Öğrenci TükenmiĢliği Ġle Ġlgili Yurt Ġçi AraĢtırmalar

Balkıs (2013) tarafından akademik erteleme davranıĢı, tükenmiĢlik duygusu ve akademik baĢarılar arasındaki iliĢki araĢtırılmıĢtır. AraĢtırmaya, 323 üniversite öğrencisi katılmıĢtır. AraĢtırma bulguları akademik erteleme ile öğrenci tükenmiĢlik duygusunun, duygusal tükenmiĢlik, duyarsızlaĢma ve düĢük akademik yeterlik boyutları arasında olumlu bir iliĢki olduğunu göstermiĢtir. Akademik erteleme eğiliminin, tükenmiĢlik duygusunun bütün alt boyutlarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde öngördüğü belirlenmiĢtir. Öğrencilerin akademik baĢarıları ile erteleme eğilimi ve tükenmiĢlik duygusu arasında anlamlı düzeyde olumsuz bir iliĢki olduğu görülmüĢtür.

Gündüz ve diğerleri, (2012) üniversite öğrencilerinin tükenmiĢlik düzeylerinin demografik değiĢkenler çerçevesinde incelediği araĢtırmasına 822 öğrenci

92

katılmıĢtır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey test teknikleri kullanılmıĢtır. Yapılan analiz sonuçları; cinsiyet, sosyal destek, doğum yeri, ikamet edilen yer, fakülte, sınıf seviyesi ve haftalık ders yükü değiĢkenlerine göre üniversite öğrencilerinin tükenmiĢlik puanlarının farklılaĢtığını göstermektedir.

Ören ve Türkoğlu (2006), üniversite öğrencileri ile ilgili yaptıkları araĢtırmada öğrencilerin tükenmiĢliklerine etki eden çeĢitli değiĢkenler incelenmiĢtir. AraĢtırmada örneklem fakültelerin 4. sınıflarında öğrenim gören 268 kiĢiden oluĢmaktadır. Cinsiyetlere göre, kiĢisel baĢarı ve duyarsızlaĢma boyutunda erkeklerin tükenmiĢlik düzeyleri yüksek, duygusal tükenme açısından kızların tükenmiĢlikleri yüksek çıkmıĢtır. Bölümlere göre Elektronik ve Bilgisayar bölümlerinin tükenmiĢlik düzeyleri yüksek, Okul Öncesi Eğitim öğretmenliğinin düĢük çıkmıĢtır. YaĢa göre de 23 ve üzerindeki öğrencilerin tükenmiĢlikleri yüksek çıkmıĢtır. Sosyo-ekonomik düzey yönünden anlamlı farklılık bulunamamıĢtır.

Güdük ve diğerleri, (2005) eğitim süresini uzatan ve eğitiminin son yılı olan altıncı yılındaki tıp öğrencilerinin tükenmiĢlik durumlarını incelemeyi amaçladığı kesitsel araĢtırmasında 276 son sınıf öğrencisine ulaĢılmıĢtır. Tıp eğitiminin altı yılda bitiremeyen öğrencilerin duygusal tükenmiĢlik puanlarının daha yüksek olduğunu görülmüĢtür. Son sınıf eğitimlerinden memnun olmayan öğrencilerin tükenmiĢlik puanları memnun olanlardan daha yüksek bulunmuĢtur.

Erturgut ve SoyĢekerci (2010), meslek yüksek okulu öğrencilerinin bazı değiĢkenlere bağlı olarak tükenmiĢlik düzeylerini belirlemeyi amaçladığı çalıĢmasında öğrencilerden 221 kiĢilik bir örneklem üzerinde alan taraması yöntemini kullanmıĢtır. Meslek yüksek okulu öğrencilerinin tükenmiĢlik düzeylerinin yüksek olduğu, alt boyutlar açısından duygusal tükenmiĢlik boyutunun yüksek olduğu belirlenmiĢtir. Kız öğrencilerin tükenmiĢlik düzeyleri erkek öğrencilerden daha yüksektir. Sosyo-ekonomik durumuna göre öğrencilerin tükenmiĢlik düzeyleri arasında fark tespit edilememiĢtir. Öğrencilerin gelecek hakkındaki endiĢelerinin öğrenci tükenmiĢlik düzeyleri üzerinde önemli bir rol oynadığı bulunmuĢtur.

