Tarım Araştırma Raporları-24

TARIM

ARAŞTIRMA RAPORLARI- 24

HARRAN OVASINA

ÖNEMLİ

VE YAYGIN TOPRAK

SERİLERİNİN

SULAMA

BAŞLAMADAN

ÖNCEKi STRÜKTÜR VE

İNFİL

TRASYON

ÖZELLİKLERİ

VE

ALKALİLEŞME

OLAS ILI KLARININ

BELİRLENMESİ

T.C.

BAŞBAKANLIK

GÜNEYDOCU ANADOLU PROJESI BÖLGE KALKlNMA IDARESI BAŞKANLICI

T.C.

BAŞBAKAN

LI K GÜNEYDOGU ANADOLU

PROJESİ

BÖLGE KALKlNMA

İDARESi BAŞKANLIGI

HARRAN OVASINA

ÖNEMLİ

VE YAYGIN TOPRAK

SERİLERİNİN

SULAMA

BAŞLAMADAN

ÖNCEKi STRÜKTÜR

VE iNFiLTRASYON

ÖZELLİKLERİ

VE

ALKALİLEŞME

OLASTLIKLARININ

BELİRLENMESİ

AWSTOS, 1993

İÇİNDEK

LER

ÖNSÖZ

ı. GİRİŞ

2. MATERYAL VE YÖNTEM

2.1. MATERYAL

2.2. YÖNTEM

3.

ARAŞTIRMA

BULGULARI VE SONU Ç

Ö N S Ö Z

Güneydo~u

Anadol u Bö l gesi 'nin sulamaya

açılmasıyla

ortaya

çıkacak tarımsal

potansiyelin en iyi

şekilde de~erlendirilmesini

temin etmek

amacıyla

GAP İdaresi Başkanlı9ı tarafından Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakü ltesi 'ne bir dizi

Tarımsal Araştırma

ve

Geliştirme Çalışması yaptırılmıştır.

Şanlıurfa-Akçakale

Koruklu m evkiinde tahsis ed il en 276

dekarlık

bir

Araştırma

I stasyonu

kurulması,

31 adet projeden

oluşan araştırma çalışmalarının

yürütü l - m esi, GAP Bölgesi' nde

Tarımsal

Konu

ı

arda V eri

Bankası Oluşturulması

ve Uzaktan

Algılama

Merkezi

Kurulması

olmak üzere dört

bileşenden oluşan

proje

çalışmaları

1987-1 992

yılları arasında yürütülmüştür.

Planl anan proje

çalışmaları

üç

aşamalı

olarak ele

alınmış

olup tamamlanan böl ümü, birinci

aşamayı oluşturan

Adaptasyon

Çalışmalarını

içermektedir . Proj e paketinin

araştırma çalışmalarından

bitkisel üretimle ilgili olanla r, Koru kl u mevkiinde kurulan

Araştırma İstasyonu'nda

hayvansal üret i mle ilgili olanl ar i se

TİGEM Ceylanpınar Tarım İşletmesi'ncle yüriitülmüştür.

Bu rapor , yürütü len alt proje l erle ilgili olarak saptanan il k

sonuçları

ortaya

koymaktadır.

Söz k onusu proje paketinin ikinci

aşaması

olan

yetiştirme

teknikleri ile ilg ili

araştırmal

ar, i 1 k

aşamada

elde ed i 1 en veril ere

ba~lı

ol ara k ve adaptasyonu

saptanmış

tür ve

çeşitlerle

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültes i 'ni n de

katkıları

ile yine Çukurova Üniver s ites i Ziraat Fakültesi

tarafından

1993-1996

yılları arasında

sürdürülece ktir.

ı. GiRIŞ

Kuru

tarım yapılan

alanlarda sulamaya geçilmes iyle mo nokültü r

tarım yerını

polikült ür

tarıma bırakacak

ve verimd e önemli

sayılabilecek artışlar sa~)lanacaktır.

Ancak

tarım alanlarının

sulanmaya

başlaması

il e berabe r

suların içerdi~i iyonların

uygun bir drenaj s i stemi i l e profi lden

uzaklaştınlamayan

bir b ölümü öze llikl e kurak ve

yarı-kurak

bö l ge l erde toprakta

birikıneye başlayacak

bu birik im

sulanıaya ba9lı

olarak tuzluluk ve

bazı

durumlarda da alkalili k

sorunlarını

ortaya

çıkarabilecektir. iyileştirildiklerinde

verimli

tarımsal

alan lar eld e edi l ebile n tuz lu ve alkal i

toprakların

dünyada ve ülkemizde

kapladıkları

alanlar hiçde küçümsenmeyecek rakamlara sahi ptir.

Harran

Ovası'nın

su lamaya

açılması

il e birlikte

tarımsal

uygulamalarda büyük bir ön emi olan infiltrasyon

hızında

da

de~işnıeler

beklenmektedir. Benzer

şekilde

olumsuz yönde etk il enebilecek bir

di~er

öneml i toprak

özelli~i

de toprak strüktürüdür .

Bu

çalışma

ile, sulama

başladıktan

sonra ileride

aynı

alanlarda

anılan

toprak özell iklerinin tekrar

saptanmasıyla, sulanıanın toprakları

ne derecede ve hangi do9 rultuda etkiledi9i ni belirleme

olana9ı

elde

edilmiş olacaktır.

Ayrıca,

Harran

Ovası

'nda

yaygın

olan 6

farklı

toprak seri sinde,

saptanması

güç olan

de9işebilir

sodyum

oranı

(ESR) ve

de9işebilir

sodyum yüzdesi(ESP) de9erlerinin ko l ay saplanabilen sodyum ad sarpsiyon

oranı

(SAR)

de~erlerinden hesaplanmalarına

ol anak verecek olan (ESR) ile (SAR)

arasındaki

matematiksel il i

ş

ki l eri dört fark

lı

tuz kon s ant ra syonunda deneysel

yolları

a saptamak ve bu

ilişkilerin katsayılarından

yararlanarak

toprakların alkalişme

e9ilimlerini belirl emek,

çalışmanın

bir di9er

amacını oluşturmuştur.

2. MATERYAL VE YÖNTEM 2.

ı.

Mat eryal

Araştırmada, çalışma alanında

sapta nan 25

farklı

toprak serisi içinde Harran

Ovası'nın yaklaşık%

80'ini kaplayan Harran , Akçakale,

Kısas,

Gürgelen,

Sırrın

ve Cepkenli seril eri

çalışma alanları

olarak

seçilmiştir. Araştırma

materya li olarak seçi len bu toprak seri l er inin he r birinde

farklı

yerlerde serilerin

yayılma alanları

ile

orantılı sayıda

olmak üzere toplam 23 profil çukuru

açılarak,

ge netik ho r i zon l ara göre toprak örnekleri

alınmıştır.

Araştırma alanı

içinde bulunan

Şanlıurfa'da sıcak

iklim

koşulları

hakimdir.

Kışlar ılık,

yazlar ise

sıcak

ve kurak geçmektedir . Bitki örtüsü yok denecek kadar

azdır

a ncak, do9u ve

batıdaki

yükseltilerde bodur a9açlar,

çalı, sütle~en,

meya n ve devedikeni gibi

kuraklı~a dayanıklı

bitkil e r yer

almaktadır.

Araştırma alanı

jeolojik

bakımdan

genellikle Pleistosen-Holosen alüviyallerinden

oluşmuştur.Alanı do9u-batı

ve kuzey yönlerinde Miyosen-Hosen

oluşukları

çevre l emekte ve bunlar

bazı

yerl erde

alanın

orta kesimleri ne do9ru

aşınmış

tepecikler

şeklinde uzanmaktadır.

2. 2. Yöntem

Araştırma

ma te r yalinde rutin anal izler ve strüktürle ilg ili

çalışmalar yapılırken,

örnek ar aziden

alındı9ı

anda

agregatları

bozmadan elle ufalanarak

tar l a neminde iken 8 mm'lik eleklerden geçirildikten sonra i çinde l aboratuvara

getirilmiş

ve hedeflenen amaçlara

kullanılmak

üzere alt örnek lere

ayrılmıştır.

Buna göre ;

1) 2 mm'lik eleklerden

geçirilmiş

toprak örneklerinde - Textür

- pH - Kireç

-Total çözünebilir tu zlar - Katyon

de~işim

kapasitesi - Degi

ş

ebi 1 ir katyon 1 ar - Organik madde

- Total azot

-SerbesT Fe ..tOtve

Alı,O.s

plastik bidonlar yönelik olarak

2) 1, l - 2, 4, ve 8 mm'lik eleklerden

geçirilmiş

toprak örneklerinde - Agregat stabilitesi

- Strükt ür stabil i te indek si - Sü span siyon

- Strükt ür indeks i

hesaplanmıştır.

