Öğretmen tercihleri

kazanımlarına layıkıyla ulaşmak adına İngilizce öğretmenlerinin ideal sınıf düzeni üzerine görüşleri alınıp taslak olarak çizmeleri istendiğinde, öğretmenlerin, öğrencilerin birbirleriyle etkileşiminin sağlanmasına yönelik, öğrencilerin süreç boyu aktif olabilecekleri ve öğretmenin süreçte sadece rehberlik edebileceği bir sınıf ortamı tasarladıkları görülmektedir. Sınıf içerisinde öğrenci sıralarının amaca uygun düzenlenebilecek esneklikte ve hafiflikte olup, sınıf içerisinde farklı etkinlik alanlarının olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Ayrıca sınıfın geniş ve öğrenci sayısının az olması gerektiği vurgulanıp ortamın sadece hedef dile ait materyal ve görsellerle düzenlemiş olması gerektiği görüşlerine ulaşılmıştır. İngilizce öğretmenlerinin taslak çizimlerinin ağırlıklı olarak U düzeninde olduğu, ayrıca çember ve küme düzeninin de taslaklarda yer aldığı görülmektedir.

4.2.4.1.1. U yerleşim düzeni tasarımı.

Ben “U”yu seviyorum. Şurada öğretmen masası olabilir. Şurada kapı olur. Tek kişilik ve iki kişilik masalar olmalı. Sınıf mevcudunun az olması gerekiyor. Boş alanı kullanmak için seviyorum. Bu alan lazım oluyor çünkü bize her zaman. (ÖğretA3)

Şekil. 4.15. ÖğretC1’in yerleşim düzeni tasarımı

Sandalye olacak mutlaka, uzun oturaklardan istemiyorum. Kesinlikle sıra olmayacak. Çocuğun kendine ait hissettiği bir ortam olmalı. Tek başına daha güvenli olacağını düşünüyorum. Kendine güveni gelecek. Ayrıca, sandalye olması ile yapılan etkinliğe göre sandalyelerin yer değiştirmesi daha kolay olur. O ikili sıraları kaldırmak, yer değiştirmek çok zor. Ben bu sınıfta ortada yer almalıyım. Bireysel çalışacakları zaman arkalarını dönecekler ve ben burada ortada tüm ekranları tek tek kontrol edebileceğim. (ÖğretC1)

Şekil 4.16. ÖğretC2’nin yerleşim düzeni tasarımı.

U düzeni yaparım. Sıralar iki kişilik. Hakimiyet kurmak, aktivite yapmak için alanımız açılacak. Öğrencilerin gezerek bulabileceği aktiviteler yaptırdığımızda bu ortam daha rahat olacak, dolaşabilecekler bu şekilde sınıfta. (ÖğretC2)

Şekil 4.17. ÖğretD1’in yerleşim düzeni tasarımı.

Mevcut önemli, bence maksimum 15 kişi olmalı. Bunlar tekli koltuk, geniş kollu. Boş bir alan ve tahta lazım. Öğretmen masası küçük bir şey, çok büyük değil. Zaten kullanmıyorum.

Bu boşluk alanda da role-playlerimizi yaparız. Ayrı bir boş kısımda yerde, tabanda üzerine yaz-boz çizilen bir kısım olmalı. Tebeşirle oynanabilecek bir alan olmalı. Tahta olabilir. Ben buraya Cadde konusunda Sokağı çizerim, hırsız polis oyunu oynanabilir, evleri çizerim. Bu alan her türlü kullanılabilir. Tekli sıralardan yardım alınabilir bazen. (ÖğretD1)

4.2.4.1.2. Çember düz eni t asar ımı.

Şekil 4.18. ÖğretA2’nin yerleşim düzeni tasarımı.

Bizde grup önemli, öğrenci sayısı da çok önemli. Öğretmen masası ortada olabilir. Biz hep aktifiz. Zaten öğrencilere “siz yapın” desem bile hep bana dönüyorlar “Bu nasıl? Bu ne demek?” gibi sorularla. Öğretmen ortada, sıralar çevresine yuvarlak şekilde dizilmiş olmalı. Dil adına herkesin önde olduğu bir sınıf olmalı. Öğretmen aktif olacak, masa bile olmasa olabilir. Öğrenciler yan yana oturacaklar. Grup grup oturmalılar. Gruplar birbirleriyle de yakın olmalı. Serbest alanları da olacak o yüzden boş bir alan olmalı. (ÖğretA2)

ÖğretA1, öğrencilerin birbirleriyle iletişimlerinin kurulabilmesi için küme yerleşiminin uygun olacağını belirtmiştir. Küçük gruplar arasındaki çalışmaların yanı sıra tüm sınıfça da etkinliklerin yürütülmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu sebeple kümlerden oluşan tek grup (çember) yerleşim biçimini işaret etmiştir.

Şekil 4.19. ÖğretA1’in yerleşim düzeni tasarımı.

Bütün öğrencileri görebileceğim, onlarla iletişime geçebileceğim, göz temasında bulunabileceği bir ortam olmalı. Mesela birlikte bir grup çalışması ya da role-play durumları varsa, onlar daha çok iletişimde bulunabilsinler diye kümelenmiş şekilde düzenleyebiliyorum. Burada iki öğrenci iki öğrenci oturuyorlar beraber grup çalışması yapabiliyorlar, etkinliği birlikte yürütebilsinler diye. Çünkü benim dersimde öyle çok fazla bireysel çalışma yeterli değil. İnteraktif bir çalışmanın gerçekleşmesi gerekiyor özellikle konuşma durumlarında. (ÖğretA1)

Şekil 4.20. ÖğretB1’in yerleşim düzeni tasarımı.

Bir akıllı tahtam olsun, hoparlörlerim olsun. Gördüğünüz üzere, ben kendime yer ayırmıyorum sınıfta. Ben zaten sınıfta yerimde oturmam. Ben her yerdeyim, kimi zaman orada kimi zaman buradayım, öğrencilerin arasındayım bazen tam ortadayım. Ben kendime bir öğretmen masası yapmazdım. Çizdiğim bu sınıfta ben öğrencilerimi mutlaka konuştururum. Çok güzel, çok verimli olur. Bu oturma düzeninde burada öğrencilerimi konuştururum şurada videoları dinletirdim. Özellikle film seyretmek ya da mesela yemek ünitesi işliyorsam bir yemek programı arada İngilizce çok güzel videolar var onları seyrettirirdim. (ÖğretB1)

4.2.4.1.3. Küme düzeni tasarımları.

Şekil 4.21. ÖğretD2’nin yerleşim düzeni tasarımı.

Bakış açısı olarak tüm öğrenciler tahtaya rahatlıkla görebilmeli. Grup olmalı ve her grupta dört öğrenci oturabilir. Öğretmen masası tahtanın önünde olmamalı. Çocuk tahtayı görmeli. Tahta ile arasında herhangi bir engel gördüğü zaman çocuk dersten kopuyor. Öğretmenle göz teması kurabilmesi lazım. Öğretmen baktığında hepsini görebilmeli. Burada biraz farklı bir U düzeni çizdim. Ortayı boş bırakıyoruz, sıralar daha çok kenarda duruyorlar. Böyle yerleşince, arkası tahtaya dönük olanları kaydırabiliyoruz. Sıralar çok esnek olmalı ve şu taraflara doğru açabilip zikzak çizecek şekilde düzenlenebilir olmalı. Böyle olduğu zaman grup yapmak da kolay olabiliyor, denetimi de kolay oluyor, sınıfta dolaşmak da kolay oluyor. (ÖğretD2)

Ayrıca, yabancı dil öğrenimi sürecinde hedef dilin kullanılabilmesi üzerine yoğunlaşan ÖğretA1, sınıflarında öğrencilerin tahta sıralarda oturmaları yerine konuşma derslerinde psikolojik olarak rahat edebilecekleri minderler olmasının

gerçek yaşamla daha uyumlu olduğunu belirtmiştir. Deneyimlerini şu şekilde paylaşmıştır:

Örneğin konuşma etkinliklerinde konuşma kazanımlarına ulaşmakta çok daha etkili olur sohbet ortamı gibi bir ortam. Ben geçmişte X kurumunda çalışmıştım. Orada bir gün giriyorduk bir konu, başlık belirliyorduk, bunun üzerine herkes tartışmaya konuşmaya başlıyordu. Çocukların rahat bir yerde oturup konuşmak istemesi, sohbet eder gibi, çok mümkün olabilir diye geliyor bana. Ama bunu sıralı oturma düzeninde asla yapamayız. X kurumunda da zaten rahatlıkla oturabilecek deri sandalyeler yer minderleri vardı. İşte okullarımızda da aslında bunu yapmamız gerekiyor ama bu tamamen “hayaller hayatlar” olarak kalıyor. (ÖğretA1)

ÖğretB1 ise hem portatif, ayrılıp birleştirilebilen masalar hem de renkli minderlerin olmasının gerekliliğini belirtmiştir. Bu özelliklerin etkinlikler ve öğrenciler için daha avantajlı bir ortam yaratacağını vurgulamıştır.

Minderlerimiz olsun. Renkli renkli minderlerimiz olsun ve öğrencilerim o minderlerde otursun. Ben bir tarafa yuvarlağımsı bir düzen yaparım. Herkesin birbirini görebildiği. Masalar parçalanabilen olabilir mesela. Yani toplandığı zaman bir bütün oluşturabilen ama öğrenci sayısına göre de parçalanıp ayrılabilen. (ÖğretB1)

ÖğretC1, öğrenci sıraları yerine tekli masalarda kişilere özel bilgisayarlar olması gerektiğini belirtmiştir. Sandalyelerin portatif olması gerektiği ve masaların U şeklinde düzenlenmesinin yararı üzerinde durmuştur. Öğrencilere bilgisayar başında bireysel çalışmaları için zaman tanınmasının önemini vurgulamıştır.

Sıraların olmadığını düşünmeliyiz. Şuralarda bilgisayar olmalı. U şeklinde bilgisayarlar ile donatılmış bir sınıf çok çok iyi olur. Bilgisayarlarda bireysel çalışacakları zamanlar da olmalı. Çünkü dinlediklerini anlayacaklar, mikrofon kullanacaklar. Örneğin DynED kullanacaklar ya da DynED dışında başka sistemler de kullanabilirler. Kendi bireysel olarak dinleyecek, anlayacak, ilerleyecek. Kendilerine ait bilgisayarlarının olması çok çok iyi olur. Genelde bireysel ilerlemeden yanayım ama bunlardan da sıkılırlar bir süre sonra. O yüzden sadece bir süre öğrencilerin bireysel çalışması gerektiğine inanıyorum. Birlikte de yapacakları işler olacak bazen de. (ÖğretC1)

Çizimlerde ve ifadelerde öğretmenlerin işbirlikli çalışmaya olanak sağlayan yerleşim biçimlerine vurgu yaptıkları görülmektedir. Etkinlikler için boş alan gereksinimi de kendini göstermektedir. Kazanımlara uygun pratik düzenlemeler yapmaya elverişli hafif ve esnek masa ve sandalyelerin gerekliliği öne çıkmaktadır. Fakat bazı çizimlerde süreç boyunca yine tek tip yerleşim biçimine odaklanıldığı da görülmektedir (Şekil 4.15 ve 4.19). Bu durumun öğretim programının içeriğindeki öğrenci rolleriyle tam olarak bağdaşmadığı söylenebilir. Wannarka ve Ruhl’un (2008) çalışmalarında da akademik başarı ve olumlu davranışları destekleyecek bir tek oturma düzeninin bulunmadığı, öğretmenlerin dersin içeriğine göre ve öğrencilerin özelliklerine göre farklı düzenlemeleri sürekli yapmaları gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin kendilerini merkeze alan bir eğilimde oldukları görülmektedir. Aktif öğretmen ve dinleyici konumda olan öğrencilerin

varlığını çağrıştıran bu bulgularla Küçükoğlu ve Özerbaş (2004) ile Güven ve Karataş’ın (2004) ulaştıkları sonuçlar örtüşmektedir.