Ölçü Tabloları ve Beden Numaralama Sistemler

Ġnsan için tasarlanan ürünler içinde, yaĢamsal ve çevresel bir ihtiyaç olan giysi, insan vücudu hareket ve ölçüm sistemi verilerine dayanarak üretilmeye çalıĢılmaktadır. Ancak genetik yapı, sosyal statü, kültürel yapı, beslenme alıĢkanlıkları, spor aktivitelerine katılma durumları, ekonomik etmenler nedeniyle, insan vücudunun

fiziksel büyüme ve geliĢiminde farklılıklar meydana gelmektedir. Buna bağlı olarak vücut tipleri ve vücut oranları da farklılıklar göstermektedir. Ġnsanların tanımlanma çalıĢmaları elde edilecek verilerin kullanım alanlarına göre değiĢiklikler gösterecektir. Giyim ürünlerinin hedef kitleye uygun olarak ölçümlendirilmesi çalıĢmalarında da cins, yaĢ ve ırk ayrımına göre yapılacak grupların vücut ölçülerinin belirlenmesi çalıĢmaları bu kapsamda değerlendirilebilir (Çileroğlu, 2006:12).Bu durumda insan vücudunun ölçüsüne ve Ģekline bakma ihtiyacı vardır. Bir giysi kalıbının hazırlanmasında bir çok faktör rol oynamakta olup, bunların baĢında vücut ölçüleri ve ölçü tabloları gelmektedir. 20.yüzyılın baĢından itibaren boyutlandırma sorunu ile karĢı karĢıya kalınmıĢ ve tüketici taleplerinin karĢılanması için boyutlandırma sorununun çözülmesi gerekliliği doğmuĢtur. Bu nedenle genel giyim, askeri giyim ve teçhizatı için çok geniĢ kapsamlı boyutlandırma araĢtırmaları yapılmıĢtır.

Bu çalıĢma giysilerin vücut ölçülerine uygunluğu, kiĢilerin beden numaralarına iliĢkin uyumu ortaya koymaktadır. Beden numaralama sistemleri vücut farklılıklarına göre giysinin ana kalıp parçalarında istenen değiĢikliği yapabilmek için geliĢtirilmiĢtir (Mullet, Moore, Young, 2009:1). Beden numaralama sistemleri nüfusun farklı demografik gruplarına uyacak Ģekilde antropometrik verilere dayalıdır (Zheng et al., 2007:697). Ayrıca beden numaralama sistemleri, bazı temel vücut ölçülerine dayalı olarak geliĢtirilir ve homojen alt grupları içinde barındırır (Chung et al.,2007:707). Beden numaralama sistemleri genelde, giysiye değil beden ölçümlerine dayandırılmıĢtır (Aldrich,1995:9). Vücut ölçüm yerleri ilk olarak dört gruba ayrılmıĢtır, bunlar; boy uzunluğu, beden, bel ve kalça geniĢlik ölçüleridir (Fan et al.,2004:170).

Ġnsanların belirli ölçülerini sabit kabul edip, bunlardan vücutları belirli ölçü gruplarına toplama iĢlemi sonucunda en azından hem üreticiler hem de giysi kullanıcıları bakımından kabul gören ve kullanım olanağı bulan sınıflandırma iĢlemi ortaya çıkmıĢtır. Bu sınıflandırmaya günlük hayatta “ Beden No” denir (Erdoğan, 1999: 454). Beden numaraları, giysi tasarımında: üretim, sunum ve satıĢ aĢamalarını kolaylaĢtırarak tüketicinin ölçüsüne uygun giysiye ulaĢmasını sağlar. Beden numaraları genellikle geniĢlik ölçülerine göre belirlenmektedir. Beden numarası belirlemede, yaygın uygulama alanı bulan iki sistemden birincisi göğüs çevresinin yarısı, boy ve drop (göğüs ve bel çevresi arasındaki farkın yarısı) olmak üzere üç temel değiĢkene dayanmaktadır. Bu sistem özellikle Ġngiltere ve Ġtalya gibi ülkelerde uygulama alanı bulmuĢtur. Diğer sistem ise göğüs çevresinin yarısı ve vücut tipine (uzun, kısa, zayıf,

ĢiĢman) dayalıdır. Bu sistem ise Almanya, ABD, ve Kanada gibi ülkelerde uygulanmaktadır (Ercan,1994:39).