İ n filtra syon testlerinde i se; çift silindirli, sabit su seviyeli infiltrometre- l er

kullanı'lını~Lır.

Uu

Lc~Ller,

yoldan ve

yerleşim

yerlerinden uzak, çat lak i çermeyen ve herhangi bi r bitkinin ekili -dikili

olmadıgı boş

arazi le rde

yapılmıştır.

Toprakların

al kalilik

durumları

i ncel e ni r ken,

araştırma alanından alınan

toprak örnekleri, tavalara serilerek, kurutma

odasında kurutulmuş,

daha sonra merdane il e ezilerek, bir bölümü 0.5

ınm,

diger bir bölümü i se 2 mm'lik eleklerden geçirilerek pl astik tarbalara

konmuştur.

ESR-S AR

ilişkilerinin

belirl enmes i

amacıyla,

4

farklı

tuz ko nsantrasyonun da ve herbir tuz konsantrasyonunda 6

farklı

SAR degerinde 24

farklı

çözelti

hazırlanmıştır.

D ört

farklı

tuz konsantrasyonunda yap

ıl

an denemeler sonucu he saplanan ES R ve S A R degerleri

arasındaki ilişkiler, doğrusal

regresyon analizleri ile i rdelenerek her bir toprak

örneği

için dört

ayrı

regresyon denklemi

hesaplanmıştır.

Denge çöz e lt i 1 eri nde yap

ıl

an sodyum ve ka 1 s i yum ana 1 iz deÇjerl eri nde n sodyum adsorpsiyon

oranı

(SAR) ve

değişebil

i r sodyum degerl eri (Nax ) ve katyon

değişim

kapasitesi deÇJerlerinden (KDK},

deÇJişebilir

sodyum

oranı aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır:

SAR = Na (me/1 ) 1 [Ca (mejl )/2H

ESR = Nax (mejlOOgr)/

(KDK-Na~)

(me /lOOgr) Na • = TNa- PvCoNa

TNa = Toprak örneklerinin amonyum asetat ile ekstrakte edilmesi ile e l de

edile n çözelt il erdeki to pl am sodyum kansantrasyonu

PvCoNa= Dengeye gelen toprak ör neklerinde adsorbe edilmemi

ş

sodyum konsantrasyonu.

Regresyon anali zl eri il e be li rlenen ESR- SAR

ilişkileri aşagıdaki bagıntıda

yerine kanarak ESP- SAR

ilişkisine dönüştürülmüştür.

ESP

=

(ESR X 100) / ( l+ESR)

Ayrıca

Gapon

degişim katsayısı

(Kg) degerleri, iyon

degişim

denklemi ne göre;

Kg = (Na " ) (Ca .. H 1 (Ca. H (Na • )

hesaplanmıştır.

3.

ARAŞTIRMA

BULGULARI VE SONUÇ

Harran

Ovası'ndaki yaygın

toprak seril erinin strüktür özellikleri ile ilgil i olarak

yapılan çalışmalarda;

strüktür üzer ine etkili olabil ecek toprak özellikl erinin önem dereces i veya

sırası, çalışılan

ser ilerin kend i içinde yüzey hor i zon 1

arı

nda

aynı

o 1 marnakl a beraber, organ i k madde yada C/N

oranı nı

n etki sinin ön plana

çıktıgı anlaşılmaktadır.

Diger taraft an, herbir ser i ye

ilişkin

tüm profillerin ve

horizenların

bir arada degerlendirmeye

alındıgı

durumda , organik madd e kil i çeriginin ön

sıralarda yeraldıgı anlaşılmaktadır. Ayrıca,

tüm serilerin bütü n

horizonlarına

ait veril erin toplu ca istatistiksel anali ze tabi

tutulması

sonucu, kirecin ön

sırada

yer

aldıgı,

bunu

sırasıyla

organik madde (C/ N

oranı) oranı,

Al203 ve degi

şebil

ir (Ca+Mg) 'un izledigi

göriilmektedir.Bunıın dışında degişebilir

sodyumun

degişik

serilerde

farklı

strOktUr parametrelerini etkiled i Çj i, ancak toplu deÇje rl end i rmede özellikl e agregat s tabilitesini

azalttıgı görülmüştür.

