RCR HOLDİNG A.Ş. ÇİNKO ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ PROJE TANITIM DOSYASI

(1)

RCR HOLDİNG A.Ş. ÇİNKO ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ PROJE TANITIM DOSYASI

TOPÇUOĞLU MAD. SAN.

VE TİC. LTD. ŞTİ. 0/119

RCR HOLDİNG A.Ş.

ÇİNKO ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ PROJE TANITIM DOSYASI

ADANA İLİ, TUFANBEYLİ İLÇESİ, AKÇAL KÖYÜ

ARALIK -2012

(2)

Proje Sahibinin

Adı RCR HOLDİNG A.Ş.

Adresi Mahatma Gandhi Cad. No:102/1 Gaziosmanpaşa Çankaya /ANKARA

Telefon Numaraları 0 312 448 09 14

Projenin Adı ÇİNKO ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ Proje Bedeli 2.400.000 TL

Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii)

ADANA İLİ, TUFANBEYLİ İLÇESİ AKÇAL KÖYÜ,

Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları,

Zone

Nokta No

UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatları

Koor.

Sırası Sağa-

Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam

Datum ED-50 Datum WGS-84

Türü UTM Türü Coğrafik

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

Ölçek

Faktörü 6 derecelik Ölçek

Faktörü -

y x Enlem (K) Boylam(B)

Toplam Tesis Alanı Koordinatları

1 267610 4232870 38.21217699 36.34550816

2 267710 4232870 38.21220281 36.34664921

3 267710 4232830 38.21184269 36.34666230

4 267610 4232830 38.21181688 36.34552125

Alan 4.000 m ²

Projenin ÇED Yönetmeliği

kapsamındaki yeri (sektörü, alt

sektörü)

17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazete’de Yayınlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin (19.12.2009 tarih ve 27437 sayılı RG değişikliği yayınlanan) EK-II Listesi, 49. Maddesi, (d) ve (f) Bendi

Raporu Hazırlayan Kuruluşun/Çalışma Grubunun Adı

TOPÇUOĞLU MAD. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

Adresi BİŞKEK CAD. NO:123/6 EMEK/ANKARA

Telefon Numaraları 0 312 213 31 38 Faks Numaraları 0 312 213 31 48 PTD Raporu

Sunum Tarihi

ARALIK-2012

(3)

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER ... 2

TABLO DİZİNİ ... 3

ŞEKİL DİZİNİ ... 4

EKLER……….... ... 4

1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ ... 5

a) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı ... 8

b) Doğal Kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb) . 15 c) Atık Üretim Miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ... 17

ç) Kullanılan Teknoloji ve Malzemeden Kaynaklanabilecek Kaza Riski ... 45

d) Projenin Muhtemel Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler ... 52

2. PROJENİN YERİ ... 75

a)Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi(tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi ve benzeri) ... 75

b) EK V deki Duyarlı Yöreler dikkate alınarak; sulak alanlar,kıyı kesimleri,dağlık ve ormanlık alanlar,tarım alanları,milli parklar,özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar,tarihsel, kültürel,arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları,heyelan alanları,ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler ... 76

3. PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ ... 90

SONUÇLAR ... 91

NOTLAR VE KAYNAKLAR ... 108

EK LİSTESİ ... 109

(4)

TABLO DİZİNİ

Tablo 1. Zenginleştirme Tesisi Zamana Bağlı Üretim Değerleri ... 11

Tablo 2. Toplam Tesis Alanı Koordinatları ... 12

Tablo 3. Zenginleştirme Tesis Alanı Koordinatları... 12

Tablo 4. Şantiye Alanı Koordinatları ... 13

Tablo 5. Kantar Alanı Koordinatları ... 13

Tablo 6. Tünevan Stok Alanı Koordinatları ... 13

Tablo 7. Ürün Stok Alanı Koordinatları ... 14

Tablo 8. Çinko Zenginleştirme Tesisinde Kullanılacak Makine Ekipman Listesi ... 15

Tablo 9. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri ... 22

Tablo 10. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (Arazi Hazırlık Aşaması) ... 23

Tablo 11. Çinko Zenginleştirme Tesisi Zamana Bağlı Üretim Değerleri ... 24

Tablo 12. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (İşletme Aşaması İçin) ... 24

Tablo 13. Yayılma Sınıflarına Göre M Değerleri ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Tablo 14. Rüzgar Verilerini Sınıflanması ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Tablo 15. Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m³) (üretim için)Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Tablo 16. Çöken Tozların Dağılımı (mg/m²-gün) (üretim için) .... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Tablo 17. Motorinin Özellikleri ... 29

Tablo 18. Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri ... 29

Tablo 19. İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenen Kirletici Değerler ... 29

Tablo 20. İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenen Kirletici Değerler (İşletme Aşaması) ... 30

Tablo 21. Ses Gücü Düzeyleri ... 31

Tablo 22. Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 32

Tablo 23. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 32

Tablo 24. Ses Basınç Düzeyleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 33

Tablo 25. Atmosferik Yutuş (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 33

Tablo 26. Nihai Ses Basınç Düzeyleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 34

Tablo 27. Düzeltme Faktörleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 35

Tablo 28. Ses Düzeyleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 35

Tablo 29. Eşdeğer Gürültü Değerleri (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 36

Tablo 30. Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri (İşletme Aşması) ... 37

Tablo 31. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı (İşletme Aşması) ... 38

Tablo 32. Ses Basınç Düzeyleri (İşletme Aşması) ... 38

Tablo 33. Atmosferik Yutuş (İşletme Aşması) ... 40

Tablo 34. Nihai Ses Basınç Düzeyleri (İşletme Aşması) ... 41

Tablo 35. Düzeltme Faktörleri (İşletme Aşması) ... 42

Tablo 36. Ses Düzeyleri (İşletme Aşması) ... 42

Tablo 37. Eşdeğer Gürültü Değerleri (İşletme Aşması) ... 43

Tablo 38. Proje Kapsamında UVS ve KVS Değerlerine Ulaşılan Mesafeler(üretim için) ... 70

Tablo 39. En Yakın Yerleşime Göre Değerleri (üretim için) ... 70

Tablo 40. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Tablo-5) ... 71

Tablo 41. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Tablo-4) ... 72 Tablo 42. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora TürleriHata! Yer işareti tanımlanmamış.

Tablo 43. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia TürleriHata! Yer işareti tanımlanmamış.

Tablo 44. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia TürleriHata! Yer işareti tanımlanmamış.

Tablo 45. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri Hata! Yer işareti tanımlanmamış.

Tablo 46. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia TürleriHata! Yer işareti tanımlanmamış.