Beden numarası genel olarak; kadın, erkek, genç kız ve erkek çocuklarının özel gruplarının ortalama çevre ve boy ölçülerini ifade eden etiket ve bir giysi üzerinde gösterilen sembol olarak da ifade edilmektedir. Üretilen giysilerin beden numaraları efektif sistemler ile uyumlu olmalıdır (URL-8). Tüketiciler, giysi alıĢveriĢi yaparken çoğu zaman bedenlerine uygun kıyafeti bulmak için giysilerin vücutlarına uygunluğunu denerler. Giysilerin vücuda uymama sorunu ise eskimiĢ ölçü sistemleri ve standart beden etiketleme eksikliği dahil bir çok faktörün sonucudur (Ashdown,1998:324). Ayrıca, Ülkelere ya da üreticilere özgü etiketleme sistemleri ek maliyetler oluĢturur (EN 13402,2006). Beden ölçü standartlarına iliĢkin birçok bilimsel yayın ve araĢtırmaya literatürde rastlamak mümkündür. Boyutlandırma üzerine dünyada yapılmıĢ olan geniĢ ölçekli araĢtırmalar Ģu Ģekilde özetlenebilir.

1901 yılında ABD Federal hükümeti ölçümlerin standartlaĢtırılması amacıyla Ulusal Standart Bürosu (NBS) kurulmuĢtur. 1921 yılında Amerika‟da I.Dünya savaĢı sonundaki terhis sırasında 100.000 erkek üzerinden giysi boyutları üzerine antropometrik araĢtırma yapılmıĢ ve ilk rapor yayınlanmıĢtır. 1939-40 yılları arasında 150.000 Amerikalı kadın üzerinde ölçüm çalıĢması yapılmıĢtır. Rapor 1941 yılında giysi ve kalıp yapımı için “Kadın Ölçümleri” baĢlığı altında basılmıĢtır. 1947 yılında Ġngiltere Standartlar Enstitüsü, boyutlandırmayla ilgili bir dizi ürün standardı geliĢtirmiĢtir. 1954 yılında da Danimarka Standartlar Birliği kadın boyutları için ulusal bir standart (DS 923) çıkarmıĢtır. 1955-59 yılları arasında Polonya Bilimler Akademisi, giyim sanayinin merkez laboratuarları ile birlikte antropometrik araĢtırmalar için ulusal boyutlandırma sistemi kurmuĢtur. 1057 yılında Ġngiltere BirleĢik Krallığı, Ġngiltere‟de askeri personelden toplanan bir boyutlandırma raporu hazırlamıĢtır. 1957-58 yılları arasında Almanya vücut ölçümleri ile ilgili ilk ölçü tablosunu yayınlamıĢ ve 1963 yılında da, Almanya‟da Hohenstein AraĢtırma Enstitüsü kadın giyimine yönelik oldukça kapsamlı ölçü tabloları yayınlamıĢtır. Yine aynı yıl Hollanda Standartları Enstitüsü (NNI) erkek giyimi için bir standart boyutlandırma sistemi çıkarmıĢtır. 1966-67 yılları arasında Japon Standartları Enstitüsü (JIS) 35.000 kiĢi üzerinden yürüttüğü ölçü araĢtırmasını rapor etmiĢtir. 1969 yılında Avustralya‟da ilk olarak 11.455 kadın üzerinden ölçü alınmıĢtır. Ġsviçre‟de 1972 yılında ulusal bir antropometrik bir araĢtırma gerçekleĢtirilmiĢtir. Yine aynı yıl Güney Afrika‟da “Erkek giyim için standart boyutlar”

