Çözüm Odaklı Psikolojik DanıĢma Ġle Ġlgili Yurt DıĢı AraĢtırmalar

Atkinson (2007), betimsel nitelikli gerçekleĢtirdiği araĢtırmasında ergenlik sorunlarında çözüm odaklı yaklaĢım ile motivasyonel görüĢme tekniğinin etkiliğini incelemiĢtir. ÇOKSPD yaklaĢımının ergenlerin okul sorunlarının çözümünde etkili sonuçlar alınmasını sağlayabileceği belirlenmiĢtir.

Franklin ve diğerleri, (2007) okulu terk eden lise öğrencilerinden baĢardığı ders sayısına, okula devam ve devamsızlık durumuna ve akademik ortalamalarındaki farklılıklara göre ÇOKSPD’nın etkisi 85 öğrenciden oluĢan yarı deneysel bir çalıĢmayla ortaya çıkarılmaya çalıĢılmıĢtır. ÇOKSPD’nın etkin olarak kullanıldığı okulda eğitim görmenin, ergenlik çağındaki öğrencilerin riskli davranıĢlar gösterme eğilimi oranlarını ve okul terk etme davranıĢı oranlarını olumlu olarak etkilediği belirlenmiĢtir.

99

Newsome (2005), ÇOKSPD’nın risk alma davranıĢı gösteren ergenlik çağındaki 26 öğrencinin psikolojik danıĢma oturumlarına katılmalarının sosyal becerileri üzerindeki etkisi incelenmiĢtir. Son test sonuçlarına bakıldığında öğrencilerin sosyal becerilerinin geliĢtiği görülmüĢtür. Ġzleme testlerinde ise öğrencilerin ÇOKSPD oturumlarında kazandıkları sosyal becerileri devam ettirme eğiliminde oldukları belirlenmiĢtir. Öğrencilere geleceğe iliĢkin amaçlar oluĢturmaya odaklanma düzeyleri ve uyum düzeylerinde artma görülmüĢtür.

Ergenlik çağındaki risk alma davranıĢı sergileyen 26 öğrencinin okula devam etme akademik baĢarı düzeyleri açısından ÇOKSPD’nın etkisi Newsome (2004) tarafından deneysel olarak incelenmiĢtir. ÇOKSPD’nın deney grubundaki öğrencilerin okula devam durumlarına, akademik baĢarı düzeylerine olumlu etkisi olduğu belirlenmiĢtir.

Young, Holdorf (2003), okullarda zorbalığın engellenmesine yönelik ÇOKSPD bağlamında program geliĢtirmiĢlerdir. Zorbalığa maruz kalan öğrencilere ÇOKSPD temellerine dayalı sosyal destek programı, zorbalığı engelleme programı uygulamaya konulmuĢtur. Uygulamalar sonunda orta öğretim ve ilköğretim okullarında zorbalığı engelleme ve baĢa çıkmada geliĢtirilen programın olumlu etkisi olduğu belirlenmiĢtir.

Corcoran (2009), okulda davranıĢ sorunu olan 239 öğrenci üzerinde yarı deneysel bir çalıĢma yapılmıĢtır. Yapılan teste dayalı değerlendirmeler ve ailelerden alınan raporlarda davranıĢsal sorunları yüksek olan öğrenciler araĢtırmaya alınmıĢtır. Ebeveynlerin verdikleri raporlar açısından çözüm odaklı gruba katılan öğrencilerin davranıĢsal sorunlarında olumlu yönde anlamlı farklılık belirlenmiĢtir.

Laaksonen ve diğerleri, (2013) tarafından yapılan araĢtırmada kısa dönemli psikodinamik psiko terapi ve çözüm odaklı terapiyi duygudurum ve anksiyete bozukluğu tedavisindeki etkisi bakımından karĢılaĢtırmıĢlardır. Random olarak seçilen 198 hasta üzerinde Psikoterapi Ölçeği terapi öncesi ve sonrasında uygulandı. Ayrıca belirtiler yedi kez SCL-90-GSI kullanılarak ölçüldü. Sonuçlara göre kısa süreli terapiler bireylerin sorunlarını çözme konusunda etkili olduğu bulgusuna ulaĢıldı.

Lindfors ve diğerleri, (2012), kısa süreli terapi ve uzun süreli psikodinamik psiko terapinin etkinliğinin karĢılaĢtırıldığı 3 yıl süren bir araĢtırma yapmıĢlardır.

