Çatışmanın olumlu sonuçları

Örgütlerin işleyiş yapılarının birbirinden farklı olduğunu söyleyebiliriz ancak hepsinde bulunabilecek ortak olgulardan biri de çatışmadır. Çatışma örgütsel ilişkiler ve örgütün işleyişi bakımından olumlu sonuçlar doğurabilecek olumlu bir güç olarak düşünülebilir. Açık ve şiddetli bir saldırının işlevsel olduğunu düşünmek zordur ancak düşük veya orta düzeyde, kontrol altına alınmış ve iyi yönetilen çatışmaların, örgüt açısından, birtakım olumlu sonuçları vardır.

Çatışmalar grup üyeleri ve çalışanlar arasında ilgi ve merakı arttırarak sorunların ortaya çıkmasını sağlarlar, kararların kalitesini arttırırlar, özeleştiri, değişim ve yenilik ortamını hazırlarlar, alışılmış davranışların değiştirilmesini sağlarlar. Çatışma varolan işlemlerin, yapıların sorgulanmasına neden olarak değişim yönünde itici güç oluşturur. Ayrıca, varolan sistem ve yapılar değiştirilmeye çalışıldığında çatışmalar ortaya çıkar. Bu

110

tarz çatışmalardan yeni ve daha iyi fikirler ortaya çıkabilir. Çatışma sadece değişim ve yeniliği getiren bir olgu değil, aynı zamanda değişimin kabul edilmesini sağlayan bir olgudur.302

Örneğin bir çok iş grubunda çalışanlar, uzun süredir kullanmış ve alışmış oldukları usulleri ve iş prosedürlerini kullanmayı arzu ederler. Bir çalışan yeni ve daha gelişmiş bir metod önerdiğinde, yeni bir tekniği öğrenmek zorunda kalacaklarından başlangıçta bir miktar çatışma yaşanabilecektir. Yeni metod etkili olduğu takdirde iş yapma usulleri kolaylaşacak, verimlilik artacaktır. Başta bir miktar çatışma yaşandığı halde, yeni durum hem örgütün hem de çalışanın yararına olacaktır.303

Çatışma çalışanların enerji ve motivasyon düzeyini arttıran bir unsurdur. Belli bir miktar çatışma grup üyelerine, işlerine yönelik motivasyonlarını arttıracak şekilde enerji verir. İş gruplarında çatışmanın yokluğu, çalışanların durgun ve güdülenmemiş olmalarına yol açacaktır.304

Çatışmanın olumlu kabul edildiği alanlardan birisi de etkili karar verme davranışıdır. Çatışma kararların kaliteli olmasına yol açar. Ayrıca çatışma zayıf kararların alınmasına neden olan grup düşüncesine bir panzehirdir. Grup üyeleri gruptaki uyumu bozmamak için farklı düşüncelerini açığa vurmaktan çekinirler. Özellikle üyeler arasında bağlılığın yüksek olduğu gruplarda, grup üyeleri tek tip düşünceye bağlı kalma eğilimindedirler. Karar verme sürecinde farklılıkların ifade edilip, alternatiflerin gözönüne alınmaması başarısız kararlara neden olur. 305

Karar verme sürecinde farklılıkların ortaya konulup taraflar arasında çatışma yaşanması başarılı kararların oluşmasına yol açar. Karar alma sürecine çalışanların dahil edilmesi, her bir çalışanın farklı görüş, öneri ve alternatif sunmasına neden olacaktır. Her bir çalışan kendi doğru bildiğini savunacaktır, eleştirel süreçten geçen kararlar da kaliteli olacaktır.306

Çatışmalar örgütsel süreçlere çalışanın katılımına imkan verirler, dolayısiyle çatışma iş doyumuna olumlu etki yapar. Örgütsel süreçte ve grubu yönlendirmede etkili olan çalışanlar, etkisi olmayan çalışanlara göre daha tatminkar olurlar. İş arkadaşları ile 302 _{Erdoğan, a.g.e., s.146} 303 _{Riggio, a.g.e., s. 322} 304 _{Riggio, a.g.e., s.322} 305 _{Robbins, a.g.e., s. 233} 306 _{Erdoğan, a.g.e., s. 146-147}

111

serbest iletişim kurmak, karar vermede söz sahibi olmak, öneri getirebilmek, grup ve örgütsel süreci etkileme yollarıdır. Her çalışana düşüncelerini ifade etme fırsatı verildiğinde çatışmalar ortaya çıkacaktır. Ancak, bu tür çatışmalar çalışanın tatminini arttıran verimli çatışmalardır.307

Çatışmanın bahsi geçen sonuçlarının dışında, örgüt ve birey açısından olumlu sayılabilecek diğer önemli sonuçları şu şekildedir:308

Çatışmalar tarafların birbirlerinin bakış açılarını bilmelerini ve anlamalarını sağlayarak, çatışan tarafların birbirlerine yakınlaşmasına neden olabilir.

Çatışma sonucunda mevcut liderlik biçiminin yetersizliği ortaya çıkarak, yeni ve daha gelişmiş bir liderlik biçimi ortaya çıkabilir.

Farklı fikirlerin karşılaşmasının sonucu olarak, konular daha dikkatli irdelenir ve daha üst fikirler ortaya çıkar. Çatışmalar kurumsallaştırılarak, sorunlara çözüm bulunması sağlanabilir. (Örnek olarak, biçimsel yapıca oluşturulan tartışma grupları verilebilir.)

Çatışma örgüt kaynaklarının daha dengeli dağıtılmasını sağlar.

Çatışma sırasında taraflar kendilerini savunmak durumunda kaldıklarından, kendi pozisyonlarının önemini kavrayabilirler. Ayrıca taraflar kendi güçlerinin farkına varırlar.

Farklı ortamlarda yapılan araştırma çalışmalarında çatışmanın işlevselliği kanıtlanmıştır:309

ABD başkanlarının yönetimleri esnasında aldıkları kararlar karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalarda başkan ve danışmanları arasında uyum olduğu durumlarda zayıf kararların oluştuğu görülmüştür. Yapıcı çatışma ortamı ve eleştirel düşünce ise çok gelişmiş kararların alınması ile sonuçlanmıştır.

Çatışma sadece iyi kararlara neden olmaz, çatışma ile verimlilik arasında da olumlu ilişki olduğunu gösteren kanıtlar vardır. Grup üyeleri arasında çatışmanın bulunduğu gruplarda performansın üyelerinin arasında fikir birliğinin bulunduğu gruplardan daha fazla arttığı gözlenmiştir. Ayrıca grup kararlarındaki gelişme, yüksek

307 _{Robbins, a.g.e., ss. 322-323}

308 _{Baysal, Tekarslan, a.g.e., ss. 316-317} 309 _{Robbins, a.g.e., s .233}

112

çatışmanın olduğu gruplarda düşük çatışmanın olduğu gruplara göre %73 daha fazla artış göstermiştir.

Çatışmanın işçi sendikalarında da yapıcı sonuçları görülmüştür.Yerel sendikalarla ilgili yapılan bir araştırmada, sendika üyeleri arasındaki çatışma ile sendikanın gücü, üyelerinin sadakati, üyelerinin katılımı arasında olumlu ilişkiler bulunmuştur.