adlı SABA 039 kodu ile bir standart yayınlanmıĢtır. 1974 yılında Çin‟de GB 1335-81 olarak bilinen bir boyutlandırma standardı hazırlanmaya baĢlanmıĢtır. 1975 yılında Uluslar arası Standardizasyon Organizasyonu (ISO), tüketicilerin giysi seçimini kolaylaĢtırmak için vücut tipini esas alan piktogramlı yeni bir etiketleme sistemi oluĢturmuĢtur. Ġngiliz Standartları Enstitüsü, 1982 yılında, bir dizi boyutlandırma sistemi geliĢtirmiĢtir. Standartlar, kadın giyimi için BS 3666, çocuk giyimi için BS 3728, erkek giyimi için BS 5592 kodu ile yayınlanmıĢtır. 1983 yılında örneklem büyüklüğü nüfusun % 80‟nini karĢılayan ve ISO sistemine uyarlanan bir boyutlandırma sistemi geliĢtirilmiĢtir. 1989‟da Avrupa Giyim Endüstrisi Birliği (AEIH) tarafından, erkek ve kadınlar için üç yükseklik, altı adet diğer vücut ölçüleri ile ilgili gruplamalar yapılmıĢtır. 1992-94 yılları arasında Üç boyutlu (3D) vücut tarayıcısı ile donatılmıĢ iki gezici otobüs ile 7 ila 90 yaĢ arasında 34.000 Japon‟un ölçümü gerçekleĢtirilmiĢtir. 1999-2002 yılları arasında ise Ġngiltere hükümeti 3D vücut tarayıcısı olarak bilinen ulusal bir boyut ölçüm taraması baĢlatmıĢtır. 2002-2003 yıllarında Ġngiltere‟de gerçekleĢtirilen yönteme benzer bir ölçü taraması Amerika‟da da yapılmıĢtır. Bu çalıĢma ABD genelinde 13 Ģehirde 10.800 kiĢiyi kapsamıĢtır (Fan et al.,2004:174-177). DeğiĢik ülkelerde yapılan araĢtırmalarda, birbirine benzer sonuçlar ortaya çıkmıĢtır. Ancak bu konudaki ana araĢtırmalar Amerika ve Ġngiltere‟de yapılmıĢtır. Bu iki ülkenin benzer detaylı sonuçları boyutlandırma sistemi ve sınıflandırma için ana kaynaktır (Taylor ve Shoben,1990:11).

Türkiye‟de beden ölçü standartlarının oluĢturulabilmesi yolunda ilk çalıĢmalar orduda baĢlamıĢtır. Askerlerden toplanan ölçülerden dikimevlerinde subay ve erlerin elbise dikimi için standartlar geliĢtirilmiĢtir. Diğer taraftan eski ismi ile Devlet Ġstatistik Enstitüsünde yapılan ve yayınlanan ilk beden ölçü standardizasyon çalıĢmaları erkek iç çamaĢırları üzerine olmuĢtur (Mete,1990:17). Daha sonraları Sümerbank‟ta dıĢ giyime yönelik ilk Türk Beden Standartları oluĢturulmuĢtur (BaĢer,1978:7). Bu çalıĢma ile erkek vücut ölçüleri toplanmıĢtır. Bu ölçüler boy, beden ve drop değiĢkenlerini esas alan genel standartlarla ve beden-vücut tipini esas alan drop sınıflamasına göre değerlendirilmiĢ ve her iki sisteme göre standart ölçü tabloları hazırlanmıĢtır (BaĢer, 1978). 1986 yılında Su‟nun, 1987 yılında KiĢoğlu‟nun, 1989 yılında Aydın‟ın, 1992‟de Duyar‟ın, 1994 yılında BaĢer, Ercan, YeĢilpınar ve Bulgun‟un, 1995 yılında ġener ve Bozkurt‟un, 1996‟da Aydın‟ın, 2006 yılında Çileroğlu‟nun, 2007 yılında da Bayraktar‟ın yapmıĢ olduğu vücut ölçülerine iliĢkin araĢtırmalarda ölçü standardı oluĢturmak için önemli adımlar atılmıĢtır. Ancak bu araĢtırmalardan elde edilen ölçü

tablolarının, hazır giyim sektöründe aktif olarak kullanımından bahsetmek oldukça güçtür.

ISO, 1969 yılından bugüne kadar konuyla ilgili çalıĢmalarını devam ettirmektedir. Bu çalıĢmalar, giysi boyutları, beden aralıkları ve bedenlerin kodlanmasını içermektedir. ISO yayınladığı standartları, her beĢ yılda bir gözden geçirerek gerekli düzeltmeleri yapmaktadır. Ayrıca her ülkenin kendi beden ölçü tablolarını nasıl oluĢturacaklarına dair rehber olarak ISO/TR 10625 sayılı “Giysiler için Boyutlandırma Sistemleri” standardını yayınlamıĢtır (Ercan,1994:41). Bugün pek çok ülke ISO‟nun belirlediği ilkelere uygun kendi ölçü standartlarını geliĢtirmiĢlerdir. Türkiye‟de, Türk Standartları Enstitüsü kadın ve çocukların boyutlarının gösterilmesi ile ilgili TS 4346 nolu standardı 1984 yılında kabul etmiĢtir. Bu standart, ISO‟nun 1977 yılında yayınladığı 3637 nolu standardından yararlanılarak oluĢturulmuĢtur. Daha sonra bu standart TSE tarafından iptal edilerek, 2002 yılında TS 4344 EN 13402-1 nolu standart , 2006 yılında ise TS EN 13402-2 ve TS EN 13402-3 nolu standart yürürlüğe koyulmuĢtur. Bu standart ISO 3637:1977 ve ISO 3637-Tech.Corr.1:1990 nolu Uluslar arası Standart Örgütünün yayınladığı standartlardan yararlanılmıĢtır.

EN 13402 Giysi boyutları etiketlemesi için oluĢturulan bir Avrupa Standardıdır. Beden ölçüleri cm ölçülerine dayanmaktadır. Bir çok eski sistemler yerine 2006 yılında yayınlanmıĢtır. Giysi etiketleme için üç yaklaĢım vardır.

- Vücut Ölçüleri: Ürünün hangi vücut ölçülerine göre tasarlandığını gösterir (baĢ çevresi, ayak uzunluğu gibi).

- Ürün ölçüleri: Ürünün özelliğine göre etiketlenir (iç bacak uzunluğu gibi).

- Özel amaçlı ölçüler: Burada ölçü ile kod numarası belirgin bir iliĢki içindedir. Etiket kodlamasını gösterir (10,12, S, M, XL). Giysiler, çok farklı özel amaçlı ölçü sistemlerini kullanarak etiketlenmiĢtir. Bu yaklaĢım bir takım sorunların çıkmasına neden olmuĢtur. Etiketlemenin değiĢmesi, beden ölçüleri ile ilgili gerçekler ve antropometrik verilerin eskimesi nedeniyle tüketiciler sıkıntı içinde olabilmektedirler. Bunun için uygun boyutları tahmin etmek için doğru yöntemler gerekmektedir. Bu nedenle CEN tarafından 1996 yılında Giysi Standartları EN 13402 “Boyut Atama”, etiketleme için Avrupa standartlarına uygun yeni ve modern bir sistemin tasarlanma sürecine baĢlanmıĢtır (TS EN 13402,2006).

ISO‟nun beden Ģemasına dayalı etiketlendirmesi pratik amaçlar için oldukça uzundur. Kısa ve daha öz bir isimlendirme gerekli ve kullanıĢlıdır. Bu nedenle beden kodu olarak:

- Kadın ve erkek giysileri için göğüs/göğüs kafesi çevresi - Genç kız ve erkek çocuk giysileri için boy

