Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun

(1)

2009-37 Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun

Ýstanbul, 05.07.2009

Sirküler Numarasý : Elit - 2009/37

Sirküler

5904 sayýlý "Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun"

1. Genel Açýklamalar:

03.07.2009 tarih ve 27277 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanmýþ olan 5904 Sayýlý Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanunla;

a. 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanunu'nda,

b. 5520 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanunu'nda,

c. 3065 sayýlý Katma Deðer Vergisi Kanunu'nda,

d. 4760 sayýlý Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda,

e. 488 sayýlý Damga Vergisi Kanunu'nda,

(2)

f. 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu'nda,

g. 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanun'da,

h. 5602 sayýlý Þans Oyunlarý Hâsýlatýndan Alýnan Vergi, Fon ve Paylarýn Düzenlenmesi Hakkýnda Kanun'da,

i. 5746 sayýlý Araþtýrma ve Geliþtirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkýnda Kanun'da,

j. 1606 sayýlý Bazý Dernek ve Kurumlarýn Bazý Vergilerden, Bütün Harç ve Resimlerden Muaf Tutulmasýna Ýliþkin Kanun'da,

k. 6762 sayýlý Türk Ticaret Kanunu'nda,

l. 7338 sayýlý Veraset ve Ýntikal Vergisi Kanunu'nda,

m. 1319 sayýlý Emlak Vergisi Kanunu'nda,

n. 6802 sayýlý Gider Vergileri Kanunu'nda, 1136 sayýlý Avukatlýk Kanunu'nda,

o. 3093 sayýlý Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu'nda,

p. 3568 sayýlý Serbest Muhasebeci Mali Müþavirlik ve Yeminli Mali Müþavirlik Kanunu'nda,

q. 2547 sayýlý Yükseköðretim Kanunu'nda,

r. 2918 sayýlý Karayollarý Trafik Kanunu'nda,

http://www.elitgrup.net Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir Üreten: 17 February, 2017, 05:16

(3)

s. 2919 sayýlý Kanun'da deðiþiklik yapýlmýþtýr.

Söz konusu kanunla ilgili olarak;

- Gelir Vergisi, - Kurumlar Vergisi,

- Vergi Usul Kanunu'nda yapýlan deðiþiklikler

Açýsýndan deðerlendirilmesi; bu sirkülerimizin konusunu oluþturmaktadýr.

2. Gelir Vergisi Kanunu'nda Yapýlmýþ Olan Deðiþiklikler:

5904 sayýlý ''Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun" ile Gelir Vergisi Kanunu'nda yapýlan deðiþiklikler hakkýndaki açýklamalarýmýz aþaðýda sunulmuþtur.

a. Ýþe Baþlatmama Tazminatlarý Gelir Vergisinden Müstesna Tutulmuþtur:

Bilindiði üzere iþe baþlatmama tazminatlarýnýn gelir vergisine tabi olup olmadýðýna iliþkin olarak, Maliye Bakanlýðý'nýn vermiþ olduðu farklý görüþler bulunmaktaydý. Nitekim maddenin gerekçesinde, iþe baþlatmama tazminatlarýnýn da gelir vergisinden istisna olduðu

hususuna açýklýk getirildiði belirtilerek, söz konusu tazminatlarýn mevcut düzenlemede de zaten gelir vergisinden istisna olduðu yönünde ifadelere yer verilmiþtir.

5904 sayýlý Kanunun 1'nci maddesi ile yapýlmýþ olan düzenlemeyle, Gelir Vergisi Kanunu'nun "Tazminat ve yardýmlarda" baþlýklý 25. maddesinin 1. Fýkrasýnýn 1 numaralý bendinde yer "ve iþsizlik sebepleriyle verilen tazminat" ibaresi "ve iþsizlik sebepleriyle (iþe baþlatmama tazminatý dahil) verilen tazminat" þeklinde deðiþtirilmiþtir.

Böylece, iþverenler tarafýndan ödenen iþe baþlatmama tazminatlarý gelir vergisinden müstesna tutulmuþtur.

Ayrýca, 5904 sayýlý Kanunun 4'ncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 77. maddeyle maddenin yürürlüðe girdiði tarihten önceki dönemlerle ilgili olarak 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 21. maddesi uyarýnca iþverenlerce iþçiye ödenen iþe baþlatmama tazminatlarýnýn, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmayacaðý belirtilmiþtir.

(4)

Öte yandan, ayný madde uyarýnca, anýlan dönemlere iliþkin iþe baþlatmama tazminatlarý gelir vergisi kesintisine tabi tutulmuþ olan yükümlülerin;

- Tarha yetkili vergi dairelerine baþvurmalarý, - Dava açmamalarý,

- Açýlmýþ davalardan vazgeçmeleri

Þartýyla, tahsil edilen gelir vergisi, Vergi Usul Kanunu'nun düzeltmeye iliþkin hükümleri uyarýnca red ve iade edilecektir. Madde uyarýnca, gelir vergisinin red ve iadesine iliþkin usul ve esaslarý belirlemeye Maliye Bakanlýðý yetkili kýlýnmýþtýr.