Aypay ve Eryılmaz (2011a), araĢtırmasında çalıĢma grubu, lise öğrenimine devam eden, 170 kız toplam 337 lise öğrencisinden oluĢmaktadır. AraĢtırmada Ortaöğretim Okul TükenmiĢliği Ölçeği ve Derse Katılmaya Motive Olma Ölçeği kullanılmıĢtır.

93

Veriler betimsel istatistikler ve çoklu regresyon tekniği ile analiz edilmiĢtir. Analiz sonuçları okul tükenmiĢliğinin alt boyutlarının lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmalarının %19’unu açıkladığını göstermiĢtir. Bulgulara göre, lise öğrencilerinin tükenmiĢlik düzeyleri yükseldikçe derse katılmaya motive olma düzeylerinin düĢtüğü; dinlenme ve eğlenme gereksinimini karĢılama oranı yükseldikçe derse katılmaya motive olma düzeylerinin de yükseldiği belirlenmiĢtir. Aypay ve Eryılmaz (2011b), okul tükenmiĢliğini etkileyen bazı değiĢkenleri belirlemek amacıyla yaptığı araĢtırmada çalıĢma grubunu 373 lise öğrencisi oluĢturmaktadır. TükenmiĢlik yaĢayan öğrencilerin ilgi kaybı yaĢadıkları, öznel iyi olma düzeylerinin azaldığı belirlenmiĢtir. AraĢtırma sonuçları, tükenmiĢliğin sınıf katılımı ve motivasyon ile negatif iliĢkili olduğunu göstermiĢtir.

Çapulcuoğlu ve Gündüz (2013) araĢtırmasında, Maslach TükenmiĢlik modeli çerçevesinde, stresle baĢaçıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları değiĢkenlerinin lise öğrencilerinin tükenmiĢlik düzeyleri üzerindeki etkisini incelemiĢtir. AraĢtırmaya 1385 lise öğrencisi katılmıĢtır. Öğrencilerin tükenmiĢlik düzeylerinin stresle baĢaçıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumlarının yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla, çoklu regresyon analizi yapılmıĢtır. AraĢtırma bulguları, akademik yetkinliğin tükenmenin % 14’ünü, duyarsızlaĢmanın % 10’unu ve yetkinliğin ise % 20’sini açıkladığını göstermiĢtir. Bu değiĢkenin yanı sıra, tükenme alt boyutunda olumlu stresle baĢa çıkma ve sınav kaygısının; duyarsızlaĢma alt boyutunda olumsuz stresle baĢa çıkma ve sınav kaygısının; yetkinlik alt boyutunda ise sosyal destek arama yaklaĢımı ve demokratik ana-baba tutumlarının önemli yordayıcılar olduğu belirlenmiĢtir.

Seçer ve Gençdoğan’ın (2012) araĢtırmasında, orta öğretim öğrencilerinin okul tükenmiĢlik düzeylerinin cinsiyet, lise türü, akademik baĢarı, akademik alan ve dershaneye gitme durumuna göre farklılaĢıp farklılaĢmadığı incelenmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma grubunu ortaöğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan 282’si kız 221’i erkek toplam 503 öğrenci oluĢturmaktadır. AraĢtırma sonucuna göre ortaöğretim öğrencilerinin okul tükenmiĢlik düzeyleri cinsiyete, lise türüne, akademik alan ve akademik baĢarıya ve dershaneye gidip gitmeme durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaĢmaktadır.