- Gömlek için boyun çevresi

Etiketlemede kullanılan kontrol ölçüsü giysi türüne göre iki ya da üç tane olabilir. Örneğin vücudun üst kısmını örten kadın dıĢ giysileri için kontrol ölçüsü göğüs çevresi ölçüsüdür. Farklı yaklaĢımlarla ele alınan ölçü tabloları ve beden numaralama sistemleri bulunmaktadır. Almanya‟da kullanılan boyutlandırma sistemi, mantığı ve basitliği nedeniyle büyük ilgi görmüĢtür (System M. Müler & Sohn). Bu sistem hem perakendeciler hem de üreticiler tarafından kabul görmüĢtür. Bu sistemde vücut ölçülerinden ortama boy, göğüs çevresi, kalça çevresi temel ölçü olarak alınmıĢtır. Böylece 38 temel bedeni aĢağıdaki ölçülerden oluĢmuĢtur.

Boy:168 Beden: 88 †2-6=38 beden Kalça: 94.5

Kısa boy grubuna giren kiĢiler için beden numarası farklı biçimde formüle edilmiĢtir. Buna göre kısa boylular için kodlanan beden numarası, göğüs çevresi ölçüsünün yarısı olan beden numarasının ½ „sidir. (38†2=19 beden) Uzun boylular için kodlanan beden numarası iki ile çarpılarak elde edilmektedir. Örnek: (38×2=76 beden) (Müller, Sohn, 1996-1997).

Ġngiliz Standartlar Enstitüsü kadınların vücut beden ölçümlerini basit bir Ģekilde belirleme sistemi geliĢtirmiĢlerdir. Bu da giysiye değil beden ölçümlerine dayandırılmıĢtır. Gerektiğinde beden belirlemenin anlaĢılabilir olması için piktogramla gösterim önerilmiĢtir (Aldrich,1995:9). Ġngiltere‟de kabul görmüĢ standartlarda kullanılan beden numaralama sistemi Almanya‟daki sisteme benzer olmakla birlikte ayrıca kalça figürüne ve tüm boya göre de gruplama yapılmıĢtır. Dar kalça, normal kalça ve geniĢ kalça Ģekillerine göre beden numarası atanmıĢtır. Tablo 1‟de Ġngiliz standardına iliĢkin beden etiketleme sistemi görülmektedir.

Tablo 1. İngiliz Standardına (3666:1982) Göre Beden Etiketleme

Beden Numarası Beden Numarası Beden Numarası

D ar K al ça 160 168 176 N or m al K al ça 160 168 176 G eni Ģ Ka lç a 160 168 176 18 36 - 18 36 72 518 536 572 19 38 76 19 38 76 519 538 576 20 40 80 20 40 80 520 540 580 21 42 84 21 42 84 521 542 584 22 44 88 22 44 88 522 544 588 23 46 92 23 46 92 523 546 592 (Cooklin,1990:374) Türk Standartları Enstitüsü‟nün 13402-3 numaralı standardında belirtilen ölçü çevreleri ve ölçü aralıkları tablo 2‟de görülmektedir.

Tablo 2. Göğüs, Bel Ve Kalça Çevresi Ölçüleri ve Ölçü Aralıkları

Ana ve yardımcı ölçü Fark Göğüs çevresi 76 80 84 88 92 96 100 104 110 116 122 128 134 140 146 152 4 ve 6 Aralık 74 78 78 82 82 86 86 90 90 94 94 98 98 102 102 107 107 113 113 119 119 125 125 131 131 137 137 143 143 149 149 155 - Bel çevresi 60 64 68 72 76 80 84 88 94 100 106 112 118 124 130 136 4 ve 6 Aralık 58 62 62 66 66 70 70 74 74 78 78 82 82 86 86 91 91 97 97 103 103 109 109 115 115 121 121 127 127 133 133 139 - Kalça çevresi 84 88 92 96 100 104 108 112 117 122 127 132 137 142 147 152 4 ve 6 Aralık 82 86 86 90 90 94 94 98 98 102 102 106 106 110 110 115 115 120 120 125 125 130 130 135 135 140 140 145 145 150 150 155 - Ölçü birimi: cm (TS EN 13402-3,2006:3) Ülkeden ülkeye veya iĢletmeden iĢletmeye değiĢkenlik gösteren ölçülerdeki çeĢitliliği uyumlaĢtırmak için kadınlarda 4cm veya 8cm‟lik farkların kullanıldığı bir sistem standart olarak belirlenmiĢtir. Bu sistemin benimsenmesi ile söz konusu olan ülke veya iĢletmeler tabloda belirtilen ölçüleri kullanabilmektedir. Ayrıca, TS EN 13402-3 (ICS 61.020) nolu standartta ölçüm ve aralıkların esnek kullanımına örnekler verilmiĢtir. Dolayısıyla vücut Ģekline göre vücudun farklı bölgelerindeki ölçüler