Bu deðiþiklik, 03.07.2009 tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

b. Asgari Geçim Ýndirimi:

5904 sayýlý Kanun'un 2. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu'nun 32. maddesine, 4. fýkradan sonra gelmek üzere "Ücretlerin

vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulandýktan sonra, varsa teþvik amaçlý diðer indirim ve istisnalar dikkate alýnýr." hükmü eklenmiþtir.

Eklenen fýkra hükmü ile teþvik kapsamýndaki iþyerlerinde çalýþanlarýn asgari geçim indiriminden ne þekilde yararlanacaklarý hususuna açýklýk getirilmiþtir. Buna göre, gelir vergisi stopajý teþviki öngörülen yerlerde ücretli olarak çalýþanlarýn ücret gelirleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, öncelikle asgari geçim indirimi uygulanacak; sonra kalan tutar indirim ve istisna uygulamasýnda dikkate

alýnacaktýr.

Bu Düzenleme 1 Ocak 2009 tarihinden geçerli olmak üzere, 03.07.2009 tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

c. Türkiye Kýzýlay Derneði'ne Yapýlan Nakdi Baðýþlar:

Gelir Vergisi Kanunu'nun "Diðer Ýndirimler" baþlýklý 89. maddesinin 1. fýkrasýna 11 numaralý bent eklenerek iktisadi iþletmeleri

hariç, Türkiye Kýzýlay Derneði'ne makbuz karþýlýðý yapýlan nakdi baðýþ ve yardýmlarýn tamamýnýn, beyan edilen gelirlerden indirilebilmesi

(5)

imkâný saðlanmaktadýr.

Düzenleme 03.07.2009 tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

3. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Yapýlmýþ Olan Deðiþiklikler:

a. KOBÝ Birleþmeleri:

5904 sayýlý Kanun"un 7. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 5. Madde ile Küçük ve Orta Büyüklükteki Ýþletmelerin (KOBÝ) birleþmelerine iliþkin özel düzenleme yapýlmýþtýr.

Bu düzenleme ile;

- Þ KOBÝ'lerin mali yapýlarýný güçlendirmek, - Þ Ölçek verimliliði saðlamak,

- Þ Rekabet ortamýna uyum kapasitelerini güçlendirmek, - Þ Ýstihdam düzeylerini artýrmak ya da

- Þ Ýstihdam düzeylerini korumak

Amacýyla Kobi birleþmelerini vergi yoluyla teþvik edilmesi hedeflenmiþtir.

i. Birleþme;

Tam mükellef iki veya daha fazla KOBÝ'nin Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 18. maddesi uyarýnca birleþerek yeni bir anonim

þirket oluþturmalarýný ya da tam mükellef bir veya birkaç KOBÝ'nin tam mükellef olan ve anonim þirket statüsündeki diðer bir KOBÝ'ye devrolunmasýdýr.

(6)

ii. Kobi Tanýmý:

5904 Sayýlý Kanunda, "Kobi" sayýlan iþletmeler tanýmlanmýþtýr. Buna göre, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kurulmuþ olup;

- 2008 yýlýnýn Aralýk ayýna iliþkin olarak verilen sigorta bildirgesine göre 10 ila 250 iþçi çalýþtýran, - 2008 hesap döneminin sonu itibarýyla

- Yýllýk net satýþlar toplamý 25 milyon Türk Lirasý'ný geçmeyen veya - Aktif toplamý 25 milyon Türk Lirasý'ndan az olan ticari

Ýþletmeler, Küçük ve Orta Büyüklükteki Ýþletme kabul edilmektedir.10 ila 250 iþçi çalýþtýran iþletmelerden, net satýþ veya aktif toplamýnýn herhangi birisinin 25 milyon Türk Lirasý'ndan az olmasý, kobi olarak kabul edilebilmeleri için yeterlidir.

iii. Gelir Vergisi Yükümlülerinin Durumu:

5904 Sayýlý Kanun ile yapýlan düzenleme Kurumlar Vergisi Kanunu'na geçici 5. madde eklemek suretiyle gerçekleþtirilmiþ olsa da, Kobi birleþmelerine iliþkin teþvikten KOBÝ tanýmý kapsamýna giren gelir vergisi mükellefleri de yararlanabilecektir. Gelir vergisi mükelleflerinden, Gelir Vergisi Kanunu'nun 81. maddesinde aranan þartlarý (deðerleme hükümleri hariç) saðlayanlar, bu madde hükümlerinden yararlanabileceklerdir.

Gelir Vergisi Kanunu'nun "Vergilendirilmeyecek deðer artýþ kazançlarý" baþlýklý 81. maddesinde aþaðýda yazýlý hallerde deðer artýþ kazancý hesaplanmayacaðý ve vergilendirilmeyeceði hükmü yer almaktadýr.

1. Ferdi bir iþletmenin sahibinin ölümü halinde, kanunî mirasçýlar tarafýndan iþletmenin faaliyetine devam olunmasý ve mirasçýlar tarafýndan iþletmeye dahil iktisadî kýymetlerin kayýtlý deðerleriyle (bilanço esasýna göre defter tutuluyorsa bilançonun aktif ve pasifiyle bütün halinde) aynen devir alýnmasý.