Alkalili k ile ilgili

çalışmalar:

- Tuz Kon santrasyonunun ESR- SAR

İl

i

ş

k i s i ne Etki s i:

Araştırmada kullanılan

topraklarda genellikl e çözeltilerin toplam tuz konsantra syonu

arttıkça

ESR-SAR

ilişkilerinin katsayıları

(Kg)

azalmıştır.

Bu azalma

bazı

toprakl arda

düzenı

i olarak görülürken, bir

kısmında düzenı

i

olmamıştır. Toprakların

Kg d egerl erin i n tuz konsantrasyonuna

farklı

tepk i göstermesi, büyük

olasılıkla

mineralojik

bileşimlerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Gerçe kten de tuz kon santrasyonunun

artması

il e ; Kg degerleri diizenl i olarak azalan

Kısas

seri s i A 12 ve H arran serisi B horizonunda smektit grubu kil mineralleri

baskın

iken, K g degerle ri düzenli olarak azalmayan Gürgelen seris i Bl ve Cepke nli seri s i B

horizonlarında

pol igorskit ve i ll it grubu kil mineralleri hakim

durumdadır.

Tuz konsantrasyonunun

artışına baglı

olarak Kg degerlerinin

azalması,

sulama suyu kalites ine

baglı

olarak

toprakların alkalileşme olasılıgı

konusunda bir fikir ve rmekted ir. Toprak uzun

yıllar aynı

suyla

sulandıgında

t oprak çözeltisinin

bileşimi

ile sulama s uy unu n

bileşimi aynı olacaktır.

Her hangi bi r sulama suyunun SAR degeri ne kada r yüksekse bu s u ile sul anacak olan topraklarda birikecek sodyum

miktarı dolayısıyla

ESR deger i o kadar yüksek

olacaktır.

Sulama suyunun SAR degeri kadar, toplam tuz konsantra syonu da

alkalileşme açısından

öneml i bir faktördür.

Aynı

SAR deg erlerinde, an cak

farklı

t opl am tuz

konsantrasyonundak i s ul

arı

a sul anan toprakl arda , suyun tuz konsantrasyonu

arttıkça

topraklarda

oluşturabilece9i

alkalili k

zararı

azalacak, buna

karşılık, aynı

SAR

de~erlerindeki

sulama

sularının

veya t oprak çözeltisinin toplam tu z konsantra syonu aza 1 d

ıkça

toprakl arda a 1 ka 1 i 1

eş

me görlil ebi 1 ecektir.

Tarımsal alanı arı

n

sulanmasında

SAR

de~eri

ve tuz konsantrasyonu

düşük

ol an kaliteli sulama

suları kullanılmaktadır.

Ancak, SAR

de~eri düşük

sulama suyu

bulunarnıyar

ve sulama zorunlu olarak görülüyorsa, top lam tuz konsantrasyonu yüksek olan sular sulama için bir noktaya kadar öneri lebili r. Çünkü alkal i

toprakların iyileştirilmesi

tuzlu

toprakların iyileştirilmesinden

daha zordur.

-Toprak Özellik l erinin ESR-SAR

ilişkisine

Etkis i :

Bu

araştırmada kullanılan toprakların

genel regresyon denklemlerinin

e~imleri

(Kg) 0.0054 ile 0.0130

arasında deÇjişmektedir.En

yüksek Kg

de~eri

Gürgelen serisi Ap horizonunda en

düşük

ise

Kısas

se risi A12 horizonunda

belirlenmiştir.

Araşt ı

rm ada ku ll an

ıl

an t oprakl

arı

n KDK'

ı

eri artt

ıkça

gene ll i kle Kg

de~erl

eri

düşmüştür.

örneÇjin Gürgelen seris i Ap horizonunun katyon

de~işim

kapasitesi 24.5 meflOOg ve Kg deÇjeri 0.0130 iken,

Kısas

serisi 1112 hori zonunun

KDK'sı

50.7 m ejlOOg ve Kg

de~eri

0.0054'dür.

Toprakların

organ i k madde içeriklerinin

artması

ile de Kg

de~erleri düşmektedir.

örne~in, Kısas

seris inde organik madde

içeri~i

Ap horizonunda, A12 horizonundan fazla iken , Kg deÇjeri Al2 horizonunda Ap horizonundan daha büyüktür. Bu

araştırmada kullanılan toprakların

ESR-SAR

ilişkileri

organik madde, katyo n

deÇjişim

kapa sites i ve yüzey yük

yo~unlu~u

gibi özellikler

tarafından etkilenmiş olmasına ra~men

bu özelliklerin Kg üzerindeki bireysel etkilerini izole etmek zordur.

Aynı

SAR ve tuz kon santrasyonundaki sularla sulanan

farklı

topraklardan; KDK, organik madde

içeri~i

ve yüzey yük

yoÇjunlu~u

fazla olanlarda sodyum birikimi göreeel i olarak

di~erlerinden

daha az

olacaktır.

-Toprakların Alkalileşme Olasılıkları:

Topraklarda ESR-SAR

ilişkilerinin

regresyon denklemlerinin

e~imleri

(Kg},

toprakların alkalileşmeye karşı e~ilimlerinin

bir gösterges i olarak

de~erlendirilebilir. Di~er

bir

deyişle,

herhangi bir

topraÇjın

Kg

de~eri

ne kadar büyük se, bel ir 1 i hi r S /IR de!) er i nde bu topraktak i ESR (ESP) de(Jeri de o kadar büyük

olacaktır.

Yapılan araştırmada

elde ed il en bulgular sonucu;

alkalileşme olasılı~ı

en yüksek olan

topraÇjın

Glirgelen seri s i

oldu~u

görülmektedir. Bunu

sırasıyla

Akçakal e ve

Sırrın

seri l eri izlemektedir.

Oi~er

serilerin regresyon denkl emlerinde kayma

de~erlerindeki de~işimler

belirl i bir

e~il

im göstermedikleri için bir

alkalileşme olasılı~ı sıralaması yapılamamıştır.Buna

kar

ş ılı

k, yüzeya lt

ı

hor i zon

ı arı

nda, gerek Kg

deÇıerl

eri nden, gerekse regresyon denkl emlerinden hesaplanan ESR (ESP)

değerlerine

göre

yapılan alkalile~me

olasılı ~ ı sıralamaları benzer olup, bu s ıralama Güraelen>Ak~akale>Cepken i>

Harran>Sırrın >Kısas şekli nde olmuştur. Bu s ıralamadan a görü l ü~ü gibi yüzey

altı horizonları bakımından alkalileşme olasılı~ı en yüksek olan Gürgel en

serisidir.

Toprakların alkalileşme olasılıklarının

belirlenmesinde,

topo~rafik yapıları

ve

konumları,

yüzey

altı katmanlarının

ge çirgenlikleri ve sulu

tarımda yetiştirilecek

bitki deseni gibi faktörler de etkilidir.

Toprak Serilerinin

Alkalileşme E~ilimi-İnfiltrasyon Hızı İlişkileri

ile

İlgili Çalı şma

lar:

Harran

Ovası topraklarında,

Akçakale ve Cepkenli seri l er ind eki

sınıra yakın

ESP

de~erleri dışında

tuzluk ve alkalilik

bakımından,

bugünkü durumuyla önemli bir sorun

olmadı~ı anlaşılmaktadır.

Araştırınayla

elde edilen bulgular , ovada yer alan

toprakların

birbirinden oldukça

farklı

infi 1 trasyon

hızları

na sahip

oldu~ıınu

göste rmekt ed ir .

Toprak serilerinin infiltrasyon

hızı

1.07-13.41 cm/saat

arasında degişmektedir.

Araştırmada

elde eaflen veriler- in a ikkate

alınmasıyla oluşturulan

infiltrasyon

hızı

ve

alkalileşme e~ilimi haritaları karşılaştırıldı~ında; İnfiltrasyon

hızı arının ~örecel i olarak düşi,i k oıdu~u serileri n ~Ce~kenl i, Gürgel en,

~kfakale) al alileşme egnTnilerinın yü se ol~ugu görülme te ir. Buna karşılık

ın

iltra syon

hızlarının

yükkek oldugu seriler e

(Sırrın-a,

Harran- a,

Kısas-a) alkalileşme

egilimleri

düşü

tür.

