t, -
-llt':.,1
^t
""t
-'t
Itit
v+/;/?; Gzzrt- daa)a*na a$eau
iiI * ce?eg/a'lz Lzz tFlz ztz'
. .'. li
' -a6'l
I1$B:\-1 ..
I.
.r-9vl:
r
,
Hilli TUrk dAvasrna aykrrr hir cereyantn
igyiizU..En ffi{lyfik Tehlike!
Yaza.n '
F. ERKMAN
'-"$-'
AK.UN MATBAASI, GALATA
1943
ows6z
Dfinyanrn d6rt tarafrnr [<ana bulayan cihau
harbi
iginde a- tcqin ortasr,rda bolunuyoruz. Hiik0metioizin isabetli bitarafhk politikasr sayesiode bugiin rulh iqiode yaqryoruz. Fakat hig bir zaman harp tehdidindenoutlak
surette uzak bulundu$uouzu iddia odeoeyiz. Hatti tehlikeninpek
yaLrn oldufunu sdylersek hig de hata etmiq oloayrz. Zaten hfiLfitnetimizin takip ettipi ooil-li
miidafaa siyaseti ve her zamancilih elde
hazrr bulunmaorz da bu 'Her diigfinceoin bir neticesi defit oidirI
ne kadar bugiinkii sulh ve siil0n igindeki yaqayrgrmrzr E uayyen nisbetlerde temioat altrna alan, hiik0oetimizin barireti,
ittifak
ve
dostluHarrorz, bugiinLii arkerlve
siyarl gartlarrn hususiyeti gibi bir takro garaotiler varsa daaLri
istiL.aoette te.sir cden Amiller de hig de zayrl degildir ve gittikge
de
Luvvat.leumektedir. TehliLe giin gegtiLge biiyiiyor.
Sulh ve siikOouEuzu, rahatrmrz, bozacak drgarrdan gelscet tehlikeye
Larqr biitiin
milletge hazrtlanmrg bulunuyoruz, her gegen giin de hazrrhLla rraorzr iLmale btitiin varlfrmrzla gah-tryo.uz. FaLat tehlike yalnrz bu delil I
Tfirk oilletinin bugiinkii huzuruna, arude yaqgyrgroa kargr
sirsi ve pusuda yatmrg diger bir tehliLe ile de hargr hargryayrz.
Memleketimizin
hakiki
renfaatlerine ayLrrr, taban tabana zrt gayeler igin bizi harbe siiriiklcmiye ufraganlar, sulhve
sfirtnu.ouzd ruiLast yapanlar var.
Dikkat 1..
Bu
suilastgrlarr uzakta zannetmeyiuI
BunlarIendi
igiuizdedirler..Ne tarafimrza bakraL sdzde
oilliyetgi bir Easle
altrnda hakihi hiiviyetini gizleoriye gahganbu
suikastgrlarr, ytkseL.ten atsD bir takra perla} cfimlelerlerrilli
hissiyatrnrzrtahrik
oak- sadiyle hararetli bir faaliyet iginde gtiriiyoruz. Eunlarrnl kahvede, vapurda, lrendc, umumi yerlerde Euhtelif oeseleleriele
alaraL,]
I
l
I
i
i
i i
I
I
l I
I
aglzdan prop&gandalarrra peL gogu{ruz
phit
olaruguzdur. Elle-rinde bulundurduklan gazete re mecorualarla, grLatdrklarr bir
riitt
kitap ve riralelerle binlercc diaa[r zehirleockte, sakar bir ta.krur d0giincelerle aqrlamaktadrrlar, Fikir
ve
iddialariyle sadeec Kemalrzo preneiplerino aleyhtar bir cephealoakla
kalmazhr, Irk, Lan vesaire gibi hig birilol
csasa dayanmtyan rrfratalarla yurtdaglrk caoiaoctzda zotla ayrrhklar yaratmtya qaltgmak sure-tiyle Cfiuhuriye, Lanunlarrnr ve oizaarlartor hige sayarlorl hrre' ketleriyle, siizleriyle, yazrlariyle hiikfioetioizin drq siyasetinedc ayLrrt hareket edtrler.
Muharip tarallrrdao birine Largr taptnara derecesiuc varao senprtileri ve I arSfiarlt kla riyle diirilst bitarafhqrorzr iblAl etoiye, hattd bizi
istili
harbioe siirtLlemiye uSragtrlar.Qnuo igio
biz
bu adamlanne
alclAdebir
geveze, ne de kendisiniu kanioldu!o frkri
fisebilullah koruorakve
yaymak isteyen birfikir
kahramanr sayabiliriz.tl6yle bir
telAkki afaLiolarak onlartn eko,eline ya! siirer. tehlikenin daha kuveetlen- EesiDe imLao h*zrrlar,
Bunlar meurleLetioiz igin, yurdumuz igin muzir adamlardrr!
Ortaya attrLlarr
fikir
ve iCdialartnrn arkasrnda, tizmilli
di.valanmrza diigoan,
milli
istiLlnlimizi tehdit eden sinsi yabencrbir politikanrn propagaodast gizlidir. S6zlerine. yaztlattna
hikio
olan hep brr menhus propagandadrr
Bu pan t0rkist, Turancr. trkgt,
Tiirl.gii LuLlalar
iplerini tutan yabancr ellerin istedigi oyuolan onlarr,' istedifi gibi oyna- maktadrrlar. Gayeletininmilli
olduiuuu istcdiLle;i !adar iddia etsinler, bu hareLetin ustaca iriare edilen manivelist yabanct el.lerdedir. Yobancr bir
istili
politikasrnrnbirer
grSrrtgant olan bu adamlar,lan memleLet,oiz ve yurdumuz igin zarardan bagka ne beklenebilir ?.TehliLe biiyfiLtiir
!
Bu rrkqtTiirLgt
cereyarra karrrr g6zii-uiizii
agmak, uyanlk buluo@ak bugfn iq'n bir orilli dava, vatanibir vazifedir
-
-f"Hertiirlii
faaliyet ue harcketleriyle yurduouz venilli
istiL.li.lioriz igin zehirli liLirlerioi gengleriooize agrlayan bu sehte vatan.
perverlerin
Lio
olduLlarrnt, arLalannda hiolerio gizlenuaiq bu-lundulunu ve diigiincelerinin hakiki mahiyetlcrini, maksatlarrnrn ne oldugunu, tahakkuku halinde isteklerioin 'l'0rLiyeorizi nelere ciiriiL lcyebileccgini agrfie vurmayr milletini reven, yurdunu mu- kaddes t,rnryan, Milli lstiklalimize her geyin
iirtiode
yiiksek bir4
deler vereo bir
T[rh
srfatiyle Lendioe bir ratan vazrfesi bildim.iqte bu gaye ile bu brogfirfi yazryorun.
