öğrenci seviyesine uygun araştırma, inceleme ve gözlemlere yer verilmelidir.

 Ders kitabı öğrencilerin tarihi olayları eş zamanlı olarak algılayabilecekleri bir yapıda olmalıdır.

 Kitaptaki konuların işlenişi araştırma, inceleme ve farklı kaynaklara başvurma isteği uyandırmalıdır.

 Konu anlatımları gereksiz, eksik, çelişkili bilgilerden arındırılmalı bilimsel bir içerik kazandırılmalıdır.

 Kazanımların işlenişi için verilen metinler öğrencilerin seviyelerine uygun ve yeterli uzunlukta olmalıdır.

 Verilen metinlerin bir bütünlük göstermesine, görsellerle bütünlüğün bozulmamasına dikkat edilmelidir.

 10. sınıf tarih ders kitabını tarih biliminde ortaya konmuş yeni bilgileri ve araştırma sonuçlarını, farklı tarihçilerin olaylara bakış açılarını yansıtmalıdır.  Ortaöğretim basamağında öğrenci çalışma kitabı basılmadığı için ders kitabı

bu işlevi de yerine getirebilecek nitelikte olmalıdır.

 Konuların açıklanmasında kullanılan öğretim materyallerinin sayısı ve çeşitliliği artırılmalıdır.

 Ders kitabı farklı öğrenme biçimlerine hitap edebilmelidir.  Ders kitabı üst düzey düşünme becerilerine katkı sağlamalıdır.

 Duyuşsal alana da hitap edebilmek amacıyla ders kitabında değer öğretimine yönelik materyallere de yer verilmelidir.

 Anahtar kavram, ilkeler ve terimler dikkat çekici bir şekilde açıklanmalıdır.  Türk tarihinde önemli yere sahip kişiler hakkında biyografi ve diğer

materyaller aracılığıyla bilgi verilmelidir.

 Tarih 10. sınıf ders kitabı, öğrencilerin mevcut yeteneklerini ve becerilerini geliştirmeye teşvik etmekte çok yetersiz kaldığı için kitap yazarları bu konuda alan uzmanlarından da destek alarak kitapların öğrencilerin gelişimine katkı sağlayabilecek niteliğe kavuşmaları için çaba sarf etmelidir.  Ders kitabı öğrencilerin tarih bilinçlerine katkı sağlamalıdır.

 Bilimsel araştırma yöntemlerinin en önemli ilkelerinden olan bibliyografya ve dipnot kullanımına yeterli hassasiyet gösterilmelidir.

 Kitap içeriğinde yer alan bilinmeyen kelimelerin tümü sözlük bölümünde yer almalıdır.

5.2.4. 10.sınıf Ders Kitabının Dil, Anlatım ve İmla Özelliklerine Yönelik Öneriler

 Kazanımların işlenişi için verilen metinler öğrencilerin seviyelerine uygun, yeterli uzunlukta olmalıdır.

 Öğrencilerin yaşlarına ve sınıf düzeylerine uygun dil ve cümle yapısı kullanılmalıdır.

 Ders kitapları dilimizin imla ve dilbilgisi kurallarına uygun yazılmalıdır.  Öğrencilerin telaffuzları konusunda sıkıntı yaşadıkları yabancı sözcükler

Türkçe okunuşları ile birlikte verilmelidir.

 Ders kitabında gereksiz bilgi yoğunluğu ve uzun cümleler yer almamalıdır.

5.2.5. 10.sınıf Ders Kitabının Ölçme ve Değerlendirme Boyutuna Yönelik Öneriler

 Değerlendirme soruları öğrencilerin bilgi ve beceri birikimlerine uygun şekilde hazırlanmalıdır.

 Sorular öğrencileri düşünmeye, yorumlamaya ve araştırmaya yönlendirmelidir.

 Ders kitabındaki ölçme ve değerlendirme araçları öz değerlendirme ve akran değerlendirme işlevini yerine getirebilmelidir.

 Ünite sonlarında verilen değerlendirme çalışmaları tek düzelikten kurtarılmalıdır.

 Ünite sonlarında verilen değerlendirme soruları, ünite süresince yer alan kazanımları ölçecek yeterliliğe sahip olmalıdır.

KAYNAKÇA

AÇIKGÖZ, K.Ü. (1998). Tarih Derslerinde Öğrencileri Güdüleme Stratejileri. S. ÖZBARAN (Haz.),Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. İzmir:Dokuz Eylül Yayınları. 323-339.

AK, F.M. (2003). İlköğretim Tarih Öğretiminin Amaçlarının Öğretmen Görüşleri İle Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

ATA, B. (1998). İngiltere’de Piaget ve Bruner’in Görüşlerinin İlköğretimde Tarih

Öğretimine Yansıması Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sınıf

Öğretmenliği Sempozyumu.

ATA, B. (2002) Bahaeddin Yediyıldız ile Tarih Araştırmaları ve Öğretimi

Konusunda Söyleşi. Türk Yurdu, (175), 49-53.

BAYMUR, F. (1949). Tarih Öğretimi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.

BÜYÜKÖZTÜRK Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık. CEYHAN, E., YİĞİT, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.

CEYLAN, G. (2006) Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Ders Kitaplarının Niteliği Hakkında Öğretmen Görüşleri, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

GÜNGÖR, B. A. (2005) 1980-2000 Dönemin Ortaöğretim Tarih Ders Kitapları ve Dönemin Tarihçilik Anlayışı, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

HAYTA, N.(2003).”Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu”.Ankara:Nobel Yayıncılık. HESAPÇIOĞLU, M. (1994). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Eğitim Programları ve Öğretim. İstanbul: Beta Yayınları.

