GÖRSEL OKUMA KAPSAMINDA GRAFİK SİMGELER
İsmail Yavuz ÖZTÜRK
YÜKSEK LİSANS TEZİ
TÜRKÇE EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ii
TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU
Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 5 (beş) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.
YAZARIN
Adı : İsmail Yavuz
Soyadı : ÖZTÜRK
Bölümü : Türkçe Öğretmenliği İmza :
Teslim tarihi :
TEZİN
Türkçe Adı : Görsel Okuma Kapsamında Grafik Simgeler İngilizce Adı : Graphical Symbols Under Visual Reading
iii
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI
Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.
Yazar Adı Soyadı: ………..
iv Jüri onay sayfası
……… tarafından hazırlanan “………. ………” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi ………... ……….. Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans / Doktora tezi olarak kabul edilmiştir.
Danışman: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Başkan: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Üye: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Üye: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Üye: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Tez Savunma Tarihi: …../…../……….
Bu tezin ……… Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.
Unvan Ad Soyad
v
TEŞEKKÜR
Grafik simgelerin günlük hayatımızda ne denli öneme sahip olduğunu kavratarak tez konusunu belirlememde, geliştirmemde ve sonuçlandırmamda bana rehberlik eden Tez Danışman’ım Sayın Yrd. Doç. Dr. Kemalettin DENİZ’e içten teşekkürlerimi sunarım. Kamusal alanlardaki grafik simgeleri fotoğraflayabilmem için resmî izinleri almamda gerekli yazışmaları gerçekleştirerek bana yardımcı olan Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’ne; onay veren AnkaMall Alışveriş Merkezi, Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi ile Esenboğa Havalimanı müdürlüklerine ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Baş Hekimliğine sonsuz teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.
Kavramsal Çerçeve bölümünü hazırlarken yaşadığım kavram kargaşasının üstesinden gelebilmek adına sorularımı cevaplandırmaktan geri durmayan Sayın Prof. Dr. Tevfik Fikret UÇAR’a, Prof. Dr. Zülfikar SAYIN’a, Prof. Robin LANDA’ya; Öğr. Gör. Banu İnanç UYAN DUR’a ve Arş. Gör. Zeynep PEHLİVAN’a da teşekkür ederim.
Ağustos, 2014 İsmail Yavuz ÖZTÜRK
vi
GÖRSEL OKUMA KAPSAMINDA GRAFİK SİMGELER
(Yüksek Lisans Tezi)
İsmail Yavuz ÖZTÜRK
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Ağustos, 2014
ÖZ
Yapılan araştırmayla, Türkiye’deki kamusal alanlarda kullanılan grafik simgelerin ortaklık düzeyinin ortaya konulması ve bunların, başta iletişim becerileri yüksek bireyler yetiştirmeyi hedefleyen Türkçe dersinde olmak üzere, diğer ilkokul düzeyi derslerindeki durumunun tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
Araştırmada, genel tarama modellerinden “Tekil Tarama Modeli” kullanılmıştır. Buna göre kamusal alanlardaki grafik simgeler belirli bir zaman kesiti içinde saptanmış ve ilkokul düzeyindeki Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Trafik Güvenliği dersleri kapsamında bunlar ile ilgili gerekli eğitimin verilip verilmediğine dair öğretim programlarına bağlı olarak ders kitaplarının taranması işlemi uygulanmıştır.
En son 2003 yılında Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayımlanan “İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” göz önünde bulundurularak Türkiye’nin nüfus yoğunluğu bakımından en büyük ikinci ili olan Ankara, bu araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Ankara ili sınırları içindeki, toplum tarafından günlük hayatta yoğun olarak ziyaret edilen ve grafik simgelerin bolca kullanıldığı yapılanmış kamusal alanlardan AnkaMall Alışveriş Merkezi, Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi, Esenboğa Havalimanı ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi de örneklem grubunu oluşturmaktadır.
Araştırma boyunca elde edilen veriler ve bunlara dayalı analizler üç kısma ayrılabilir. Birinci kısımda, söz edilen kamusal alanlardaki mevcut grafik simgeler fotoğraf makinesi vasıtasıyla kayıt altına alınmış ve bunlar anlam, kodlama türü, biçim, zemin rengi, çizgi-şerit ve figür özelliklerine göre incelenmiştir. İkinci kısımda ilköğretim düzeyindeki Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Trafik Güvenliği derslerine ait öğretim
vii
programlarında, kamusal alanlarda karşılaşılan grafik simgelerle ilgili olabilecek kazanımlar belirlenmiştir. Son kısımda ise söz konusu kazanımların eğitim-öğretim faaliyetlerinin başlıca gereci olarak kullanılan ders kitaplarındaki yansımaları ortaya konmuştur.
Yapılan analizlere göre, incelenen kamusal alanlardaki grafik simgelerin yurt dışında veya yurt içinde geliştirilen standartlara biçim, zemin rengi, çizgi-şerit ve figür yönlerinden uygunluk düzeyinin oldukça düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. İlkokul ve ortaokullardaki eğitim-öğretim faaliyetleri açısından bakıldığında ise yalnızca Türkçe dersine ait öğretim programlarında grafik simge öğretimine yönelik yeterli kazanımın bulunduğu saptanmıştır. Ancak Türkçe dersi de dâhil olmak üzere diğer derslere ait kitaplarda, kamusal alanlarda karşılaşılabilecek grafik simgelere yeteri düzeyde yer verilmediği, verilenlerin ise çoğunlukla trafik işaretleriyle sınırlı kaldığı belirlenmiştir. Yapılan incelemeler ışığında Türkiye’de, kamusal alanlara ait grafik simgelerin kullanımı ve eğitimine dair sorunlara yönelik çözüm önerilerine de yer verilmiştir.
Bilim Kodu :
Anahtar Kelimeler : Türkçe eğitimi, görsel okuma, görsel iletişim, grafik simge
Sayfa Adedi : 433
viii
GRAPHICAL SYMBOLS WITHIN THE SCOPE OF
VISUAL READING
(M.S Thesis)
Ismail Yavuz OZTURK
GAZI UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES
August, 2014
ABSTRACT
This study intended to demonstrate the level of commonality of graphical symbols in Turkey’s public places and to fix the situation of this symbols in lessons especially in Turkish lesson that aims to educate individuals have effective communication skills.
The Single Screening Model was used for this study. According to it, graphical symbols in public places were determinated in a specified period and books were searched depending on the curriculums to understand whether the necessary education was given within the lessons of Turkish, Life Informations, Social Studies and Trafic Safety.
Taking into account the latest research by the State Planning Organisation that name is ‘The Ranking of SociEconomic Development of the Provinces’, Ankara which is the second largest city in Turkey is the universe of this study. AnkaMall Shopping Center, Ankara Intercity Terminal Operation, Esenboga Airport and Gazi University Faculty of Medicine Hospital that are visited in daily life and use a lot of graphical symbols are the example group of this study.
Datas that obtained throughout this study and analyses depending on it can divided into three parts. At first part, the current graphical symbols in public places that mentioned were photographed and these were examined depending on their meanings, coding types and the features of shape, ground color, line-strip and figure. At second part, gains which are about graphical symbols that may be encountered in public places were determined in the curriculums of Turkish, Life Informations, Social Studies and Trafic Security lessons that are at primary school level. The reflections of mentioned gains in the textbooks which are used as a main tool of educational activities were revealed at last part.
ix
According to the analyses in this study, compliance level of graphical symbols which are used in public places mentioned with domestic or international standandards are at the low level in shape, ground color, line-strip and figure features. From the perspective of primary school and secondary school education activities, only Turkish lesson’s curriculum has adequate gains about the education of graphical symbols in public places. However including Turkish lesson’s with others’, there are no graphical symbols that can be used in public places adequately. Those which are given in these books are bounded by trafic signs.
In the light of this investigation, solutions for using and educating graphical symbols problems in Turkey was also given.
Science Code :
Key Words : Turkish education, visual reading, visual communication, graphical symbols
Page Number : 433
x
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ... 1 1. Problem Durumu... 1 2. Araştırmanın Amacı ... 7 3. Araştırmanın Önemi ... 8 4. Araştırmanın Sınırlılıkları ... 8 5. Sayıltılar ... 9 6. Tanımlar ... 9 KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 11 1. İletişim ... 111.1. İletişim Sürecinin Ögeleri ... 13
2. Evrensel Bir Kod Sistemi Olarak Grafik Simgeler ... 21
3. Görsel Okuma Kapsamında Grafik Simgelerin Öğretimi ... 33
3.1. Yeni Bir Öğrenme Alanı Olarak Görsel Okuma Ve Görsel Sunu ... 33
YÖNTEM... 39 1. Araştırmanın Modeli... 39 2. Evren ve Örneklem ... 39 3. Verilerin Toplanması ... 40 4. Verilerin Analizi ... 41 BULGU VE YORUMLAR ... 43
xi
1.1. Kamusal Alanlarda Kullanılan Toplam Mesaj Sayısı... 43
1.2. En Az Üç Kamusal Alanda Ortak Kullanılan Mesajlar ... 44
1.3. Kamusal Alanlarda Kullanılan Diğer Mesajlar ... 46
2. Kamusal Alanlarda Kullanılan Grafik Simgeler ... 56
2.1. En Az Üç Kamusal Alanda Ortak Kullanılan Mesajlara Yönelik Grafik Simgeler ... 56
2.2. Kamusal Alanlarda Kullanılan Diğer Mesajlara Yönelik Grafik Simgeler 104 3. Kullanılan Grafik Simgelerin Yapısal Özellikleri ... 321
3.1. Grafik Simgelerin Biçim Özellikleri ... 322
3.2. Grafik Simgelerin Zemin Rengi Özellikleri ... 325
3.3. Grafik Simgelerin Çizgi-Şerit Özellikleri ... 328
3.4. Grafik Simgelerin Figür Özellikleri ... 331
4. İlköğretim Düzeyindeki Ders Kitapları Aracılığıyla Grafik Simgelerin Öğretimi ... 335
4.1. Türkçe Dersi Öğretmen Kılavuz Kitaplarında Grafik Simgelerin Öğretim Durumu... 336
4.2. Diğer Derslere Ait Öğretmen Kılavuz Kitaplarında Grafik Simgelerin Öğretim Durumu... 353
SONUÇ VE ÖNERİLER ... 370
1. Sonuçlar... 370
2. Öneriler ... 373
xii
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. Kamusal Alanlarda Kullanılan Toplam Mesaj Sayısı ... 43
Tablo 2. En Az Üç Kamusal Alanda da Ortak Kullanılan Mesajlar ... 44
Tablo 3. Kamusal Alanlarda Kullanılan Diğer Mesajlar ... 46
Tablo 4. “Acil Çıkış Kapısı Aşağıdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 56
Tablo 5. “Acil Çıkış Kapısı Sağdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 58
Tablo 6. “Acil Çıkış Kapısı Soldadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 60
Tablo 7. “Asansör” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 62
Tablo 8. “Bay Mescit” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 64
Tablo 9. “Bayan Mescit” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 65
Tablo 10. “Bay Tuvaleti” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 66
Tablo 11. “Bayan Tuvaleti” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 68
Tablo 12. “Bebek Bakım Odası” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 70
Tablo 13. “Berber-Kuaför” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 72
Tablo 14. “Buradan giriniz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 73
Tablo 15. “Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 74
Tablo 16. “Danışma” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 76
Tablo 17. “Elektrik Akımı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 78
Tablo 18. “Eczane” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 79
Tablo 19. “Engelli Tuvaleti” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 81
xiii
Tablo 21. “Konferans Salonu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 84
Tablo 22. “Mescit” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 86
Tablo 23. “Otopark” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 87
Tablo 24. “Sigara İçilmez! / Sigara İçmek Yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 89
Tablo 25. “Taşıt Giremez!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 91
Tablo 26. “Telefon(lar)” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 92
Tablo 27. “WC-Tuvaletler (Bay-Bayan)” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 94
Tablo 28. “Yangın Hortumu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 97
Tablo 29. “Yönlendirme Okları (Sağa, sola, ileri vb.)”nın verdikleri mesajlara yönelik grafik simge sayısı ... 99
Tablo 30. ISO’nun önerdiği yönlendirme okları (TS ISO 3864-3, 2010) ... 102
Tablo 31. “Yürüyen Merdivende Yük Taşınması Yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 103
Tablo 32. “65 Yaş ve Üstü Engelli Veznesi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 104
Tablo 33. “Abdest almak için mescitleri kullanınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 105
Tablo 34. “Abdesthane” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 106
Tablo 35. “Abdesthane içeridedir.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 107
Tablo 36. “Acil Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 108
Tablo 37. “Acil Çıkış Kapısı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 109
Tablo 38. “Acil çıkış aşağıdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 110
Tablo 39. “Acil çıkış ileridedir / yukarıdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 111
Tablo 40. “Acil çıkış merdiveni sağdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 112
Tablo 41. “Acil çıkış merdiveni soldadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 113
Tablo 42. “Acil çıkış merdivenlerden sol aşağıya doğrudur.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 114
xiv
Tablo 43. “Acil çıkış sağ ve soldadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 115
Tablo 44. “Acil çıkış sağdadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 116
Tablo 45. “Acil çıkış soldadır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 117
Tablo 46. “Acil Numaralar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 118
Tablo 47. “Alaturka Tuvalet” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 119