Tffrk
milletinin' bilhasca geng miinevverlerimiziu iiniiode bu adamlartn mahiyetlo'rini gizledikleri rraskeleri hakikat:o istedigiu gibi kaldrrrp ala'
bilirreo oe
outlu
Fakat ben tek be;roa bu igi liyikiyle bagara'EryacagrEr zanncdiyorurn. Onun igin muhtereo okuyuculartorn bu noklaormr iyi uiyctioe bafrEhyacaLlarrna,
diger
taraftan da Kemalirt;ha[.iLi
milliyetgi, demoLrat,libcral,
ileri diiqirceliyurtdeElarrorn bu
mthio
meoleLet davasroda kendileri igin dobir
hisse aytracrLlarrna eminior vebu
cooniyetledirki
bu lgr giriEmek ccsaretini Lendiode giiriiyorum. .fuf
illiq eteilik
z,e TilrkEiilik
bir inhisqr mah mtdtr?
"Tiirk oimalt setmek ve Tiirk olmab kcl,dl etmek Ttirl mil.
ietine mensup olmomn oerdili bntiin haLtoro noltl< olmal< ipin
kafidn,. l.
INDNUKendilerioc bir taLro uyduroa loccreler dizercL, yedi ce-
[iz
giibek yukarrdan beri 6zTiirk
oldulunu, hig delilse arke- drqlart arasrnde iftiharla ildn eden bu TfirLqii efendiler birbirle- rinrn Uz:;,1-'ll;::.-:
!i!e hrskanrrlar ve birbirlerine ioanmazlar.Tabii, ilemi dc kendileri gibi hitir.er.
Bizzat Lendiainin de geceresi uyduroa olunca 1.,-1'srodaki-
nin geccresine inanoaoakta elbet pazurdurlar; fakat nede oha inanrnak zarureti
var ill
taugtrLlarrgtn
yekdilerioin gahsrnave tiirkgiiliifiine itimat edcbilmek igio hcr geyden iince soylarrnr, gccerelerini sorarlar, bunuo bfiyiik cheumiyeti vardrr. Bu dEzmc gcylcr ideta bir liyakat roazbatasr iEini giiriir.
Birbirleriadeo daha muhterir olao bu adaolarro arlsrnda, er.
ufak sebcplerle, anlaguaorazlrklar
rrh
srL gdrfilir; b6yle bir geyolunca derhall -esaseo o Tiirk degildit' Arna.vud dur',
^
Eroenidir'
ln".t-f -i"
yif ""rlrr. Taqkiipriilii riegi l, R u u el i lidt'',
lttUl ttb-1.,
fl
Lrle
birbirlerine htcuoa geqerler Uzaktan yaktndan bu - zuore,i"'i,"f"i.i*
kioseler btin un birgok oirallerine qEhit olduklErr .,t-r"'
Iil"Jr"rti"
942 tarihli Giik Bdrfr'deki "Hesap -veriyoruz":";,:,;;:";;':;';; H.-"
sa<li 6zbev'in <Hesapb6vle
veririr>it.oi^-u
.,.1"r.fi o'nuv"''l"t
d*bu ttg'"u
io-ii"akagalarr vef.."'*"f.r,
96'roiigl'rdir' lJu sahadaki havgave
miinskap 'larda;";;: t;;;:;;;
"l"vhtekullu"'l''E ol"o"'-
delirleri"in hepsi de;,iJliiJ *gt"*
t"vl""la
birisi digerinio Perzerenli ve Ar'iavud r,iaouooo sdyie.ril,
aksiui 'sbata yeltene'iler Etkiiet Pataya sor';;",:;.'; i"i,-i"^""i"a^
Sul.rrlugu igin Perzer.erilil' ri'rriirk
ol' duiu,ru siiylemig llesele taroaa' da'ai'bit
ed'!'-ors.otuyor-"t;;.;.
;';
'klarr, illLiidal savdrkl 'rr kiarselerebilrliirkco fiigii '"1;"yi. i, Tii.tgi!lt'
ke"dilerinden cl'orva'r 6zliirk
eu'iaifrr,"" i""
bfi"biltiiu husig davrantrlar, T'iirkliigii cors:ral ile.ri"rf"t.
Hele miiliyetgiligi sadece kendi iohisarlarr altroa bulun- durerak isterl r.Milletini seveu, ayni zaorauda
'Iiirk oilletiti
esaretten kur't.rd,g,-;;;
Cn*ho,iy"i irrkrlibror da seve,' lie=ralizme candan Srot,-Ui, vatandag b.tnlatt.' nazsrrnda rnilliyetqi delildit'.""""
r,it.riri'"..r'" '.
'
*,
tt"*ini'
merldi, ruanevi s"hada yiikselmesiigi"
.;;;i;. huzur
igir'de yagalnasrni ist'ryen bir yurtdagr da bu--
edamlar - roilliyetgi sry ma zlar'idilleiini,
-"-Lk"tlni
seveu,'nilli
istikl.nlimizi.her qeyden ffsttn tutan,her
qeydentzi' bildigi
bu milli varhlr.tehlikeye;iL-."J r"rh""gi bi,'y"bat"'
iaarruz vuku bulorad*'' harbi isie-Ji"""f.ta."
hig-kiese bunlara gdre milliyetgi olamaz'Yurduou, yurtdallarrur seven, ariistakil
bir
milletin hiir ol'-.r,
,or.,r"tioik"u,"-,9
olao ve bu itibarla daoilletioin
regidbir
miltet nuaoelesi giirmesini istiyen herhangi bir'tiirk
buadamlartn kanaatioe giire oilliyetgi defildir'
Milletini, yurdunu seven vc vatanr, Tiirkiye Ciimhiiriyeti HatL Partisi
prigr.-,,,,"
birinci maddesiode yaztlt oldu[u gibi :"V"t"", ft.f.
"u-lad,r,r,t eski ve yiikseL tarihive
top-taklanornderinliLlerindeki ese,leriyle,
brigiin
0rtfinde yaqadrgr siyasal""rJ"rft
gevriloiq hutse I-yurtt
u r'-qeLlin de kabul edip,Tirra'ii:ro' krzll clmaiao dem. vuroayan
bi'
ki,rse de milliyetqi deffildir'Yurdunun gelioetini bugfiokii harpte bitaraf kalmahta bu'
6
9an, milletinin hakiLi menfaatlerini mildriL bir ilsan bu TtrLgii'
tcr
nazartnda milliyetgi defildir.Bugtokii harp
orerelelerinde deqokrasi oephesine uzak' tan yakidan"u-p.ti
gdrturuoler de oilliyetgi defildir' Milletini ccven, milletirrin ouasrr medeniyet merhalesine ulagmasrnr istiyen ve bunurt igin rle uiisbet ilimleri esas tutarak dinile
diinya vcdevlet iqlerinin birbirinden ayrt kalmastna taraftar olanlar da bu adanlarca milliyetqi addedilemezler'
Miltetini seven,
Tiitk
orilletinin siyasl, igtimai sahada yiik' oeliqini kendine ideal biten ve fakat millet ve memleket mese' leleiiode, ilim sahasrnda oateryalist felsefe giirtqiine sahip olaoTiirk
mloevserleri bu adamlarr,, yanrnda hig bir vakitoilli'
yetgi sayrlamazler.
- -
Milletioi seven ve bu sevgisini dar hudutlar iginde hapset' miyerek inranhk sevgisine kadar yiiksetten,
diler
railletleri de.yni
d..e""d" yiihsek gtireo, kimseye horlbaknotyan olgun sevi' yede yurtdaglar da oilliyetgi delildir.Nlilletisi seven, hakiki
oilti kiiltiir
ve san'attn aynr zaman' da insani olmastot istiyenkiiltii'lt
hig bir Ttirk bu adaolann ua' rarrnda milliyetgi degildir.Milleiini seven, kadrn yurddaglanmrztn
da
erkekldrle aynr Lahka sahip oluralanoa, ig sahasrntis onlarlaoiisavi
iutuhoalarr' na taraftar olan tErkler de burrlara gdre milliyetgi defildir'Velhasrl Halk partisinin milliyetgi, ciimhuriyetgi, inLrlApqr, halkgr, devletqi ve
liik
vasrflartnt tamamiyle benimsemig olan yurtdaglann hig biri milliyetgi de!'ildir.' lvi, ytikslk,
hatta hakiki rnilliyetqililin ayrrlmaz-bir
un' ,oro olt., iaha birgok vasrflar, hasletler sayabiliriz ki, bu ziiare tarafindan oiibah gdrlilmezlerI hatti
oLadarla kalsa yine iyi, derhol,en
ha{ifinJen eo giddetlisine !ra<lar,birsild
kiifiirlerle rededilirve
bu vasrflara sahip vatandaglata seksentiirlii
isnad' larla hiicumedilir.. Bu
efendiler darbir tekke
zihniyetiyle' kendilerinin ssgma sePan fikirlerine igtirAk etmiyeo, hatti mu' uoiimaqat giisteimiyen herlrese basma kahp birer I6Lap takarlar ve bu her-eketleriyle de iddiatart hesabtoa zaferler kazattdrklarr zanniyle mafirur olurlar, Loltuklarr Lrbarrr. Keodilerindeu olmr' 1.ola, igin cevaplar hazrrdrr. Onlar, doooLrattrr' liboraldlr' in' 's.rriyet9i,lir, beynelmiletcidir;hatti
daha ileri giderler' grfrttrr,hig
'
delilse Siir,le iiz Tiirktiir.'Tiirk
delitdir.En agrrbagL, en temLioli harekct ettiLlerlz.Eaqlarda
irc eo hafif
manlsiyle, <dar milliyctgi>,dir <Liigfild:ratancevcrt'dir.
OLuyucularrmrn akhaa,
peli
aoe bu adarlarrp nazarrndarilliyrtgi
olr.aL igiu nc gibi gartlar lizrudrr, Liolcr milliyotgidir!"gibi bir sual gelebilir.
Yabancr meolelctlerde dofarah revag bulan
vc hiiliio
eiire.. rrkjr ideolojinin Tfirliyedi giimazligini yapan
bu
efenrli:ler.
bu
ideolojiyi tabiatiyle millilegtircocmig, TfirL mryetesinirr rhtryag ve qartlanna giirr, miigahhas olaral. nazariyesini Luraoamrg.olduklan igin bir
ihtalit
oahgibi
kahbiyle memlehete ccLma}.zaruretindc Lalmlqlardrr. iddialarinrn fikri tonolini, nazari eaailarrrr
toplu
bir haldeeflirr
umumiyeye arzedccel bir eser de verc- naediLleri iginilol
ve siyari giiriiqlerinitoplu bir
halde tet[iLiukinr
yo&tur. AncaL, ;urada burada grLorq ouhtelif yazrlardebu derEe getoa fihirleri bulmak vc oolardan bir uanA gtL&rnala
lizrodir. Erascn bir numerah
tfirkgfi diya tacsif
edileu ve bir- goLlerr ararrnda lider geginen Dr.Ziya
Nur,un da dedi!.i glbi Lendi arelanndatau
bir fikir birligi yoLturs ideoloji batrmrndac Turancl,-Tfirkgfi, Anadolucu gibi hrsrmlara ayrrlmaltadrrlar(.].Bu- gruplarrn giirtEleri aranuda, bu ayrlhga sebep
olao f"rtir"
nelerdir ? Her birinin k6Llegoiq, doLtrioler halindG tebclliir et- mig -Lanaatlcri oloadrlr igin belki Lendilerincc de
mal0u
defil;isimlerine bakaraL bir hiikfio grLanlabilirse de, [eodilerinden ot.
uayan igin Bektagi srrrr halinde lrapah kalmaktan yioe
de
kur- tulemazlar.B6yle ohuekla bereber, heoen hepcinde miigtereL bulunar,
Iilir ve hiiLiiolere
dayanarakbu
tiirkgiiler nezdinde kiolerinailliyetgi
sayllabileceLleri sualine cevap vercbilmcL yine de m0nliindiir. Bunlera g6re haLikaten millyctgi varfrnaliyrL
gil- rfinoehigin rrkgr, dioci,
esatircive harp
taraftarr oloaL"toteliter
rcjimlere, diltatitrliihlcrc balhLL derccesinde hayran.Lh g6stermeL, fclsefedo idcrlirt ve
oietil
olmak lizrmdrr, ysaB bir Lcline ile keudilerindon oloak icap cder.$iodi buraya Ladar ileriye siirdiigfimiiz iddialerr isbat igirr bizzet bu efondileri dinlcyclio :
(*) .Hcerp biiylc vorilior
-
Adrrz : Srhilc 25.I
Xrkgizklan nerden geligor ?