KABAPINAR, Y. (1998). Kredili Sistem ve Lise Tarih Kitapları. S. ÖZBARAN(Haz.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. İzmir:Dokuz Eylül Yayınları. 221-236.

KABAPINAR, Y. (2005). Öğrencilerin Gözünden Sosyal Bilgiler Derslerinde Gerçekleştirilen Empati Etkinliklerini Değerlendirmek: Bakalım Öğrenciler Neler Düşünüyor? Eğitim Araştırmaları Dergisi,18.

KARABAĞ, G. (2002). Postmodernizm ve Tarih Öğretimi. TürkYurdu, (175), 61- 67.

KARASAR, N, (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım

KILIÇ, A. ve S. SEVEN.(2002). Konu Alanı Ders Kitabı İncelmesi, Ankara: Pegem Yayıncılık.

KOÇ, Y. (2002). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları. Türk Yurdu. (175), 54- 55.

KORKMAZ, M. (2006). Ortaöğretim 9. Sınıf Tarih Ders Kitaplarının Niteliği Hakkında Öğretmen Görüşleri, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

KÖSTÜKLÜ, N. (2001). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi. Konya:Günay Ofset. KULANTAŞ, N. (2007). 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Öğrenci Ders ve Çalışma Kitapları ile Öğretmen Kılavuz Kitaplarının, Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi

KÜÇÜKAHMET, Leyla (Ed.). (2003). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, Ankara: Nobel Yayınları.

KÜTÜKOĞLU, M. (1998).TarihAraştırmalarında Usûl. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.

MERAÇ, H. (2006). Lise Tarih Ders Kitaplarının İçerik ve Yöntem Açısından Analizleri, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

NICHOL, J. (1991). Tarih Öğretimi. (Çev. Mustafa SAFRAN), Ankara.

ÖKTEM, M. (1997). Ders Kitapları ve Siyasal Toplumsallaşma (1940-1960). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

ÖZALP, O. (2000). İlköğretim Okulları ve Liselerde Tarih Öğretimi. Tarih Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması. İstanbul:Tarih Vakfı Yayınları.

PAYKOÇ, F. (1991). Tarih Öğretimi. Eskişehir:Anadolu Üniversitesi Yayınları. PAYKOÇ, F. (1998). Tarih Öğretiminde Duyuşsal Alanın Rolü. S. ÖZBARAN (Haz.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. İzmir:Dokuz Eylül Yayınları. 341-348.

SAFRAN, M. (1993). Lise Öğretmen ve Öğrencilerine Göre Tarih Dersinin

Amaçları. Eğitim Dergisi (3), 35-39.

SAFRAN, M. (1997). Tarih Öğretimi ve Çağdaş Müfredat Teorileri. XII. Türk Tarih Kongresi. Ankara.

SARI, İ. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sözlü Tarih Etkinliklerinin Öğrenci Başarı, Beceri ve Tutumlarına Etkisi, Ankara, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.

SCHUEDDEKOPF, Otto-Ernst. ve başk. (1969). Tarih Öğretimi ve Tarih Kitaplarının Geliştirilmesi. (Çev. Necati ENGEZ). İstanbul:M.E.B. Yayınları. SİLİER, O. (2002). Tarih Eğitiminde Yeni Bir Modele İhtiyacımız Var. Toplumsal Tarih, (100), 54-56.

STRADLING, R. (2003). 20. Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli. (Çev.Ayfer ÜNAL), İstanbul:Tarih Vakfı Yayınları.

TEKELİ, İ. (2000). İlköğretim Okulları ve Liselerde Tarih Öğretimi. Tarih Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması. İstanbul:Tarih Vakfı Yayınları.

TTKB. (2011) Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Programı,

http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?tur=orta&lisetur=&ders=&sira=&sinif=&sayfa= 4, (Erişim Tarihi, 20.11.2011)

TUNÇAY, M. (1977). Türkiye’de Tarih Eğitimi. Felsefe Kurumu Seminerleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

TUNÇAY, M. (1998). Tarih Öğretiminin İyileştirilmesine Yönelik Düşünceler. S. ÖZBARAN (Haz.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. İzmir:Dokuz Eylül Yayınları. 55-57.

ULUĞ, F. (1996). Okulda Başarı. İstanbul:Remzi Kitapevi.

YANPAR ŞAHİN, T. (2004). Öğretim Materyal ve Teknolojileri. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. C. ÖZTÜRK ve D. DİLEK (Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.

YUVALI, A. (1990). Tarih Öğretimi. Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu. Elazığ.

EKLER

Ek: Tarih 10. Sınıf Ders Kitabı Değerlendirme Anketi

Sevgili Öğrenciler,

Bu araştırma, “Ortaöğretim 10. sınıflarda okutulan Tarih ders kitaplarının niteliğinin araştırılması, mevcut durumun tespiti ve karşılaşılan sorunların çözümüne katkı sağlamak” amacını taşımaktadır. Anketteki sorulara vereceğiniz yanıtlar, bilimsel amaçlar dışında kullanılmayacaktır. Anket formuna adınızı ve soyadınızı yazmanıza gerek yoktur. Araştırmanın bilimsel bir nitelik taşıyabilmesi ve amacına ulaşması sizin vereceğiniz cevapların içtenliğiyle ilgilidir. Lütfen tüm ifadelere katılım

düzeyinizi belirtiniz. Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederim.

Servet TURGUT Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi