Öğrenme Yeri ve Zamanı Bağlamında M-Öğrenme

Teknoloji merkezli m-öğrenme tanımlarını eleştiren öğrenen merkezli m-öğrenme yaklaşımları ise, m-öğrenmede mobil cihazlardan çok öğrenen hareketliliğini ve deneyimlerini ön planda çıkarmaktadır (Brown, 2010, s. 28). Bu yaklaşıma göre, m- öğrenme, öğrenenin sabit ya da önceden belirlenmiş bir yerde olmadan ve mobil teknolojilerin sunduğu öğrenme fırsatlarından yararlanarak öğrenmeyi gerçekleştirdiği bir öğrenme yöntemi olarak tanımlanmaktadır (O’Malley vd., 2003, s. 6). Akour (2009, s. 39), öğrenene sağladıkları esneklik ve öğrenme zaman ve alan genişliği bakımından öğrenme paradigmalarını karşılaştırmıştır (Şekil 1.2). Her zaman ve her yerden ulaşılabilir olması ve kolay erişim imkanı sağlaması yönleriyle m-öğrenmenin daha geniş öğrenme zaman ve yer aralığına sahip olduğu belirtilmiştir.

23 uzaktan öğrenme geleneksel öğrenme e-öğrenme m-öğrenme

Şekil 1.2 Sağladıkları Esneklik ve Öğrenme Yeri ve Zamanı Genişliğine Göre Öğrenme Paradigmaları Arasındaki İlişki (Akour, 2009, s. 39)

Bu açıdan, m-öğrenme geleceğin yeni öğrenme yaklaşımlarından olan her yerde ve

her zaman öğrenme (ubiquitous learning) ve genişletilmiş öğrenme (augmented learning) paradigmalarına yaklaşarak onların bir alt çalışma alanı olarak da

görülmektedir (Hwang, Tsai ve Yang, 2008, s. 81-91; Peng vd., 2009, s. 171-183; Shih, Chu, Hwang, ve Kinshuk, 2011, s. 373-394). Sürekli erişilebilen öğrenme sürecinin içinde öğrenenin öğrenmeyi her zaman ve her yerde gerçekleştirmesi (her

zaman ve yerde her öğrenme-ubiquitous learning) (Hwang vd., 2008, s. 81) ve mobil

araçlar aracılığıyla çevreyi kendine uyarlayabilmesi (genişletilmiş öğrenme-

augmented learning) (Klopfer, 2008, s. 109), onu öğrenme sürecinin merkezine alır.

Alanyazında yer alan m-öğrenme tanımlarının kısa bir özeti aşağıda Tablo 1.1’de sunulmaktadır.

24

Tablo 1.1

Mobil Öğrenme Tanımları

Yazar (Yıl) Tanım

Ally, 2009 Öğrenme materyallerine ulaşmak ve onları çalışmanın yanı

sıra öğrenenlerle, öğretenlerle ya da kurumla haberleşmek için mobil bir aracı kullanma sürecidir.

Trifonova, 2003 Mobil çevrede ya da mobil bir cihaz üzerinden öğrenim ve

öğretimin gerçekleştirilmesidir. Litchfield, Dyson,

Lawrence ve Zmijewska, 2007

Öğrenciler için, kablosuz ortamlar üzerinden mobil araçlarla, eğitim materyallerine erişim ve öğrenme kolaylığıdır.

Bulun, Gülnar ve Güran, 2004; Hahn, 2008;

Georgiev vd., 2004 Zamandan ve mekandan bağımsız e-öğrenmedir.

Quinn, 2000; Pinkwart, Hoppe, Milrad ve Perez, 2003

Mobil cihazlar (cep telefonu, kişisel dijital yardımcı, akıllı telefonlar) yoluyla e-öğrenme faaliyetleridir.

Schreurs, 2007 Dersler ve eğitim içeriklerinin tablet bilgisayarlar, kişisel

sayısal yardımcılar ve cep telefonları gibi kablosuz cihazlar üzerinden sunulmasıdır.

Doneva, Nikolaj ve Totkov, 2006

Mobil ve taşınabilir cihazların, kablosuz ağ ve iletişim teknolojileri aracılığı ile öğrenme ve öğretme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği, e-öğrenmenin bir sonraki aşaması ya da başka bir biçimidir.

Kukulska-Hulme ve Traxler; 2005

Öğrenenin konum sınırlaması olmaksızın eğitim

etkinlikleriyle istediği gibi etkileşime geçmesi ve öğrenenin hareketli olmasıdır.

Sharma ve Kitchens, 2004

Mobil öğrenme, yer ve zamandan bağımsız olarak, mobil cihazlar ve akıllı kullanıcı arayüzleri ile eğitimin desteklenmesidir.