(5)

ŞEKİL DİZİNİ

Şekil 1. Proje Alanını Gösterir Google-Earth Fotoğrafı-1 ... 8

Şekil 2. Proje Alanını Gösterir Google-Earth Fotoğrafı-2 ... 8

Şekil 3. Çinko Zenginleştirme Tesisine Ait İş Akım Şeması ... 10

Şekil 4. Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı Grafiği (Üretim İçin) ... 27

Şekil 5. Çöken Partiküllerin Dağılımı Grafiği (Üretim İçin) ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 6. Gürültü Yayılım Grafiği (Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ) ... 36

Şekil 7. Gürültü Yayılım Grafiği (İşletme Aşması) ... 44

Şekil 8. İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı ... 49

Şekil 9. Yangın İçin Acil Müdahale Planı ... 50

Şekil 10. Deprem İçin Acil Müdahale Planı ... 51

Şekil 11. 08.07.2009 Tarih ve 5102-40174 Sayılı ÇED Uygulamaları Şekli ... 67

Şekil 12. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri ... 79 Şekil 13. Doğal Vejetasyon Haritası ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.

EKLER

EK-1 Ruhsat Fotokopisi

EK-2 Proje Alanını Gösterir 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita EK-3 Proje Alanını Gösterir 1/5.000 Ölçekli Jeolojik Harita EK-4 Proje Alanını Gösterir 1/5.000 Ölçekli Vaziyet Planı EK-5 Proje Alanını Gösterir Yer Bulduru Haritası

EK-6 Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar

EK-7 Proje Alanını Gösterir Google Earth Fotoğrafları EK-8 Proje Alanını Gösterir Deprem Haritası

EK-9 Fosseptik Planı

EK-10 Doğaya Yeniden Kazandırma Planı

EK-11 Topçuoğlu Maden San. ve Tic. Ltd. Şti. Adına Yeterlik Belgesi

(6)

1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ

 Genel Bilgi

Proje kapsamında; Adana İli, Tufanbeyli İlçesi, Akçal Köyü yakınlarında RCR HOLDİNG A.Ş. tarafından 1667 nolu ruhsat alanı içerisine 4.000 m² lik alanda “Çinko Zenginleştirme Tesisi” kurulması planlanmaktadır. Tesiste işlenecek malzeme çinko olup çinko ile ilgili bilgi ise aşağıda verilmektedir.

Çinko, sık altıgen düzende kristal yapıya sahip, mavimsi beyaz renkli bir metaldir.

Yoğunluğu demirinkine yakındır. Ancak alaşım elementlerinin eklenmesinden sonra bile pek kuvvetli bir metal sayılmaz. 420 ⁰C’da erir ve nispeten düşük bir sıcaklık olan 907

0C’da kaynar.

Çinkonun Özellikleri Kimyasal simgesi: Zn

Öz kütle (yoğunluk): 7.11491 g/cm³ Atom Numarası: 30

Atom Ağırlığı: 65.39 Ergime Derecesi: 419.8^OC Rengi Mavimsi beyaz.

Çinkonun başlıca filizi, çinko blendi adı verilen sülfürlü filizidir. Bir başka önemli filiz de smitsonit (çinko karbonat ZnCO³’dir. Çinko sülfürü ya da çinko karbonatı, oksitlerine dönüştürmek için, filizler, genellikle havada kavurma yöntemiyle işlenir.

Atmosfer basıncında filizlerden çinko elde edilmesi, ancak metalin kaynama sıcaklığının üstünde ısıtılmasıyla sağlanır. İşlem bir bakıma damıtmadır. Bu yüzden işlem, genellikle yatay damıtma fırınlarında yapılır. Çıkan çinko buharı, kilden yapılmış kaplar ve demir borularda yoğunlaştırılır. Fazla miktarlarda karbondioksit oluşumuna engel olmak için, tepkimenin, yaklaşık, 1300⁰C’da yapılması gerektiğinden, bu yöntem sıcaklık açısından çok verimsizdir. Ancak, pahalı olmasına karşılık, ısıl geçirgenliği iyi olan silisyum karbürden yapılmış dikey damıtma fırınları kullanılarak bir ölçüde gelişme sağlanmıştır. İndirgenme tepkimesi aşağıdaki gibi yazılabilir:

ZnO + C Zn + CO

Burada ZnO çinko oksidi, C karbonu, Zn çinko metalini ve CO’da karbon monoksiti ifade eder.

Oldukça yeni bir yöntem de çinkonun yüksek fırında eritilmesidir. Kurşun 550 ⁰C’da çinkoyu çökeltir ve 440 ⁰C’da başka bir bölmeye alınır. Bu sıcaklıkta erimiş çinko, kurşunun üstünde ayrı bir tabaka oluşturduğundan kolayca ayrılır. Kurşun da yeniden püskürtme bölmesine alınır. Bu yöntem, hem çinkonun yüksek miktarda elde edilmesini sağlar, hem de kurşun-çinko karışımı filizlerin birlikte işleme alınmaları için çok uygundur.

Püskürtme bölgesinde, gazlardan çinko çıkarılırken, yüksek fırının alt bölümünden kurşun çekilir.

Elde edilen çinkonun bundan sonraki aşaması arıtma işlemiyle devam eder. Çinko başlıca iki yöntem ile arıtılır: Sıvılaştırma ve yeniden damıtma.

(7)

İlk yöntem çinkonun, kurşundan yüksek fırında eritilerek ayrılmasına çok benzer. Çinko, birkaç saat kaynama sıcaklığının biraz üstünde tutulur. Bu süre içinde, çinko içinde bulunan kurşun ve demir gibi istenmeyen metal artıkları dibe çöker. Sonra arı metal, başka bir kaba alınır.

Çinko arıtımında kullanılan ikinci yöntem olan yeniden damıtma işleminde ise ayrımlama işlemiyle bu artıkları ortadan kaldırılır. Bu işlem için, demir ve kurşunun nispeten daha yüksek kaynama sıcaklıklarından (1 500 ⁰C’dan yüksek) ve kadmiyumun düşük kaynama sıcaklığından (780 ⁰C) yararlanılır.,

KULLANIM ALANLARI

Dünya çinko üretiminin %23’ü korozyondan korunmak amacıyla yapılan, galvanizleme işlerinde kullanılır.

%20’si ise bir bakır çinko alaşımı olan pirinç üretiminde tüketilir. Bunlardan başka, çinko kullanım alanlarından biri de kalıpla dökümdür. Bu işlem gerçekleştirirken, erimiş çinko metali, genellikle karmaşık biçimli olan çelik kalıbın içine basınçla püskürtülür. Oluşan döküm, kalıp boyutlarına öyle kesinlikle uyar ki, son biçimini vermek için başka bir işlem yapmaya gerek kalmaz. Çünkü hızlı katılaşma özelliği sonucu taneleri küçük olur. Bu yapısıyla, diğer kum döküm çeşitlerinden, mekanik özelliklerinin yeterli olması, çinkoyu kalıpla döküme elverişli hale getirmiştir.

