Çocukta Cinsiyet Tercihi Ġle Ġlgili Veriler

Tarıma dayalı gelenekse toplum değerlerinin egemen olduğu insan topluluklarında ekonomik iĢgücü potansiyeli olması sebebiyle ve soyun belirleyicisi olduğu gerekçesiyle aile bireyleri ve büyükleri, özellikle erkekler tarafından genellikle erkek çocuğun tercih edildiği görülür. Buna ek olarak toplumsal iliĢkiler hiyerarĢisinde eğer kültürel anlam ve değerler erkek merkezcil üretilip kuĢaklararası aktarılıyorsa bu tip topluluklarda da benzer Ģekilde kız çocuğundan ziyade erkek çocuk tercih edilir. Bu tür topluluklarda ise çoğu zaman erkek çocuk beklentisi, toplumsal bir baskıya dönüĢerek özellikle anne adayı üzerinde baskı ve ağırlığını hissettirir. Çocuğa iliĢkin psikolojik ve duygusal öğelerin daha egemen olduğu ailelerde ise, cinsiyet tercihi yoluna gidilmez. Birinci hipotezimiz bu konuyla ilgilidir: Kadınlara nazaran erkekler, daha çok erkek çocuk tercih ederler. Çünkü cinsiyet sosyalizasyonundaki geleneksel öğelerden biri soy devamından kaynaklanan erkek çocuk isteğidir. Bununla ilgili olarak Tablo 37‟de örnekleme “Elinizde olsaydı çocuğunuzun kız mı olmasını isterdiniz yoksa erkek olmasını mı?” sorusu sorulmuĢtur. Veriler Tablo 37‟de yer almaktadır.

Tablo 37‟de görüldüğü üzere hangi cinsiyetin tercih edildiği ile ilgili örneklem grubuna sorulan soruda her iki cinsiyet grubu da, yani dağılımın %89,4‟ü “fark etmez” cevabını vermiĢtir. Örneklemin genelinde çocuğun cinsiyeti bakımından bir ayırımın yapılmadığı görülmekle beraber ki-kare analizi sonucuna baktığımızda babaların/erkeklerin daha çok erkek cinsiyeti tercih ettikleri görülmektedir. Buna karĢılık kadınların-annelerin kız cinsiyetini tercih ettikleri görülmektedir. Birinci hipotemiz doğrulanmıĢtır.

Tablo 37: Örnekleme Göre Hangi Cinsiyetin Ġstenildiğine ĠliĢkin Dağılım Cinsiyetiniz?

Toplam

Kadın Erkek

Elinizde olsaydı çocuğunuzun kız mı olmasını isterdiniz yoksa

Kız f 15 11 26

% 3,2 2,3 5,5

erkek olmasını mı istersiniz/isterdiniz? % 1,3 3,8 5,1 Farketmez f 216 207 423 % 45,7 43,8 89,4 Toplam f 237 236 473 % 50,1 49,9 100,0 X2=6.805, Sd=2, P=0.033, P<0.05

Yukarıdaki cevaplar ve yaptığımız görüĢmeler birlikte ele alındığında Türkiye‟de her iki cinsiyetin düĢüncesinde çocuğun sosyo-psikolojik ve kültürel değeri yadsınamaz önemdedir, adeta evliliğin ve ailenin anlamı çocuğun varlığında yatmaktadır. Bu değer biçimi, aynı zamanda ebeveynlerin çocuklarının sosyalizasyonu sürecinde sosyo-kültürel ortamın, kültürel değer biçimlerinin de ne kadar etkisinde kaldıkları yönünde aydınlatıcı bulgular vermektedir. GörüĢme yaptığımız bir ailenin ilk çocuğu erkek doğması, ailede babasının deyimiyle, “erkek

adamın erkek oğlu olur” anlayıĢıyla sevinçle karĢılanmıĢ, bebeğin ilk bakım

yıllarından hemen sonra, babaanne tarafından 6 yaĢına kadar çocuk annesinden alınmıĢtır, annenin bize anlatımıyla kayınvalide, “kendi kültürümüze göre bir erkek

yetiştirmek istiyoruz, ne de olsa soyumuzu devam ettirecek” geleneksel anlayıĢını

sergilemiĢtir. Bu erkek çocuğun babası ise, görüĢmemizde erkek çocuk sahibi olmanın onda ayrı bir sevinç yaĢattığını, ayrıca baba olduktan sonra ailede daha saygın biri olarak görülmeye baĢladığını ileri sürmüĢtür: “Artık büyüdüğünü,

sorumluluk aldığını hissediyorsun. (..) Evlenince hayatım düzene girdi, artık evinde bir ailen var, onların senin kanatlarında olduğunu bliyorsun.(...) Ben 24 yaşında evlendim o 16 yaşındaydı tabi o zaman daha çocuktuk artık çocuk doğurunca hemen oturaklılaşıyorsun hem daha iyi düşünebiliyorsun.(..) Artık işte erkek evladından olduğu için, kızlara onun yarısı kadar davranmadılar, babam çok sevdi oğlumu.” Bu

verilerden hareketle kavramsal ve kuramsal çerçevede değindiğimiz Newberger (Goodnow, 1988:292)‟in dört farklı algı biçiminden ilk ikisini; benmerkezci algı ve geleneksel algı biçimlerinin örneklem grubundaki ailelerde görüldüğünü söyleyebiliriz. GörüĢme yaptığımız ailelerde verilen cevaba göre kuĢaklararası yaptığımız tematik kıyaslamalar, değindiğimiz evlilik ve aileye iliĢkin kültürel anlamlılığın devamını ve ebeveynlerin benzeri bir kültürel algılamanın süregeldiğini söyleyebiliriz.

