SOĞUK HASARI ve
İLKYARDIM
Soğuk Hasarı
• Çevre ısısı genellikle sıfır dereceye
düştüğünde vücut ısısı belirli bir düzeyde tutulabilir.
• Daha düşük derecelerde ise
termoregülasyon merkezi görev yapamaz.
• Isı kaybını önlemek için vazokonstriksiyon, meydana gelir
• Kas kasılma gücü azalır.
• İç salgı bezlerinin çalışması bozulur.
• Vücud ısısında nemli rüzgarlı karanlık
ortamlarda 35*5 dereceye düşerse yeterli ısı yapılamadığından vücudun uç
kısımlarında veya genel olarak donma gelişir.
• Nekrozlar meydana gelişebilir.
• Ölüm meydana gelebilir.
Soğuğa bağlı lokal yaralanmalar
• Soğuk yalaması (ısırığı)
– Soğuk ve nemli iklimlerde görülen donmanın hafif bir şeklidir.
– Kulaklar el ve ayak parmaklarında lokalize kaşıntı, ağrı, kızarıklık ve tekrarlayan ödem görülür.
– Vucudun ana organlarındaki sıcaklığı korumak için kan akımı bu organlara yönelir.Bu nedenle uç noktalarda kanlanma azalır.
– Dolaşım azaldıkça dokular soğumaya başlar.
– Ellerin koltuk altına sokulması, burunun avuç içlerine alınması yararlı olur.
• Soğuk ısırığında yaralanmanın şiddetini artıran durumlar
– Sıcaklığın aşırı düşük olması – Rüzgarın varlığı
– Sıkı giysi ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler
– Yorgunluk
– Kötü beslenme
– Madde bağımlılığı
Ödem ,morarma vardır Doku kırmızı görünümdedir
Üst dokular sert alt dokular daha yumuşaktır
Önce yanıcı ve batıcı ağrı vardır daha sonra hissizleşir.
İmmersiyon foot (Soğuk suda kalmış ayak/asker ayağı)
Uzun süre soğuk suya maruz kalma sonuncunda oluşur.
Derinin buruşması
Soluk, soğuk nemli deri nekroza giden bir durumdur.
• Ortamdan uzaklaştırılır
• Yaralı kısım kendi ısısı ile ısıtılır.
• Daha fazla soğuğa maruz kalması önlenmelidir.
• Yeniden ısıtma sırasında karıncalanma ve kızarma oluşur.
• Donmalar:
• Tüm vücudun şiddetli soğukta uzun süre kalması ve havadaki nem oranının fazla olması sonucunda meydana gelen bir durumdur.
• Donmada bölgesel ve genel kan akımında bozulmalar meydana geldiğinden
dokuların beslenmesi bozulur.
• Donma belirtileri
• I.derece donuk
– En yüzeysel donuk derecesidir.
– Derinin rengi soluk ve soluktur
– Karıncalanma ve iğne batması gibi sızlamalar – Morarma ve deride duyu kaybı vardır.
• II.derece donuk
– I derecedeki belirtiler daha ağırlaşır – Deride gerginlik ve şişlik
– Ağrının en şiddetli hissedildiği donuk şeklidir – Deri içinde su toplaması vardır.
• III.derece donuk
– Şişlik ve kızarıklık artar
– Normal sağlıklı deriden kolayca ayırt edilen siyah alanlar oluşur.
– Dokuda geri dönüşümsüz alanlar meydana gelir.
Derin soğuk ısırığı
Deri sarı-beyaz ve şiş görünümdedir
Deri sert ve alttaki dokular da katılaşmıştır.
Donan bölgede his kaybı vardır Eklem hareketi yok ya da kısıtlıdır.
Sert ve soğuktur
Tedavi
• Hasta ılık bir ortama alır (birden sıcak ortama alınmaz).
• Islak ve sıkı giysiler çıkarılmalı ancak donup deriye yapışmışsa zorlanmamalıdır
• 37-40 derecelik su içine batırılır.
• 30 dakika aynı ısıda muhafaza edilir.
• Derinin rengi normale dönünce ısıtmaya son verilir.
• Isınan bölgeyi mümkün olduğu kadar yavaş hareket ettirilir
• Çok hafif bir pansuman yapılır.El ve ayak parmakları ayrı ayrı sarılmalıdır.
• Yükseğe kaldırılır.
• Koyu ve şarap rengi olayın geri dönüşümsüz olduğunu gösterir.
• Ağrı var ise ağrı giderici ilaçlar verilmelidir.
• Sıcak içecekler verilir
• Tekrar soğuma ihtimali varsa soğuyan bölge tekrar ısıtılmamalıdır.
• Isı kaynakları soğumuş bölgeye doğrudan uygulanmamalıdır
• Masaj yapılmamalıdır
• Alkollü içecek veya sigara verilmemelidir.
• Deri üzerinde sıvı toplamış bölgeler patlatılmaz
• Karla ovulmaz
• Yaşlı kişiler hızla ısıtılmaz
Asla yapılmaması gerekenler
• Ani olarak ısıtılmamalıdır.
• Hemen çok sıcak bir ortama alınmamalıdır.
• Doğrudan bir ısı kaynağına yaklaştırılmamalıdır.
• Masaj yapılmamalıdır
• Ovulmamalıdr.
• Sigara alkol verilmemelidir
• Veziküller patlatılmamalıdır.
Hipotermi
• Vücut hasarının sistemik olarak 35 derecenin altına düşmesidir.
• Vücut yeterince ısı üretmez ve beyin perfüzyonu bozulur.
– Hafif hipotermi 33-35 arasında olması
• Konfüzyon
• Koordinasyon bozukluğu
• Titreme
• Deri soğuk ve beyaz
• Nabız ve kan basıncının artması
• Titreme
• Orta hipotermi (30-32)
– Oryantasyon bozukluğu – Konuşma güçlüğü
– Titreme ağrı yok
– Reflekslerde yavaşlama – Solunum yavaşlar
– Hipoglisemi
– Nabız ve kan basıncı düşer – Deri mavi ve şişmiş
– Uygun tedavi yapılırsa hasta normal yaşama dönebilir.
• Ciddi hipotermi (30 derecenin altı)
– Bilinç kaybı
– Dolaşım ve solunum durabilir – Pupillarda genişleme
– Aritmi
Tedavi
• Hastanın ıslak giysileri çıkartılır
• Ilık bir odada tutulur (20 derece)
• Yaşlılar için 25 derece olmalı
• Battaniye veya giysilerle vücut sarılır özellikle baş örtülmelidir
• Kişi uyanık ve yutkunabiliyorsa ılık şekeri içecekler verilir.
• Sağlık kuruluşu uzak ise
– Isı veren araçlarla ısıtma yapılır – 40 derecede ılık banyo yaptırılır.
– Saat başı 0.5-2 derece ısıtılır.
– Yaşlılarda ısıtma daha yavaş yapılır.
• Hareket ve uyarıcılardan uzak durulmalıdır,