2. Kazancý bilanço esasýna göre tespit edilen ferdi bir iþletmenin bilançosunun bir sermaye þirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunmasý, devir alan þirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi iþletmenin sahip veya sahiplerinin þirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarýnda ortaklýk payý almasý (Bu ortaklýk payýný temsil eden hisse senetlerinin nama yazýlý olmasý þarttýr.).

(7)

3. Kollektif ve adi komandit þirketlerin bu maddenin (2) numaralý bendinde yazýlý þartlar dahilinde nev'i deðiþtirerek sermaye

þirketi haline dönüþmesi (Kollektif ve adi komandit þirketlerin þekil deðiþtirerek anonim þirket haline dönüþmesi halinde þekil deðiþtiren kollektif ve adi komandit þirketlerin ortaklarýnýn anonim þirketteki ortaklýk paylarýný gösteren hisse senetlerinin nama yazýlý olmasý þarttýr.)."

iv. Kobi Birleþmelerinde Kurumlar Vergisi Ýstisnasý:

5904 Sayýlý Kanun'un geçici 5. maddesi uyarýnca, Kobi'lerin 31 Aralýk 2009 tarihine kadar yapýlan birleþmelerinde;

1. Birleþilen kurum tarafýndan münfesih kurumun birleþme tarihindeki sabit kýymetlerinin rayiç bedelle, diðer kýymetlerinin ise Vergi Usul Kanunu'nun deðerleme hükümlerine göre deðerlemek suretiyle bir bütün halinde devralýnmasý ve bilânçosuna kaydedilmesi,

2. Birleþmeden doðan kazançlarýn tamamýnýn birleþme tarihi itibarýyla birleþilen þirketin sermayesine eklenmesi,

3. Birleþilen kurumun, münfesih kurumun tahakkuk etmiþ ve edecek vergi borçlarýný ödeyeceðini ve diðer ödevlerini yerine getireceðini; münfesih kurumun, birleþmenin Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edildiði tarihten itibaren otuz gün içinde birleþme nedeniyle vereceði kurumlar vergisi beyannamesine ekli bir taahhütnameyle taahhüt etmesi

4. Birleþme sonrasýnda üç yýl süreyle aylýk ortalama bazda birleþilen kurum ile münfesih kurum tarafýndan, 1 Nisan 2009 tarihinden önce verilen son aya iliþkin sigorta bildirgelerine göre istihdam edilenlerin toplamýndan az olmamak üzere aylýk istihdam

saðlanmasý,

Þartlarýyla, birleþme iþlemlerinden doðan kazançlar kurumlar vergisinden istisna olacaktýr.

v. Ýndirimli Kurumlar Vergisi Uygulamasý:

31 Aralýk 2009 tarihine kadar gerçekleþtirilen birleþmelerde, sadece birleþme iþlemlerinden doðan kazancýn kurumlar vergisinden istisna edilmesi uygulamasý söz konusu deðildir. Bunun yanýnda geçici 5. maddenin 2. fýkrasý uyarýnca, hem birleþme nedeniyle infisah eden, hem de birleþilen kurum için geçerli olan indirimli kurumlar vergisi uygulamasý getirilmektedir. Buna göre;

- Birleþme nedeniyle infisah eden kurumun, birleþme tarihinde sona eren hesap döneminde elde ettiði kazançlarý,

- Birleþilen kurumun birleþme iþleminin gerçekleþtiði hesap dönemi dahil olmak üzere, üç hesap döneminde elde ettiði kazançlarýna,

(8)

indirimli kurumlar vergisi uygulanacaktýr. Kanunda, uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oraný tespit edilmemiþ;

ancak,Bakanlar Kurulu'na yetki verilmiþtir. Bakanlar Kurulu kurumlar vergisi oranýný % 75'e kadar indirimli olarak uygulatabilecektir.

vi. Tasfiye, Devir Ve Birleþme Ýle Sermaye Azaltýlmasý:

Birleþilen kurumun; indirimli kurumlar vergisi uygulamasýnýn sona erdiði yýlý izleyen üçüncü yýlýn sonuna kadar, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 18. ve 19. maddelerine göre birleþme, devir, bölünme ve hisse deðiþimi iþlemlerine tabi tutulmasý, tasfiye edilmesi veya sermaye azaltýmýnda bulunmasý halinde, birleþmeden dolayý istisna edilen ya da indirimli oran uygulamasý nedeniyle zamanýnda tahakkuk ettirilmeyen vergiler, gecikme faizi ile birlikte birleþilen kurumdan tahsil edilecektir. Bu uygulamanýn geçerli olduðu 31 Aralýk 2009 tarihine kadar KOBÝ'lerin kendi aralarýnda yapacaklarý birleþmeler bu kapsamda

deðerlendirilmeyecektir.

vii. Geçmiþ Yýl Zararlarý:

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Zarar mahsubu" baþlýklý 9. maddesinin 1. fýkrasýnda kurumlar vergisi matrahýnýn tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesinde her yýla iliþkin tutarlar ayrý ayrý gösterilmek þartýyla maddede belirtilen zararlarýn indirim

konusu yapýlabileceði hükmü yer almaktadýr. Bu fýkranýn (a) bendinde ise beþ yýldan fazla nakledilmemek þartýyla geçmiþ yýllarýn beyannamelerinde yer alan zararlarýn mahsup edilebileceði belirtildikten sonra, devir ve tam bölünme hallerinde zarar

mahsubu hakkýndaki hükümlere yer verilmiþtir. Buna göre kanunun 20. maddesinin 1. fýkrasý çerçevesinde devralýnan kurumlarýn devir tarihi itibarýyla öz sermaye tutarýný geçmeyen zararlarýnýn indirilmesinde aþaðýdaki þartlarýn ayrýca aranmasý gerekmektedir.