Tablo 37 verileri, her cinsiyet grubunun kendi cinsiyet grubundan çocuk sahibi olmak istediğini bize göstermektedir. Nitekim bunu daha ayrıntılı görebilmek için örnekleme tercih ettikleri cinsiyeti neden istediklerine dair bir soru sorularak, tercihin kaynaklarına ulaĢılmak istenmiĢtir. Tablo 38‟de kız çocuk sahibi olmak isteyenlerin bu nedene iliĢkin cevapları yer almaktadır.

Tablo 38: Kız Çocuk Tercihinin Örnekleme Göre Dağılımı Niçin kız çocuğu tercih ederdiniz?

Toplam Anneye yakın olur YaĢlılıkta bize bakar Ev iĢlerine yardım eder YetiĢtirilmesi kolay olur Daha itaatkâr olur Cinsiyet Kadın f 30 7 3 3 3 46 % 39,0 9,1 3,9 3,9 3,9 59,7 Erkek f 10 6 5 3 7 31

% 13,0 7,8 6,5 3,9 9,1 40,3

Toplam f 40 13 8 6 10 77

% 51,9 16,9 10,4 7,8 13,0 100,0

Tablo 38‟a bakıldığında kız çocuğu tercih eden hem annelerin hem de babaların %51,9‟unun anneye yakın olacağı gerekçesiyle kız çocuğunu tercih etmek istediğini belirtmiĢtir. Tablo 39‟da ise erkek çocuk sahibi olmak isteyenlerin bu nedene iliĢkin cevapları yer almaktadır.

Yukarıda belirttiğimiz bulgular, çocuk sahibi olmanın toplumsal cinsiyetin öznel algılanıĢı üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Diğer bir deyiĢle doğurganlığın kültürel değeri, kadınlar ve erkekler için anlamlı bir farklılık göstermektedir. Diğer bir deyiĢle, bu bulgular bize cinsiyete göre bir farklılık sergilemeksizin anne-babaların üremeye dayalı bir sosyalizasyon anlayıĢını benimsemiĢ olduklarını göstermektedir. Tablo 39: Erkek Çocuk Tercihinin Örnekleme Göre Dağılımı

Niçin erkek çocuğu tercih ederdiniz?

Toplam Gelecekteki maddi yardım Aile adını devam ettirir YaĢlılıkta bize bakar YetiĢtirilmesi daha kolay Babaya arkadaĢ olur Cinsiyet Kadın f 2 12 6 3 16 39 % 2,5 15,0 7,5 3,8 20,0 48,8 Erkek f 3 19 1 7 11 41 % 3,8 23,8 1,3 8,8 13,8 51,3 Toplam f 5 31 7 10 27 80 % 6,3 38,8 8,8 12,5 33,8 100,0

Örneklemin %38,8‟i, aile adını devam ettireceği gerekçesiyle erkek çocuk tercih ettiğini belirtmiĢtir. Her iki tabloda önemli olan bir diğer bulguya göre babalar, kız çocuğunu yaĢlılıkta kendilerine bakacağı gerekçesiyle tercih ederken, bunun tam tersine anneler, yaĢlılıkta kendilerine bakacağı gerekçesiyle erkek çocuk tercih edeceğini belirtmiĢtir.

Yukarıdaki sorulara iliĢkin tutarlılığı sınamak ve katılımcıların kendi cinsiyetlerine iliĢkin memnuniyetlerini öğrenmek amacıyla deneklere “Yeniden dünyaya gelmek gibi bir imkânınız olsaydı hangi cinsiyeti tercih ederdiniz?” Ģeklinde bir soru sorulmuĢtur (Tablo 40).

Tablo 40: Örnekleme Göre Hangi Cinsiyetin Ġstenildiğine ĠliĢkin Dağılım Cinsiyetiniz?

Toplam

Kadın Erkek

Yeniden dünyaya gelmek

gibi bir imkânınız olsaydı Kadın f 176 9 185

hangi cinsiyeti tercih ederdiniz? Erkek f 61 228 289 % 12,9 48,1 61,0 Toplam f 237 237 474 % 50,0 50,0 100,0

Tablo 40‟da görüldüğü üzere kadınların %74,3‟ü yine kadın olarak doğmak istediklerini belirtirken, %25,7‟si ise erkek olarak doğmak istedikleri yönünde görüĢ bildirmiĢlerdir. Buna karĢılık erkeklerin %3,8‟i çok düĢük bir oranı kadın olarak doğmak istediklerini belirtirken, %78,9‟u ise yine erkek olarak doğmak istedikleri yönünde görüĢ bildirmiĢlerdir. Aynı Ģekilde görüĢme yaptığımız bütün erkekler de yine erkek cinsiyetini tercih edeceklerini belirtmiĢlerdir. Bir deneğin “Erkek olarak

doğmuşum onun için erkek doğmak isterim sizin günahınız çok” Ģeklindeki yorumu

hayli dikkat çekicidir.