Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu

Yukarıda detaylıca anlatılan OTP Hazırlık Projesinin OPD Bileşeni ve Eylem Planı ile ilgili çalışmalar neticesinde Ödeme Kuruluşuna ilişkin çalışmaları yürütecek bir Alt Çalışma Grubunun varlığına ihtiyaç hasıl olmuştur. Bu bağlamda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca (TKB) yürütülen ve Tarım ve Balıkçılık Alt Komitesine bağlı olan OPD Çalışma Grubunun bünyesinde, Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu oluşturulmuştur175.

Ancak Haziran – 2004’te Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (ABGS) ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı arasındaki toplantılar ve Tarım ve Balıkçılık Alt Komitesi kararlarına göre yapılan yeni düzenlemelerle birlikte, oluşturulan Yatay Konulara İlişkin Düzenlemelere Uyum Çalışma Grubunun bünyesinde, “Avrupa Tarımsal Garanti ve Yönverme Fonuna Yönelik İdari Yapıların Oluşturulması” isminde bir Alt Çalışma Grubunun kurulması kararlaştırılmıştır176. Bu alt çalışma grubu, yoğun bir şekilde Ödeme Kuruluşu üzerine çalıştığı için zaman içerisinde “Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu” adını almıştır.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı – Dış İlişkiler ve Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dairesi Başkanlığında (DİATK) görevli olan AB Uzmanlarının koordine ettiği Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu, ilk toplantısını 29 Eylül 2004 tarihinde gerçekleştirmiştir. Ödeme Kuruluşu konusunda çalışan DİATK AB Uzman ve Uzman Yardımcıları, 2004 yılı Haziran ayında, AB Ortak Tarım Politikasının Uygulanması İçin Hazırlık Projesi kapsamında elde edilen bulguları ve AB’deki Ödeme Kuruluşlarının yapılarına ilişkin detaylı bilgiler içeren “AB’de Ödeme Kurumları ve Türkiye’de Ödeme Kurumlarının Kurulması” konulu bir rapor hazırlayarak, ilgili daire başkanlığı ile ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığının üst düzey yöneticilerine sunmuşlardır. Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubunun ilk toplantısında, bu rapor katılımcılara dağıtılmıştır. Alt Çalışma Grubunun Başkanı ve Koordinatörü olan AB Uzman ve Uzman Yardımcıları tarafından, AB’de Ödeme Kuruluşları konulu detaylı bir sunumlar yapılmıştır.

Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubunun toplantılarına ve faaliyetlerine katılan Tarım ve Köyişleri Bakanlığının bünyesindeki kurumlar şunlardır:

175_{www.tarim.gov.tr (11.08.2004)} 176_{www.abgs.gov:tr (09.10.2004)}

• Dış İlişkiler ve Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dairesi Başkanlığı (DİATK) • Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı (APKK)

• Tarımsal Üretim Genel Müdürlüğü (TÜGEM) • Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

• Tarımsal Desteklemeler Genel Müdürlüğü (TEDGEM) • Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) • Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO) • Tarımsal İşletmeler Genel Müdürlüğü (TİGEM)

Ayrıca, Türk Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürlüğü, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile eski Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü temsilcileri de bu ilk toplantıda yer almışlardır. Bu toplantıda, 2004 – Ekim sonunda tekrar toplanılması, bu zamanda kadar DİATK AB uzmanlarınca hazırlanan raporun incelenmesi ve yazılı olarak kurum görüşlerinin bildirilmesi kararlaştırılmıştır.

27 Ekim 2004 tarihinde gerçekleştirilen 2.toplantıda iki ayrı gündem maddesi ele alınmıştır:

i) Ödeme Kuruluşunun oluşturulmasına ilişkin yapısal çalışmalar ii) AB mevzuatı ile ilgili çalışmalar ve milli mevzuatın hazırlanması.

2.Toplantıya katılan kurum temsilcilerinin, “Azaltılmış Fransa Modeli” ve “Bölgesel Ofisleri Olan Tek Ödeme Kuruluşu” adı altındaki iki alternatifi destekledikleri görülmüştür. İlgili AB mevzuatlarının Türkçe’ye çevrilmesi için; Türkiye İncir, Üzüm, Pamuk, Zeytin Ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri (TARİŞ), Pancar Ekicileri Kooperatifleri Genel Müdürlüğü (Pankobirlik), Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üretici Birliği (SETBİR), T.C. Şeker Kurumu ve Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçecekler Piyasası Düzenleme Kurulu (TAPDK) gibi özel bütçeli ve tercüme imkanları daha geniş olan kurumların da Ödeme Kuruluşu Alt Çalıma Grubu toplantılarına katılmasına karar verilmiştir. Böylelikle, tarım sektöründeki paydaşlarla da iletişime geçilmiş olunması hedeflenmiştir.

10 Kasım 2004’te Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubunun 3.Toplantısı yapılmıştır. Alt Çalışma Grubu toplantılarına yeni katılan T.C. Şeker Kurumu, TAPDK, TARİŞ, Pankobirlik ve SETBİR temsilcileri için, o zaman kadar yapılan çalışmalar özetlenmiş ve Ödeme Kuruluşları konusunda bilgiler verilmiştir. Bu toplantının en

önemli sonucu, 2003 Yılı Ulusal Programında yer alan ilgili AB mevzuatının katılımcı kurumlara paylaştırılarak Türkçe tercümelerinin elde edilmesi yoluna başvurulmasıdır. Bu yöntem ile ilgili AB mevzuatı Türkçeleştirilmiştir.

3.Toplantıdaki bir diğer önemli husus, 25 Kasım 2004 tarihinde, AB Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğü - Teknik Yardım ve Bilgi Değişim Ofisi olan TAIEX tarafından, ABGS’de düzenlenen ve Fransa Müdahale Ofisi ONIC’ Danışmanlarının vereceği, “Ödeme Kuruluşları” konulu sunumuna katılım sağlanmasıdır.

25 Kasım 2005 tarihinde Ankara’da düzenlenen ve Ödeme Kuruluşları konulu TAIEX Sunumu, bir anlamda, Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu üyelerinin toplantı yapmasına, görüş alış – verişinde bulunmasına olanak sağlamıştır. Gün boyu devam eden sunum ve toplantılara ara verildiğinde, Türkiye’de kurulması düşünülen ve SAPARD Ajansı benzeri olan Kırsal Kalkınma Ajansı (KKA) ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından koordine edilen Bölgesel Kalkınma Ajansları (BKA) çalışmaları tartışılmıştır.

Bu çerçevede, ileriki bölümlerde detaylıca değinileceği üzere, BKA’lar ile KKA’nın yapısının çok farklı olduğu, bu kurumların birbirleriyle karıştırılmasının çok sakıncalı olacağı ve BKA’ların asla KKA’nın görevlerini yürütemeyeceği fikri hasıl olmuştur. Buna göre, BKA’lar bölgesel kalkınma odaklı çalışmakta olup, daha çok sosyal ve ekonomik konulara ve KOBİ’lerin geliştirilmesine önem verirler. KKA ise, tarım ve kırsal kalkınmaya öncelik veren ve çiftçiler ile tarımsal – gıda üretimi yapan üreticilere dönük çalışmaktadır.

Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu, 4. ve son toplantısını 13 Mayıs 2004’de gerçekleştirmiştir. Toplantılara uzun bir süre ara verilmesinin nedeni, Alt Çalışma Grubunu koordine eden DİATK AB uzmanlarının, Kırsal Kalkınma ve Ormancılık Çalışma Grubunun faaliyetlerine de katılmasıdır. Bu bağlamda, AB Komisyonunca, Türkiye’de SAPARD Ajansı benzeri bir Kırsal Kalkınma Ajansı’nın kurulması istenmiştir. AB uzmanları da işte bu yapılanmaya yönelik olarak çalıştıklarından dolayı, Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubunun toplantıları düzenli olarak yapılamamıştır. Ancak, faaliyetlere hiç ara verilmemiş ve ilgili AB tüzüklerinin tercümeleri sıkı bir şekilde takip edilerek paylaşılan mevzuatın hemen hemen hepsinin Türkçe’ye çevrilmesi sağlanmıştır.

Toplantılara ara verilen bu 5 aylık süreç içerisinde, Alt Çalışma Grubuna başkanlık yapan AB Uzmanları, 5 Mart – 12 Mart ve 20 Mart 2005 tarihlerinde, dönemin Tarım ve Köyişleri Bakanına üst düzey Bakanlık yöneticilerine, Ödeme Kuruluşları ve Kırsal Kalkınma Ajansları ile Bölgesel Kalkınma Ajansları konulu üç farklı sunum yapmışlardır. Nitekim bu konularla ilgili olarak Bakan, Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ile diğer üst düzey yetkililerin bilgilendirilmeleri ile Ödeme Kuruluşu ve SAPARD Ajansı çalışmalarında belirgin bir hızlanma sözkonusu olmuştur.

Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubu, 13 Mayıs 2005 tarihli son

toplantısında, yukarıda değinilen BKA’lar ile KKKA arasındaki farklara yoğunlaşmıştır. Bu kapsamda, üyelikle birlikte Ödeme Kuruluşuna dönüşecek olan Kırsal Kalkınma Ajansının, mutlaka kendi yerel ofislerine sahip olması ve Bölgesel Kalkınma Ajansları bünyesi içerisinde yer alma fikrine karşı çıkılması kararlaştırılmıştır. Yetkili Otorite konusunda Tarım Bakanlığı Çerçeve Kanununda atıfta bulunulması ve Tarım Bakanlığının, Ödeme Kuruluşu konusunda Yetkili Otorite olarak seçilmesi isteği karara bağlanmıştır. Nitekim, taslak kanun üzerinde çalışan TKB – Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu (APKK) yetkilileri, çerçeve metne bu yönde bir ilave yapmışlardır. 13 Mayıs 2005 tarihindeki 4.Toplantıda ayrıca, Bakanlık dışındaki diğer tarım sektörü paydaşlarının ve bilhassa Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), Türkiye Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği (TZYMB), Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), Gıda Mühendisleri Odası (GIDAMO), İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV), ilgili kooperatifler ile STK’ların katılımıyla geniş çaplı bir tanıtım toplantısının yapılması kararlaştırılmıştır. Bundan sonraki ikinci adım ise benzer bir toplantının ABGS, Hazine Müsteşarlığı, DPT, Başbakanlık Müsteşarlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, T.C. Ziraat Bankası ve Dış Ticaret Müsteşarlığı gibi resmi kurum ve kuruluşların katılmasıyla yapılacaktır. Buna göre, Ödeme Kuruluşu ve SAPARD Ajansı benzeri Kırsal Kalkınma Ajansı konusunda bilgilendirilen bu kurumların üst düzey yöneticileri ve konuyla ilgili uzmanları, daha işbirlikçi bir anlayış içerisinde çalışarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının AB Müzakere sürecindeki bu zorlu yapılanma macerasına katkıda bulunacaklardır.

Ödeme Kuruluşu Alt Çalışma Grubuna başkanlık eden AB Uzmanları, tüm bu süre zarfında değişik toplantılara ve görüşmelere katılarak, Ödeme Kuruluşu

konusunda Türkiye’deki çalışmalardan haberdar olunmasını sağlamışlardır. Bu bağlamda, 15 – 16 – 17 Kasım 2004 tarihlerinde, Brüksel’de düzenlenen “Ödeme Kuruluşlarının Akreditasyonu” ve “Ödeme Kuruluşlarının Denetlenmesi” konulu 2 ayrı TAIEX seminerine katılan AB uzmanları, 30 Mayıs ila 03 Haziran tarihleri arasında Ankara’da düzenlenen “AB Kırsal Kalkınma Programı ve SAPARD Ajansları” konulu TAIEX seminerlerinde de yer almışlardır. AB SAPARD Programı eski Direktörü tarafından verilen 5 günlük bu seminerlerde, konuyla ilgili çeşitli sunumlar ve karşılıklı tartışmalar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 16 Eylül 2005’te, ilgili diğer resmi kurumların, STK’ların, özel sektörün ve tüm tarım sektörü paydaşlarının geniş katılımının gerçekleştiği bir bilgilendirme toplantısı yapılmıştır. Ödeme Kuruluşlarına ilişkin bu bilgilendirme toplantısı ile gerek Bakanlığın diğer birimleri, gerek ilgili Bakanlıklar ve kuruluşlar işbirliğine davet edilmiştir.

Bu arada, 4 Mayıs 2005 günü, Hollanda Ödeme Kurumu NSIR’ın Dış İlişkiler Direktörü ile Ankara’da bir görüşme yapan AÇG üyeleri, özellikle balıkçılık ve su ürünleri desteklerini gerçekleştiren Ödeme Kuruluşları hakkında bilgi almışlardır. Bu bağlamda, Hollandalı uzmanlarca 26 – 27 Eylül 2005 tarihlerinde Türkiye’de bir seminer düzenlenmiştir. Bu seminer ile konuyla ilgili tüm detayların tartışılmış ve Ödeme Kuruluşuyla ilgili olarak Hollanda’nın tecrübelerinden faydalanılmıştır.

Son zamanlarda ise AB Uzmanları, Türkiye’de kurulması planlanan ve IPARD Ajansı olarak akredite edilmesi düşünülen Tarım ve Kırsal Kalkınma Ödeme Kurumu ile ilgili kuruluş kanun tasarısı ve gerekçesi üzerine çalışmaktadırlar. 2005 yılı içerisinde kanun tasarısının Meclisten geçerek yasalaşması ve bahse konu kurumun 2006’da çalışmalarına başlayarak IPARD Ajansı olarak akredite edilmesi beklenmektedir.