- Son beþ yýla iliþkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiþ olmasý,

- Devralýnan kurumun faaliyetine devir veya bölünmenin meydana geldiði hesap döneminden itibaren en az beþ yýl süreyle devam edilmesi.

5904 sayýlý kanunun 7. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 5. maddenin 5. fýkrasýnda ise bu madde

uyarýnca gerçekleþtirilecek olan birleþmelerde, birleþen kurumlarýn birleþme tarihi itibariyle özsermaye tutarýný geçmeyen zararlarýnýn mahsup edilebileceði hükmüne yer verilmiþtir. Ancak maddenin devamýnda, bu mahsubun yapýlabilmesi için KVK'nýn yukarýda yer verilen 9. maddesinin 1. fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen þartlarýn da aranmasý gerektiði hükmü yer almaktadýr.

viii. Amortismanlar :

Münfesih kurumdan devralýnan amortismana tabi iktisadi kýymetlerin amortisman uygulamasý konusunda geçici 5. maddenin

(9)

6. fýkrasýnda açýklamalar yapýlmýþtýr. Buna göre devralýnan amortismana tabi iktisadi kýymetlerin faydalý ömürleri dikkate alýnarak, münfesih kurumdaki kayýtlý deðerleri üzerinden, kalan süre için amortisman ayrýlabilecektir.

ix. Devralýnan Varlýklarýn Satýþý ve Satýþ Zararlarýnýn Ýndirimi:

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin 1. fýkrasýnýn (e) bendinde, kurumlarýn, en az iki tam yýl süreyle aktiflerinde yer

alan taþýnmazlar ve iþtirak hisseleri ile ayný süreyle sahip olduklarý kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarýnýn satýþýndan doðan kazançlarýnýn % 75'lik kýsmýnýn kurumlar vergisinden istisna olduðu hükmü yer almaktadýr. Maddenin devamýnda ise bu istisnadan yararlanabilmenin diðer koþullarý sayýlmaktadýr.

5904 Sayýlý Kanun kapsamýnda gerçekleþtirilen birleþme suretiyle devralýnan taþýnmazlar, iþtirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarýnýn, indirimli kurumlar vergisi uygulanan hesap dönemlerinde satýþý halinde, yukarýda belirtilen

istisnadan (KVK 5/1-e) yararlanýlamayacaðý geçici 5. maddenin 8. fýkrasýnda hüküm altýna alýnmýþtýr. Bunun yanýnda birleþilen kurum tarafýndan devralýnan varlýklarýn, devir bedelinden düþük bir bedelle satýlmasý durumunda oluþan zararlar da, birleþilen kurumun kurumlar vergisi matrahýnýn tespitinde indirim konusu yapýlamayacaktýr.

x. Katma Deðer Vergisi:

Katma Deðer Vergisi Kanunu'nun 17. maddesinin "Diðer Ýstisnalar" baþlýklý 4. fýkrasýnýn (c) bendi uyarýnca, Gelir Vergisi Kanunu'nun 81. maddesinde belirtilen iþlemler ile Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre yapýlan devir ve bölünme iþlemleri KDV'den istisnadýr. Maddenin devamýnda ise bu kapsamda vergiden istisna edilen iþlemler bakýmýndan Katma Deðer Vergisi

Kanunu'nun 30. maddesinin (a) bendi hükmünün uygulanmayacaðý iþlem sonunda faaliyetini býrakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergilerin, faaliyete baþlayan veya devir ve bölünme sonrasýnda devredilen veya bölünen kurumlarýn varlýklarýný devralan mükellefler tarafýndan mükerrer indirime yol açmayacak þekilde indirim konusu yapýlabileceði hükmüne yer verilmiþtir.

5904 sayýlý kanun kapsamýnda gerçekleþtirilen birleþmeler de Katma Deðer Vergisi Kanunu bakýmýndan, Gelir Vergisi Kanunu'nun 81. maddesinde belirtilen iþlemler ile bu Kanuna göre yapýlan devir ve bölünme iþlemleri gibi deðerlendirilecektir.

xi. Sadece Teþviklerden Yararlanmak Ýçin Ýliþkili Kiþilerle Yapýlan Ýþlemler:

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 13. maddesinde, transfer fiyatlandýrmasý yoluyla örtülü kazanç daðýtýmýna iliþkin hüküm yer almaktadýr.

