Öğretmenlere İlişkin Bazı Özellikler

Tablo 1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Cinsiyete Göre Dağılımı

Cinsiyet f %

Erkek 54 31,4

Kadın 116 68,6

Toplam 170 100

Araştırmaya katılanların %31,4‟ü erkek , %68,6‟sı kadın öğretmenlerden oluşmaktadır.

Tablo 2. Öğretmenlerin Meslekteki Kıdemine Göre Dağılımı

Kıdem yılı Sayı (f) Oran (%)

1-4 8 4,7 5-10 41 24,1 11-15 46 27 16-20 35 20,5 21-30 33 19,4 30+ 7 4,1 toplam 170 100

Tablo 2‟ye göre, araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunun 11-15 yıl arası kıdeme sahip olduğu anlaşılmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen grubunun en az kısmını, 1–4 yıl ve 30 yıldan fazla meslek deneyimi olanlar oluşturmaktadır.

Tablo 3. Öğretmenlerin Branşlara Göre Dağılımı

Branşlar Sayı (f) Oran (%) İngilizce 28 16.47 Türkçe 25 14.71 Fen ve Teknoloji 24 14,12 Teknoloji ve Tasarım 22 12,94 Matematik 19 11.18 Görsel Sanatlar 12 7.06 Din Kültürü 10 5.88 Beden Eğitimi 6 3.53 Müzik 5 2.94 Sosyal Bilgiler 19 11.18 Toplam 170 100

Araştırmaya katılanların % 16.4‟ü İngilizce, %14.7‟si Türkçe, %14.1‟i fen ve teknoloji, %12. 9‟u teknoloji ve tasarım %11.1‟i sosyal bilgiler, %11.1‟i matematik, %7‟si görsel sanatlar, %5.8‟i din kültürü , %3.5‟i beden eğitimi, %2.9‟u müzik, öğretmenidir.

Tablo 4. Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Ders ya da Kurs Alma Durumu

Kaynaştırmaya İlişkin Ders/Kurs Alma Durumu Sayı (f) Oran (%)

Evet 64 37.65

Hayır 106 62.35

Toplam 170 100

Tablo 4‟e göre, araştırmaya katılan öğretmenlerin % 62.3‟ü kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili herhangi bir kurs ya da ders almamıştır. Kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili ders ya da kurs alan öğretmenlerin oranı ise %37.6‟dır.

Öğretmenlerin kaynaştırma uygulamasına ve özel gereksinimli çocuklara yönelik olarak yeterliliklerini artırmak için hizmet içi ve hizmet öncesi programlarının düzenlenmesi, başarılı kaynaştırma uygulamaları için önem taşımaktadır.(Ryndak ve Alper, 1996,11)

Symeonidou ve Phtiaka (2009) Güney Kıbrıs‟taki öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili bilgi ve tutumlarını inceledikleri araştırmada öğretmenlerin üniversiteden mezun olurken kaynaştırma uygulamasıyla ilgili hiçbir ders almadıklarını belirtmişlerdir.

Avcı (1999), öğretmenlerin kaynaştırmayla ilgili ders almalarının, kaynaştırma uygulamalarında daha az sorun yaşamalarına ve kaynaştırmaya karşı olumlu tutum geliştirmelerine katkıda bulunduğunu ortaya çıkarmıştır. Öğretmen yetiştirme programlarında yapılacak düzenlemelerle geleceğin öğretmen adaylarına, hizmet içi eğitim programlarıyla ise mevcut öğretmenlere kaynaştırma konusunda bilgilendirmenin yapılması gerektiğini belirtmiştir.

Yukarıdaki veriler incelendiğinde Avcı‟nın görüşlerini doğrulayarak ülkemizde öğretmen eğitiminin gerek hizmet öncesi, gerekse hizmet içi düzeyde yeterli olmadığını kanıtlar niteliktedir.

Gözün ve Yıkmış (2004b, 77) kaynaştırma konusunda hazırlanan hizmet içi eğitim programlarının öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamasına yönelik tutumları üzerine etkisini inceledikleri araştırmalarında, kursa katılan öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamalarına karşı daha olumlu tutum sergilerken, kursa katılmayan öğretmenlerin olumsuz tutuma sahip oldukları oraya çıkmıştır.

Hill ve Reed (1982) tarafından yapılan çalışmada da benzer sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada kaynaştırma programlarının geliştirilebilmesi için yapılacak en önemli işin “öğretmen eğitimine önem vermek” olduğunu ve kaynaştırma programlarının başarılı olmasında eğitimcilerin davranış ve tutumların önemli olduğu sonucuna varılmıştır.

Tablo 5. Sınıftaki Kaynaştırma Öğrencisi Sayısı

Sınıftaki Kaynaştırma Öğrencisi Sayısı Öğretmen Sayısı (f) Oran (%)

1 101 59.41

2 46 27.06

3 18 10.59

4 5 2.94

Toplam 170 100

Tablo 5‟e göre, araştırmanın yapıldığı okullarda 101 öğretmen her sınıfta 1 kaynaştırma öğrencisi olduğunu belirtmiştir. Araştırmaya katılan 46 öğretmen her sınıfta 2 kaynaştırma öğrencisinin, 18 öğretmen 3 kaynaştırma öğrencisinin, 5 öğretmen ise 4 kaynaştırma öğrencisinin bulunduğunu bildirmiştir.

Görüldüğü gibi sınıflardaki kaynaştırma öğrencisi sayısı büyük çoğunlukla en fazla 1 öğrenci olmakla beraber az da olsa bazı sınıflarda 3 ve 4 kaynaştırma öğrencisinin bulunduğunu görmekteyiz.

Tablo 6. Sınıflardaki Öğrenci Mevcudu

Sınıftaki Toplam Öğrenci Mevcudu Öğretmen Sayısı (f) Oran (%)

10-20 7 4.12

21-30 73 42.94

31-40 89 52.35

41-50 1 0.59

toplam 170 100

Tablo 6 incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin yarıdan fazlası %52,3‟ü sınıflardaki öğrenci mevcudunun 31 ile 40 , %42,9‟u mevcudun 21–30, %4.12‟si ise mevcudun 10 ile 20 öğrenci arasında olduğunu belirtmişlerdir.

Bu sonuca göre sınıf mevcutlarının 31–40 öğrenci arasında yoğunlaştığı görülmektedir. Her sınıfta 1 kaynaştırma öğrencisinin bulunduğunu düşünürsek 30–40 kişilik sınıf mevcutları kaynaştırma uygulamaları için yasal düzenlemenin önerdiği şekilde uygundur. Fakat 31–40 mevcut sınıfta 2 kaynaştırma öğrencisinin bulunması 2006 yönetmeliğine uygun değildir.

Oysaki 2006 Özel Eğitim Yönetmeliği‟ne göre kaynaştırma öğrencilerinin yerleştirildiği kaynaştırma sınıflarında sınıf mevcutları; iki özel gereksinimli öğrenci olduğu sınıflarda sınıf mevcudu 25, bir öğrenci olduğunda 35 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenmelidir.(MEB 2006)

Tablo 7. Öğretmenlerin En Çok Sorun Yaşadığı Kaynaştırma Öğrenci Gruplarının Dağılımı

Kaynaştırma öğrenci grupları Öğretmen

Sayısı (f) Oran (%) Hiperaktif 77 45,29 Zihinsel Engelli 31 18,23 İşitme Engelli 4 2.35 Bedensel Engelli 1 0,59 Konuşma Engelli 5 2,95

Özel Öğrenme Güçlüğü Olanlar 52 30,59

Tablo 7 incelendiğinde araştırmaya katılan öğretmenlerin kaynaştırmada en çok sorun yaşadığı öğrencilerin; hiperaktif, zihinsel engelli ve öğrenme güçlüğü grupları olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmada yer alan branş öğretmenlerinin % 45,2‟si sadece hiperaktif öğrencilerle sorun yaşadığını belirtmiştir. Sadece özel öğrenme güçlüğü olanl en çok sorun yaşadığını belirten öğretmen oranı % 30,5‟tir. Branş öğretmenlerinin %18,2‟si ise sadece zihinsel engellilerle sorun yaşadıklarını belirtmişlerdir.

Elde edilen sonuçlara göre hiperaktivitesi olan öğrencilerin hareketlilik özelliğinden ve zihinsel engelli öğrencilere öğretme güçlüğü gibi nedenler dolayısıyla öğretmenler bu gruptaki öğrencilerle daha fazla sorun yaşıyor olabilirler. En az sorun yaşadıkları kaynaştırma öğrenci gruplarını ise bedensel, konuşma ve işitme engelli öğrenciler oluşturmaktadır.

Bilen (2007), sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları problemleri incelediği çalışmasında öğretmenlerin en çok zorlandıkları grubun hiperaktivitesi olan öğrenciler olduğu belirtilmiştir. Bu sonuç araştırma sonucuyla paralellik göstermektedir.

Huber ( 2001), yaptığı araştırmada öğretmenlerin, hem fiziksel engelli hem de öğrenme güçlüğü veya davranış bozukluğu olan kaynaştırma öğrencileri ile sorun yaşadığını belirtmiştir.

4.2. İlk Öğretim Branş Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarında