Ölçeklere Verilen Cevapların Ortalamaları

Tablo 13’de katılımcıların defansif tıp uygulamaları ölçeği sorularına vermiş oldukları cevapların ortalamaları ile ölçek ortalama puanları yer almaktadır. Defansif tıp uygulamaları ölçeğinin boyutları arasında en yüksek ortalama 3,469 (±0,658) ile negatif defansif tıp uygulamalarına ait olup pozitif defansif tıp uygulamalarının ortalaması 2,922 (±0,719)’dur. Buna göre negatif defansif tıp uygulamalarına katılımcıların verdikleri cevaplar orta seviyenin üzerinde iken pozitif defansif tıp uygulamalarına vermiş oldukları cevaplar orta seviyenin altındadır. Negatif defansif tıp uygulamaları boyutunda katılıcımlar en yüksek katılımı “Riskli hastalara müdahale etmekten çekinirler” (3,561±0,988) sorusu ile “Daha az inisiyatif alırlar” (3,546±0,972) sorusuna gösterirken en düşük katılımı “Yeni tedavi yöntemlerinden kaçınırlar” (2,955±0,979) sorusuna göstermişlerdir. Pozitif defansif tıp uygulamaları boyutunda katılımcılar en yüksek

121

katılımı “Gerekli olandan daha fazla tahlil isterler” (3,592±0,868) ve “Gerekli olandan daha fazla görüntüleme isterler” (3,563±0,843) ifadelerine gösterirken en düşük katılımı ise “Gerekli olmayan durumlarda girişimsel işlemler uygularlar” (2,263±0,948) ifadesine göstermişlerdir.

Genel ortalamalar dikkate alındığında katılımcıların pozitif defansif tıp uygulamalarından daha çok negatif defansif tıp uygulamalarına başvurdukları görülmektedir. Ayrıca tablo incelendiğinde hekimlerin genel olarak ekstra tahlil ve tetkik isteyerek pozitif defansif tıp uyguladığı; Riskli hastalara müdahale etmeyerek ve Daha az inisiyatif alarak negatif defansif tıp uyguladıkları görülmüştür.

Tablo 13: Defansif Tıp Uygulamaları Ölçeği Sorularına ve Alt Boyutlarına Verilen Cevapların Ortalamaları

Ort. S.S

Pozitif Defansif Tıp Uygulamaları _{2,922 0,719}

Gerekli olandan daha fazla görüntüleme isterler _{3,563 0,843} Gerekli olandan daha fazla tahlil isterler _{3,592 0,868}

Gereksiz yere konsültasyon isterler _{3,257 1,022}

Endikasyonsuz hasta yatışı yaparlar _{2,513 0,924}

Gerekli olmayan durumlarda girişimsel işlemler uygularlar _{2,263 0,948} Hastaya ihtiyacı olmayan ilaçlar reçete ederler _{2,346 1,014}

Negatif Defansif Tıp Uygulamaları _{3,469 0,658}

Riskli hastalara müdahale etmekten çekinirler _{3,561 0,988}

Daha az inisiyatif alırlar _{3,546 0,972}

Hastayı sevk ederler _{3,389 0,861}

Yeni tedavi yöntemlerinden kaçınırlar _{2,955 0,979}

Tablo 14’te katılımcıların defansif tıp uygulamalarının öncülleri ölçeğine vermiş oldukları cevapların ortalamaları yer almaktadır. Tabloya göre defansif tıbbın öncülleri ölçeğinde katılımcılar en yüksek katılımı Çalışma Çevresinden Kaynaklı Baskılar boyutuna (4,329±0,627) göstermiştir. Bu boyutu Şiddet Görme Kaygısı (4,28±0,752) ve Şikâyet ve Dava Edilme Kaygısı (4,176±0,636) boyutları takip etmektedir. Defansif tıbbın öncülleri ölçeğinde katılımcılar tarafından en düşük katılım alan boyut ise Alınan Tıp Eğitimi boyutudur (2,773±1,022). Çalışma Çevresinden Kaynaklı Baskılar boyutunda katılımcıların en yüksek katılım gösterdikleri ifade “Hekim başına düşen hasta

122

sayısının fazlalığı” ifadesi olurken (4,41 0±0,803) Şiddet Görme Kaygısı boyutunda

en yüksek katılım “Kurumsal iletişim hatlarının baskısı” (4,292±0,87) sorusuna olmuştur. Hekimlerin defansif tıbbın nedenlerine ilişkin sorulan sorularda en yüksek katılım gösterdikleri sorular hekimleri baskılayan politikalar, hekim başına düşen hasta sayısının fazlalığı, hekimlerin yönetimlerden yeterli destek alamaması, malpraktis davası kaygısı, kurumsal iletişim hatlarının baskısı, meslektaşların yaşadıkları dava ve şikâyet süreçlerinin oluşturduğu kaygılar, sözlü ve fiziksel şiddet yaşama korkusu gibi sorulardır. Genel olarak 4 puanın üzerinde ortalama alan ifadeler irdelendiğinde hekimlerin kendilerini güvende hissetmedikleri ve çalışma çevresinin uygun politik ve fiziksel şartlar taşımadığına yönelik ifadeler olduğu görülmektedir. Bunun sonucu olarak hekimler defansif tıp uygulamalarına başvurmaktadırlar.

Tablo 14: Defansif Tıp Uygulamalarının Öncülleri Ölçeği Sorularına ve Alt Boyutlarına Verilen Cevapların Ortalamaları

Ort. S.S

Şikâyet ve Dava Edilme Kaygısı _{4,176 0,636}

Diğer hekimlerin yaşadıkları şikâyet/dava süreçleri _{4,281 0,705} Hata yapma veya bir şeyleri gözden kaçırma korkusu _{3,918 0,934} Olası risklerden ve kötü sonuçlardan kaçınma isteği _{4,086 0,814} Hakkında malpraktis davası açılması kaygısı _{4,324 0,792}

Şikâyet edilme kaygısı _{4,209 0,855}

Tazminat ödeme kaygısı _{4,227 0,857}

Başından daha önce şikâyet/dava süreci geçmesi _{4,189 0,897}

Medya ve Sosyal İletişim Kanallarının Baskısı _{3,998 0,691}

Hasta ve yakınlarının ısrarcı tutumları _{3,978 0,843} Hastaların internetten elde ettiği, doğruluğu kanıtlanmamış bilgiler _{3,418 1,118} Medyanın hasta hekim iletişimini olumsuz etkilemesi _{4,220 0,876} Medyada yer alan doğruluğu kanıtlanmamış haberler _{4,209 0,907} Değişen hasta hekim ilişkisinde hastanın daha baskın hale gelmesi _{4,164 0,916}

Çalışma Çevresinden Kaynaklı Baskılar _{4,329 0,627}

Yönetimin desteğini hissetmemesi _{4,340 0,809}

Rahat çalışmasını öngören politikaların eksikliği _{4,434 0,738} Hekim başına düşen hasta sayısının fazlalığı _{4,410 0,803} Sağlık hukuku konusunda yetkin olmayan bilirkişilerin varlığı _{4,130 0,906}

Hekimin İtibarını Koruma Kaygısı _{3,275 0,736}

Diğer hekimler tarafından eleştirilme kaygısı _{2,834 1,039} Diğer hekimlerin yaptıkları uygulamaları yapma güdüsü _{2,833 0,994} Diğer hekimlerin paylaştıkları olumsuz deneyimler _{3,828 0,848}

123

Şiddet Görme Kaygısı _{4,280 0,752}

Kurumsal iletişim hatlarının baskısı (SABİM, CİMER, vb.) _{4,292 0,870} Fiziksel şiddete maruz kalma korkusu _{4,270 0,856}

Sözel şiddete maruz kalma korkusu _{4,278 0,850}

Alınan Tıp Eğitimi _{2,773 1,022}

Alınan teorik tıp eğitimi _{2,738 1,061}

Alınan pratik tıp eğitimi _{2,807 1,086}

Hasta Odaklı Davranma Çabası 3,294 0,749

Hasta güvenini sağlama çabası _{3,292 0,974}

Hasta beklentilerini karşılama arzusu _{3,298 0,987}

Hasta yararına davranma arzusu _{3,292 1,045}

Tablo 15’te katılımcıların defansif tıp uygulamalarının sonuçlarına ilişkin algıları ölçeğine vermiş oldukları yanıtların ve ölçek alt boyutlarının ortalamaları yer almaktadır. Defansif tıp uygulamalarının sonuçlarına ilişkin hekim algıları ölçeğine katılımcıların vermiş oldukları cevaplar incelendiğinde katılımcılar tarafından en yüksek katılım gösterilen boyutun “Sağlık Sisteminin Verimliliğini, Etkililiğini ve Kalitesini Azaltır” (4,200±0,661) boyutu olduğu görülmüş olup; bu boyutu “Hekimlik Mesleğini Zorlaştırır” (3,868±0,678) boyutu takip etmiştir. Katılımcılar tarafından en düşük katılım “Hastalara Fayda Sağlar” (2,592±0,850) boyutuna gösterilmiştir. Bu boyutlardan Sağlık Sisteminin Verimliliğini, Etkililiğini ve Kalitesini Azaltır boyutunda en yüksek katılım gösterilen ifade “Ülkenin sağlık harcamalarını arttırır” (4,501±0,700) ifadesi alırken en düşük katılım “Sağlık hizmetlerinin kalitesini olumsuz etkiler” (3,981±0,904) ifadesine gösterilmiştir. Hekimlik Mesleğini Zorlaştırır boyutunda katılımcıların en yüksek ortalama ile katılım gösterdikleri ifade “Hekimler için iş stresi oluşturur” (4,119+-0,893) olurken en düşük katılım gösterdikleri ifade “Hekimlerin hata yapma riskini arttırır” (3,233+-1,047) ifadesi olmuştur. Hastalara Fayda Sağlar boyutunda ise katılımcılar en yüksek katılımı “Hastaların memnuniyetini arttırır” (2,845+-1,101) ifadesine gösterirken en düşük katılım “Hastalıkların erken teşhisine yardımcı olur” (2,291+-0,939) ifadesine olmuştur.

Tablo irdelendiğinde hekimler defansif tıp uygulamalarının kendilerini tıbbi ve hukuksal olarak yeterince korumadığını düşündükleri görülmektedir. Ayrıca hekimler defansif tıbbın ülkenin sağlık harcamalarını artırdığı, hasta bekleme sürelerini uzattığı, sağlık hizmetlerinin verimliliğini azalttığı, hastalara ekstra maliyetler yüklediği, hekimler için

124

iş stresi oluşturduğu, hekimlerin klinik verimliliğini azalttığı ve sağlık hizmetlerinin etkililiğini azalttığını da ifade etmektedirler.

Tablo 15: Defansif Tıp Uygulamalarının Sonuçlarına İlişkin Hekim Algıları Ölçeği Sorularına ve Alt Boyutlarına Verilen Cevapların Ortalamaları

Ort. S.S

Hekimlere Fayda Sağlar _{3,383 0,931}

Hekimlerin karşılaşacağı olası tıbbi riskleri azaltır _{3,375 1,027}

Hekimleri hukuki açıdan korur _{3,392 1,020}

Hekimlik Mesleğini Zorlaştırır _{3,868 0,678}

Hekimlerin mesleki gelişimini olumsuz etkiler _{3,916 0,947} Hekimlerin hastanın tedavisine odaklanmasını zorlaştırır _{3,942 0,913}

Hekimler için iş stresi oluşturur _{4,119 0,893}

Hekimlerin iş yoğunluğunu arttırır _{3,937 0,970}

Hekimlerin hata yapma riskini arttırır _{3,233 1,047} Hekimler için zaman kaybına neden olur _{3,825 0,971} Hekimlerin klinik verimliliğini azaltır _{4,107 0,868}

Hastalara Fayda Sağlar _{2,592 0,850}

Hastalıkların erken teşhisine yardımcı olur _{2,291 0,939}

Hastaların memnuniyetini arttırır _{2,845 1,101}

Hastaların hekime güvenini arttırır _{2,644 0,991}

Hastalar İçin Zararlıdır _{3,762 0,671}

Hastalara gereksiz maliyetler yükler (ulaşım, muayene, tetkik, vb.) _{4,142 0,846}

Hastalarda strese neden olur _{3,607 0,951}

Hastalara zarar verebilir (Gereksiz tetkik ve görüntülemeler) _{3,766 0,952} Hastaların hekime ulaşmasını zorlaştırır _{3,308 1,095}

Hastaların tedavi süresini uzatır _{3,954 0,869}

Tedavinin gecikmesine neden olur _{3,792 0,937}

Sağlık Sisteminin Verimliliğini, Etkililiğini ve Kalitesini Azaltır _{4,200 0,661}

Sağlık hizmetlerinin kalitesini olumsuz etkiler _{3,981 0,904} Sağlık hizmetlerinin verimliliğini azaltır _{4,154 0,800} Sağlık hizmetlerinin etkililiğini azaltır _{4,050 0,867} Ülkenin sağlık harcamalarını arttırır _{4,501 0,700}

Hasta bekleme sürelerini uzatır _{4,313 0,764}