Bunlarrn hepri de istisnagrz rrLgrdrrlar.
Milleti
Halk par-tiri
programrnroikinci
uraddesinde tesbit €dildiEi sibi " ulus .dil,
L.iiltfir veiilkfi
birligiyle birbirine bagL yurttl-agla"rdan !ncy.dana gelco esash
v.
riateoli birbiitfindfil,
qeLliniek.bul
"t_
mezler. Milleti tarif ederlcn rrk ve kan
birlilini dc
orutlak gart Logarlar. Halti bazrlarrnrnfikir
ve iddielarrnde her vakit besurelcgibi alrzlarrndan diiqiirmedikleri bir de giatlarr vardrr : <rllarrn firtfiode Tff_rk rrLr> giarr... Bu qiar, hatti hal6. grkmahta devam eden Gd& Bord oecriuasrorn kapagrnda Orhon iarfleriyle yazrL.
Giimrffkten gegen bu mal igin meige qahadetnamesi sor-,y"
lt,
zno
yo[;
adr fisttnde.Irkgrlrh nazariyesinin oahiyetinden, hig
bir iloi
esasa da- ysEmryan ve bUtfin insanhk tar,hini ink6r eden bir sagoa oldu.lundan burada hahsedeceL defiliz. Rlsalemizin haemr da zatcr buoa
-elveriqli degil. FaLat
bi.
"er.y.om nerelerde, ne zaoao, ne gibi gartlar alhnda ve nasrl bir maksatla ortaya grLarrldrgrnr Ltsaca gdzden gegirdikten sonra bunlarrn
oud",l ,u
o.s,l ,ikgr olduklarrnr, oillet tariflcrine rrk ve Lan birligioi nigin gart koi- tuLlarrnr, vatanr neden hepioizio anladrgr mJoida.r'bagka aola- dtklarror dahaiyi
eydrnlatabilir iz. Tarihte ne zarlau rrklrhk orta.ya atrlorgsa orada yabaoer uilletlerin tahakLiio altrna alrnoak irtendigi, ezildigi ve soyuldufunu g$rfirEz. yiilseL ve agagr rrLlar
meselesini egaret delrinde es!rleri galrgtrrabilmeL, Oria gagda
Lilisc ve
derebeylik hakirniyetinidevam
ettirebllooek ifin, Yeoi dtiayanrn Legfiyle geniq illgfide milletletaral ticaretin bag-ladrir zanrar yabaocr milletlerin elindcki serseti
tilin
cdebil.mek ve istllAcrlrL devriode de ariisteooleLe vc yarr roiirteolete halklsrrrrn tazyiL vc istiorgrrlnr mazur gdstcroek igio ortaya a, trlmrgtrr. Son zamanlarda Avrupa ve Asyada bazr ueolcketler_
de yenideo canlanmast da ouayyeo oilletlere hahsrz
vc
liizuor.ruz bir Sriikscklik izafe ederek diger
zaif
vegeri
milletleri i.la- reye salihiyet ve hak iddia etmek suretiyle yeni.bir harbio a1rl, uoart fi[riyatror hazrrlaurak ve oihcyet geri milletleri esaret. altrrreeloak gayesiyle
vllua
geloiptir, NeteLim Habegistan, eio J,pon ve girndiki cihan harbi de patladr veirili
ufakirbir
rira Arru- pa milletleri giordi istilA vc €sar€t altrnda tutuloaktadrr.Bizio orearlcLctioiz igio biiyle bir ihtiyag var mrdrr
?
Ha-yrr.
istiklal Harbirrde ve Cfiorhuriyet inkrlAbiyte yarr o{stemleLe- {iktcn kurtul,nak ve bu suretle yalancr tahakkiimiine kargr milliLori,.luq
h*.k.tlerioin iyi bir
iiimunerini vermiE bulunan anti.-o"rvifl"t
Tiirkiyenin f,ig bit i'tila emeli vohtur'B0tiin
o'illet'..!erin hfirriyet
,.
hakl"rrua, milli istiklillerine sahiu olmast pren-,"ibi
f"-,iiir-in
l,egltca qiarlatrndao biridir' Kendi iLtisadi istik' iatini s.ti*, miieadelelerclen soDra ancak kazanabilmig ve halena.
t"f.'"iy.ile
oeqgul olan Tiirkiyer*izin diger milletlete ait ser'o"t
U"yr"U.t"r,iqi""
au hiqb;r
hrrsr voktur' Higbir
devletintop""lirau
gdzii-ii,
olmadrliI'r, ruilletioiz;ntt
9UI[:1. satihivet".iiii
q"t "i'.,lurini., agrzlair"dau bir kag defa dinledik $u haldelt -.i."tl*
iizerioe tiT el kurouqbu nevi
cereyaoru meonle'no,i-i,
igiu hig bir zarureti ifa'le eto'e"'eEi' bize yabancr kal'*.a, g"'.kt!r.