Mitchell, 2003 Mobil öğrenme, her yerde ve her zaman öğrenmeye erişme

yeteneğidir. Wang, Wu ve Wang,

2009

Kişisel sayısal yardımcılar, akıllı telefonlar ve sayısal ses oynatıcılarını içeren mobil araçlar ve kablosuz internet kullanımı aracılığıyla da herhangi bir zamanda herhangi bir yerde öğrenmenin gerçekleşmesidir.

25

Yazar (Yıl) Tanım

Mutlu, Yenigün ve Uslu, 2005

“Mobil bilişim” ile e-öğrenme alanlarının birlikte

değerlendirilmesi ile oluşan ve belirli bir yere bağlı olmaksızın e-öğrenme içeriğine erişebilme, dinamik olarak üretilen hizmetlerden yararlanma ve başkalarıyla iletişime geçmeyi sağlayan bir öğrenme biçimidir.

Shepherd, 2001 Sadece elektronik ortamların kullanıldığı bir öğrenme değil

aynı zamanda öğrenmeye hareketlilik getiren bir öğrenmedir.

Geddes, 2004 Zaman ve mekan sınırı olmaksızın mobil teknolojileri

kullanarak tutum ve davranışlarda değişiklik meydana getiren bilgi ve beceri kazanımıdır.

West ve Vosloo, 2013 Mobil teknolojilerin tek başına ya da diğer bilişim

teknolojileriyle birlikte öğrenmenin her zaman ve her yerde gerçekleşmesi için kullanımıdır.

Sonuç olarak, ilgili alanyazında farklı yaklaşımlara göre birçok m-öğrenme tanımı bulunmaktadır. M-öğrenmenin bu farklı tanımları incelendiğinde şu ortak tanımı yapmak mümkündür. M-öğrenme, belirli bir yere ve zamana bağlı kalmaksızın eğitim ve öğretim içeriğine erişimi sağlayan, başkalarıyla etkileşimi kolaylaştıran, öğrenenin öğrenme işlevine bireysellik, esneklik ve bağımsızlık olanağı tanıyan ve mobil teknolojiler aracılığıyla gerçekleşen bir öğrenme yöntemi olarak tanımlanabilir.

İlgili alanyazında m-öğrenmeyi tanımlama çabalarına ek olarak, m-öğrenme uygulamalarını sınıflandırmaya çalışan araştırmacılar da bulunmaktadır. Bu sınıflandırmalar, kullanılan teknolojiye, geliştirilen uygulama türüne, ya da tercih edilen öğrenme kuramına göre çeşitlenmektedir. Frohberg (2006) sınıflandırmasını öğrenme bağlamına göre oluşturmuş ve bu bağlamları, özgür, biçimlendirilmiş, sayısal, fiziksel ve sosyal olarak beş kategoriye ayırmıştır (Woodill, 2011, s. 16). Traxler (2009, s. 3-4) ise, mobil uygulama çeşitlerini altı başlık altında toplamaktadır:

• Teknolojiye dayalı m-öğrenme: iPhone gibi yeni bir teknolojik cihazın teknik elverişliğini ve pedagojik uygulanabilirliğini gösterme.

26

• Minyatür taşınabilir e-öğrenme: Geleneksel e-öğrenme yaklaşımlarının mobil, kablosuz ve avuçiçi cihazlar ile uygulanması.

• Sınıf içi etkinliklerle bağlantılı m-öğrenme: Mobil teknolojilerin diğer sınıf içi teknolojilerle ilişkilendirilerek işbirlikli öğrenme etkinliklerini desteklemesi.

• Resmi olmayan, kişiselleştirilmiş, durumlu m-öğrenme: Okul dışı, konuma bağlı bireyselleştirilmiş öğrenme etkinliklerinin gerçekleştirilmesi.

• Mobil hizmetiçi eğitim ve performans desteği: Mobil teknolojilerin mobil çalışanların önceliklerine, görevlerine ve rollerine ilişkin yerinde ve zamanında bilgi sağlayarak üretkenliklerini ve verimliliklerini artırmak için kullanılması.

• Büyük ölçekli uygulama: Örgütsel konuları öğrenmek için mobil teknolojilerin kurumsal ya da bölüm seviyesinde kullanılması.

• Kaynaştırma, destekleme ve çeşitlilik: Çeşitli mobil ve kablosuz teknolojileri daha geniş çapta eğitsel erişim, katılım için kullanma, örneğin, okuma bozukluğu olan öğrenciler için kişisel bilgi yönetimi gibi.

• Uzaktan ve kırsal alanlar için m-öğrenme: Geleneksel e-öğrenmenin başarısız olduğu durumlarda eğitimi sağlamayı ve desteklemeyi engelleyen çevresel ve altyapıya ilişkin sorunları ortaya koymak için mobil teknolojilerin kullanımı.

M-öğrenme için kabul gören tek bir tanım yapılamayacağı gibi m-öğrenmenin farklı çeşitlerini sınıflamak da oldukça zordur. Bu durum, alanın hızla değişmesine ve mobil teknoloji ve uygulamalarının yenilenmesine bağlanabilir.