Çinko, döküm sıcaklığı olan 450 ⁰C’da bile, döküm makinesi ve kalıpların ekonomik ömrünü uzatmak için, çinko içine, % 4 oranında alüminyum ilave edilir. Döküm işlerinde kullanılan çinkonun arılık derecesinin, dikkatle denetlenmesi gerekir. Buna özen gösterilmediği taktirde, küçük miktarlardaki kurşun, kadmiyum ve kalay, tane sınırlarına doğru göçerek, tane sınırı gevrekleşmesine neden olur. Bu da alaşımın parçalarına ayrılmasıyla sonuçlanan çok önemli bir kusur oluşturur.

Genel olarak, kalıpla dökülecek çinko alaşımı, %1 oranında mekanik özellikleri geliştirilmiş bakır, % 4 oranında alüminyum ve toplamları % 0.02’den fazla olmayan kurşun, kalay ve kadmiyum içerir.

Otomobil endüstrisinde karbüratör, kapı kolları ve pervazları, bu alaşım kullanılarak üretilir. Kalıpla dökülmüş çinko, endüstride geniş kullanım alanı bulur.

Kullanım alanlarından bir başkası Çekme Çinkodur. Çekme çinko, kuru pil kutularında ve basım işlerinde tüketilir. Deniz taşımacılığında kullanılan çelik ve alaşımlarından yapılmış taşıtlar ile deniz altına döşenen çelik boruların deniz suyundan meydana gelen korozyona karşı korunmasında da çinkodan yararlanılır. % 1 bakır ve % 0.1 titan içeren çinko levhalar, çatıların kaplanmasında kullanılır. Burada kullanılan alaşım içine küçük miktarlarda katılan titan, çinko ile metalsi bir bileşik oluşturarak, maddenin bozulmaya karşı direncini arttırır.

Ayrıca çinko ile % 22 alüminyum alaşımı, herhangi bir kırılma olmadan, kendi uzunluğunun birkaç katı kadar gerilebilir.

Metallerin çoğu gibi, çinko da kuvvetli asitlerin etkisiyle çözünerek bir çinko tuzu ve hidrojen gazı oluşturur. Çinko ile asidin bu tepkimesi, genellikle laboratuarlarda küçük miktarlarda hidrojen gazı üretmek için kullanılır.

En geniş kullanım alanı olan çinko bileşikleri, çinko oksit ve çinko sülfürdür.

(8)

 Projenin Tanımı

Proje kapsamında; Adana İli, Tufanbeyli İlçesi, Akçal Köyü yakınlarında RCR HOLDİNG A.Ş. tarafından 1667 nolu ruhsat alanı içerisine “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin kurulup işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında 4000 m²’lik alanda kurulacak tesisde yıllık 108.000 ton malzemenin Çinko zenginleştirme tesisinde işleme tabi tutulması planlanmaktadır.

Proje alanı ve çevresinde yapılan arazi etüdü çalışmaları neticesinde ortalama 10 cm derinliğinde bitkisel toprağa rastlanmıştır. Proje alanında tesis kurulabilmesi için alan üzerinde bulunan bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır.

Proje kapsamında işleme tabi tutulacak çinko, faaliyet sahibine ait çevre ocaklardan ve gerekli görüldüğünde ise piyasadan temin edilecektir. “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’ne getirilen çinko tesis içerisinde işleme tabi tutulduktan sonra piyasada satışa sunulacaktır.

İşletilmesi planlanan “Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”’nde MADDE 15 (a) bendinde “EK-II listesinde yer alan projeler, seçme eleme kriterlerine tabidir.” denilmekte olup faaliyet; Ek-II Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi Madencilik Madde 49. d Bendinde “kırma-yıkama-eleme tesisleri (Ek-1’de yer almayanlar)” Denilmekte olup faaliyet; Ek-II Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi Madencilik Madde 49. f Bendinde “Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek- 1’de yer almayanlar)”’da yer almaktadır. Bu nedenle söz konusu proje, bu kapsamda değerlendirilerek, ÇED Yönetmeliği Ek-IV Seçme Eleme Kriterlerine göre Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır.

Proje kapsamında çalışma yapılacak 4000 m²’lik alan hazine arazisi vasfındadır.

4000 m²’lik alanın 2.400 m²’sini Çinko zenginleştirme tesisi, 500 m²’sini şantiye sahası, 100 m²’sini kantar, 400 m²’sini tüvenan stok alanı ve 600 m²’sini ise ürün stok alanı oluşturacaktır. Şantiye sahası içerisinde ise personelin sosyal ihtiyaçlarını gidermesi amacıyla 1 adet ofis,1 adet mutfak, 1 adet wc-duş odası, 1 adet bakımhane-depo ve bir adet sızdırmasız fosseptik çukuru yapılacaktır.

Arazi etüdü sonucunda en yakın yerleşim biriminin kuş uçuşu yaklaşık 340 m mesafede bulunan ve Belbaşı mahallesine ait yerleşimler olduğu belirlenmiştir (Bkz. Şekil 1.). Proje içerisindeki hesaplama ve değerlendirmeler 340 m mesafede bulunan Belbaşı mahallesinde bulunan yerleşim yerleri baz alınarak yapılmıştır. Proje kapsamındaki yapıları ve yakın yerleşim yerlerini gösterir 1/25.000 ölçekli topografik harita Ek-2’de, proje alanına ait Gogle-Eartf fotoğrafları ise Ek-7’de verilmiştir.

Proje alanı ve çevresini gösteren 1/5.000 ölçekli jeolojik harita Ek-3’de verilmiştir.

Ayıca projenin Türkiye’deki yerini ve ulaşım yollarını gösterir yer bulduru haritası eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-5). Proje alanına ait foroğraflar Ek-6’de verilmiştir.

(9)

Şekil 1. Proje Alanını Gösterir Google-Earth Fotoğrafı-1

Şekil 2. Proje Alanını Gösterir Google-Earth Fotoğrafı-2

a) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı

 Projenin İş Akım Şeması

Proje kapsamında tesiste yıllık 15.211 m³ (108.000 ton) çinko zenginleştirme işlemine tabi tutulacaktır.

Tesis Alanı

Tesis Alanı Belbaşı Mahallesi

340 m

(10)

Faaliyet sahibine ait yaklaşık 3 km mesafede bulunan ocaktan kamyonlar vasıtasıyla getirilen malzeme tesiste önce iri parçalar kırıcı yardımıyla kırılacak ve ağır ortam ayırıcı yöntemi ile zenginleştirme işlemine tabi tutulacaktır.