Bu maddenin 2. fýkrasýnda "iliþkili kiþi" kavramý; "kurumlarýn kendi ortaklarý, kurumlarýn veya ortaklarýnýn ilgili bulunduðu gerçek kiþi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakýmýndan doðrudan veya dolaylý olarak baðlý bulunduðu ya da nüfuzu altýnda bulundurduðu gerçek kiþi veya kurumlarý ifade eder. Ortaklarýn eþleri, ortaklarýn veya eþlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece

dahil yansoy hýsýmlarý ve kayýn hýsýmlarý da iliþkili kiþi sayýlýr. Kazancýn elde edildiði ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattýðý vergilendirme kapasitesi ile ayný düzeyde bir vergilendirme imkaný saðlayýp saðlamadýðý ve bilgi deðiþimi hususunun göz önünde

bulundurulmasý suretiyle Bakanlar Kurulu'nca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kiþilerle yapýlmýþ tüm iþlemler, iliþkili kiþilerle yapýlmýþ sayýlýr." þeklinde tanýmlanmýþtýr.

(10)

5904 Sayýlý Kanun'un geçici 2. maddesinin 1. fýkrasýnýn (c) bendinde, geçici 5. maddede düzenlenen KOBÝ birleþmesi uygulamasýna iliþkin olarak, birleþen veya birleþilen þirketlere, yukarýdaki taným kapsamýnda iliþkili kiþi sayýlanlar tarafýndan istihdamýn veya faaliyetin kaydýrýlmasý gibi sadece teþviklerden yararlanmak amacýyla yapýlan iþlemlerin bulunmasý halinde, anýlan maddedeki teþviklerden yararlanýlamayacaðý hükmü konulmuþtur.

xii. Yürürlük:

b. Baðýþ Ve Yardýmlar:

i. Türkiye Kýzýlay Derneði'ne Yapýlan Baðýþlar

Bilindiði üzere, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10/1'inci. maddesinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrýca gösterilmek þartýyla, kurum kazancýndan maddede sayýlan indirimlerin yapýlacaðý belirtilmiþtir. KVK'nun 10/1-c bendinde, Bakanlar

Kurulu'nca vergi muafiyeti tanýnan vakýflara ve kamu yararýna çalýþan derneklere makbuz karþýlýðýnda yapýlan baðýþ ve yardýmlarýn toplamýnýn o yýla ait kurum kazancýnýn % 5'ine kadar olan kýsmýnýn kurum kazancýndan indirilebileceði açýklanmýþtýr. Bu çerçevede, kamuya yararlý sayýlan dernekler arasýnda yer alan Türkiye Kýzýlay Derneði'ne yapýlan baðýþlarýn ancak % 5'lik kýsmýnýn kurum kazancýndan indirilmesi mümkün bulunmaktaydý..

5904 Sayýlý Kanunun 5. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Diðer Ýndirimler" baþlýklý 10. maddesinin 1. fýkrasýna (f) bendi eklenmiþtir. Bu deðiþiklikle, Türkiye Kýzýlay Derneði'ne makbuz karþýlýðý yapýlan nakdi baðýþ ve yardýmlarýn tamamý, beyan edilen gelirlerden indirilebilinecektir. Ancak, düzenleme nakdi olarak yapýlan baðýþ ve yardýmlar için geçerli olduðundan, ayni olarak

yapýlacak baðýþlarýn kazancýn % 5'ini geçmeyen kýsmý indirim konusu yapýlabilecektir. Öte yandan, Türkiye Kýzýlay Derneði'ne baðlý iktisadi iþletmelere yapýlan baðýþ ve yardýmlarýn indirilmesi söz konusu deðildir,

ii. Üniversitelere Yapýlan Baðýþlar:

2547 sayýlý Yükseköðretim Kanunu'nun 56. maddesinin 1. fýkrasýnýn (b) bendinde, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafýndan üniversitelere ve ileri teknoloji enstitülerine makbuz karþýlýðýnda yapýlan nakdi baðýþlarýn, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarý hükümlerine göre yýllýk beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancýndan indirilebileceði hükmü yer almaktaydý. Bu çerçevede, kurumlar vergisi mükellefleri tarafýndan üniversitelere ve ileri teknoloji enstitülerine makbuz karþýlýðýnda ve sadece nakdi olarak yapýlan baðýþlar kurum kazancýndan indirilmekteydi.

5904 Sayýlý Kanunun 39. maddesinin 2. fýkrasý ile Yükseköðretim Kanununun 56. maddesinin 1. fýkrasýnýn (b) bendinde yer alan

"nakdi" ibaresi madde metninden çýkarýlmýþtýr. Bu deðiþiklikle, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafýndan üniversitelere ve ileri

(11)

teknoloji enstitülerine makbuz karþýlýðýnda yapýlan nakdi ve ayni baðýþlar gelir vergisi mükellefleri tarafýndan yýllýk beyanname ile bildirilecek gelirlerden, kurumlar vergisi mükellefleri tarafýndan da kurum kazancýndan indirilebilecektir.