Bu gegit cereyanlar bizde ancakkeldi hustrsi mea'f*rtt"ii
iq;o biziallt
olarak hullrr:rnak isteven yaboncr deqletle' ,iot.lril.iytu
uyrnndlrrlratq olobilir' NeteLior Meqrutiyet ikrlAbrn' d"n"onrr'pu.trnrrya traqlamrq .olan par' 'Iiirkist
- cereyantn
l'
Linci I$Tillhelur Alaanyast tara)'nduo oencleketimize sokultoug .ru f.OrUi.fo"*i1 oldu{u,'u bilroiyen yokltrr Yakrn v-e Orta $arL-
ta'ki iktisadi
,. .iy.tl
meofaatleri bahrmrndanlngiliz
irapartor'-lu$,r ve Rusya qurl,g,
il"
(rrPrqroa h''linde bulunaaAlsat
em'piyullroi
vuL,,, g*rt,,-, ve Asyaorn geuig servet klynaklatrn-i"n
o.,"ib",1., olarak igin g'6ziirii Tiirkiyiye dih migti;liif
u-zu r'lttoaaldrfir Os,nanlt i*p"rato,luguou rakiplerine kargt harekete ge' girJ"U irtiyord.r. tsiille
bir
harekeie esos olabilecek tikriyatrni"
hur,rl*r,rrr", 16zrmdr' Pan TiirList cereyaubtiyle
binnaLsat,;.-;"0
uygun olabilirdi' Qarlrk Rusyaunru'fiirkiye
iize'indeki L'""f.argf isrilacr e-eller; a" boyt" bir cereyantoyer
buloastna'tutun6astna musait b
r
zeurirr vazifesi giiriiyordu'Yurdurnuzden uzak
I
bioler:e klooetre
messfede otu'an'Tatrr, flzbek, { rpgak, .Azeri vesaire gibi milletler
de
kendi6z camiaortztn bir mahymrg gibi g6'strriierek tA Asyanro ortala'
^* k"d*
uz"n.o, dalhU"l.tttt
[iiyil'.c birTiirk
ioparatorlufukrr-.L.
h,rly"s,*ilti
bit ideoloji olarak oremletx-et.genqleri ara- srodav.vrlm,vaba$larotgtr.OzamanbucereyanrniinderliSiniZiya CAf.rf o ,"o,V"td,r' iqine bszt
Azeri ve
Tatarlertn da kattldrlriar* Vrriu've
sairq gibi oecmualar bu fikre bir organ' Tiirko'a6[[av1, Tiirk dernekleri vesaire
gibi
teql+ilAtlardabu
faaliyetebir
ocrkez vuz,feaini giiriiyordu'$i,ndiki milletle..t"",
,.
mealekctiqi
gartlann bususiyet'10
-
lerine rapmen bugiiol<ii vaziyet de hemeo aynrdrr, Diger merole.
ketlerin zararrna istil6 emellerioio tahaLkuku ve netic-e itibariyle Lendi hesaplarrna diqer milletlerin eseret altrna alrooalarr icin
iliale
hig biriligili
olory&o, Eadece siyasi oaksadlarla o"-jn.
'fsa-ller temioi gayesiyle yiiLseL ve ag
!r
rrklar, yii!rsek ve agagrmilletler gibi bir takrna bahaneleri ori"ya otu., bunlatdrr.
_ . Biiyiik devletler birbirleriyle harbediyorlar. Harbr aganlnr birinci Cihan H{rbindeki matrc,rtlarrnr
"yne,., fiidiiyorlo,
ingili, .re
Al_rlan
impa rr.loyluk larr.ingiliz
imperatorlu$unuo nfi]rz nrrntaka- lartnrove
rniirtemlekeleriain pavlalrl,aosr uiuruoda $avagryor-lar. Bugiinirii Al,unnya da
ikioci Wilhela
Al,o^,rv"s,i,ro Surk.dofru
-geniqle,oe poiitii<ar,lr taL.ip ed
yor
y{iksehv,
agagr rrklar fikrini ortaya atan d.:vletler sadece harbi Ler.,di halkltrrna ma&ul ve zaruri 96rter reLigit
bu qrreye bag vuruyorlar. ilu dev-letlerir kerdi giriqtiileri harpie kendilerine rr.ii t tr
fii.,
kazanmak isteroeleri de g.yet tacii bir geydir Eseseu her harpte oooharip tarafler ay:ri g.,yryi temioe ulragrrlar. Buular ay"rayrr
,llkeler.de, oradaLi sartlara, hususiyetlere
giire,
oraya miilayim geleceLt'e t;rafratl.rr kazarraca!<
tir
takroofikirleri
yayo:ak su-.etiyle Lerrdi lehlerirre b,r cereyau ysrataraL, vetakip taraf*
kargr fili bir cephe i<rroa,r isterler.Bizi
ai6kadar ederrler iqiode roiislti.man bitligi,
Arap birligi, ffirk
birli4i ve saire rnisal olaraL gdsterilebilir, Bugiinkii harbe tekaddiior eden yrllardave
bilfiit harp senelerinCe bu propaga,rdaya bilhassa eheooriyet veriloesi bunaiyi
bir deliliir ' ' '
Efendiler ne hqlt edigorsunuz?
Bizio rn eoleketi orizdeki TiirLgiiliih cereyanr da
yine
biiyiik bir TfirL imparatotlulu
kurulacj
vadiyle Tiirh mitietini ya- bancr ieteklere alet olarak LullanoaLtan bagia bi, maksat giitore- Erektedir. Bu cereyanr biziuc araorzda y"r"tor"k isteyen devlet-lerin buodan beklediLleri gaye gayet
"urihtir.
gt"Uii TiirL
ol_dulu iddia edilel topluluklar Larqr tarafta bulunuyorlarl bizi b6yle liizua,suz ve faydusrz bir sergiizegte atoak sureiiyle kendi
&arargihlarr:rr
- bizim
zararro,za ku vvetlendirooek istiyorla4.Bu ooeoleketler, zinramdarlerrrrrn 6z oreofaati rgin giriqiikleri nrarpte rak.ipleriyle hargr karqrya qarprgsrnlar, Lozloir,,r varsrnlar
tendi .Lendilerine paylagunlar.. Biz
Tiirkler
kestaneyi oolar he- 1tI
-
il
I
I
\
I
<Fakat himsenio ycrit'de' oral ve varlrftnda- g6zii oluotyau,'.;i, u;,";^;i-"vi
vtit'"ot'oilli
secive' geref'
ve 'ya!rrra va' (rastlrmayiobir millet ot-'kl'g'-'''het
ne'ede olurs'a olson<kentli m illetdaqlnrtrntzl
a ttg;;;.-J;" bizi
uenedebilir ai?<Haprr' milli seciye, Inilll
u""''-" Jfli
duygu sThibi er biroil'
ffi ';: ;il;]; .,*.