Hammadde olarak kullanılacak olan çinko; çinko zenginleştirme tesisine getirilerek besleme bunkerine aktarılır. Bunkerde beslenen malzeme titreşimli besleyiciden geçerek 80 mm altındaki malzeme çeneli kırıcıya gönderilmekte ve buradan çıkan malzeme ise bant konveyörlele silindir kırıcıda kırılmaktadır. Silindir kırıcıdan çıkan 1,5 mm boyutundaki malzeme %70 ve %30 olmak üzere 2 ye ayrılmaktadır.

%70’lik kısım; yıkama tanburunda beslenerek siklonlara gönderilmekte ve buradan da ağır ortam siklonunda ayrıştırılmaktadır. Çıkan ürün eleklerle tekrar 2 ye ayrılmaktadır(- 12,5 +1,35 mm). Elek üstü malzeme; ürün stok alanında bir süre depolandıktan sonra torbalanarak satışa sunulmaktadır. Elek altı malzeme ise; manyetik separatöre gönderilmek suretiyle hammaddenin içinde bulunan minerallerinin manyetik tambura yapışarak ayrılması sağlanacaktır. Ürün ferro siklon yardımıyla tekrar ağır ortam siklonuna gönderilmektedir. Sistem bu şekilde devir daim yapmaktadır.

%30’luk kısım ise kaba ve ince spiral besleyiciye gönderilmekte su ilavesi ile beslenmektedir. Beslenen malzeme önce geçici olarak depolanacak sonra piyasadan gelen talep doğrultusunda satışa sunulacaktır. Buradan ayrılan ince boyutlu malzeme (- 1,5 + 0,0 mm) ise şlam havuzlarına gönderilmektedir.

Proje kapsamında işletilmesi planlanan “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’ne ait iş akım şeması Şekil 3.’de verilmiş

(11)

Şekil 3. Çinko Zenginleştirme Tesisine Ait İş Akım Şeması

(12)

 Projenin Kapasitesi

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nde üretim 30 ton/saat olarak planlanmıştır.

İşletmede, günde 10 saat (tek vardiya), ayda 30 gün, yılda 12 ay kapasite ile çalışılabilecektir.

Yılda Çalışılacak Ay Sayısı = 12 ay/yıl Ayda Çalışılacak Gün Sayısı = 30 gün/ay Yılda Çalışacak Gün Sayısı = 360 gün/yıl Günde Çalışılacak Saat = 10 saat/gün Yılda Çalışılacak Saat = 3.600 saat/yıl

“Çinko Zenginleştirme Tesisi” üretimi 30 ton/saat olarak hedeflenmiş olup zamana bağlı üretim değerleri Tablo 1.’de verilmektedir.

Tablo 1. Çinko Zenginleştirme Tesisi Zamana Bağlı Üretim Değerleri

ÜRETİM SÜRESİ Üretim Miktarı (m³) Üretim Miktarı (ton)

Yıllık 15.211 108.000

Aylık (Yılda 12 ay ) 1.268 9.000

Gün (Ayda 30gün) ) 42,25 300

Saatlik ( 1 günde 10) saat) 4,23 30

 Proje Ömrü

Söz konusu “Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesi kapsamında işleme tabi tutulacak çinko malzemesi proje sahibine ait 1667 Ruhsat nolu çinko ocağından sağlanacak olup yıllık 108.000 ton malzeme işleme tabi tutulacaktır. Dolayısı ile söz konusu “Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesi 1667 Ruhsat nolu sahaya ait ruhsat süresi boyunca faaliyet gösterecektir.

 Kapladığı Alan

4000 m²’lik alanın 2.400 m²’sini Çinko zenginleştirme tesisi, 500 m²’sini şantiye sahası, 100 m²’sini kantar, 400 m²’sini tüvenana stok alanı ve 600 m²’sini ise ürün stok alanı oluşturacaktır. Şantiye sahası içerisinde ise personelin sosyal ihtiyaçlarını gidermesi amacıyla 1 adet ofis,1 adet mutfak, 1 adet wc-duş odası, 1 adet bakımhane-depo ve bir adet sızdırmasız fosseptik çukuru yapılacaktır.

(13)

Arazi etüdü sonucunda en yakın yerleşim biriminin kuş uçuşu yaklaşık 340 m mesafede bulunan belbaşı mahallesine ait yerleşimler olduğu belirlenmiştir (Bkz. Şekil 1.). Proje içerisindeki hesaplama ve değerlendirmeler 340 m mesafede bulunan Belbaşı Mahallesinde bulunan yerleşim yerleri baz alınarak yapılmıştır. Proje kapsamındaki yapıları ve yakın yerleşim yerlerini gösterir 1/25.000 ölçekli topografik harita Ek-2’de, proje alanına ait Gogle-Earthfotoğrafları ise Ek-7’de verilmiştir.

Çalışma sahası Adana İli, Tufanbeyli İlçesi, Akçal Köyü civarında olup 1/25000 ölçekli L 36 c1 paftasında yer almaktadır. Çalışma Alanı koordinatları ve içerisinde yer alacak ünitelere ait koordinatlar aşağıda tablolar halinde verilmiştir. Faaliyet sahasına ait vaziyet planı Ek-4’de verilmektedir.

Tablo 2. Toplam Tesis Alanı Koordinatları

Nokta No UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar

Koor. Sırası Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü -

1 267610 4232870 38.21217699 36.34550816

2 267710 4232870 38.21220281 36.34664921

3 267710 4232830 38.21184269 36.34666230

4 267610 4232830 38.21181688 36.34552125

Alan 4.000m ²

Tablo 3. Çinko Zenginleştirme Tesisi Alanı Koordinatları Nokta

No

UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

Ölçek Faktörü

6 derecelik Ölçek Faktörü -

1 267610.0000 4232870.0000 38.21217699 36.34550816

2 267668.0000 4232870.0000 38.21219197 36.34616997

3 267668.2967 4232841.0000 38.21193096 36.34618284

4 267674.6000 4232841.0000 38.21193259 36.34625477

5 267675.0542 4232830.0000 38.21183368 36.34626355

6 267610.0000 4232830.0000 38.21181688 36.34552125

Alan 2.400 m ²

(14)

Tablo 4. Şantiye Alanı Koordinatları

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

1 267668.0000 4232870.0000 38.21219197 36.34616997

2 267687.0000 4232870.0000 38.21219687 36.34638677

3 267685.0000 4232854.0000 38.21205231 36.34636918

4 267684.3216 4232841.0000 38.21193510 36.34636570

5 267668.2967 4232841.0000 38.21193096 36.34618284

Alan 500 m ²

Tablo 5. Kantar Alanı Koordinatları

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

1 267674.6000 4232841.0000 38.21193259 36.34625477

2 267684.3216 4232841.0000 38.21193510 36.34636570

3 267683.7476 4232830.0000 38.21183592 36.34636274

4 267675.0542 4232830.0000 38.21183368 36.34626355

Alan 100 m ²

Tablo 6. Tünevan Stok Alanı Koordinatları

D.O.M. 33 D.O.M. -

Zon 36 Zon -

1 267687.0000 4232870.0000 38.21219687 36.34638677

2 267710.0000 4232870.0000 38.21220281 36.34664921

3 267710.0000 4232852.7984 38.21204795 36.34665484

4 267685.0000 4232854.0000 38.21205231 36.34636918

Alan 400 m ²

(15)

Tablo 7. Ürün Stok Alanı Koordinatları

D.O.M. 39 D.O.M. -

Zon 37 Zon -

1 267685.0000 4232854.0000 38.21205231 36.34636918

2 267710.0000 4232852.7984 38.21204795 36.34665484

3 267710.0000 4232830.0000 38.21184269 36.34666230

4 267683.7476 4232830.0000 38.21183592 36.34636274

Alan 600 m ²

 Çalışacak personel sayısı

İşletilmesi planlanan “Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesinin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında 5 kişi, işletme aşamasında ise 10 kişi çalıştırılması planlanmaktadır.

Çalıştırılacak personel mümkün mertebeden civar köylerden sağlanacaktır.

 Proje Teknolojisi ve Karakteristikleri

Proje kapsamında 30 ton/saat kapasiteli Çinko Zenginleştirme tesisi kullanılacaktır ve kırma işlemi kontrollü olarak gerçekleştirilecektir.

Faaliyet sahibine ait yaklaşık 3 km mesafede bulunan ocaktan kamyonlar vasıtasıyla getirilen malzemenin tesiste önce iri parçaları kırıcı yardımıyla kırılacak ve ağır ortam ayırıcı yöntemi ile zenginleştirme işlemine tabi tutulacaktır.

Hammadde olarak kullanılacak olan çinko; çinko zenginleştirme tesisine getirilerek besleme bunkerine aktarılır. Bunkerde beslenen malzeme titreşimli besleyiciden geçirilerek 80 mm altındaki malzeme çeneli kırıcıya gönderilmekte ve buradan çıkan malzeme ise bant konveyörlerle taşınarak silindir kırıcıda kırılmaktadır. Silindir kırıcıdan çıkan 1,5 mm boyutundaki malzeme %70 ve %30 olmak üzere 2 ye ayrılmaktadır.

%70’lik kısım; yıkama tanburunda beslenerek siklonlara gönderilmekte ve buradan da ağır ortam siklonunda ayrıştırılmaktadır. Çıkan ürün eleklerle tekrar 2 ye ayrılmaktadır(- 12,5 +1,35 mm). Elek üstü malzeme; ürün stok alanında bir süre depolandıktan sonra torbalanarak satışa sunulmaktadır. Elek altı malzeme ise; manyetik separatöre gönderilmek suretiyle hammaddenin içinde bulunan minerallerin manyetik tambura yapışarak ayrılması sağlanacaktır. Ürün ferro siklon yardımıyla tekrar ağır ortam siklonuna gönderilmektedir. Sistem bu şekilde devir daim yapmaktadır.

%30’luk kısım ise kaba ve ince spiral besleyiciye gönderilmekte su ilavesi ile beslenmektedir. Beslenen malzeme önce geçici olarak depolanacak sonra piyasadan gelen talep doğrultusunda satışa sunulacaktır. Buradan ayrılan ince boyutlu malzeme (- 1,5 + 0,0 mm) ise şlam havuzlarına gönderilmektedir.

(16)

Tablo 8. Çinko Zenginleştirme Tesisinde Kullanılacak Makine Ekipman Listesi

Makine Ekipman Adı Adedi

Çeneli Kırıcı ¹

Besleme Bunkeri ¹

Titreşimli Besleyici ¹

Bant Konveyör ⁵

Yıkama Tanburu ¹

Çift Katlı Elek ¹

Kaba Spiral ²

İnce Spiral ¹

Çamur Pompası ²

Ağır Ortam Siklonu ¹

Manyetik Seperatör ¹

Tek Katlı Elek ²

Yükleyici ¹

Kamyon ¹

Mobil Kırıcı ¹

Arazöz ¹

b) Doğal Kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb)

Proje kapsamında; Adana İli, Tufanbeyli İlçesi, Akçal Köyü yakınlarında RCR HOLDİNG A.Ş. tarafından 1667 nolu ruhsat alanı içerisine “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin kurulup işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında 4000 m²’lik alanda kurulacak tesisde yıllık 108.000 ton malzemenin Çinko zenginleştirme tesisinde işleme tabi tutulması planlanmaktadır.

 Arazi Kullanımı

 Su Kullanımı

Söz konusu proje kapsamında kullanılacak su; nakliye yollarında tozumayı engellemek amacıyla kullanılacak su, pulverize sistemi için kullanılacak su ve personel için gerekli olan kullanma ve içme suyudur.

Yukarıda bahsedilen su miktarları ile ilgili hesaplamalar aşağıda detaylı olarak verilmiştir.

Proje alanında tozumayı engellemek amacıyla kullanılacak su miktarı

Üretim sonrası, çıkarılan malzemenin kamyonlarla nakliyesi nedeni ile yollardan ve tesis alanından kaynaklanacak tozlanmayı önlemek için çalışma alanı içerisinde sulama işlemi yapılacaktır.

(17)

Bölgede sulamanın kaç kez yapılacağı mevsimsel ve iklimsel özellikleri göz önünde bulundurularak hesaplanmıştır. Söz konusu proje Adana İli, Tufanbeyli İlçesi sınırları içerisinde gerçekleşeceği için proje alanında ve yollarda sulamanın saat başı olmak üzere günde 8 kez yapılması yeterli olacaktır.

Çalışma alanı ve yolların sulanmasında kullanılacak su miktarı : 1000 lt/gün Çalışma alanı ve yolların sulanmasında kullanılacak toplam su miktarı : 1000x8

: 8.000 lt/gün : 8 m³/gün Pulverize sistem için gerekli olacak su miktarı;

Çinko zenginleştirme tesisinde tozlanmayı engellemek amacıyla, püskürtme başlığında havanın sıkıştırılması ve aynı zamanda bu sıkıştırılan havaya belli periyotlarda ve damlacıklar halinde su verilmesi suretiyle, suyun pulvarize edilmesiyle sağlanmaktadır.