Alkal ileşmenin, infiltrasyon hızı üzerinde olumsuz etkil eri vardır. Örne~in;

yüksek ESP

de~erlerinin

infiltrasyon

hızını azalttıgı,

kil içerigi ve

şişme

derecesi

düşük

olan

toprakların

yüksek infiltrasyon

hızına

ve

düşük alkalileşme e~ilimine

sahip

oldu~u,

topraktak i

de~işebilir

sodyum

miktarının

fazla

olmasının

kil minerallerinde

şişme

ve dispersiyonu

artırdı~ı,

bunun da

yapının bozulmasına

ve infiltrasyon

hızının azalmasına

yol

açtı~ı

bilinmektedir.

Bu

araştırma, şu

anda bölge

topraklarının

büyük bir bölümünde

alkalileşme gerçekleşmiş

olmasa bile,

alkalileşme e~iliminin

yüksek

oldu~u

serilerde infiltrasyon h

ız ı

n

ı

n

diişiik

o 1

nı

as

ı

toprak yönet i mi nde çok d i k kat 1 i o 1 u nma s

ı

gcrektiöini giist:crmckt.cdir.

nıı !.oprakların

kötii yönetilmesi ile

başlatılacak

ol an bir

alkallle;irııe Lalerı

y<lrctc ll ula rak

dii~Uk oları

Inflllrasyon

hızının

daha

da

azalmasına

ve sorunun

boyutlarının

daha da büyümesine neden olabilecekti r .

N

t

1 / S!ll:OOO

Araştırma Alanının

Konumu lle Toprak örneklerinin

Alındığı

vn

inlillıasyoıı

ölçUmlarinin

yapıldıOı

yerler (Alkalilik denemeleri için toprak örnekleri

yalnızca @lle gösterilen noktalardan alınııııştır) .

t

N ı /3!ı7.000

1

) /

(

~·

r 1

\ (

\ 1

~

i

\ (

~

Harran

Ovası Topraklarının alkalliaşma eğilimi harll9sı

(13u harila arazinin

topo(Jraflk durumu dikkale

alınmadan yalnızca !oprakların

fiziko-kimyasal

özellikleri osas

alınarak hazırlanmıştır).

H

t

11 3~T.OOO

rı n Serisı (o)

·ı

1

'- . ..,.r"'"'

__i

·v;,')

-/ /

·~

/

.

1 /

i

(

~·

/ 1

\ (

\

1

'' \

\

\ (

~

Harran

Ovası Topra k larının

göreceli infilirasyon

lıızı hari l ası.

TARIMSAL

ARAŞTIRMA GELİŞTİRME

PROJ E ÇERÇEVESiNDE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

l. GAP B ölgesine Adapte Olabil ecek Şeftal

i,

Kayısı, Badem ve Nektarin

Çeşitlerinin Saptanması

2. GAP Bö l ges i nde

De~işik

Nar Ç

eş

itlerinin Adaptasyonu

3. Ül kemizde Y eti ş t i ricili 9i Yapılan Çilek Çe ş itl e rinin GAP Bölgesine Adaptasyonu

4. GAP B ölgesine Uygun Pikan Cevizi

Çeşitlerinin Saptanması

5.