"tu_*,J*::,,:::i",1 Tj'
"J i,'i.H:'11:.rrL.daqe ve oilletdaga
""ug: '":"i,t.-,":^-:;- -.."."a.n
ot,r..<.ferdi kenrli kaotndan olan drger Iertleri. rerede
t"
l-t-t:|" "
:lI, tt.::t;;,;'mak'
araorak'-ivi
vcvak6tt
durumla.ur osren' nmekve
onlar+ elden g"t"n gojir^r'yapmakln oiike lleltir " (*)ffi ,ir" ,'r.a'i o" Litr"ri";ta""'i'-. ki-?'Bizden
kim ve ne,i-r,, vr.dr-
isteoil ?g'"":i;k milleri
b:luiyor' biiyle
bir'rlit
"^'
rl"i"' .,;' .'"!
I :;9t:"iY"r:ll,llll 1;:l tinf ;
].rir.r"L
ruilli hislere hitabe;;;';i. ;r.''
gavevi telkin etmek istivor'Yine
avnr
oruharrrr't;;t' ;;'"-"""tn 2{'ii,c0
s I ytcrnda" M, ui I etelik
i:.'." ]:::tl:.? :,::t|iu:,':ii:',:iih,
", " n., adut u." 14rlliyetgiligin gayesr rre
""v,',*:-' .,-,---i"ri-r hir
milletin<ktltiir
ba[Iarrnrrr mi'nen ve r.uaddeten birltltirdigi-
bir''
(muhtelif ktsrol"nnr
tti'
l'"f"I-i""t' "L '
6i'' araga getirmekl*+\"ili".i,-,t1"' i"i
g'iiriir bir hale hovoaktan ibarettir'' Az aplldai.
.*-r^-r hic ki.ocenio ne toprak' ne mol' ne
"
r",'litf
H t"r'il"
rt',,"''311"'l'
l'"
a' i "'e'i'' -
ar'; t'1i k lrj u r o u s oe urek bir
mili
baErak atnna)b,'ilr-iri"**' goii:.kltl
ibere(tir"divor
Bu ne perhiz'u" ""
fait""ti'iqtt"l I Kcl'iitltri'
tarihleri';H:,.;i'i,,1
",,", r",,,'ffi gi::,:'t,"rji,,ll., J,i #l,1Jili
Lav*t ve eLonomiltrine sahrP Duruud"
-".,:':;-""
ve moddetenll"* OO'"'-tt
gihi giirterivor ? Onlarr bize Eallen ve;#";; ; ;,ti' :tl.: "'"*
]"u "o,1";;'; ;:::t
Il"',"':::'ru
i:bizio yurduouzla' mu{tere K n'i""
""rr,gi
ra"
gdziiuiiz
. oi oadrgtnat;3 J;';iln;':,:llTilHi";;i-;;
arir,,a arma^L.. istivoruz?b1,i'ior,"i"r:r,l':''i',i";':;lJ";,,'*"1;r:i*i*:i*tl;
leri bile farz ve kabu[
",",,'i;'il;;i;, ""
<le bizden hig bir (edakArLfa katlanalrrol buradaFe'J,.^''.,'.ll
o.r"
siocal Tiirk'ffffi';;;-
beklcmiven Ktrrm Tatarlarrnrn veva 9rIerinin oenfaati var'
---4 tarafrmrzdan it'lik dizil,igtir'
(, ). f-), (-"-/ Ciimlelcr
11
-l
Bir diger yazrsroda aynr oouharrir $imal ve Krrrm Talarla-.
rrntn da Tiirk oldufunu iddia ederLen, yazrsrnrl*)
<Bize diigen vazife ise, bu
gibi
ayrrlrklara orani olaraL her<giin birlige dogru
yiirtoek
veayrrhk
giirenlere degil, birligicisteyenlere yardrm etoektir>.
ciimlesiyle bitiriyor. Ortada bu
birlili
istiyenler pek agrk giiriin.miiyor. Biz oi ? Muhakkak
ki
defil !.
$ioalve
Krrror Tatarlarr mr ? Onlar da deiil!
O halde kioe yardrm edeceL imigiz ? Sa-dece Zeki Velidi'lere, Mubarrem Feyzi Togay'lara ve hempalarrua mr ? Yoksa yabancr d:vletlere mi
I
Kioe ?..Bir an igin K,rrmlrlarrn, Kazauhlar'o, A zerbeycanhlarrn ve-
rairenin
lirodiki
hayat gartlarrndanve
devlet sistemierinden m€mouD olmadrhlarr farzr muhal kabul edilge bile bu iqi oedenbiz iizerimize alryoruz, varsrnlar Lendileri yrpsrnlar
!
Biziru onlar hesabtna diiLeceL kanrmrz, feda edilecek canloolz ce mahmrz yoL !.
3iitfin Tiirk ve Tatarlarr igine alacak bi.iyiik'fiirL
impara- torlufu ! .Yabancr devletlerin ve onlarrn TiirkiyedeLi ugaklannrn ina-
nrr gibi giirilodiikleri ve T0rk oilletioi inandrrmak istedikleri bu bam hayal kargrsrnda insan gayri ihtiyari Ciiahuriyet inkrl6br,
orz zamanrnda hilifet lagvedilirken saltanatla alAkadar ve binne-
tice yabancr devletlere hizmet eden miirteci ziirorelerin bir Tiirk halifeuin idaresi altroda
biitiin
isla@ Alemini birleqtirEek iqin sarfettihleri boguna gayretlerini hatrrLyor...O
zaman onlar is.Iiorlan bizim idaremiz altrna almak hayaliyle yagryorlardr, gio-
diLi
Tiirhg{lerde
l\ileqrutiyetten sooraki selefleti gibi biitfinTiirlleri
birlegtireceL rouazzambir
imparatorluk hayalinin pe- qindeler. FilhaLika bunlartam
@anasiyle aynr geyler defiildir.Fakat h6yle bir sergiizegte atrldrir takdirde TiirLiyem!z
igin
do- lecaL netice aynr olacaktrr.Bu
miioasebetle okuyucularrmrza,o vakit bu halife taraftarlarrna kargr Gazi Mustafa Kemalin s6y-
ledigi bir
iki
cfimleyi hqtrrlatmak isteriz rB6gle bir hdkfrmdartn ( halife namt qltnda bir hdkdmdartn
)
temini mevkii igin bir aoug Tfilkige halktnt hasr
oe
t()hsis et.mek, onu mahoeglemekigin tatbik olunagelen tedbirlerin en mdessiri olmaz mrydt ?(+ ).
Halifege, diinyaga meqdan okutmak oe
onu
umum is-(l Qmaralu mec- l{o.
(**) Nutuk, 7927 tabr,
25r "$imal ve Krtrm Tiirkleri Tatar mrdrrlar?,.
.ehif6.432-433,
15
ldm dmuruna tasarruf sahibi kt)mak fikrinde olanlar,
bu
oazi-legi galntz
Anddolu halkmdan de$il, onun sekizon
misli nii- Justan miirekkep olan bfrgdk istdm kiitleleriaden talep etmelidir.Ycni Tfirkigenin ae gent Tiirkige halknm, arhk.kend.i haqat lve
saadetinden bagka diiSd.necek bir $egi qoktur,., Bapkalanna verecek
bir zerresi kalmam9tr...(*
).
Bir an igin farzedelim, ki dedim, Tdrkige, meozuubahs oa-
zifegi kabul etsin.. B{)tiin dlemi islimt bir noktada teohid ederek seok ae idare etmek gag esine gdrdstn
rte
muoaflak dohi olsun ! Pek al6. ama, tahtz tabiiget ve idaremize almak istedilimiz milletler derlerte ki. bize bfryiik hizmetler oe muavenetler gaphntz, tegekkfrr ederiz. Fakat biz miistqkil kalmak istigoruz. istiktAl
ve
hdki-nigetimize kimsenin mtid.ahelesini muoaftk giirmeyiz
!
Biz kendi kendimizi sevk oe idarage muktediriz !<Ohalde Tiirkige halkntn bfrtfrn mesai L,e fedakdrltg sadece bir te5ekkdr oe dua almak igin mi ihtiyar olunacakttr ? >(*a S,
<Millete sunu da ihtdr
ettim ki,
kendimizi cihantn hdkimi zannetmek gafletiarttk
d.e@am etmemelidir. Hakiki meokimizi, dfrngarun {azigetini tantmamaktdki gafletle, gafillere ugmakla, mil.letimizi sfrrdkledilimiz fel1ketler getigir
!.
Bite bile agni faciagt devqm cttiremegia( +** 1,Milli lstikltl ravagrnda
ve
mtteakip yrllardafiirk
oilletine SuderliLetoiE olau Atattirk
tarafrndau siiyleneubu
vecizr6zler, sadece o zamaoki geniyeti, haLiksti aksettirmeL.le kal- maz, bugfln de derin bir gerqegi ifade etmektedir,
Bu
cfi,nleler iginde gegen isldm yerine TiirL kelimesi kullaorlacak olursa, panTiirList hareketin, biiyiiL
Tirk
ioparatorlugufikrinin
lralkrmrzigin
oe feci
bir mahiyet taErdrlror gdrterir. Bu sdzlere her hao-gi
bir ilivede bulunoak,de[erini
azalimaktan baqka bir geyeyard$laz.
Qhalde yabancrlar tarafrndan ye sadece Lendi menfaatlerine
[ir
alet olarak ortaya grkarrlanbu
Turancl, TiirLgii fikirlerin ruiirevviglerioe, TEIL milletinin en giir bir sesle soyliyecegi bir leL. qey vardrr r-
Efendiler, ne halt ediyorcunuz ?(-), (*-), (-*-) NutuL, 1917 rabr, s. 432-43tr.
t6
Nigin harp isterler!
tHarp zoruri ve hagali olmalt- d.v. Haga millet tehlil<ege ma- ruz ltalmad.i<.9a harp bir cina-
settir,. ATAT0RK
Harp tr raftarhlr rrkgrirfrn ayrrloaz
bir
pargasrdrr. Bugtn rr[.grhL iddiasrnr umumi politikasroa prensip olaraL kabul edem devlctler totaliter devletlerdir. Bu devletler tarafiodan rrkgrhlrnqG gibi bir oaLsatla grkauldrgrndao yuLatrda krsaca bahretnrig-
tih. ItLgr olan
bu devletler prenriplerinio tabii ve zaruri bir reticesi olrraL harp taraftarlrgr ile maddi, manevi bfitGo varlk- larrnr geferber el.oek suretiyle biitiio ceariyeti bir barp raL,inesi haline sokorya gayret :toiqler, rouvaffak da olouqlardrr. YiiLsek rrkrn!
diierlerioi idare iookinrnr kazanoasr, yiiksek orilletio di.ger afalr milletleri hakioiyeti altrna alabilmesi i9io, biriciL yol ve vds,i.a tab atiyle
hrrpltr
heor deistili
barbi. Ooun igio rrLgI- Lgrn bu devletletio ideolojilerine girmig cnmihio bir
uotur ol.oaer icap eder. lrkgrhgrn liderleri ve ofirevvicleri larafindan bu
oeoleletl:rde harpgrhk lebiode ciltlerle kitaplar yazrlmrg, hakiki edeLiyat yerioe hig bir edebl ve sanat kryueti ol;oryao utuazzam
bir harp edebiyatr yaralrlorqttr. Genglik mfiesseseleriode, oektep.
'lerdc tin rafta rrkgrhgr gdziiniiode bulundurao, Ortagafr andl.
.ran bir terbiye .isteni
tatbik
€dil@ektedir. Qocuk en kfig0k ya- grodan itibaren harpgr bir ruhla yetigtirilirlrLgr oluoca harpgr
oloak
da garttrr. Yoksa harp olsaaziarrLgrlrk hig bir
uani ifade
ctoiyenbog bir
siiz oloektan ileri .gcaeoezdi.Ef<irr umu.oiyeyi harp;rlrk tarafrnr gekelriloek
igin,
rtl.qi- {r!ro ideolojisioi yapan nazariyecileri ve onlarr takip cden digcr,Lrlco erbabr her firsatta harbin inrao tebiatiode Ecteut
bir
hss-lct ve oilletlerio
yagayabiloesi igin tabii bir zaruret olduguou, ,NOI. Salrifo 8, satrr 17 dc <Dr. Riza Nun yanlrqhhla 'Ziya Nur, dizilmigtir. Dtrcltiriz.
F. 2
t7
ictirrbr Lrbil oloadrlror, harplerin mcdeniyct gotirdifini, rrklarrr
ytLrelttifini
ve terfiyc ottilioi
iddia etoiglerdir. Bunlara g6reyuiode rahat rahat
ya;ryrn
vc kendi refahve
hayatrnr tcmiu igio ruth ve sfiLfin iginde, higLioreyc
zarar veroeden gahqanrillctlerc karl
agrlan istili vc tecaviizi herpler muLadderbir
pYdir.