Tesiste toz oluşumunu önlemek amacıyla besleme bunkerinin ve kırılacak malzemenin nemli tutulmasında ton başına ortalama 5 lt su kullanılacaktır. Çinko zenginleştirme tesisinde saatte işlenecek malzeme 30 ton olduğuna göre günde kullanılacak su miktarı;

Saatlik Üretim Miktarı = 30 ton/saat Ton Başına Kullanılacak Su Miktarı = 5 lt/ton

Saatte Kullanılacak Su Miktarı = 30 ton/saat x 5 lt/ton = 150 lt/saat Günlük Kullanılacak Su Miktarı = 150 lt/saat x 8 saat/gün = 1200 lt/gün Günlük Kullanılacak Su Miktarı = 1200 lt/saat x (1 m³/1000 lt) = 1,2 m³/gün

Çalışacak personel için gerekli olacak su miktarı;

Proje kapsamında 10 kişi çalışacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamalarında (İTÜ - 1998, Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr.

Veysel EROĞLU) 150 lt/gün olarak belirtilmiş olup söz konu projede tüm olasılıklar ve maksimum gereksinimlere göre değerlendirilme yapılmıştır. Bu nedenle kişi başına günlük içme ve kullanma suyu tüketimini 200 lt olarak düşünülmüştür. Buna göre;

Toplam Su İhtiyacı = İşçi Sayısı x Kişi başı kullanılacak su miktarı Çalışacak İşçi Sayısı = 10 kişi

Kişi başı kullanılacak su miktarı = 200 lt/kişi-gün = 0,2 m³/kişi-gün Toplam Su İhtiyacı = 0,2 m³/kişi-gün x 10 kişi = 2 m³/gün Toplam Su Miktarı : Proje alanında ve nakliye yolunda tozumayı engellemek amacıyla

kullanılacak su miktarı+Pulverize sistemde kullanılacak su miktarı+Çalışacak personel için gerekli olacak su miktarı

Toplam Su Miktarı : 8 m³/gün+1,2 m³/gün+2 m³/gün Toplam Su Miktarı : 11,2 m³/gün ≈ 11 m³/gün’dür.

Proje kapsamında mevcutta tozumayı engellemek amacıyla kullanılacak su ve personel için gerekli olacak kullanma suyunun proje alanına tankerler ile Akçal Köyünden getirilmesi planlanmakta olup faaliyete başlanılmadan önce Akçal Köyü Muhtarından konuyla ile ilgili izin onayı alınarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bilgi verilecektir.

Proje kapsamında üretim esnasında çalışacak personelin ihtiyacı olacak içme suyu ise piyasadan damacanalarla temin edilecektir.

(18)

Personel için gerekli olacak kullanma suyu için şantiye binası yanına 1000lt (1 m³)’lik bir adet su tankı konulacaktır. Su tankından suyun ofis, banyo ve WC’ye boru ile iletimi sağlanacaktır.

 Enerji Kullanımı

Proje kapsamında elektrik enerjisi kullanılacak olup gerekli izinlerin alınmasıyla en yakın trofadan (Akçal Köyü) sağlanacaktır.

 Yakıt Kullanımı

Proje kapsamında kullanılacak araçlar için gerekli olacak yakıt ise proje alanına yakın benzin istasyonlarından tedarik edilecektir. Proje alanı içerisinde yakıt tankı bulundurulmayacaktır.

c) Atık Üretim Miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri

Proje kapsamında; Adana İli, Tufanbeyli İlçesi, Akçal Köyü yakınlarında RCR HOLDİNG A.Ş. tarafından 1667 nolu ruhsat alanı içerisine “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin kurulup işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında 4000 m²’lik alanda kurulacak tesisde yıllık 108.000 ton malzemenin Çinko zenginleştirme tesisinde işleme tabi tutulması planlanmaktadır.

Söz konusu projenin arazi hazırlık ve inşaat aşaması ile işletme aşamasında çevresel etkileri söz konusu olup bu çevresel etkiler başlıklar halinde aşağıda verilmiştir.

Ayrıca oluşacak bu çevresel etkilere karşı alınacak bertaraf yöntemleri ve tedbirler Bölüm 1.d. başlığı altında ele alınmıştır.

1. ATIK YÖNETİMİ a) Tehlikeli Atıklar

Proje kapsamında tehlikeli atık olarak atık pil ve akümülatör, tıbbi atıklar, atık madeni yağ oluşması muhtemel olup bu hususlara maddeler halinde aşağıda ayrı ayrı değinilmiştir.

b) Atık Madeni Yağ

 Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması

Arazi hazırlık ve inşaat aşamasının 3 ay içerisinde tamamlanması planlanmakta olup iş makineleri ortalama 6 ayda bir yağ değişimi gerektiği kabulü ile projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında atık madeni yağın oluşması beklenmemektedir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında atık madeni yağın oluşması durumunda bertaraf yöntemi Bölüm 1.d. başlığı altında verilmiştir.

 İşletme Aşaması

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nde çalışacak kırıcılar, elek serileri, bant konveyörleri ve diğer ünitelerin periyodik bakımlarından ötürü miktarı bilinmemekle birlik atık madeni yağın oluşması muhtemeldir.

(19)

Faaliyet kapsamında 1 adet yükleyici, 1 adet kamyon,1 binek araç,1 adet mobil kırıcı ve 1 adet arazöz kullanılması planlandığından ve bu makinelerin ortalama 5 litre yağ kapasitesi olduğu ve bu yağın ortalama 6 ayda bir değiştiği kabulleri ile aşağıdaki hesaplamalar yapılmıştır:

Atık yağ miktarı = 5 (adet makine) x 5 lt x 2 ( yılda değişim sayısı ) = 50 lt yıllık atık yağ miktarı oluşumu söz konusu olacaktır.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin İşletme aşamasında oluşacak atık madeni yağın bertaraf yöntemi Bölüm 1.d. başlığı altında verilmiştir.

c) Tıbbi Atıklar

Arazi hazırlık ve inşaat aşamasının 3 ay içerisinde tamamlanması planlanmakta olup inşaat aşamasında olası bir kaza durumunda sahada ilk müdahalenin yapılabilmesi amacıyla şantiye binasında bir ilk yardım dolabı oluşturulacaktır. Bu küçük yaralanmalar sonucunda fazla olmasa da tıbbi atığın oluşması beklenmektedir.

Proje alanında yapılacak ilk müdahaleden sonra en yakın Sağlık kuruluşuna başvurulacaktır.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında oluşması muhtemel tıbbi atıkların bertaraf yöntemi Bölüm 1.d. başlığı altında verilmiştir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin işletme aşamasında olası bir kaza durumunda sahada ilk müdahalenin yapılabilmesi amacıyla ofis içerisinde bir ilk yardım dolabı oluşturulacaktır. Bu küçük yaralanmalar sonucunda fazla olmasa da tıbbi atığın oluşması beklenmektedir. “Çinko Zenginleştirme Tesisi”’de yapılacak ilk müdahaleden sonra en yakın Sağlık kuruluşuna başvurulacaktır.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin işletme aşamasında oluşması muhtemel tıbbi atıkların bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir.

d) Atık pil ve akümülatör

Arazi hazırlık ve inşaat aşamasının 3 ay içerisinde tamamlanması planlanmakta olup inşaat aşamasında proje kapsamında kullanılacak makine ve ekipmanlardan kaynaklı atık akümülatör oluşması muhtemeldir. Ayrıca inşaat aşamasında şantiye binası içerisinde kullanılacak saat, radyo, el lambası v.s. gibi ekipmanlardan kaynaklı atık pil oluşması muhtemeldir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında oluşması muhtemel pil ve akümülatör atıklarının bertaraf yöntemi Bölüm 1.d. başlığı altında verilmiştir.