94

Sever ve Aypay (2011), tarafından ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmiĢliği incelenmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma grubu 728 öğrenciden oluĢmaktadır. Ortaöğretim öğrencilerinde öğrenci tükenmiĢliğinin cinsiyete, akademik baĢarıya, dershaneye gidip gitmeme durumuna ve sınıf düzeyine göre farklılık gösterdiği saptanmıĢtır. Ailenin ders çalıĢma baskısının artmasına bağlı olarak öğrencilerde tükenmiĢliğin arttığı görülmektedir. Öğrencilerin okulda geçirdikleri her yılın, onların okula daha az ilgi duymalarına, ödev yapmaktan daha fazla tükenmelerine ve öğretmen tutumlarına karĢı toleranslarının düĢmesine neden olduğuna iĢaret etmektedir. Dershaneye gitmenin öğrencilerin bazı tükenmiĢlik boyutlarında risk oluĢtururken diğer bazı tükenmiĢlik boyutlarında ise, tükenmiĢliğe karĢı koruyucu bir iĢlevi yerine getirdiğini göstermektedir.

BaĢ’ın (2013) çalıĢmasında; ilköğretim öğrencilerinin tükenmiĢlik algılarını cinsiyet, öğrenim görülen sınıf düzeyi, dershaneye gitme/özel kurs alma, öğrenim görülen okulun yerleĢim birimi ve Seviye Belirleme Sınavına girme durumu değiĢkenleri bakımından incelediği araĢtırmasına 394 ilköğretim öğrencisi katılmıĢtır. Ġlköğretim öğrencilerinin “orta düzeyde” tükenmiĢlik algısına sahip oldukları saptanmıĢtır. Diğer taraftan, öğrencilerin tükenmiĢlik algılarının cinsiyete, öğrenim görülen sınıf düzeyine, dershaneye gitme/özel kurs alma ve Seviye Belirleme sınavına girme durumuna göre farklılaĢtığı saptanmıĢtır. Ayrıca, araĢtırmada ilköğretim öğrencilerinin tükenmiĢlik algılarının öğrenim görülen okulun yerleĢim birimine göre farklılaĢmadığı bulunmuĢtur.

BaĢ’ın (2012) çalıĢmasında elde edilen sonuçlara göre, ilköğretim öğrencilerinin “orta düzeyde” tükenmiĢlik algısına sahip oldukları saptanmıĢtır. Diğer taraftan, öğrencilerin tükenmiĢlik algılarının cinsiyete, öğrenim görülen sınıf düzeyine, dershaneye gitme/özel kurs alma ve seviye belirleme sınavına girme durumuna göre farklılaĢtığı saptanmıĢtır. Ayrıca, araĢtırmada ilköğretim öğrencilerinin tükenmiĢlik algılarının öğrenim görülen okulun yerleĢim birimine göre farklılaĢmadığı bulunmuĢtur.

BaĢ (2011) ilköğretim öğrencilerinin Seviye Belirleme Sınavına (SBS) girme durumlarının tükenmiĢlik algıları üzerindeki yordama gücünü incelemek amacıyla, 11 ilköğretim okulunda gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırmaya, random olarak seçilen, toplam 394 ilköğretim öğrencisi katılmıĢ olup; araĢtırmada genel tarama modeli

95

kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın amacına dayalı olarak, çoklu regresyon analizi tekniği kullanılmıĢtır. ÇalıĢmada elde edilen sonuçlara göre, Seviye Belirleme Sınavına (SBS) girme değiĢkeninin tükenmiĢliğin tüm boyutlarını anlamlı bir Ģekilde yordadığı saptanmıĢtır. Bir diğer taraftan, araĢtırmada öğrencilerin Seviye Belirleme Sınavına (SBS) hazırlık olması için gittikleri dershane/aldıkları özel ders değiĢkeninin tükenmiĢliğin tüm boyutlarını anlamlı bir Ģekilde yordadığı bulunmuĢtur.