Tablo 48. “Alışveriş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 119
Tablo 49. “Alışveriş sepeti ile binilmesi yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 121
Tablo 50. “Alışveriş sepeti ile girmek yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 122 Tablo 51. “Anadolujet ‘Primeclass’ Lounge” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 123
Tablo 52. “Ankaray” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 124
Tablo 53. “Araç Çıkışı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 125
Tablo 54. “Araç Girişi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 126
Tablo 55. “Araç Kiralama” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 127
Tablo 56. “Arşiv” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 129
Tablo 57. “Asansörle Aşağı İniniz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 130
Tablo 58. “Asansörle Yukarı Çıkınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 131
Tablo 59. “Askerî İnzibat” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 132
Tablo 60. “Ayakkabı Bağcıklarının Basamak Arasına Sıkışmaması İçin Bağlı Olduklarından Emin Olunuz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 133
Tablo 61. “Ayakkabı ile basmayınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 134
Tablo 62. “Azami Hız 10 Km” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 135
Tablo 63. “Bankalar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 136
Tablo 64. “Basamak üzerine oturmak yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 137 Tablo 65. “Bay Duş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 138
xv
Tablo 67. “Bay Gasilhane” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 140
Tablo 68. “Bayan Mescit Girişi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 141
Tablo 69. “Bayan Personel Tuvaleti” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 142
Tablo 70. “Bebek arabası ile binilmesi yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 143
Tablo 71. “Bebek arabası ile girilmesi yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 144
Tablo 72. “Bekleme Yerleri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 145
Tablo 73. “Bel-Çar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 146
Tablo 74. “Belediye Otobüsü” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 147
Tablo 75. “Bilet Satış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 148
Tablo 76. “Bisiklet ile girmek yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 149
Tablo 77. “Buluşma Noktası” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 150
Tablo 78. “Cafe” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 151
Tablo 79. “Cafe ve Bar / Kafe ve Bar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 153
Tablo 80. “Check-in Kontuarları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 154
Tablo 81. “Çay Salonu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 155
Tablo 82. “Çocuk Oyun Alanları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 157
Tablo 83. “Çocuklar tek başına kullanamaz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı .... 158
Tablo 84. “Çocukların yürüyen merdivende oyun oynamaları kesinlikle yasaktır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 159
Tablo 85. “Çöp Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 160
Tablo 86. “Çöp tenekesine sigara atmak yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 161
Tablo 87. “Dış Hatlar Geliş / Dış Hatlar Gelen Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 162
xvi
Tablo 88. “Dış Hatlar Gidiş / Dış Hatlar Giden Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge
Sayısı ... 163
Tablo 89. “Dış Hatlar Terminali” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 165
Tablo 90. “Diğer Atıklar Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 166
Tablo 91. “Diğer Ülke Vatandaşları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 167
Tablo 92. “Dikkat! Bagajınızı yatay koyunuz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı .. 168
Tablo 93. “Diplomatik” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 169
Tablo 94. “Diyanet Görevlisi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 170
Tablo 95. “Duraklamak ve park etmek yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 171
Tablo 96. “Duşlar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 172
Tablo 97. “El bandına asılarak tutunmak yasaktır.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 173
Tablo 98. “Emanet” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 174
Tablo 99. “Engelli” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 176
Tablo 100. “Engelli-Gazi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 177
Tablo 101. “Engelli Park Yeri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 178
Tablo 102. “Engelli Telefonu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 179
Tablo 103. “Engellilere Özel Bilet Satış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 181
Tablo 104. “Engellilere Özel Check-in Kontuarları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 182
Tablo 105. “Engellilere Özel Danışma” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 183
Tablo 106. “Engelli Yolcu Durağı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 184
Tablo 107. “Erbaş-Er” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 186
Tablo 108. “Erkek Kuaförü” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 187
xvii
Tablo 110. “Etek, manto, pardesü gibi giysilerinizin basamak arasına sıkışmaması için dikkatli olunuz ve çocuklarınızın Yürüyen Merdiven Bandına Binmelerine İzin
vermeyiniz.” Mesajına yönelik grafik simge sayısı ... 189
Tablo 111. “Etek, manto, pardesü, şemsiye, poşet ve çanta gibi kişisel eşyalarınızın basamak arasına sıkışmaması için dikkatli olunuz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 190
Tablo 112. “Evcil hayvanınızı kucağınıza alarak yürüyen merdiveni kullanınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 192
Tablo 113. “Evcil hayvanla girmek yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 193
Tablo 114. “Faks” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 194
Tablo 115. “Fotokopi-Renkli Çıktı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 195
Tablo 116. “Gasilhane İmamlık” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 196
Tablo 117. “Gazete” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 197
Tablo 118. “Geçiş önceliği engelliler ve gazilere aittir.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 198
Tablo 119. “Gelen Yolcu Katı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 199
Tablo 120. “Gelen Yolcu Peronlar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 200
Tablo 121. “Geliş Katı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 201
Tablo 122. “Giden Yolcu Katı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 202
Tablo 123. “Giden Yolcu Peronlar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 203
Tablo 124. “Gidiş Katı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 204
Tablo 125. “Giriş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 205
Tablo 126. “Giyim-Ayakkabı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 206
Tablo 127. “Gizli Buzlanma” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 207
Tablo 128. “Görüşme Odası” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 208
Tablo 129. “Güvenlik-Özel Güvenlik Personeli” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı209 Tablo 130. “Hamam-Sauna-Duş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 210
xviii
Tablo 131. “Hamile veya hamilelik şüphesi olanların girmeleri tehlikeli ve yasaktır!”
Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 212
Tablo 132. “Hasta Asansörü” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 213
Tablo 133. “Hasta Taşıma / Karşılama ve Yönlendirme / Danışma Hizmetleri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 214
Tablo 134. “Hasta Yatış-Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 215
Tablo 135. Hastane Birimleri (Poliklinikler, Servisler, Anabilim Dalları, Merkezler, Laboratuvarlar) İle İlgili Mesajlara Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 216
Tablo 136. “Havaş Otobüsü” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 219
Tablo 137. “Hediyelik Eşya” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 220
Tablo 138. “Hediyelik Oyuncak” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 222
Tablo 139. “İç Hatlar Geliş & Gidiş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 222
Tablo 140. “İç Hatlar Geliş / İç Hatlar Gelen Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 224
Tablo 141. “İç Hatlar Gidiş / İç Hatlar Giden Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 225
Tablo 142. “İç Hatlar Terminali” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 226
Tablo 143. “İç & Dış Hatlar Geliş / İç & Dış Hatlar Gelen Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 227
Tablo 144. “İç & Dış Hatlar Gidiş / İç & Dış Hatlar Giden Yolcu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 229
Tablo 145. İdari Birimler İle İlgili Mesajlara Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 230
Tablo 146. “İhram Giyinme Yeri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 232
Tablo 147. “İleri Mecburi Yön” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 233
Tablo 148. “İleri ve Sağa Mecburi Yön” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 234
Tablo 149. “İlk Yardım” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 235
xix
Tablo 151. “Kafeterya” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 238
Tablo 152. “Kâğıt Ve Ambalaj Atıkları Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 239 Tablo 153. Kapılar ile ilgili “G Kapısı, F Kapısı vb.” Mesajlara Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 240
Tablo 154. “Katlı Otopark” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 241
Tablo 155. “Kaygan Zemin” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 242
Tablo 156. “Kayıp Eşya” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 244
Tablo 157. “Kimlik Müracaatı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 245
Tablo 158. “Kuru Temizleme” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 246
Tablo 159. “Lokanta” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 247
Tablo 160 . “Lostra” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 248
Tablo 161. “Lütfen 12 yaşından küçük çocuğunuzun elini sıkıca tutunuz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 249
Tablo 162. “Lütfen kenarlara ayak basmayınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 250 Tablo 163. “Market” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 251
Tablo 164. “Market Arabası İle Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 252
Tablo 165. “Medikal Market” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 253
Tablo 166. “Merdivenler” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 254
Tablo 167. “Merdivenle Aşağı İniş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 255
Tablo 168. “Merdivenle Yukarı Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 256
Tablo 169. “Mescit -2. kattadır (2 kat aşağıda).” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 256 Tablo 170. “Metro-Otobüs” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 258
Tablo 171. “Morg” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 259
Tablo 172. “Morg ve mescide gider.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 260
Tablo 173. “Otobüs Parkı-Taksi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 261
xx
Tablo 175. “Öneri-Şikâyet-Memnuniyet Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı
... 263
Tablo 176. “Panoramik Asansörler” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 264
Tablo 177. “Park Alanı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 265
Tablo 178. “Park etmek yasaktır!/Park edilmez!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 266
Tablo 179. “Pasaport Kontrol” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 267
Tablo 180. “Pastane” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 268
Tablo 181. “Paten ile girmek yasaktır!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 269
Tablo 182. “Peronlar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 269
Tablo 183. “Personel Asansörü” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 270
Tablo 184. “Personel Girişi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 271
Tablo 185. “Personel harici girmek yasaktır. / Yalnızca Yetkili Personel” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 272
Tablo 186. “Personel İşlemleri Veznesi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 273
Tablo 187. “Personel Yemek Salonu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 274
Tablo 188. “Plastik bot ve terlik ile dikkatli kullanınız.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 275
Tablo 189. “Plastik, Cam, Metal Atıklar Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 276
Tablo 190. “Playstation” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 277
Tablo 191. “Polis” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 278
Tablo 192. “Postane” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 279
Tablo 193. “PTT” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 280
Tablo 194. “Radyasyon Alanı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 281
xxi
Tablo 196. “Resmi Evrak-Ücretli Hasta İşlemleri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı
... 284
Tablo 197. “Restoran(lar)” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 285
Tablo 198. “Restoran / Bar” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 286
Tablo 199. “Rezervasyon” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 288
Tablo 200. “Sağa dönüş yasaktır! / Sağa dönülmez!” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 289
Tablo 201. “Sağa Mecburi Yön” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 290
Tablo 202. “Sağlık Denetleme-Aşı Merkezi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 291
Tablo 203. “Sağlık Kurulu Raporları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 292
Tablo 204. “Sağlık Merkezi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 293
Tablo 205. “Seminer Salonu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 294
Tablo 206. “Sıvı Atık Kutusu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 295
Tablo 207. “Silah Teslim Masası” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 296
Tablo 208. “Sola Mecburi Yön” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 297
Tablo 209. “Şehiriçi Servis” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 298
Tablo 210. “Taksi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 299
Tablo 211. “Taksi-Otobüs / Taksi-Otobüs Durağı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 300
Tablo 212. “Tekerlekli Araba ve Sedye Verme” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 302 Tablo 213. “Terlik ve ayaktan çıkma riski taşıyan diğer ayakkabılarınızın basamak arasına sıkışmaması için dikkatli olunuz.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 303
Tablo 214. “Tıbbi / Adli Rapor, Reçete Tasdik İşlemleri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 304
Tablo 215. “Toplantı Odası” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 305