100

AraĢtırmada 7. 12. 24. ve 36. aylarda ölçme aracıyla ölçümler elde edilmiĢtir. AraĢtırmada 326 anksiyete problemi olan bireyin sorunlarının çözümlenmesinde, benlik algılarının geliĢtirilmesinde çözüm odaklı terapinin uzun süreli psikodinamik terapiden daha etkili olduğu belirlenmiĢtir.

Daki ve diğerleri, (2010) tarafından 14 akademik ve duygusal güçlük yaĢayan bireye ÇOKSPD temelli 40 dakikalık 5 oturumdan oluĢan destek programı geliĢtirilmiĢtir. Program bireylerin akademik motivasyon ve sosyo-duygusal ihtiyaçlarına odaklanan çözüm odaklı modele göre geliĢtirilmiĢ okuma güçlüğü yaĢayan bireyler üzerindeki etkisi belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Kontrol grubu akademik destek alırken deney grubuna geliĢtirilen program uygulandı. AraĢtırmanın sonuçları ÇOKSPD temelli geliĢtirilen uygulamanın (p .001) önem düzeyinde etkili olduğu belirlenmiĢtir.

Smock ve diğerleri, (2008) ÇOKSPD’nın madde bağımlısı olan bireylerin

bağımlılıkları üzerinde etkisini ortaya çıkarmaya çalıĢmıĢlardır. Yapılan deneysel çalıĢma grubu, 19 deney 19 kontrol grubuna katılan bireylerden oluĢmuĢtur. ÇOKSPD kuramına göre tedavi etkinliği geliĢtirilmiĢ ve uygulanmıĢtır. Beck depresyon envanteri ile yapılan ölçümlerde madde bağımlısı olan bireylerin sorunlarının çözümlenmesinde ÇOKSPD’nın olumlu etkisi belirlenmiĢtir.

Franklin ve diğerleri, (2008) tarafından yapılan araĢtırmada ÇOKSPD’nın davranıĢsal problemi olan 67 öğrenci üzerindeki etkisi incelenmiĢtir. AraĢtırma bulguları öğrencilerin davranıĢsal problemlerinin azaltılmasında ve olumlu değiĢikliklerin kazanılmasında ÇOKSPD’ nın etkili olduğu belirlenmiĢtir.

Kim (2008), 22 araĢtırmayı meta analiz yöntemiyle ele alarak ÇOKSPD’nın etkili olup olmadığını değerlendirmiĢtir. Elde ettikleri bulgularda modelin bireylerin davranıĢsal düzeyli problemlerinin iyileĢtirilmesinde etkili olduğu tespit edilmiĢtir.

Rhodes ve Jakes (2002), ÇOKSPD’nın dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, depresyon ve paranoid Ģizofreni tanılarını almıĢ danıĢanı üzerinde etkililiğini araĢtırmıĢtır. ÇOKSPD, danıĢanın sorunlarını azaltmada etkili olduğu ancak kalıcılığı ile ilgili etkisinin yetersiz olduğu vurgulanmaktadır.

Gingerich ve Wabeke (2001), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, karĢıt olma karĢı gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, madde kullanım bozuklukları, davranıĢ bozuklukları, depresyon ve kaygı gibi pskolojik danıĢma gereksinimi olan

101

öğrencilere ÇOKSPD uygulamalarının etkisini incelenmiĢtir. Bu sorunları yaĢayan öğrencilerin sorunlarını iyileĢtirici ve sorunların etkilerini azaltıcı katkısının olduğu belirlenmiĢtir.

Rhodes ve Jakes (2002) akut psikiyatri servisinde psikotik sanrıları olan hasta için farklı denemeler sonunda ÇOKSPD kullanarak araĢtırma yapmıĢtır. ÇOKSPD’nın danıĢanın gerçekliği ve diline odaklanarak danıĢanın korkularının dıĢsal kaynaklı olduğuna, sanrılarına neden olan durumun son bulması isteğine bağlı olarak tedaviye yönelik bir iliĢki kurabilirliği söz konusu olduğunu vurgulamaktadır. ÇOKSPD’nın psikotik sorunlu danıĢanlarla çalıĢırken biliĢsel davranıĢ terapisinden daha kullanıĢlı olacağı belirlenmiĢtir. ÇOKSPD’nın her türlü sanrı için uygun olamayabileceği de vurgulamaktadır.

Franklin ve diğerleri, (2001), ÇOKSPD’nın öğrenme bozukluğu ve sınıf içi davranıĢ sorunları nedeniyle sevk edilen 7 öğrenci üzerindeki etkisi incelenmiĢtir. AraĢtırma grupla psikolojik danıĢma oturumlarıyla sürdürülmüĢtür. ÇOKSPD yaklaĢımına dayalı olarak yürütülen oturumların etkisi incelendiğinde öğrencilerin davranıĢsal sorunlarında azalma olduğu tespit edilmiĢtir.

