• Sonuç bulunamadı

Araş. Gör. Dr. Efe Kurtdede Mineraller

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Araş. Gör. Dr. Efe Kurtdede Mineraller"

Copied!
12
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Mineraller

Araş. Gör. Dr. Efe Kurtdede

(2)

İnsan ve hayvan organizmasında varlığı tespit edilebilen çok sayıda kimyasal elementten yaklaşık 26’sı hayat için önemlidir.

Bunlardan dördü (C,H,O ve N) temel elementler olup canlı organizmaların kuruluşuna iştirak eder ve mineral madde olarak dikkate alınmazlar.

Kalsiyum, fosfor, sodyum, klor, potasyum, magnezyum ve kükürt makroelementler olarak bilinir ve C,H,O ve N ile birlikte canlı organizmaların % 99 undan fazlasını oluştururlar

Demir, iyot, bakır, mangan, çinko, kobalt, molibden, selenyum ise mikro elementler (ya da iz elementler) olarak sınıflandırılır.

(3)

MAKRO Mineraller: Kalsiyum, Fosfor, Sodyum, Magnezyum, Potasyum, Klor, Kükürt

MIKRO Mineraller: Demir, Çinko, Bakır, Kobalt, Iyot, Manganez, Molibden, Krom, Flor, Selenyum

(4)

Kontamine Toksik Elementler

Arsenik, alüminyum, kadmiyum, civa ve kurşun kontamine toksik elementler, krom, vanadyum, nikel, tin, silicon, flor ve arsenik yeni izelementler olarak sıralamada yerlerini alırlar.

Silikonun kemik mineralizasyonuna

Kromun ise perifer dokuların insuline olan duyarlılığının

Nikelin bitki üreaz enziminde, CH4 (metan) üreten bakterilerin ve

clostridiaların bazı variyeteleri için büyümede esansiyel olduğu bilinmektedir.

Kalay, arsenik, nikel ve vanadyumun iz miktarlarının genç ratların büyümelerinde gerekli olduğu bildirilmektedir.

(5)

Biyo-Elementler - Mineraller

Organizmada bulunuşları

Organizmada mineral tuzların bir kısmı hücre içi ortamda ve vücut sıvılarında tamamen çözünmüş halde (Na+, K+ gibi)

Asit-baz dengesinden

Ozmotik basıncı

İyonize olmamış formlar ya proteinlerle veya asit-alkollerle (sitrat gibi) ya da daha az miktarlarda olmak üzere iyonize olmamış tuzlar olarak organik anyonlarla bağlı halde, kompleksler şeklinde

bulunurlar.

(6)

Fe, Cu gibi metaller çok sayıda organik moleküllerle bilhassa azotlu olanlarla (histidin, glutation, piridoksin gibi) kompleks- ler (şelat) verirler ve insan ve hayvan organizmasında zar

geçirgenliği ve doku hassasiyetinde, sinir impulslarının

iletiminde, metabolizmada hormon ve enzim fonksiyonlarında büyüme ve üretim faaliyetlerinde ve canlının diğer hayati

fonksiyonlarını yerine getirmede önemli görevler üstlenirler.

Bazı bölgelerde Cu, F, Mn, Mo ve Se çiftlik ürünlerinde toksik sınırlarda olabilir.

(7)

Minerallerin önemi

İskelet gelişimi

Kasların yapısında bulunan lipid ve proteinlerin bileşenleri

Enzim sistemlerinin bileşeni (metalloenzim)

Ozmotik basıncın korunması

Tampon olarak görevleri

Yüksek süt üretimi

(8)

Enzimler Metal

Monoamin oksidaz Cu

Urikaz Cu

Sitokrom oksidaz Cu

NADH-dehidrogenaz Fe

Suksinat dehidrogenaz Fe

Aldehid oksidaz Fe, Mo

Piruvat karboksilaz Mn

Ksantin oksidaz Mo

Karbonik anhidraz Zn

Karboksi peptidaz A ve B Zn

Alkol dehidrogenaz Zn

Glutation peroksidaz Se

(9)

Makro - Mineraller

Mineral Fonksiyon

Kalsiyum Yapısal (kemik, diş, kıkırdak), Asit- Baz

dengesi, Vit-D, Haberleşme, Enzimler

Fosfor Yapısal (kemik, diş), ATP, Karbonhidratların, nükleik asitlerin, fosfo-proteinlerin,

fosfolipidlerin oksidasyonu

Magnezyum Kemik matriksi, diş, yumuşak dokular, değişik enzimler,

(10)

Mikro - Mineraller

Mineral Fonksiyon Demir Hb, O2 - CO2 taşıma

Çinko Çeşitli enzimler,

Bakır Hb, enzimler, melanin, yün, Seruloplazmin

Kobalt Vit B12,

Iyot Thyroid, T3,T4;

Manganez Enzimler, AA’ taşınımı Molibden Ksantin oksidaz,

Krom Glikoz Kullanımı Flor Diş, Kemik

Selenyum Se - AA’ler, Glutasyon peroksidaz

(11)

Yetersizlikler

Primer ve Sekonder Yetersizlikler

A. Primer yetersizlikler

1. Yörenin etkisi :

Çevresel ve iklimsel faktörler

toprak

iklim

2. Fertilizasyon ve toprağın ıslahı sonuçları

3. Bitkinin Oligoelement düzeyi

(12)

Yetersizlikler

B) Sekonder Yetersizlikler

Elementin sindirilebilirliğini düşüren nedenler

(hayvanın sindirim sisteminde bozukluk, elementin kimyasal formu;

Anti-nutrisyonel faktörler (fitat, okzalat, mimosine, gossypol)

Elementler arası metabolik interferans (Cu-Zn ; Cu-Fe ; Cu-Mo-S ; Ca- Cu gibi)

Gereksinim ve yetersizlik eşikleri: Mineral maddeye ve hayvan türüne, yaşına, cinsine, fizyolojik durumuna ve beslenme şekline, mevsime göre değişir.

Referanslar

Benzer Belgeler

bu gruplara aynı zamanda karbonil grubu veya aktif şeker grubu da denir) ve iskeletin geri kalan kısımında da çok miktarda hidroksil grubu eklenmiş halde bulunur.. Aldehit

• Sırasıyla amilodekstrin (menekşe), eritrodekstrin (kırmızı) ve akrodekstrin (renksiz, sadece iyotun kendi rengi hakim) safhalarından (kısmi hidroliz) sonra Fehling

Yağ asidi molekülünde karbon sayısı 6 dan az ise “kısa”, 6-10 arasında ise “orta” ve 12 ila daha fazla ise “uzun zincirli” yağ asidi olarak tekrar bir

• Çok düşük yoğunluklu lipoproteinler (Very Low Density Lipoproteins, VLDL) - yeni sentezlenmiş trigliseritleri karaciğerden yağ dokularına taşırlar. • Ara

• Katalizör olarak bir enzimin fonksiyonu, aktivasyon enerjisini düşürmek suretiyle bir reaksiyonun hızını artırmaktır. • Katalizör olarak bir enzimin fonksiyonu,

• Enzimle katalizlenen bir reaksiyonun ayırt edici özelliği, enzim üzerinde aktif merkez denen bir cep sınırları içinde meydana gelmesidir...

• Gereksinim ve yetersizlik eşikleri: Mineral maddeye ve hayvan türüne, yaşına, cinsine, fizyolojik durumuna ve beslenme şekline, mevsime

 Yetersizliğinde; Büyüme geriliği, sinir ve sindirim sistemi bozukluğu.  Fazlalığında; Bulantı, kusma, ishal, baş