Tablo 216. “Turizm Danışma” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 306
xxii
Tablo 218. “Türk Vatandaşları” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 308 Tablo 219. “Uçuş Ekibi” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 309 Tablo 220. “Ulaşılabilir Asansör” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı... 310 Tablo 221. “Ücretli Hasta Hizmetleri” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 311 Tablo 222. “Ücretli Vezne” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 312 Tablo 223. “Vezne” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 313 Tablo 224. “Yangın Söndürme Cihazı” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 314 Tablo 225. “Yaya Yolu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 315 Tablo 226. “Yolcu olmayan giremez.” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 316 Tablo 227. “Yurt Dışı Çıkış Harç Pulu” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı ... 317 Tablo 228. “Yürüyen Merdivenle Aşağı İniş” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı .... 319 Tablo 229. “Yürüyen Merdivenle Yukarı Çıkış” Mesajına Yönelik Grafik Simge Sayısı 320 Tablo 230. Mesajların İletilme Şekli Bakımından Özellikleri ... 321 Tablo 231. Kamusal Alanlarda Kullanılan Grafik Simgelerin Biçim Özellikleri ... 322 Tablo 232. Kamusal Alanlarda Kullanılan Grafik Simgelerin Zemin Rengi Özellikleri .. 325 Tablo 233. Grafik Simgelerde Yer Alan Figür Sayısı ... 332 Tablo 234. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 1 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 336 Tablo 235. Zambak Yayınları’na Ait İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Öğretmen Kılavuz
Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 337 Tablo 236. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 2 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 338 Tablo 237. Bilim ve Kültür Yayınları’na Ait İlköğretim 2. Sınıf Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 340 Tablo 238. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 3 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 341
xxiii
Tablo 239. Dörtel Yayıncılık’a Ait İlköğretim Türkçe 3 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 342 Tablo 240. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 344 Tablo 241. Bilim ve Kültür Yayıncılık’a Ait İlköğretim 4. Sınıf Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 345 Tablo 242. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 5 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 346 Tablo 243. Ada Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 5 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 347 Tablo 244. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 6 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 349 Tablo 245. Evren Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı 6’da Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 349 Tablo 246. MEB Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 350 Tablo 247. Pasifik Yayınları’na Ait İlköğretim Türkçe 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 351 Tablo 248. Ada Yayıncılık’a Ait İlköğretim Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı 8’de Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 352 Tablo 249. MEB Yayınları’nın 3. Sınıflar Hayat Bilgisi Dersi İçin Yayımladığı Öğretmen Kılavuz Kitabında Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 354 Tablo 250. Evrensel İletişim Yayınları’nın 3. Sınıflar Hayat Bilgisi Dersi İçin Yayımladığı Öğretmen Kılavuz Kitaplarında Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 356 Tablo 251. MEB Yayınları’nın Trafik Güvenliği Dersi İçin Yayımladığı Öğretmen Kılavuz Kitabında Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 359 Tablo 252. Koza Yayınları’nın Trafik Güvenliği Dersi İçin Yayımladığı Öğretmen Kılavuz Kitabında Grafik Simge Öğretimine Dair Kazanım Sayısı ... 366
xxiv
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. AIGA’nın Amerika Ulaştırma Bakanlığı için geliştirdiği grafik simgelerden
birkaçı (http://www.aiga.org/) ... 3 Şekil 2. İletişim Süreci ... 14 Şekil 3. Meggs’in gösterge sınıflaması için kullandığı figürler ... 17 Şekil 4. ISO’nun hastaneyi temsil etmek üzere belirlediği grafik simge (ISO, 2007, s. 16) ... 18 Şekil 5. Megss’in görsel sınıflandırması (1992, s. 19) ... 22 Şekil 6. Landa’nın görsel sınıflandırması (2010, s. 107) ... 22 Şekil 7. Ralph E. Wileman’ın görsel sınıflandırması ... 23 Şekil 8. Becer’in piktogram/imge bağlantılı simgeye örnek olarak verdiği grafik simgeler (2009, s. 197) ... 25 Şekil 9. Dolar işaretinin simgeye dönüşümü (Uçar, 2004, s. 23) ... 26 Şekil 10. Nota işaretinin simgeye dönüşümü (Uçar, 2004, s. 24) ... 26 Şekil 11. Uçar’ın “piktogram” kavramıyla ilgili kullandığı görseller (2004, s. 31) ... 27 Şekil 12. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi’nin belirlediği grafik simgeler
(International Committee of the Red Cross [ICRC], 2005, s. 12) ... 27 Şekil 13. ISO’nun “konaklanacak yer” mesajını vermek üzere belirlediği grafik simge (ISO, 2007, s. 49) ... 28 Şekil 14. ISO’nun hastaneyi temsil etmek üzere belirlediği grafik simge (ISO, 2007, s. 16) ... 28 Şekil 15. Güvenlik işareti kategorisindeki bir uyarı işareti (ISO, 2013, s. 28) ... 29
xxv
Şekil 16. Güvenlik işareti kategorisindeki bir yasaklama işareti (ISO, 2013, s. 29)... 30 Şekil 17. Güvenlik işareti kategorisindeki bir güvenli durum işareti (ISO, 2013, s. 31) .... 30 Şekil 18. Bir grafik simge ögesi olarak noktanın etkisi ... 32 Şekil 19. Bir grafik simge ögesi olarak çizgi-şerit etkisi ... 32 Şekil 20. Telefon örneğinden hareketle biçim-renk-figür bağlantısı (ISO 7001, 2007, s. 24; EN ISO 7010, 2012, s. 17) ... 33 Şekil 21. Kamusal alanlarda “Acil çıkış kapısı aşağıdadır.” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 57 Şekil 22. “Acil çıkış kapısı aşağıdadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge biçimi (EN ISO 7010, 2012, s. 14-15) ... 58 Şekil 23. “Acil çıkış kapısı aşağıdadır.” mesajına yönelik ÇSGB’nin sunduğu grafik
simgeler (Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 58 Şekil 24. Kamusal alanlarda “Acil çıkış kapısı sağdadır.” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 59 Şekil 25. “Acil çıkış kapısı sağdadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 15) ... 59 Şekil 26. “Acil çıkış kapısı sağdadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği ilave
yönlendirme okları örnekleri (EN ISO 7010, 2012, s. 15) ... 60 Şekil 27. “Acil çıkış kapısı sağdadır.” mesajına yönelik ÇSGB’nin sunduğu grafik simgeler (Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 60 Şekil 28. Kamusal alanlarda “Acil çıkış kapısı soldadır.” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 61 Şekil 29. “Acil çıkış kapısı soldadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 14) ... 61 Şekil 30. “Acil çıkış kapısı soldadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği ilave
yönlendirme okları örnekleri (EN ISO 7010, 2012, s. 14) ... 61 Şekil 31. “Acil çıkış kapısı soldadır.” mesajına yönelik ÇSGB’nin sunduğu grafik simgeler (Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 62
xxvi
Şekil 32. Kamusal alanlarda “Asansör” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 63 Şekil 33. ISO’nun “Asansör” mesajına yönelik önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 31) ... 63 Şekil 34. Kamusal alanlarda “Bay Mescit” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 65 Şekil 35. Kamusal alanlarda “Bayan Mescit” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar... 66 Şekil 36. Kamusal alanlarda “Bay Tuvaleti” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren bir levha ... 68 Şekil 37. “Bay Tuvaleti” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 17) ... 68 Şekil 38. Kamusal alanlarda “Bayan Tuvaleti” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar... 70 Şekil 39. “Bayan Tuvaleti” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 70 Şekil 40. AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan “Bebek Bakım Odası” mesajına yönelik grafik simgeler ... 71 Şekil 41. “Bebek Bakım Odası” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 27) ... 71 Şekil 42. Kamusal alanlarda “Berber-Kuaför” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar... 73 Şekil 43. Kamusal alanlarda “Buradan giriniz.” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 74 Şekil 44. Kamusal alanlarda “Çıkış” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 75 Şekil 45. “Çıkış” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 30) ... 76
xxvii
Şekil 46. Kamusal alanlarda “Danışma” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 77 Şekil 47. “Danışma” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 16) ... 77 Şekil 48. Kamusal alanlarda “Elektrik Akımı” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 78 Şekil 49. “Elektrik Tehlikesi” mesajına yönelik ISO ile ÇSGB tarafından önerilen grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 9; Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 79 Şekil 50. ISO’ya göre insanları uyarmaya yönelik grafik simgelere eşlik edebilecek yazı dili kodunun konumları (TS ISO 3864-1, 2007, s. 14-15) ... 79 Şekil 51. Kamusal alanlarda “Eczane” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 80 Şekil 52. “Eczane” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simgeler (ISO 7001, 2007, s. 51) ... 81 Şekil 53. Kamusal alanlarda “Engelli Tuvaleti” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 82 Şekil 54. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 82 Şekil 55. Kamusal alanlarda “Girilmez!” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 84 Şekil 56. Kamusal alanlarda “Konferans Salonu” mesajına yönelik kullanılan grafik
simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 85 Şekil 57. “Konferans Salonu” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 52) ... 86 Şekil 58. Kamusal alanlarda “Mescit” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 87 Şekil 59. Kamusal alanlarda “Otopark” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 89
xxviii
Şekil 60. “Otopark” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 39) ... 89 Şekil 61. Kamusal alanlarda “Sigara içilmez! / Sigara içmek yasaktır!” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 90 Şekil 62. “Sigara içilmez! / Sigara içmek yasaktır!” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (EN ISO 7010, 2007, s. 64) ... 91 Şekil 63. “Taşıt giremez!” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 92 Şekil 64. KGM tarafından “Girişi Olmayan Yol” mesajına yönelik kullanılan trafik işareti (KGM, 2014)... 92 Şekil 65. Kamusal alanlarda “Telefon(lar)” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler .. 93 Şekil 66. “Telefon” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 24) ... 93 Şekil 67. Kamusal alanlarda “WC-Tuvaletler (Bay-Bayan)” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 96 Şekil 68. “WC-Tuvaletler (Bay-Bayan)” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 17) ... 96 Şekil 69. Kamusal alanlarda “Yangın Hortumu” mesajına yönelik kullanılan grafik
simgeler ve sadece yazılı kod içeren levhalar ... 98 Şekil 70. “Yangın Hortumu” mesajına yönelik ISO ile ÇSGB tarafından önerilen grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 9; Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 98 Şekil 71. Kamusal alanlarda “Yönlendirme Okları (Sağa, sola, ileri vb.)”nın verdikleri mesajlara yönelik grafik simgeler ... 102 Şekil 72. Kamusal alanlarda “Yürüyen merdivende yük taşınması yasaktır!” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 104 Şekil 73. “65 Yaş Üstü ve Engelli Veznesi” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp
xxix
Şekil 74. “Abdest almak için mescitleri kullanınız.” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simge ile sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 106 Şekil 75. “Abdesthane” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 107 Şekil 76. “Abdesthane içeridedir.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 108 Şekil 77. “Acil Çıkış” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 108 Şekil 78. “Acil Çıkış Kapısı” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 109 Şekil 79. Kapının yönüne göre “Acil Çıkış Kapısı” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simgeler (EN ISO 7010, 2012, s. 14-15) ... 110 Şekil 80. “Acil çıkış aşağıdadır.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan grafik simge ... 110 Şekil 81. “Acil çıkış kapısı ileridedir / yukarıdadır.” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simge ... 111 Şekil 82. “Acil çıkış kapısı ileridedir / yukarıdadır.” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge biçimi (EN ISO 7010, 2012, s. 14-15) ... 112 Şekil 83. “Acil çıkış kapısı ileridedir / yukarıdadır.” mesajına yönelik ÇSGB’nin sunduğu grafik simgeler (Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 112 Şekil 84. “Acil çıkış merdiveni sağdadır.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan grafik simge ... 113 Şekil 85. “Acil çıkış merdiveni soldadır.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan grafik simge ... 114 Şekil 86. “Acil çıkış merdivenlerden sol aşağıya doğrudur.” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 115 Şekil 87. “Acil çıkış sağ ve soldadır.” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 115
xxx
Şekil 88. “Acil çıkış sağdadır.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan grafik simgeler ... 116 Şekil 89. “Acil çıkış soldadır.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan grafik simgeler ... 117 Şekil 90. “Acil Numaralar” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 118 Şekil 91. “Alaturka Tuvalet” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 119 Şekil 92. “Alışveriş” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simgeler ... 120 Şekil 93. ISO’nun “Alışveriş” mesajına yönelik önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 50) ... 120 Şekil 94. “Alışveriş sepeti ile binilmesi yasaktır!” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 121 Şekil 95. “Alışveriş sepeti ile binilmesi yasaktır!” mesajına yönelik grafik simge önerileri ... 122 Şekil 96. “Alışveriş sepeti ile girmek yasaktır!” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 123 Şekil 97. “Alışveriş sepeti ile girmek yasaktır!” mesajına yönelik grafik simge önerileri 123 Şekil 98. “AnadoluJet ‘primeclass’ Lounge” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 124 Şekil 99. İngilizce “Lounge” ve Türkçe “Salon” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 52) ... 124 Şekil 100. “Ankaray” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 125 Şekil 101. “Araç Çıkışı” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezi ile Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 126 Şekil 102. “Araç Girişi” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 127 Şekil 103. “Araç Kiralama” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 128
xxxi