Johnson ve Miller (1994), ÇOKSPD’nın tekniklerinin depresyon tanısı almıĢ birey üzerinde iyileĢtirici etkisini vaka örneği ile sunmaktadır. AraĢtırma bulgularında yaklaĢımın depresyon tedavisinde bu vaka örneği çerçevesinde tam iyileĢtirici etkiye sahip olmadığını belirlemiĢtir.

Dielman ve Franklin (1998), yaptığı araĢtırmada ÇOKSPD’nın dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almıĢ ergen birey üzerinde etkisini incelemiĢtir. AraĢtırmacı, vaka örneği çerçevesinde dürtü ve davranıĢ kontrolü becerilerinde ilerleme elde edildiğini vurgulamaktadır.

Gingerich ve Eisengart (2000), meta analiz yöntemiyle ÇOKSPD’nın etkili olup olmadığını 15 araĢtırma açısından değerlendirmiĢlerdir. ÇalıĢmaları iyi kontrollü, orta derecede kontrollü ve az kontrollü olarak derecelendirmiĢlerdir. Elde ettikleri bulgularda ÇOKSPD’nın bireylerin problemlerinin iyileĢtirilmesinde iyi, orta veya az kontrollü olarak tanımlasalar bile etkili olduğunu tespit etmiĢlerdir.

Gingerich ve Peterson (2013), betimsel nitelikli araĢtırmalarında ÇOKSPD’nın etkiliğini 43 çalıĢmaya bağlı olarak ortaya konmuĢtur. Bu çalıĢmaların toplandığı

102

alanlar Çocukların Akademik ve DavranıĢ Sorunları (14 çalıĢma), EriĢkin ruh sağlığı (10 çalıĢma), Evlilik ve aile (6 çalıĢma), Mesleki rehabilitasyon (5 çalıĢma), Sağlık ve yaĢlanma (5 çalıĢma), Suç ve suçluluk (4 çalıĢma) Ģeklindedir. ÇOKSPD’nın sorunların çözümlenmesinde 43 çalıĢma arasından pozitif etkili olduğu çalıĢma sayısı 32 adet yani %74 düzeyindedir. ÇOKSPD’nın sorunların çözümünde hem etkili hem de kısa süreli oluĢu tercih edilmesi için önemli avantajları kendisinde barındıran bir yaklaĢım olduğu belirlenmiĢtir.

Littrell ve diğerleri, (1995), tarafından yapılan araĢtırmada üç farklı psikolojik danıĢma yaklaĢımının öğrenciler üzerindeki etkisi incelenmiĢtir. Bunlar, ev ödevleri ile desteklenen sorun odaklı psikolojik danıĢma yaklaĢımı, ev ödevleri verilmeden yürütülen sorun odaklı psikolojik danıĢma yaklaĢımı ve ev ödevleri ile desteklenen çözüm odaklı psikolojik danıĢma ile ilgili olarak yapılandırılmıĢ üç farklı yaklaĢım kullanılmıĢtır. Uygulamalar sonucunda her üç psikolojik danıĢma yaklaĢımının da öğrencilerin sorunlarının ele alınmasında etkili sonuçlar ortaya koyduğunu göstermiĢtir. Bununla birlikte, ÇOKSPD’nın diğerlerine kıyasla zamanın etkili kullanılması açısından, okullardaki psikolojik danıĢma süreçleri için pratik bir model olduğu vurgulanarak önerilmektedir.

Sonuç olarak, çeĢitli araĢtırma yöntemleri ile yapılan etkililik araĢtırmaları değerlendirildiğinde, çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danıĢma yaklaĢımının bireylerin yaĢadığı pek çok sorunun azaltılmasında etkili sonuçlar sunduğu görülmektedir. Özellikle okullarda davranıĢ sorunlarının düzeltilmesinde ve/veya azaltılmasında bu yaklaĢımın etkililiğini kanıtlayan araĢtırmaların oldukça fazla olduğu söylenebilir (Meydan, 2010). Veri tabanlarında ayrı ayrı yapılan taramalarda davranıĢ sorunlarının çözümlenmesinde etkisi kanıtlanmıĢ ÇOKSPD’nın tükenmiĢlik/öğrenci tükenmiĢliği sendromunun değiĢken olarak yer aldığı akademik araĢtırmalara rastlanamamıĢtır.

103

BÖLÜM IV