(20)

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”’nin işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanlardan kaynaklı atık akümülatör oluşması muhtemeldir. Ayrıca işletme aşamasında ofis içerisinde kullanılacak saat, radyo, el lambası v.s. gibi ekipmanlardan kaynaklı atık pil oluşması muhtemeldir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin işletme aşamasında oluşması muhtemel pil ve akümülatör atıklarının bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir.

e) Bitkisel Atık Yağlar

Proje kapsamında çalışacak personelin yemek ihtiyaçları dışarından tabldot olarak getirilecek olup projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında bitkisel atık yağ oluşması beklenmemektedir.

Projenin işletme aşamasında çalışacak personelin yemek ihtiyaçları ise şantiye sahası içerisinde kurulacak mutfaktan sağlanacak olup dolayısı ile işletme aşamasında bitkisel atık yağ oluşması muhtemeldir.

Söz konusu bitkisel atık yağlar ile ilgili bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir.

f) Ambalaj Atıkları

Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşaması çalışacak personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar içerisinde bulunan cam, şişe ve plastik gibi değerlendirilebilir katı atıklar ve inşaat malzemelerinden kaynaklı miktarı bilinmemekle beraber ambalaj atıklarının oluşması muhtemeldir.

Proje kapsamında oluşması muhtemel ambalaj atıklarının bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir

Projenin işletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar içerisinde bulunan cam, şişe ve plastik gibi değerlendirilebilir katı atıklar oluşması muhtemeldir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin işletme aşamasında oluşması muhtemel ambalaj atıklarının bertaraf yöntemi Bölüm 1.d. başlığı altında verilmiştir

(21)

g) Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)

Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ağır iş makineleri olmasından kaynaklı lastik değişimlerinin proje alanı içerisinde yapılması gerekebilecektir. Dolayısı ile söz konusu proje kapsamında miktarı bilinmemekle birlikte Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) oluşması beklenmektedir.

Proje kapsamında oluşması muhtemel Ömrünü tamamlamış Lastiklerin bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin işletme aşamasında kullanılacak iş makineleri ağır iş makinelerinin olmasından kaynaklı lastik değişimleri proje alanı içerisinde yapılması gerekebilecektir. Dolayısı ile söz konusu proje kapsamında miktarı bilinmemekle birlikte Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) oluşması beklenmektedir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin işletme aşamasında oluşması muhtemel Ömrünü tamamlamış Lastiklerin bertaraf yöntemi Bölüm 1.d başlığı altında verilmiştir.

h) Katı Atıklar

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin arazi hazırlık ve inşaat aşamasının 3 ay içerisinde tamamlanması planlanmakta olup 5 kişi çalıştırılacaktır. Arazi hazırlık ve inşaat aşamasında çalışacak 5 kişiden kaynaklı katı atık oluşması muhtemel olup, personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atık miktarı kişi başına günlük 1,34 kilogram atık kabulü ile aşağıdaki gibi hesaplanmıştır:

M_evsel-katı : (q_B) (N) Burada;

Mevsel-katı : Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün),

q_B : Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) N : Kişi sayısı olmak üzere;

M_evsel-katı : 5 kişi x 1,34 kg/kişi.gün = 6,7 kg/gün’dür.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi”nin arazi hazırlık ve inşaat aşamasıda oluşması muhtemel katı atıkların bertaraf yöntemi Bölüm 1.d.’de değerlendirilmiştir.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesinin işletme aşamasında tesiste çalışacak 10 kişiden kaynaklı katı atık oluşması muhtemel olup, personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atık miktarı kişi başına günlük 1,34 kilogram atık kabulü ile aşağıdaki gibi hesaplanmıştır:

(22)

M_evsel-katı : (q_B) (N)

Burada;

Mevsel-katı : Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün),

q_B : Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) N : Kişi sayısı olmak üzere;

M_evsel-katı :10 kişi x 1,34 kg/kişi.gün = 13,4 kg/gün’dür.

Ayrıca “Çinko Zenginleştirme Tesisi” proje kapsamında çinko malzemesi tambur manyetik seperatörde işleme tabi tutulması aşamasında hammaddenin içinde bulunan minerallerinin manyetik tanbura yapışarak ayrılması sağlanacak olup dolayısı ile miktarı bilinmemekle birlikte atık oluşacaktır.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi” projesinin işletme aşamasında oluşması muhtemel katı atıkların bertaraf yöntemi Bölüm 1.d’de değerlendirilmiştir.

i) Hafriyat ve İnşaat Atıkları

4000 m²’lik çalışma alanı üzerinde yaklaşık 10 cm kalınlığında bitkisel toprağa rastlanmıştır. Proje alanında yapılacak inşaat çalışmaları öncesinde çalışma alanı üzerinde bulunan bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır.

4000 m² x 0,1 m x 1,5 ton/m³ (normal toprak(*)) = 600 ton’dur.

(*) Kaynak: Yildiz M. ,Gurkan O. ,Turgut C. ,Unal G. ,Tarımsal Savaşımda Kullanılan Pestisidlerin Yolaçtığı Çevre Sorunları. TMMOB Ziraat Mühendisleri 6. Teknik Kongresi 3-7 Ocak 2005 Ankara ,2005

Oluşacak bu malzeme faaliyet alanı içerisinde arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Çalışma alanı üzerinden sıyrılan bitkisel toprak depolama yapılmadan daha önceden belirlenecek çevre düzenlemesi yapılacak alanlara serilecektir.

İnşaat çalışmaları esnasında, kalıplık kereste artıkları, çimento ambalaj kağıdı, inşaat demiri, demir boru, beton ve enjeksiyon artığı malzemeler vb, atıkların oluşumu söz konusu olacaktır. Bu atıkların kullanılabilir olanları proje sahibi tarafından depo ve bakımhanede depolanacaktır. Kullanılmayacak malzemeler ise proje alanı içerisinde uygun bölgelerde toplanarak, bunları değerlendiren lisanslı geri kazanım tesislerine gönderilecektir. Beton ve enjeksiyon atığı malzemeler ise dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır.