esneyebilmektedir (TS EN 13402-3, 2006:4). Vücut ölçülerinin esnek kullanımına yönelik örnek tablo 3‟de verilmiĢtir.

Tablo 3. Farklı Göğüs ve Kalça Genişlikleri İçin Ölçülerin Esnek Kullanımı

Ölçü birimi: cm

TSE‟nin hazırlamıĢ olduğu TS EN 13402-3 no‟lu standardında kadın giyeceklerinde harf kodları aĢağıdaki gibi gösterilmiĢtir.

Tablo 4. Kadın Giyeceklerinde Harf Kodları(Beden Numaraları) Gösterimi Göğüs 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 110 116 122 128 134 140

Kod XXS XS S M L XL XXL 3XL

Aralık 66-74 74-82 82-90 90-98 98-106 107-119 119-131 131-143

Not: 104cm göğüs ölçüsünden daha büyük göğüs ölçüleri için, fark değerleri 4cm yerine 6cm ile değiĢtirilir.

Ölçü birimi: cm (TS EN 13402-3,2006:18-19) TSE‟nin hazırlamıĢ olduğu kadın giyiminde kullanılan beden numaralama gösterimi incelendiğinde göğüs ölçüsü esas alınarak beden numaralama yapılmıĢtır. Beden numaralamada simge kod olarak harfler kullanılmıĢtır. Kodların anlamı aĢağıdaki gibi açıklanmıĢtır.

XXS: çok çok küçük XS:çok küçük S: küçük M: orta L:büyük XL: çok büyük XXL:çok çok büyük

3XL: çok çok çok büyük Ģeklindedir. Harf kodları göğüs ölçüsüne ve ortalama boy veya boy ölçüsünün seçilen özel bir değerine göre belirlenmiĢtir.

Harflerin beden numaralandırmada kullanılması önerilmemekle beraber halen kullanımı devam etmektedir. Çünkü giysinin bedenini simgeleyen bu harflerin vücut

Göğüs: 88 Göğüs: 88 Bel: 72 Bel: 72 Kalça: 88 Kalça: 92 Göğüs: 88 Göğüs: 86-90 Bel: 68 Bel: 66-70 Kalça: 96 Kalça: 94-98

boyu ve diğer vücut boyutlarıyla ilgisi yoktur (Ercan,1992:78). Tablo 5‟de giysinin ölçülerini simgeleyen harf ile beden kodlaması örneği verilmiĢtir.

Tablo 5. Harf ile Beden Kodlaması

Beden Kodları Göğüs/Göğüs kafesi çevresi (cm) XXS 70cm‟den 78cm‟ye kadar

XS 78cm‟den 86cm‟ye kadar S 86cm‟den 94cm‟ye kadar M 94cm‟den 102cm‟ye kadar L 102cm‟den 110cm‟ye kadar

(Ercan,1992:78).

Türkiye‟de bazı kadın dıĢ giyimlerinde beden etiketi olarak 1-2-3 veya S-M-L-XL ya da 36/38, 40/42 gibi tanımlamalar yapılmaktadır. Tablo 6‟da Ġstanbul Tekstil ve Konfeksiyon Ġhracatçı Birlikleri tarafından 2002 yılında yayınlanan, “Hazır Giyimde Ölçüler” isimli kitapçıkta kadın üst giyimi için ölçü tablosu ve etiketleme sistemi yer almaktadır.