Şekil 104. ISO’nun “Araç Kiralama” mesajına yönelik önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 37) ... 128 Şekil 105. “Arşiv” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 129 Şekil 106. “Asansörle aşağı ininiz.” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simgeler ... 130 Şekil 107. “Asansörle aşağı ininiz.” mesajına yönelik grafik simge önerisi ... 131 Şekil 108. “Asansörle yukarı çıkınız.” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simge ... 132 Şekil 109. “Asansörle yukarı çıkınız.” mesajına yönelik grafik simge önerisi ... 132 Şekil 110. “Askerî İnzibat” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 133 Şekil 111. “Ayakkabı bağcıklarının basamak arasına sıkışmaması için bağlı olduklarından emin olunuz.” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 134 Şekil 112. “Ayakkabı ile basmayınız.” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan grafik simge ... 135 Şekil 113. “Azami Hız 10 km” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 136 Şekil 114. KGM tarafından azami hız sınırlamasına yönelik kullanılan trafik işareti (KGM, 2014) ... 136 Şekil 115. Kamusal alanlarda “Bankalar” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 137 Şekil 116. “Bankalar” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 49) ... 137 Şekil 117. Kamusal alanlarda “Basamak üzerine oturmak yasaktır!” mesajına yönelik kullanılan grafik simge ... 138 Şekil 118. “Bay Duş” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 139 Şekil 119. “Bayan Duş” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 140
xxxii
Şekil 120. “Bay Gasilhane” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 141 Şekil 121. “Bayan Mescit Girişi” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 142 Şekil 122. “Bayan Personel Tuvaleti” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 143 Şekil 123. Kamusal alanlarda “Bebek arabası ile binilmesi yasaktır!” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 144 Şekil 124. “Bebek arabası ile girilmesi yasaktır!” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 145 Şekil 125. “Bekleme Yerleri” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 146 Şekil 126. “Bekleme Yerleri” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 22) ... 146 Şekil 127. “Bel-Çar” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 147 Şekil 128. “Belediye Otobüsü” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 147 Şekil 129. “Bilet Satış” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 149 Şekil 130. “Bilet Satış” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 20) ... 149 Şekil 131. “Bisiklet ile girmek yasaktır!” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş
Merkezinde kullanılan grafik simge ... 150 Şekil 132. “Bisiklet giremez!” mesajı için KGM tarafından kullanılan trafik işareti (KGM, 2014) ... 150 Şekil 133. “Buluşma Noktası” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 151 Şekil 134. “Cafe” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 152
xxxiii
Şekil 135. “İkramlar, kahve salonu, kafe veya büfe”mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 48) ... 152 Şekil 136. “Cafe ve Bar / Kafe ve Bar” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simgeler ... 153 Şekil 137. “İkramlar, kahve salonu, kafe veya büfe” ve “Bar” mesajlarına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simgeler (ISO 7001, 2007, s. 48-51) ... 154 Şekil 138. “Check-in Kontuarları” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 155 Şekil 139. “Check-in Kontuarları” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 19) ... 155 Şekil 140. “Çay Salonu” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 156 Şekil 141. “İkramlar, kahve salonu, kafe veya büfe”mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 48) ... 156 Şekil 142. “Çocuk Oyun Alanları” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 157 Şekil 143. Kamusal alanlarda “Çocuklar tek başına kullanamaz.” mesajına yönelik
kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir etiket ... 158 Şekil 144. “Çocukların yürüyen merdivende oyun oynamaları kesinlikle yasaktır.”
mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 160 Şekil 145. “Çöp Kutusu” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 161 Şekil 146. “Çöp Kutusu/Tenekesi” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 29) ... 161 Şekil 147. “Çöp tenekesine sigara atmak yasaktır!” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simgeler ... 162 Şekil 148. “Dış Hatlar Geliş / Dış Hatlar Gelen Yolcu” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simgeler ... 163 Şekil 149. “Gelen Uçuşlar/Flight Arrivals” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 163
xxxiv
Şekil 150. “Dış Hatlar Gidiş / Dış Hatlar Giden Yolcu” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simgeler ... 164 Şekil 151. “Giden Uçuşlar/Flight Departures” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 165 Şekil 152. “Dış Hatlar Terminali” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 166 Şekil 153. “Diğer Atıklar Kutusu” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 167 Şekil 154. “Diğer Ülke Vatandaşları” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simge ... 168 Şekil 155. “Dikkat! Bagajınızı yatay koyunuz.” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 169 Şekil 156. “Diplomatik” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 170 Şekil 157. “Diyanet Görevlisi” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 170 Şekil 158. “Duraklamak ve park etmek yasaktır!” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simge ... 171 Şekil 159. “Duraklamak ve park etmek yasaktır!” mesajına yönelik KGM tarafından
kullanılan trafik işareti (KGM, 2014) ... 172 Şekil 160. “Duşlar” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 172 Şekil 161. “Duşlar” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 28) ... 173 Şekil 162. “El bandına asılarak tutunmak yasaktır.” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde kullanılan grafik simge ... 174 Şekil 163. Kamusal alanlardaki “Emanet” mesajına yönelik grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar... 175 Şekil 164. “Emanet” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 21) ... 175
xxxv
Şekil 165. Bagajların geçici olarak depolanabileceği kilitlenebilir dolapları temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 21) ... 176 Şekil 166. “Engelli” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 177 Şekil 167. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 177 Şekil 168. “Engelli-Gazi” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 178 Şekil 169. “Engelli Park Yeri” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde
kullanılan grafik simgeler ... 179 Şekil 170. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 179 Şekil 171. “Engelli Telefonu” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simgeler ... 180 Şekil 172. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 180 Şekil 173. “Engellilere Özel Bilet Satış” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simge ... 181 Şekil 174. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 181 Şekil 175. “Engellilere Özel Check-in Kontuarları” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simge ... 182 Şekil 176. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 183 Şekil 177. “Engellilere Özel Danışma” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simge ... 184 Şekil 178. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 184
xxxvi