Proje kapsamında hafriyat ve pasanın bertaraf yöntemi ve alınacak önlemler Bölüm 1.d.’de değerlendirilmiştir.

(23)

2. EMİSYON YÖNETİMİ

Proje kapsamında oluşacak emisyon; 4000 m²’lik alan çalışma alanı üzerinde bulunan bitkisel toprağın sıyrılması aşamasında ve işletme aşamasından kaynaklı toz emisyonları ve ayrıca kullanılacak araçlardan kaynaklı oluşacak gaz emisyonlarıdır.

Proje kapsamında oluşacak gaz ve toz emisyon miktarları aşağıda detaylı olarak verilmiş olup değerlendirmesi ise Bölüm 1.d.’de verilmiştir.

 Toz Emisyonu

Arazi hazırlık aşamasında toz oluşumu; sıyırma, yükleme, nakliye ve boşaltma, kaynaklı oluşacaktır. Oluşması muhtemel toz debisini hesaplamak için 03.07.2009 tarih ve 27277sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-12 Tablo 16.’daki emisyon faktörleri kullanılmaktadır.

Tablo 9. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri

Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton

Kontrolsüz Kontrollü

Patlatma 0,080 -

Sökme 0,025 0,0125

Yükleme 0,010 0,005

Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35

Boşaltma 0,010 0,005

Depolama 5,8 2,9

Birincil Kırıcı 0,243 0,0243

İkincil Kırıcı 0,585 0,0585

Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585

Kaynak: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği

4000 m²’lik çalışma alanı üzerinde yaklaşık 10 cm kalınlığında bitkisel toprağa rastlanmıştır.

4000 m² x 0,1 m x 1,5 ton/m³ (normal toprak(*)) = 600 ton’dur.

(*) Kaynak: Yildiz M. ,Gurkan O. ,Turgut C. ,Unal G. ,Tarımsal Savaşımda Kullanılan Pestisidlerin Yolaçtığı Çevre Sorunları. TMMOB Ziraat Mühendisleri 6. Teknik Kongresi 3-7 Ocak 2005 Ankara ,2005

Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasının 3 ay süreceği tahmin edilmekte olup arazi hazırlık ve inşaat aşaması süreci ünitelerin yapılışına göre kademeli olarak yapılacağından bitkisel toprağın sıyrılma işlemininde kademeli olarak yapılması planmakta olup 3 ay sürmesi ve günde 4 saat olarak planlanmaktadır.

Günlük sıyrılacak malzeme miktarı: 600 ton /3 ay : 200 ton/ay Günlük çalışma süresi : 3 ay x 30 gün/ay x 4 saat/gün : 360 saat/ay Saatlik sıyrılacak malzeme miktarı : 200 ton/ay /360 saat/ay : 0,555 ton/saat

Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik kamyon sayısı;

(0,555 ton/saat) / 20 ton-sefer ≈ 1sefer/saat

(24)

Oluşacak bu malzeme faaliyet alanı içerisinde arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Çalışma alanı üzerinden sıyrılan bitkisel toprak depolama yapılmadan daha önceden belirlenecek çevre düzenlemesi yapılacak alanlara serilecektir. Dolayısıyla taşıma mesafesi olarak ortalama 100 m alınmıştır.

“Çinko Zenginleştirme Tesisi” kapsamında yapılacak bitkisel toprağın sıyrılması aşamasında oluşacak toz emisyon miktarı aşağıdaki tabloda kontrollü ve kontrolsüz olarak yapılmıştır.

Tablo 10. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (Arazi Hazırlık Aşaması) Toz

Faktörleri Kontrolsüz Emisyon Debileri Kontrollü Emisyon Debileri

Malzemenin

Sıyrılması 0,025 kg/ton x 0,64

ton/saat 0,016kg/saat 0,0125 kg/ton x0,64ton/saat 0,008kg/saat Yükleme 0,01 kg/ton x 0,64

ton/saat 0,064kg/saat 0,005 kg/ton x 0,64ton/saat 0,0032kg/saat Nakliye

1 sefer/saat x 0,7 kg/km- araç x 0,1kmx 2(gidiş- dönüş)

0,14kg/saat

1 sefer/saat x 0,35 kg/km- araç x 0,1km x 2(gidiş- dönüş)

0,07kg/saat

Boşaltma 0,01 kg/ton x 0,64

ton/saat 0,064kg/saat 0,005 kg/ton x 0,64 ton/saat 0,0032kg/saat

Toplam 0,284 kg/saat 0,084 kg/saat

Yapılan hesaplama neticesinde; arazi hazırlığı esnasında malzemenin sıyrılması, yüklenmesi, nakliyesi ve boşaltılması sırasında oluşacak emisyon hesapları kontrollü ve kontrolsüz emisyon debileri ile ayrı ayrı yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu arazi hazırlığı sırasında oluşacak emisyon miktarı kontrolsüz durumda 0,284 kg/saat, kontrollü durumda ise 0,084 kg/saat bulunmuş olup, bu değerler; 03.07.2009 tarih ve 27277sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”’ndeki 1 kg/saat sınırını geçmemektedir. Bu nedenle toz emisyonunun yayılım modellemesi yapılmamıştır.

Proje kapsamında arazi hazırlığı sırasında oluşacak toz emisyonu ile ilgili değerlendirme Bölüm 1.d.’de yapılmıştır.

Söz konusu projenin işletme aşamasında Çinko zenginleştirme tesisinde zenginleştirilmesi,taşınması,boşaltılması,depolanması sırasında oluşacak emisyon hesaplamaları gelmektedir.

Proje kapsamında tesiste yıllık 15.211 m³ (108.000 ton) çinko kırılacaktır.

Hammadde olarak kullanılacak olan çinko; çinko zenginleştirme tesisine getirilerek besleme bunkerine aktarılır. Bunkerde beslenen malzeme titreşimli besleyiciden geçirilerek 80 mm altındaki malzeme çeneli kırıcıya gönderilmekte ve buradan çıkan malzeme ise bant konveyörlele taşınarak silindir kırıcıda kırılmaktadır. Silindir kırıcıdan çıkan 1,5 mm boyutundaki malzeme %70 ve %30 olmak üzere 2 ye ayrılmaktadır.

%70’lik kısım; yıkama tanburunda beslenerek siklonlara gönderilmekte ve buradan da ağır ortam siklonunda ayrıştırılmaktadır. Çıkan ürün eleklerle tekrar 2 ye ayrılmaktadır(- 12,5 +1,35 mm). Elek üstü malzeme; ürün stok alanında bir süre depolandıktan sonra torbalanarak satışa sunulmaktadır. Elek altı malzeme ise; manyetik separatöre gönderilmekte ve hammaddenin içinde bulunan minerallerin manyetik tambura yapışarak