Bizio mahut trkgtlartotzda da rynr gcyi gdriiyoruz. Onlar' deki rrkgr}k
likri
kcndilerioc ait orijinel bir bulug olmadrlr gibi' rrtrgrtrk prenribi TiirL rrkgrhirnrn kcndlne has adgahhes-bir huru-riy;ti
dcdelildir.
Bizio rrLgrlar da di$crleriniubu
lrururtakifitir
ve gtirtqlerioi aynen kullanor;lor, onlann r6ylediLlcriniclifi
eli{ine tekrarlamakten bogka bir qey yePormttltrdtr. Bizio rrlgr Tflrkgiilere giirede harp,
insaoibir
zarurettir, yaqamak igin Lizrmdrr.Bizdchi rtkgtlann fikriyatgrlarr araltnde gegiocn bir Peyaoi' Sefa vardrr, onu hcpioiz yazrlattndan taotrlz' Igtc,
nal0o
oektc' bln, mal&o hiihoeoig fikirlcrini bir graoofon plagr gibi tekrerle' Daktan balL. hig bir ley yaP@rveo bir mEtefekLir!"
"Hayat bir ofieadelcdir.' Harp,canlt oahl0klerrn cn alclidc' fonhsiyonudur'(*).
diyoret alelitliL harbi
canh mahldkuoyeorel, igoek
gibi t"Lfibit
ihtiyacr halindc gdstcriyor. En iocafh, cn mutedil drv- raodrlr zeranlards bilc "rulh ee berbi ayni qey olarah, gtisteri'rir, SirLag daola
kanlnikici
araundakii;tirlk,
heTcean vch..lcf bitligioi ortaden kaldrro ryac&irnr
'
s6yler(**.1'Ayo, iit
ti
Pcyaoi Safa'dao bagLa dilerbfitio
rrLgrlarda daciiriiriiz. Yalnrz diSorleri onun
gibi
igipebirez
fcbefc Aegnirifarr;trr"..k
tuoturaklt ciiolelerlc ifade edco'erler vc daha baya'ir
bir ifadeile
ve agrL rdylerlet. Meseli Eyuboglu M' Zeki isorin'io
birisi, sulhu cdrqr yrldrzh, igi Lof ve ruhlan, dioallarr uyul-hran
bir ruarlaval> aaYar(***).ttir digcr
fikir
kahraoaorda alelrtlik harbin
lflzum ve'zaruretioi hoealarr
gibi iloi[!)
bir tarzda isbata kalltlamaz*' dr, onlardan kaptrlrfiLir
krnotrlarilc a;a!r yuLerr eyrt tchcrlc'"neyi
yapar:
.(, Qrr-aralttNo.
(a*l Qmarald No.
(1+r) Cd[ Bdrn. S.
fE
:jE : (llim Larqrsrnde miiliyctgiliL,.
4E r 'Mllliyeteililtc iCcal,.
5 : (KtiktcD bir
driilihlil
l6zra,-(SayEltn incar,i otdutuou dtgiinocfte ycteiliLlc ravaE b6liiomez bir bfiriinliiktiir.
tcorelidir>{.).
,
Zateo uouoiyetle dffp[.,miye de liizuo yoLtur. sadece veri"rch emri yerine getirmek grrck..
Ayor yaveleri derece derece defiigeo ifadelerle fakat aynr
rcoL__ve boyoda btitfin riirkgtlcrde g6imek kabildir.
:la <Tfir! gengligi nasrl yetiEoeli ?r
Merel6 Nihal Adsrz da Qmaritt ruecnludErnrn 35,ci saynn.
baqrrir
ile yazlgr
bir hc-lfizuo yoLtur
Milli-Savaq
milll
davanrn-.- <Biyoloii bakrmrudan hayat bir sava{lrr. Tarih de hayatrn
<oillellcr arasrndahi garpr;oalarden ibatet oldtgunu ve mcdeni eyetio ilerileoerine
dc
ravaglarrn oebep oldr.ig,rnu kali olarak irbat ediy ot.r diyorOl
1:-:l
Krh9.imzasiyle, emaratti ntn 7,ci ray;srnda grtan, -Harp.. adlr bir yazrda da oiicadelcnin degipoez bi, L.ruo ol.zcyannamcde:
l:!:l ,".".
rrklarr arasrrdaki oiicadelenin-a.
f,..p
oUogo,.
l:111"
." biiy0k
mcdeniyetnikiti,rrif."i.;-;'6,aiii!l'"oyro
Dtvor.
(*) Gdk Bi;rii, SrJ[: 2, "Srvq vo iaerrhlr, Nuri Yegtr.
,
.. _, B-uCinkiiharp
bagladrgrndan bcri C0mhurreirioiz iroetrl1oou ttno heocn hcmen her- aul!u6d1
hari incanlL
igin birifct
ve oedeniyetitabrip edco bir .ti"iU"t
oi.r.i-!6sterildiSi[rldc bu
efendilerharli
medeniyeti nakledeo,-,.tif'uf
ren;
iyi
bir vacrta olaraL,r. ,ar.rl"
gtisteriyorlar.A*.-E"E-"-
ou,.uak lAzrodrr !
.-ro
I'Oo, tfirLgilcrin harplc.ilgili
biitiin yazrlarrna bir 96zf::i.::::l
otursak siiylcdikleiinin birbirioin"y", iia-"E"".,
r,ie:1'_,r,:"1* gdrreroredigini Cjrii_:i:. NireLim yinc .yn,
Id"-,
oyo, ,azr.ta bu oevzularla azgok iilfcti
buluoan vc yabancr dillcrdo::_,---::1. etrafinda grkan escrlcrden
bir
Lagrur oLumuq olan :_",-t:::0," oal0q yavelcrden biricioi daha teLraihyarak ,r Harp iyi rrElatl teoa rrklarden tefrik eder, rrLlarrteLiofil
ettirir, tasfiyc cdeo diyoi.__
Pcki aroa efncdiler,ulu
ortabir harptir
tutturmusrunuz tHargi harpten bahrediyorrunuz ? M0ccrrct of"r.f.-lr"lU]]t"ir"i
,"
Sghir*i
tayin edilocden nc aleyhtarhh,",
ao-t.l"il-ri,i .aif.,
Lllir. Harpterin