Ortaçağ Felsefesi III
Erken Skolastik
Dönemin öne çıkan düşünürü Anselmus (1033-1109)’tur.
“Anlamak için inanıyorum”
Ontolojik delil ile Tanrı’nın varlığını kanıtlama girişimi
Yüksek Skolastik
Skolastiğin yükselme dönemini Aristotelesçilik sağlamıştır.
İslam filozoflarının etkisi göz ardı edilmemelidir.
Bonaventura (1221-1274), Brebantlı’lı Siger (1235-1281), Albertus Magnus
(Albert Le Grand) (1193-1280) öne çıkan isimlerdir.
Skolastiğin en önemli düşünürü ise Aquin’li Thomas (1225-1274)
Aquin’li Thomas
Yüksek Skolastik
Aquin’li Thomas
Sistemi günümüzde de Katolik Kilisesinin resmi felsefesidir.
Teolojik Risale (Summa theologica) en önemli eseridir.
«İnanayım diye biliyorum.»
Bilgi insana, vahye inanması için ön şartları hazırlar, insanı asıl aydınlatan da vahiydir.
“Bilim inanç tapınağının giriş holüdür; ancak bu girişi aydınlatabilir felsefe ile bilim.
Tapınağın asıl içini aydınlatan da, açınlamanın (vahyin) doğrularıdır.”
Aquin’li Thomas
Kozmolojik delillerle Tanrı’nın varlığını ispatlama yoluna girmiştir.
Tümeller tartışmasında da ılımlı realizmi savunmuştur.
Aristoteles’te olduğu gibi Thomas için de insan toplumsal bir varlıktır. Bu bakımdan devlet tabiî bir zorunluluktur; “Tanrı’nın istemiş olduğu bir kurumdur; dolayısıyla devletin başındakilere itaat bir ödevdir.
Geç Skolastik
Ockham’lı William
Duns Scotus
Roger Bacon
Geç Skolastik
Skolastiğin son dönemi, akıldan türeyen felsefe ile vahyin birbirinden tamamen ayrılmalarına kadar varmıştır.
Bu ayrılmada, son dönemin, tümeller
tartışmasında nominalizmi esas alması etkilidir.
Fransisken tarikatı hâkimdir.
Din ile dünya bilgisinin ayrılmasıyla bu dönem Rönesansa bir geçiş sağlamıştır.
Dönemin önemli isimleri: John Duns Scotus (1270-1308), Raimundo Lullo (1235-1315), Ockham’lı William (1300-1349), Roger Bacon (1214-1294)
Örnek quiz soruları
Aşağıdakilerden hangisi felsefenin ortaçağ boyunca kilisenin hizmetçisi konumunda olmasının
nedenlerinden biri değildir?
A) Jüstinyen 525'te felsefe okullarını kapatması.
B) Hakikatın din, tarafından verildiği, dolayısıyla onu aramanın müşriklik addedileceğine dair inanç.
C) Kilisenin yanılmaz olduğunun kabul edilmesi
D) Önceki felsefe okulları ve görüşleri arasında sonu gelmez tartışmalar
E) İnsanların dine olan ihtiyacı
Örnek quiz soruları
Ortaçağ felsefesinde bütün konuların dönüp dolaştığı iki ana eksen vardır.
Aşağıdakilerden hangisinde bu iki ana eksen doğru olarak verilmiştir?
A) Kilisenin yanılmazlığı ve Tanrının birliği
B) Tanrının birliği ve İsa'nın peygamberliği
C) Tümeller ve Tanrının kanıtlanması
D) Hakikat ve Tanrının birliği
E) Kilisenin üstünlüğü ve hakikat
Örnek quiz soruları
Hristiyanlık, M.S. 6 ila 15. yüzyıllar arasında
gerçekten hakim bir unsur olmuştur. Bu dönemin birinci yarısında Platonculuk, ikinci dönemde ise Aristotelesçilik etkin olmuştur.
Aşağıdakilerden hangi seçenek bu iki dönemin filozoflarını yansıtır?
A) Anselmus-Eurigene
B) Anselmus-Aquinas
C) Augustine-Jerome
D) Augustine-Philon
E) Eurigene-Plotinus