Tablo 6. Kadın Üst Giyim Ölçü Tablosu

Ölçü tanımları:

(=ĠSO 3635+3637‟e göre beden tanımlaması)

Beden Tanımlama Kısaltmaları

32 34 36 38 40 42 44 46 32/34 36/38 (40/42) (44-46) (XS) (S) (M) (L) Göğüs Çevresi 76 80 84 88 92 96 100 104 Kalça Çevresi 86 90 94 97 100 103 106 109 Bel Çevresi 62 65 68 72 76 80 84 88 Boy 168 168 168 168 168 168 168 168 Ölçü birimi: cm (ĠTKĠB,2002:24).

Bu kaynaktan verilen tablodan da anlaĢıldığı gibi beden tanımlamaları üç farklı biçimde yapılmıĢtır. Ġlk olarak, rakamsal kodlama ile beden numaralama olan 32,34,36,38,40,42,44 ve 46 bedenin alındığı görülmektedir. Ġkinci olarak rakamsal kodlama altında gösterilen beden numaraları 32/34, 36/38 gibi bedenler birleĢtirilerek esnek gösterimi yapılmıĢtır. Dolayısıyla burada her iki bedenin birleĢimi demek ara bir bedenin oluĢumu anlamına gelmektedir. Üçüncü gösterim de ise harf kodları kullanılmıĢtır. Harf kodlamaları beden numarasını harf olarak ifade eden bir yöntemdir. Beden numarasının büyüklüğünü ya da küçüklüğünü bu harflerin açılımları ile anlamak

mümkündür. Türkiye‟de tabloda gösterimi yapılan beden numaralama etiketleri kullanılmakta olup kadın giyiminde en fazla rakamsal kodlama ile beden numaralama gösterilmektedir.

Tablo 7‟de Türkiye‟deki eğitim kurumlarında kullanımı en fazla tercih eden kalıp hazırlama sistemlerinden Müller biçki sistemine ait ölçü tablosu ve beden sınıflaması verilmiĢtir.

Tablo 7. Müller Biçki Sistemine Göre Kadın Üst Giyim Ölçü Tablosu

Ölçü birimi: cm (Müller,Sohn,1997:19). Müller sistemi, giysi kalıplarının matematiksel formülasyona çevrilmesi ve bu sayede farklı beden ölçü standartlarına göre tekrardan giysi kalıplarının oluĢturulması için kullanılan temel modelistlik yöntemlerinden birisidir. Tablo 7‟de görüldüğü üzere beden numaralama sistemi olarak rakamsal kodlar kullanılmıĢtır. Müller Biçki Sisteminde beden numaraları göğüs ölçüsü esas alınarak belirlenmektedir. Sistem Almanya‟da geliĢtirilmiĢ olup, Almanya‟da kabul edilen boyutlandırma sisteminin içeriği ile aynıdır.

Tablo 7‟ye bakıldığında Müller Kalıp sisteminde, göğüs, kalça ve bel ölçülerinin sistematik aralıklarla beden numaralarına karĢılık geldiği anlaĢılmaktadır. Türkiye‟de hazır giyim iĢletmeleri tarafından en fazla kullanılan beden kodlama sisteminin Almanya‟nın kullandığı sistemle aynı olduğu bu araĢtırmadaki verilerden açıkça görülebilmektedir. Bu araĢtırmanın verileri olarak iĢletmelerden alınan ölçü tablosu araĢtırmanın yöntem kısmında verilmiĢ olup, tabloda Müller kalıp sisteminde olduğu gibi rakamsal kodlama ile beden numaraları tayin edilmiĢtir.

Beden numarası kodlamada ülkelerin benimsedikleri sistemler vardır. Bu sistemler ülkelerin ölçü standartları kapsamında oluĢturulmuĢ olup, beden kodlamasında bir standart olmadığı görülmektedir. Bu kapsamda beden kodlamaları birbirinden farklılıklar göstermektedir. Tablo 8‟de farklı ülkelerde kullanılan kadın giyiminde beden tanımlamaları görülmektedir.

BEDEN*