Bu düzenlemeler, 03.07.2009 tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

iii. Tasfiye Ýþlemlerinde Sorumluluk:

Tasfiye iþlemleri Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 17. maddesinde açýklanmýþtýr. 5904 Sayýlý Kanunun 6. maddesi ile KVK 17.

maddenin 8. fýkrasýndan sonra gelmek üzere 9. fýkra eklenmiþtir. Buna göre tasfiye edilerek tüzel kiþiliði ticaret sicilinden silinmiþ olan mükelleflerin tasfiye öncesi ve tasfiye dönemlerine iliþkin olarak salýnacak her türlü vergi tarhiyatý ve kesilecek cezalar, müteselsilen sorumlu olmak üzere; tasfiye öncesi dönemler için kanuni temsilcilerden, tasfiye dönemi için ise tasfiye

memurlarýndan herhangi biri adýna yapýlacaktýr. Limited þirket ortaklarý, tasfiye öncesi dönemlerle ilgili bu kapsamda doðacak amme alacaklarýndan þirkete koyduklarý sermaye hisseleri oranýnda sorumlu olacaklar, bu fýkra uyarýnca tasfiye memurlarýnýn sorumluluðu ise tasfiye sonucu daðýtýlan tutarla sýnýrlý olacaktýr.

Diðer taraftan 5904 Sayýlý Kanunun 7. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'na geçici 6. madde eklenmiþtir. Buna göre söz

konusu geçici maddenin yürürlük tarihinden önce yapýlan her türlü vergi tarhiyatý ve kesilen cezalar için yukarýdaki hükmün uygulanmasý söz konusu olmayacaktýr.

c. 5838 Sayýlý Kanun Kapsamýnda Teþvik Belgeli Yatýrýmlarda Ýndirimli Kurumlar Vergisi Oraný Uygulamasý:

5838 sayýlý Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/A maddesi ile yatýrýmlarýn teþvik edilmesine yönelik olarak, indirimli kurumlar vergisi oraný uygulamasý getirilmiþtir. Buna göre Kanunda sayýlan sektörlerde (finans, sigortacýlýk....) yapýlan

yatýrýmlar hariç olmak üzere, Hazine Müsteþarlýðý tarafýndan teþvik belgesine baðlanan yatýrýmlardan elde edilen kazançlar, yatýrýmýn kýsmen veya tamamen iþletilmesine baþlanýlan hesap döneminden itibaren yatýrýma katký tutarýna ulaþýncaya kadar indirimli

oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktýr.

Sözü geçen kanun ile getirilen düzenlemede yatýrýma katký tutarý ve oranýndan ne anlaþýlmasý gerektiði konusunda açýklamalar yapýlmýþtýr. Buna göre yatýrýma katký tutarý yatýrýmlarýn, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla Devletçe karþýlanacak kýsmýný göstermekte, bu tutarýn yapýlan toplam yatýrýma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise

"yatýrýma katký oraný"ný ifade etmektedir.

5838 sayýlý Kanun'da Bakanlar Kurulu'na, istatistiki bölge birimleri sýnýflandýrmasý ile kiþi baþýna düþen milli gelir ve sosyo-ekonomik geliþmiþlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandýrmaya ve gruplar itibariyle teþvik edilecek sektörleri ve bunlara iliþkin yatýrým ve istihdam büyüklüklerini belirleme yetkisi verilmiþtir. Kanunda ayrýca Bakanlar Kurulu'na her bir il grubu için % 25'i,

(12)

5838 Sayýlý Kanun, 28 Þubat 2009 tarihli Resmi Gazete'de (mükerrer) yayýmlanmýþ ve bu hüküm yayým tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

Hükümet tarafýndan 4 Haziran 2009 tarihinde, temel amacý yeni yatýrýmlarý teþvik etmek ve bölgesel geliþmiþlik farklarýný azaltmak olan teþvik paketi açýklanmýþtýr. Yapýlan açýklamada bölgelere göre belirlenecek olan yatýrýma katký oraný ve indirimli kurumlar vergisi oranýný gösteren tabloya yer verilmiþtir.

Teþvik paketinde yatýrýma katký oranlarý % 20'den baþlayýp büyük projelerde (4. bölgede) % 70'e kadar çýkmaktadýr. Teþvik paketinde açýklanan bu oranlarýn bir kýsmý 5838 Sayýlý Kanunda verilen yetkiyi aþmaktadýr. Sözü geçen sirkülerimizde de Kanun'un yetki

maddesinde deðiþiklik yapýlmasý gerektiði ifade edilmiþtir.

Ýþte bu gereklilik nedeniyle, 5904 Sayýlý Kanunun geçici 2. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32/A maddesinde

Bakanlar Kurulu'na yetki veren hükümde deðiþiklik yapýlmýþtýr. Buna göre 31 Aralýk 2010 tarihine kadar baþlayan yatýrýmlar için geçerli olmak üzere 32/A maddede yer alan % 25 ve % 45 oranlarý sýrasýyla % 60 ve % 70 olarak uygulanacaktýr.

4. Vergi Usul Kanunu'nun 359. Maddesinde Yapýlan Deðiþiklikler

a. Kaçakçýlýk Suçlarý ve Cezalarý:

213 sayýlý Vergi Usul Kanunu'nun "Kaçakçýlýk suçlarý ve cezalarý" baþlýklý 359. maddesinde sayýlan fiillerin iþlenmesi durumunda iki ayrý ceza ile Karþýlaþýlmaktadýr. Bunlar;

- Kayba uðratýlan verginin 3 katý tutarýnda hesaplanan vergi ziyaý cezasý (VUK md. 344) ve - Hapis cezasýdýr.

Söz konusu fiiller ve hapis cezalarý, Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesinde 3 baþlýk halinde sayýlmýþtýr.

i. Onsekiz Aydan Üç Yýla Kadar Hapis Cezasý Gerektiren Fiiller:

(13)

Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesinin (a) fýkrasýndaki fiiller 1 yýldan 3 yýla kadar hapis cezasýný gerektirmektedir. Ancak,

5904 Sayýlý Kanun'un 23. maddesi ile sözü geçen fýkrada yer alan cezanýn alt sýnýrý 1 yýldan 18 aya çýkarýlmýþtýr. Bu hüküm, 03.07.2009 tarihinde yürürlüðe girmiþtir.

Buna göre;

1. Defter ve kayýtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu iþlemlerle ilgisi bulunmayan kiþiler adýna hesap açanlar veya defterlere kaydý gereken hesap ve iþlemleri vergi matrahýnýn azalmasý sonucunu doðuracak þekilde tamamen veya kýsmen baþka defter, belge veya diðer kayýt ortamlarýna kaydedenler,

2. Defter, kayýt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya

3. Muhteviyatý itibariyle yanýltýcý belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar (gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeðe aykýrý þekilde yansýtan belge, muhteviyatý itibariyle yanýltýcý belgedir),

Hakkýnda, onsekiz aydan 3 yýla kadar hapis cezasý öngörülmektedir.

Öte yandan, 5237 sayýlý Türk Ceza Kanunu'nun 49. maddesinin 2. fýkrasýnda, hükmedilen bir yýl veya daha az süreli hapis cezasýnýn "kýsa süreli hapis cezasý" olduðu belirtilmiþtir. TCK'nun "kýsa süreli hapis cezasýna seçenek yaptýrýmlar" baþlýklý 50.

maddesinin 1-(a) bendinde ise kýsa süreli hapis cezasýnýn, suçlunun kiþiliðine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargýlama sürecinde duyduðu piþmanlýða ve suçun iþlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasýna çevrilebileceði öngörülmüþtür.

Anýlan hükümler gereði, mahkeme tarafýndan 1 yýl veya daha kýsa süreli hapis cezasýna hükmedilmesi halinde, bu cezanýn adli

para cezasýna çevrilmesi mümkün olabilmektedir. Açýklanan bu deðiþiklik ile cezanýn alt sýnýrý 1 yýldan 18 aya çýkarýlmýþ olduðundan, yukarýda belirtilen hapis cezasýnýn paraya çevrilme imkaný bulunmamaktadýr.

ii. Üç Yýldan Beþ Yýla Kadar Hapis Cezasý:

(14)

"Vergi kanunlarý uyarýnca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayýt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine baþka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asýl veya suretlerini tamamen veya kýsmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yýldan beþ yýla kadar hapis cezasý ile cezalandýrýlýr.

iii. Ýki Yýldan Beþ Yýla Kadar Hapis Cezasý:

Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesinin (c) fýkrasýnda da 5904 Sayýlý Kanun ile herhangi bir deðiþiklik yapýlmamýþtýr.

Fýkrada; "Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlýðý ile anlaþmasý bulunan kiþilerin basabileceði belgeleri, Bakanlýk ile anlaþmasý olmadýðý halde basanlar veya bilerek kullananlar iki yýldan beþ yýla kadar hapis cezasý ile cezalandýrýlacaðý

belirtilmektedir.

b. Özel Usulsüzlük Cezalarý:

Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesinde,

- Bilgi vermekten çekinenler ile

- Vergi Usul Kanunu'nun 256. Maddesinde yer alan defter, belge ve diðer kayýtlarýn ibraz mecburiyetine uymayanlara,

- 257. maddede ise iþyerinde yapýlacak vergi incelemelerinde inceleme elemanýna çalýþma yeri gösterme, izahat verme yükümlülüðü gibi diðer ödevleri yerine getirmeyenlere,

- Mükerrer 257. madde uyarýnca Maliye Bakanlýðý tarafýndan yapýlmýþ olan düzenlemeler uymayanlara kesilecek özel usulsüzlük cezalarýný düzenlemektedir.

5904 Sayýlý Kanunun 22. maddesi ile Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesinde yapýlan düzenleme ile;

i. Özel Usulsüzlük Ceza Tutarlarý Ýndirilmiþtir:

Mükerrer 355. maddede ceza tutarlarýna yer verilmiþ olmakla beraber her yýl uygulanacak olan tutarlar Vergi Usul Kanunu tebliðleri ile duyurulmaktaydý. 2009 yýlýnda yukarýda belirtilen zorunluluklara uymayanlar için uygulanacak ceza tutarlarý da 378 Sýra Numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði ile belirlenmiþti. 5904 sayýlý Kanunla yapýlan düzenleme ile söz konusu ceza

(15)

tutarlarý yeniden belirlenmiþtir. Bu cezalar 5904 Sayýlý Kanunun yürürlük maddesi uyarýnca Kanunun yayýmýný izleyen aybaþýndan itibaren uygulanmaya baþlanacaktýr. söz konusu cezalar 1 Aðustos 2009 tarihinden itibaren uygulanacaktýr.

VUK mükerrer 355. madde uyarýnca kesilecek olan cezalarýn, 5904 Sayýlý Kanun öncesinde uygulanan tutarlarý ile 5904 Sayýlý Kanunla getirilen yeni düzenleme çerçevesinde Kanunun yayýmýný izleyen aybaþýndan itibaren geçerli olacak tutarlarýna mükellef gruplarý itibariyle aþaðýda yer verilmiþtir.

Mükellef grubu

5904 S. Kanun öncesi uygulanan ceza tutarý

5904 S. Kanun ile belirlenen ceza tutarý

Birinci sýnýf tüccarlar ile serbest meslek erbabý

1.600 TL

1.000 TL

Ýkinci sýnýf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancý basit usulde tespit edilenler

(16)

760 TL

500 TL

Yukarýdaki bentlerde yazýlý bulunanlarýn dýþýnda kalanlar

350 TL

250 TL

ii. Düzeltme Amacýyla Verilen Beyanname, Bildirim ve Formlar:

5904 Sayýlý Kanunun 22. maddesi ile VUK'un mükerrer 355. maddesine eklenen fýkra uyarýnca, elektronik ortamda verilme zorunluluðu getirilen bildirim veya formlara iliþkin olarak süresinden sonra düzeltme amacýyla verilen bildirim ve formlarýn,

belirlenen sürelerin sonundan itibaren 10 gün içinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezasý kesilmeyecektir. 10 günlük süreyi takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezasý 1/2 oranýnda uygulanacaktýr. Bu süreden de sonra düzeltme amacýyla verilecek olan bildirim ve formlar için yukarýdaki tabloda yer alan cezalar kesilecektir.

5904 Sayýlý Kanun ile getirilen yeni hükümde beyannamelere yer verilmediði için düzeltme amacýyla süresinden sonra verilen beyannameler için mükerrer 355. madde kapsamýnda özel usulsüzlük cezasý kesilmeyecektir. Bu açýklama zamanýnda beyanname verilmiþ olan ve daha sonra söz konusu beyannamede düzeltme yapýlmasý ihtiyacýyla verilen düzeltme beyannameleri için

geçerlidir.

(17)

Elektronik olarak verilmesi gereken beyannamelerin süresinde verilmemesi durumunda ise mükerrer 355. maddenin 1.

fýkrasýnda yer alan ve yukarýdaki tabloda gösterilen cezalar kesilecektir. Ancak mükerrer 355. maddede, bu cezalar için de,

beyannamenin verilmesi gereken sürenin ne kadar aþýldýðýna baðlý olarak deðiþen oranlarda indirimlerin yapýlacaðý konusunda hüküm bulunmaktadýr.

Buna göre süresinde verilmemiþ olan beyannamenin, kanuni süresinin sonundan baþlayarak elektronik ortamda 15 gün içinde verilmesi halinde tabloda yer alan tutarlarýn ¼'ü oranýnda, bu sürenin dolmasýný takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise yine tabloda verilen tutarlarýn ½'si oranýnda özel usulsüzlük cezasý uygulanacaktýr. Bu sürenin de aþýlmasý durumunda verilmeyen her bir beyanname için tabloda yer alan tutarlarda özel usulsüzlük cezasý kesilecektir.

Söz konusu cezalar 1 Aðustos 2009 tarihinden itibaren uygulanacaktýr.

iii. Elektronik Beyanname, Bildirim Ve Formlarda Uygulanan Usulsüzlük Cezasý:

5904 Sayýlý Kanunun 22. maddesiyle VUK'un mükerrer 355. maddesine eklenen bir baþka hüküm ile elektronik ortamda

beyanname ile bildirim ve form verme mecburiyetine uymayanlara bu maddeye göre kesilen özel usulsüzlük cezasýnýn yanýnda, ayrýca VUK'un 352. maddesi uyarýnca da usulsüzlük cezasý kesilmesi uygulamasýna son verilmektedir. Buna göre elektronik ortamda beyanname, bildirim ve form verme mecburiyetine uymayanlara yukarýdaki açýklamalar kapsamýnda sadece

mükerrer 355. madde uyarýnca özel usulsüzlük cezasý kesilecek, VUK'un 352. maddesinde hüküm altýna alýnan birinci derece usulsüzlüklerle ilgili (1) numaralý bendi ile ikinci derece usulsüzlüklerle ilgili (7) numaralý bendi uyarýnca ayrýca ceza

kesilmeyecektir.

Söz konusu cezalar 1 Aðustos 2009 tarihinden itibaren uygulanacaktýr.

Saygýlarýmýzla,

(18)

Elit Yeminli Mali Müþavirlik Anonim Þirketi

B.Nahit Kitiþ Zafer Arýhan