SOSYAL PSİKOLOJİ
DERS KODU 7510306
Dersin İçeriği
Sosyal Psikolojinin Temel Kavramları
SOSYAL PSİKOLOJİ
DERS KODU 7510306
Sosyal Psikolojinin Temel Kavramları
Sosyal Psikoloji
Birey
Toplumsal Grup
Toplum
Davranış
Öğrenme
Sosyal Etki
Tutum
Sosyal Psikoloji Nedir?
Sosyal psikoloji, psikolojinin bir alt dalıdır.
Sosyal psikoloji, zaman zaman gruplar psikolojisi olarak da ifade edilir.
Sosyal psikoloji dediğimizde, kastettiğimiz şey, toplumun psikolojisi değildir.
Birey
Birey, toplumu oluşturan ve bunu davranışlarıyla gerçekleştiren her bir insandır.
Birey dediğimizde, yalnızca biyolojik olarak varolan bir canlıdan
bahsetmiyoruz.
Birey, gruplar ve toplum içinde
eyleyen, eylemde bulunan, eylemlere anlamlar yükleyen ve bu anlamı
paylaşan aktördür aynı zamanda (Ergun, 2006: 156).
Toplumsal Grup
Birden fazla bireyin bir araya gelmesinden oluşan, görece devamlı ve karşılıklı etkileşime dayanan toplumsal birimdir (Marshall 1999: 285).
Toplumsal gruplar, en az iki bireyden oluşur.
Sosyal psikolojinin temel konusu, toplumsal gruplardır.
Toplumsal Gruplar;
Toplumsal gruplar, en az iki kişiden oluşur.
Görece istikrarlı, devamlı bir karşılıklı ilişkiler ağına sahiptir.
Ortak bir amaç ya da amaçlar bütünü etrafında oluşmalıdır.
Grup üyeleri arasında, gruba bağlılık hissi bulunmalıdır.
Toplum
Belirli bir coğrafyada, ortak bir kültürü paylaşan, kendilerini birleşik ve özgün bir varlık olarak gören insanlardan oluşan bir grup (Marshall, 1999: 732).
Toplumun yapıtaşı, psikolojiye göre birey, sosyolojiye göre ise toplumsal gruptur. Sosyal psikoloji, bu iki farklı bakış
arasında dengeyi bulmaya çalışır: Grup içindeki birey.
Davranış
Psikolojide davranış, bireyin çevresindeki uyarıcılara verdiği ölçülebilir tepkilerdir (Güney, t.y.: 6).
Psikolojik anlamda davranış, canlı ya da cansız her şeye verilen bir tepkidir.
Sosyal psikolojide davranış, bireyin çevresini saran toplumsal
örüntülere karşı geliştirdiği bilinçli ya da bilinçsiz tepkiler olarak karşımıza çıkar. Sosyal psikolojinin incelediği davranış, bireyin sosyal ilişkilerdeki uyarıcı süreçlere verdiği tepkilerdir.
Öğrenme
Öğrenme, bir davranış biçimidir.
Kişinin, çevresindeki dünyayla etkileşiminde deneyim yoluyla geliştirdiği kalıcı davranış değişikliklerine öğrenme denir (Butler & McManus, 1998: 46).
Öğrenme sürecinde birey, çevresiyle ilişkisinde davranışlarını değiştirmesini sağlayan yeni bilgileri öğrenir ve bu davranışlara yansır.
Sosyal Etki
Bireyin, içinde yer aldığı gruba uygun davranmasına sosyal etki denir.
Grup ilişkileri içindeki birey, grup tarafından kabul edilmek ya da gruptan uzaklaştırılmamak için, herhangi bir konu ile ilgili olarak grubun diğer üyeleriyle aynı görüşü paylaşmasa bile, grubun üyesi olmayı sürdürmek istediği için grubun düşüncesine uyum sağlamayı tercih eder. İşte, grubun birey üzerindeki etkisine sosyal etki denir.
Tutum
Bireyin, bir nesne ya da bir kişiye yönelik olumlu ya da olumsuz değerlendirmeleridir.
Tutumlar, toplumsal ilişkilerde, daha önce edinilmiş bilgiler, inançlar ve etkileşim sürecinde elde edilen yeni bilgilerle birlikte şekillenir.
Bireyin, yeni deneyimler sonucu bir nesne ya da kişiye dair değerlendirmesini değiştirmesi ise tutum değişimidir.
Kaynaklar
Butler, G. & McManus, F. (1998). Psikolojinin abc’si. (Çev. Z.
İyidoğan Babayiğit). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Ergun, D. (2006). 100 soruda sosyoloji el kitabı. Ankara: İmge Yayınları.
Güney, S. (t.y.). Sosyal psikolojinin bazı temel kavramları. S.
Güney (Ed.). Sosyal psikolojiye giriş içinde (4-25). Erzurum:
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. O. Akınhay ve D.
Kömürcü) Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınları.
