PİLOT UYGULAMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Bir önceki bölümde önerilen performans ölçüm sisteminde firma performansı kritik süreçlerin performans puanlarından oluşmaktadır. Her kritik sürecin firma performansına olan etkisi performans boyutları (maliyet, ürün kalite, süreç kalite, zaman, inovasyon, çevre) altında ayrışmış APG’ler ile takip edilmektedir. Performans ölçüm sisteminin bu şekilde bir hiyerarşi ile takip edilmesi genel performansı etkileyen kritik süreçlerin sonrasında boyutların detayda ise APG’lerin sistematik olarak incelenmesini sağlamaktadır. Bu sayede performans düşüşlerinin sebepleri de süreç, boyut ve APG bazında analiz edilerek gerekli önlemler alınması mümkün olacaktır. Geliştirilen sistemdeki APG, boyut ve süreç puanı hesaplamalarının gerçekleştirilmesi ve süreç sahiplerinin erişimine sunulması için bahsi geçen TEYDEB projesi kapsamında yazılım ekibi tarafından mobil uygulama destekli bir yazılım geliştirilmiştir. Tezde önerilen performans değerlendirme sisteminin pilot uygulaması bu yazılım üzerinden yapılmıştır. Öncelikle firma performans puanının sayısallaştırılması için gereken hedefler odak grupların her biri ile düzenlenen toplantılarla belirlenmiştir. Hedef belirleme çalışmalarında, geçmiş verilerden tahmin yöntemleri, literatür ve sektör analizleri kullanılmıştır. Belirlenen hedefler firma gizliliği nedeni ile tez çalışmasına aktarılmamıştır. 2020 yılı Ocak-Kasım ayları aralığı için geliştirilen yazılım sayesinde elde edilen verilerle performans ölçüm sisteminin pilot uygulaması gerçekleştirilmiş ve firma performans puanı Şekil 4.1‘de görüldüğü gibi Kasım ayında 81,74 puan olarak hesaplanmıştır. Belirlenen periyotta bu puanları oluşturan kritik süreç puanları ise Şekil 4.2’de sunulmuştur.
82
Şekil 4.14: Firma Performans Puanı
Şekil 4.15: Kritik Süreç Performans Puanları
Kritik süreç performans puanları incelendiğinde Kasım ayında en düşük puanın 76,74 puanla dokuma sürecine, en yüksek puanın da 92,36 puanla satın alma sürecine ait olduğu görülmektedir. Firma performans puanını takip eden üst düzey yöneticilerin kritik süreç performans grafiklerini incelemesi odaklanılması gereken sürecin belirlenmesini ve düşük puanlı sürecin odak grubu ile görüşerek hızlı önlem alınmasını sağlamaktadır. Dokuma sürecinin tüm boyut ve APG grafikleri incelenerek
83
performans ölçüm sisteminin bir süreç için hiyerarşik olarak pilot uygulaması gerçekleştirilmiştir.
Şekil 4.3’de sunulan dokuma süreci performans boyut puanları incelendiğinde maliyet, ürün kalite ve çevre boyutu puanlarının genellikle yüksek puanlarda seyrettiği ve OG3 odak grubu ile görüşmelerde bu puanların istenilen puanlar olduğu görülmektedir. Zaman boyutundaki dalgalanmanın kabul edilebilir olmaması, süreç kalite ve inovasyon puanlarının da beklenilenin altında olması dokuma performansında düşüşe neden olmaktadır. Bu süreçlerin puanlarını oluşturan APG’lerin incelenerek düşüşlerin sebepleri detaylandırılmalıdır. Maliyet boyutu APG’leri (Şekil 4.4) birim üretim işçilik maliyeti ve atkı sayısı işçilik maliyeti göstergeleridir. OG3 ile yapılan toplantılarda bu göstergelerin beklenilen düzeylerde olduğu sürecin hedef tutturma seviyesinin başarılı bulunduğu belirtilmiştir.
84
Şekil 4.17: Dokuma Maliyet Boyutu APG’leri
Dokuma ürün kalite boyutunu oluşturan kalitesizlik puanı ve kalitesiz ürün oranı grafikleri Şekil 4.5’de görülmektedir. Kalitesizlik puanı grafiği birim üretimdeki kalitesizlik puanını ifade etmektedir. Bir kg üründe 0,22 kalitesizlik puanı hedefine yılın ilk aylarında ulaşılamasa da son altı ayda iyileşme gözlenmektedir. Kalitesiz ürün oranı göstergesinde ise süreç hedefi dört ay aşmış olsa da yedi aydaki ciddi düşüşler sürecin beklenilenin çok altında kalitesiz ürün ürettiğini göstermektedir.
85
Şekil 4.18: Dokuma Ürün Kalite Boyut APG’leri
Diğer kritik süreçlerde olduğu gibi dokuma sürecinde de süreç kalite boyutu puanını iç müşteri memnuniyet anketi puanı oluşturmaktadır. Anketlerin aylık doldurulmasının zorluğu ve süreçlerin talepleri doğrultusunda iç müşteri memnuniyet anketleri üçer aylık periyotlarla doldurulmaktadır. Pilot uygulama çalışması en son Kasım ayını kapsadığı için 2020/4 dönemi analizleri grafikte (Şekil 4.6) yer almamaktadır. Dokuma süreci pazarlama, boyahane ve havlu konfeksiyon süreçleri tarafından değerlendirilmektedir. Dokuma sürecinin süreç kalitesi incelendiğinde değerlendirici süreçler tarafından başarısız bulunmaktadır. Değerlendiricilerin ilk üç periyotta dokuma sürecine ortalama 52 puan vermesi sürecin beklenilen hedefin çok altında kaldığını göstermektedir. Değerlendirici bölümler ve dokuma süreci odak grupları ile toplantıların düzenlemesi ve memnuniyetsizliğin hangi sorularda görüldüğü analiz edilmelidir.
86
Şekil 4.19: Dokuma Süreç Kalite Boyut APG’si
Şekil 4.20: Dokuma Zaman Boyutu APG’leri
Dokuma zaman boyutu puanını termin tarihi geciken sipariş ve gün sayıları oranları oluşturmaktadır. Dokuma sürecinden 100 siparişten en fazla 20 siparişte ve her bir siparişte en fazla 1 gün gecikmesi beklenmektedir. Sürecin performansı incelendiğinde (Şekil 4.7) iki göstergede de hedefi çok düşük oranda sağladığı
87
görülmektedir. Süreçte yaşanan bu gecikmeler üretim ve planlama ekipleri ile analiz edilmeli ve iyileştirici faaliyetler planlanmalıdır.
Şekil 4.21: Dokuma İnovasyon Boyutu APG’si
İşbirliği içinde olunan firma iki ayda bir kaizen toplantıları ile kaizenlerin yayılımını gerçekleştirmektedir. Şekil 4.8’de bulunan grafiğin x ekseninde bu yüzden Şubat, Nisan, Haziran ve Ağustos ayları yer almaktadır. Dokuma sürecinden her kaizen toplantısında üç kaizen çalışması yapması beklenmektedir. Grafik incelendiğinde sürecin sadece son kaizen toplantısında hedefini gerçekleştirdiği görülmektedir. Kaizen çalışmalarının artırılması için ar-ge çalışanları ile birlikte eğitim ve etkinliklerin düzenlenerek süreç sahiplerinin kaizen konusundaki bilinçleri artırılmalıdır.
Dokuma sürecinin çevre boyutunu su, elektrik, buhar tüketimleri ve ilmar analizi göstergeleri oluşturmaktadır. Grafikler (Şekil 4.9) incelendiğinde sürecin su tüketim ve ilmar analizi performanslarının düşük olmasından dolayı çevre boyutu puanının düştüğü görülmektedir. OG3 toplantılarında su tüketiminin belirli dönemde yüksek olmasının üretimdeki düşüşe bağlandığı makinelerin kullandığı su miktarı düşmezken üretimin düşmesinin oranı artırdığı belirtilmektedir. İlmar analizinde ise bir kg ürün için meydana gelen ilmar (atık iplik) miktarının hedefin üzerinde olmasında tedarikçilerin de etkili olduğu görülmüştür. Su tüketimi için makine enerji ekibi ile iyileştirme çalışmalarının da gözden geçirilmesinin ve ilmar oranının azaltılabilmesi için tedarikçilerle çalışmalar yürütülmesinin gerekliliği grafiklerle görülmektedir.
88
Şekil 4.22: Dokuma Çevre Boyutu APG’leri
Yukarıda sunulan grafikler, önerilen performans sistemi ve yazılım uygulamasının işletmenin süreçlerini nicel verilerle izlemesine ve gelişim kararlarını daha sağlıklı vermesine dayanak oluşturacak nitelikte olduğunu göstermektedir. Pilot uygulama
89
döneminde, performans sisteminin ihtiyaç duyduğu verilerin kaynaklarından güncel ve doğru şekilde elde edilmesinin oldukça önemli olduğu ve zor olduğu gözlemlendi. Verilerin hatalı olmasının performans sisteminin yanıltıcı göstergelerle işletmeye yarardan çok zarar getireceği aşikardır. Bu risklerin minimize edilmesi amacıyla da performans sistemin kendisi kadar, sağlıklı verilerin elde edilmesine yönelik süreçlerin, donanım ve yazılım altyapısının geliştirilmesi ve kurulumu da önemlidir.
90