Do~al

O l arak

Yetişen

Çok Yı

ll

ık Sog anl

ı-Yumrulu

ve Rizomlu Süs Bitkilerinin Tarl ad a Ü retim

Olanakları

6 . Sul

amanın

GAP

Alanı

nda Y ü kse k Verimli Sofralık ve Şaraplık Üzüm

Çeşitlerinin

Verim ve K alitel erine Etkisi

7 . GAP Bölg esind e Sebze

Yetiştiricil

i9inin

Geliştirilmesi

8. GAP B öl gesinde Yüksek Verimli Lif Teknolojik özellikleri üstün Pamuk

Çeşit

1 eri ni n Saptanmas

ı

9 . GAP Bö l gesinde Sul u

Koşullara

Uygun Yemlik ve

Biralık

Arpa

Çeşitl~rinin Saptanması

10. GAP Böl ges i ne Uygu n K olza

Çeş

itl

erinin Saptanması

ll. GAP Böl ge si ne U ygun Ayçiçegi

Çeş

itlerinin Sap

tanması

12. GAP B öl ges i nde Sulu

Koşullara

Uygun Ekmeklik ve

Makarnalık Bu~day Çeşitle­

ı

eri ni n Sapta nma s

ı

13. GAP Böl gesi nde Sulu Koşullar a Uygun Çeltik Çeşitlerinin

Saptanması

14 . GAP B ölgesinde Y em Bit kil eri Adaptasyonu

15 . GAP Bölgesinde Sul u Ko

şullarda

Yeti

ştirilebilecek

Yonca Çeşitlerinin

Saptanmas

ı

16. GAP B öl ges inde I. Ü r ün veya II. Ürün Olarak Yeti

ştirilebilecek

Sorghum Tür ve

Çeşitleri

ni n

Saptanması

17. GAP B ölges i nde I . veya II.Ürün Olarak Yeti

ştirilebilecek Mısır Çeşitlerinin Saptanması

18. H arran Ov

as

ı

Koş

ull

arında

Pamuk Sulamasında Sul ama

Aralıgı

ve Su Tük etimi nin Bel irl enmes i nde Açık Su Y üzeyi Buharlaşma

sından

Yararlanma Ol an akl

arı

19. Ha rran

Ovas

ı

Koş

ull

ar

ınd

a

Ayç içe~i

Tüketiminin Be lirlenınes inde Açık Su Ol an akl

arı

Sulamasında

Sul ama

Aralı~ı

ve Su

Yüzeyi Buhar

ı aşma

s

ı

ndan

Yararı

anma

20. Harran Ovası Koşullarında Su Yüzeyi (Class-A Pan) Buharlaşmasından Yararlanarak İkinci Ürün Soya İçin Sulama Programlar ının Geliştirilmesi 21. GAP Bölge s inde Pilot Bitki Koruma Kliniklerinin

Kurulması

22. GAP Bölgesinde Zirai Mücadele Politikas ı na E sas Teşk il Edecek Hastalık,

Zararlı

ve

Yabancı Otların Saptanması

23.

Mardin-Ceylanpınar Ovaları

Toprak

Kaynaklarının

T emel özellik v e

Da~ılımla­

rının

Belirlenmesi ve Ideal Arazi

Kullanım Planlarının Hazırlanması

24.

~arran Ovasında ör:ıemli

ve

Yaygın

Toprak Seril eri nin Sulama

Başlamadan

Onceki S trüktür ve Infiltrasyon özelli kle ri ve

Alkalileşme Olasılıklarının

Belirlenmesi

25 . GAP Bölgesinde Entansif Süt

Sı~ırcılığını Geliştirmek İçin

Uygul anabi l ecek Islah Organizasyon Modelleri

26. Kilis Tipi Güney

Sarı Kırmızı Sığırların Yayılış Alanları, Performansları

ve GAP Böl ges i i çin Bu

Sı~ırlardan

Yararlanma

Olanakları

27. GAP Bölgesinde

Yetiştirilen İvesilerin

Süt, Döl ve Et Verimler i nin

Islahında

E gzotik Irklardan Yararlanma

Olanakları

28 . GAP Bö lgesi nde

Çeşitli

Bal

Arısı Irklarının Performanslarının Saptanması

ve Bölgede Mevcut

Arı Irklarının

lsl ah

ı Olanakları

29. GAP Bölgesi nde Entan sif ve

Yarı

En tans if

KoşullardaHindi Yetiştiricili~i

30. GAP Bölgesinde Sulu

Koşullarda

Uygulanabilecek Ekim Nöbeti Si stemleri 31.

İkinci

Ürün Dane

Mısır Yetiştirmede Farklı

Toprak

İşleme

Yöntemlerini n

Teknik ve Ekonomik Yönden

Karşılaştırılması

32. Plastik Örtülü Seral arda Bitki Yetiştirme Ortamının Sa~lanması İ çi n I s ı örtüleri

İle

Neml endirme Sisteml erinin

Kullanılması

ve Enerji Deng esinin Belirlenmesi

33. GAP Bölgesinde

Tahıllar

ve Baklagiller Pazarlama

Yapısı

ve

Geliştirilmesi

34 . GAP Bölgesinde End üstri Bitkileri Pazarlama

Yapısı

ve

Geliştirilmesi

35 . GAP Bölge sinde Meyve ve Sebze Pazarlama

Yapısı

ve

Geliştirilmesi

36. GAP Bölgesi nde Hayvan sal Ürünl er Pazarlama

Yapısı

ve

Geliştirilmesi