Şekil 179. “Engelli Yolcu Durağı” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 185 Şekil 180. Engellilere yönelik rotalar ve birimlerin tamamını temsil etmek üzere ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 18) ... 185 Şekil 181. “Erbaş-Er” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 186 Şekil 182. “Erkek Kuaförü” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 188 Şekil 183. “Erkek Personel Tuvaleti” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 189 Şekil 184. Kamusal alanlarda “Etek, manto, pardesü gibi giysilerinizin basamak arasına sıkışmaması için dikkatli olunuz ve çocuklarınızın yürüyen merdiven bandına binmelerine izin vermeyiniz.” mesajına yönelik kullanılan grafik simge ... 190 Şekil 185. AnkaMall Alışveriş Merkezinde “Etek, manto, pardesü, şemsiye, poşet ve çanta gibi kişisel eşyalarınızın basamak arasına sıkışmaması için dikkatli olunuz.” mesajına yönelik kullanılan grafik simge ... 191 Şekil 186. AnkaMall Alışveriş Merkezinde “Evcil hayvanınızı kucağınıza alarak yürüyen merdiveni kullanınız.” mesajına yönelik kullanılan grafik simge ... 192 Şekil 187. Kamusal alanlarda “Evcil hayvanla girmek yasaktır!” mesajına yönelik
kullanılan grafik simge ... 193 Şekil 188. “Faks” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde
kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 194 Şekil 189. Kamusal alanlarda “Fotokopi-Renkli Çıktı” mesajına yönelik kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 195 Şekil 190. “Gasilhane İmamlık” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 196 Şekil 191. “Gazete” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde
xxxvii
Şekil 192. “Geçiş önceliği engelliler ve gazilere aittir.” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simge ... 198 Şekil 193. “Gelen Yolcu Katı” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 199 Şekil 194. “Gelen Yolcu Peronlar” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 200 Şekil 195. “Geliş Katı” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 201 Şekil 196. “Giden Yolcu Katı” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 202 Şekil 197. “Giden Yolcu Peronlar” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 203 Şekil 198. “Gidiş Katı” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 204 Şekil 199. “Giriş” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanı ile Gazi Üniversitesi Tıp
Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 205 Şekil 200. “Giriş” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 29) ... 206 Şekil 201. “Giyim-Ayakkabı” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 207 Şekil 202. “Gizli Buzlanma” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 207 Şekil 203. “Gizli Buzlanma” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge ... 208 Şekil 204. ISO’ya göre insanları uyarmaya yönelik grafik simgelere eşlik edebilecek metinlerin konumları (TS ISO 3864-1, 2007, s. 14-15) ... 208 Şekil 205. “Görüşme Odası” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 209 Şekil 206. “Güvenlik-Özel Güvenlik Personeli” mesajına yönelik AŞTİ ile Gazi
Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 210
xxxviii
Şekil 207. “Hamam-Sauna-Duş” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 211 Şekil 208. “Duşlar” ile “Banyo” mesajlarına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simgeler (ISO 7001, 2007, s. 28) ... 211 Şekil 209. “Hamile veya hamilelik şüphesi olanların girmeleri tehlikeli ve yasaktır!”
mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 212 Şekil 210. “Hasta Asansörü” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 213 Şekil 211. “Hasta Taşıma / Karşılama ve Yönlendirme / Danışma Hizmetleri” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 214 Şekil 212. “Hasta Yatış-Çıkış” mesajına yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 215 Şekil 213. Hastane birimleri (poliklinikler, servisler, anabilim dalları, merkezler,
laboratuvarlar) ile ilgili mesajlara yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 219 Şekil 214. Kamusal alanlarda “Havaş Otobüsü” mesajına yönelik kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 220 Şekil 215. Kamusal alanlarda “Hediyelik Eşya” mesajına yönelik kullanılan grafik
simgeler ... 221 Şekil 216. “Hediyelik Oyuncak” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simge ... 222 Şekil 217. “İç Hatlar Geliş & Gidiş” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 223 Şekil 218. “Gelen Uçuşlar / Flight Arrivals” ve “Giden Uçuşlar / Flight Departures”
mesajlarına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simgeler (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 223 Şekil 219. “İç Hatlar Geliş / İç Hatlar Gelen Yolcu” mesajına yönelik Esenboğa
xxxix
Şekil 220. “Gelen Uçuşlar / Flight Arrivals” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 225 Şekil 221. “İç Hatlar Gidiş / İç Hatlar Giden Yolcu” mesajına yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simgeler ... 226 Şekil 222. “Giden Uçuşlar / Flight Departures” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 226 Şekil 223. “İç Hatlar Terminali” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 227 Şekil 224. “İç & Dış Hatlar Geliş / İç & Dış Hatlar Gelen Yolcu” mesajına yönelik
Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 228 Şekil 225. “Gelen Uçuşlar / Flight Arrivals” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 228 Şekil 226. “İç & Dış Hatlar Gidiş / İç & Dış Hatlar Giden Yolcu” mesajına yönelik
Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 229 Şekil 227. “Giden Uçuşlar / Flight Departures” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 40) ... 230 Şekil 228. İdari birimler (poliklinikler, servisler, anabilim dalları, merkezler,
laboratuvarlar) ile ilgili mesajlara yönelik Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 231 Şekil 229. “İhram Giyinme Yeri” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 232 Şekil 230. “İleri Mecburi Yön” mesajına yönelik AnkaMall Alışveriş Merkezinde
kullanılan grafik simge ... 233 Şekil 231. KGM tarafından “İleri Mecburi Yön” mesajına yönelik kullanılan trafik işareti (KGM, 2014)... 233 Şekil 232. “İleri ve Sağa Mecburi Yön” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında
kullanılan grafik simge ... 234 Şekil 233. KGM tarafından “İleri ve Sağa Mecburi Yön” mesajına yönelik kullanılan trafik işareti (KGM, 2014) ... 235
xl
Şekil 234. Kamusal alanlarda “İlk Yardım” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 236 Şekil 235. “İlk Yardım” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 16) ... 236 Şekil 236. “İlk Yardım” mesajına yönelik ÇSGB’nin sunduğu grafik simge (Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Ek-1, 2013, s. 6) ... 236 Şekil 237. “İnternet Kafe” mesajına yönelik AŞTİ’de kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu bir levha ... 238 Şekil 238. Kamusal alanlarda “Kafeterya” mesajına yönelik kullanılan bir grafik simge ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 239 Şekil 239. “İkramlar, kahve salonu, kafe veya büfe”mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 48) ... 239 Şekil 240. “Kâğıt Ve Ambalaj Atıkları Kutusu” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan grafik simge ... 240 Şekil 241. Kapılar ile ilgili “G kapısı, F kapısı vb.” mesajlara yönelik Esenboğa
Havalimanında kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren levhalar ... 241 Şekil 242. Kamusal alanlarda “Katlı Otopark” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 242 Şekil 243. Kamusal alanlarda “Kaygan Zemin” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ... 243 Şekil 244. “Kaygan Zemin” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (EN ISO 7010, 2012, s. 105) ... 244 Şekil 245. Kamusal alanlarda “Kayıp Eşya” mesajına yönelik kullanılan grafik simgeler ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 245 Şekil 246. “Kayıp Eşya” mesajına yönelik ISO’nun önerdiği grafik simge (ISO 7001, 2007, s. 20) ... 245 Şekil 247. “Kimlik Müracaatı” mesajına yönelik Esenboğa Havalimanında kullanılan ve sadece yazı dili kodu içeren bir levha ... 246
