FİZİK 6. ve 7. Sınıf GİRİŞ

(1)

87

FİZİK

6. ve 7. Sınıf

GİRİŞ

Altıncı ve yedinci sınıfta okutulan fizik dersi müfredat programı öğrencilerin psişik yeteneklerini göz önüne alınarak daha yoğun bir düzeyde yazılmıştır. Öğrenciler altıncı ve yedinci sınıf fizik dersinde, fizik kanunları ve olayları hakkında esas bilgiler edinecektir. Fizik dersinde öğrencilere doğa olaylarının nasıl değişeceğini ve doğa olayların- dan nasıl yararlanılacağı hakkında, insanın önemini ve rolünü öğrenecek- lerdir. Bu şekilde öğrenciler kesin olarak yaşam ortamının korunması, enerji tasarrufu, çalışma alışkanlığı ve beceri kazanırlar.

Fizik dersinde edindikler bilgiler öğrencilere kimya, biyoloji vb.

doğa bilimler için sağlam bir temel de kurmuş olurlar.

Fizik ve diğer doğa bilimler yardımıyla insanın kişisel, kültürel ve mesleki yapısının yükselmesinde güçlü bir rol oynamaktadır.

UZAK HEDEFLER

Fizik müfredat programının amacı.

Öğrenciler:

1. Fizik olayların niteliklerini betimlemeleri ve anlatabilmeleri;

2. Farklı fiziksel büyüklükleri ölçmede yetenek ve alışkanlık kazanmaları;

3. Pratik ve deneysel çalışma alışkanlığı kazanmaları;

4. Grup ve ekip çalışma alışkanlığını geliştirmeleri;

5. Yaşam ortamının, enerji tasarrufunun ölçülü bir şekilde çıkar edinilmesinde sağlam bir tutum kazanmaları gerekir.

(2)

88

GENEL VE ÖZEL HEDEFLER v Öğrenciler:

1. Fiziksel olayları betimlemelerini, fiziğin konusunu, özelliğini ve özel niteliklerini, fiziksel büyüklüklerin birimlerini ve aralarındaki ilişkiyi bilmeleri gerekir.

· Madde, molekül, atom, elektron, iyon, gibi özel parçacıklardan oluştuğunu açıklayabilmeleri;

· Gözlemlerden edinilen bilgiler yardımıyla maddenin özelli- klerini açıklamak için erirlik, difüzyon, yoğunluk gibi maddenin parçacık özelliklerini, basit modellerle açıklayabilmeleri;

· Kuvvetin cisimlerde ve fiziksel sistemlerde değişiklik meydana getirebileceğini, buna karşılık cisimlerin genel özellikleri ve enerjileri değişmeyeceğini kalacağını bilmeleri;

· Enerjinin farklı şekilleri olduğunu, bir cisimden bir başka cisme akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri gerekir.

2. Termik, periyodik, elektrik gibi birçok fiziksel olayın, madde- nin parçacık özelliğine dayanarak açıklanabileceğini bilmeleri gerekir.

· Maddenin fiziksel hallerini, yüzey gerilim ve kılcal olayların nedeni olan moleküler arası kuvvetler olduğunu bilmeleri,

· Enerjinin farklı şekilleri olduğunu, bir cisimden bir başka cisme akabilir ve şekil değiştirdiğini bilmeleri,

· Günlük hayattan periyodik hareket, titreşim ve dalga hareketti ile ilgili örnekler verebilmeleri,

· Sembolik olarak iş ( A = F · s ), güç ( P = ^t A

), ohm kanunu ( U = U · I ) dalgaların hızı ( c = ^l^· ^f ), elektriksel enerjisi ( E = U I t ) ,v.b. gibi bağıntıları yazabilmeleri, bu bağıntıları problemlerin çözümünde kullanabilmeleri,

· Gözlemelere dayanarak enerjinin bir cisimden başka bir cisme akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini, nitel ve nicel olarak açıklayabilmeleri örneğin dalga hareketinin ortamın yoğunlu- ğuna göre, ya da cisimlerin yüksekliğe (gözlem-referans çerçevesine) göre hızını, gergin bir telin uzunluğuna bağlı

(3)

89 olarak verdiği ses şiddetinin değişimi gibi fiziksel olaylar arasındaki ilişkileri açıklayabilmeler;

3. Fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde edindikleri bilgi ve becerileri doğru olarak günlük hayatta ve problemlerin çözümünde uygulayabilmeleri.

· Dinamometre, manometre ve barometre gibi kuvvetölçer, basınçölçer aygıtları ve birimlerini; elektriksel direnç, güç gibi büyüklükleri ölçen elektriksel aygıtları ayrıca bir elektrik dev- resinde akımın kollara ayrılmasını örneklerle gösterebilmeleri;

· Zaman, kütle, uzunluk, kuvvet, iş ve güç gibi fiziksel büyük- lükleri ölçmek ve cisimler arası etkileşmenin büyüklükleri olan hız, kuvvet, potansiyel ve kinetik enerji gibi fiziksel büyük- lükleri hesaplamasını bilmeleri,

· Kuvvetin sonucu olan mekanik işi ve gücü deneysel olarak göstermesi, sesin meydana gelmesini pratik örneklerle benim- semeleri;

· Termometre, kütle, hız, uzaklık, elektriksel yük miktarı, elektrik, gerilim (voltaj) ve elektriksel direnç gibi enerji boyutlu fizikisel büyüklüklerin nasıl ölçüldüğünü bilmeleri gerekir.

4. Fiziksel olayları doğru bir şekilde açıklamak için teorik ve deneysel bilgilerden yararlanmaları.

· Katı sıvı ve gaz halindeki cisimler arasındaki farkı ve benzer- likleri, maddenin moleküler yapısını göz önünde bulundurarak açıklamaları;

· Bir sistemde kuvvet, basınç ve sıcaklık gibi etkenlerin önemini anlamaları ve belirlemeleri,

· Cisimler dış kuvvetlerin ya da enerji değişiminin etkisinde ne gibi değişiklere uğrayacağını saptamaları ve tahmin etmeleri;

örneğin kuvvetleri, uzaklıkları ve basit makineleri karşılaştır- maları ve tahmin etmeleri gerekir.

5. Derse karşı tutumunu geliştirmesi

· Fizik dersin sunduğu öncelikleri ve sınırları anlamaları,

· Kişisel hareketlerde yapıcı, saygılı, hoşgörülü, alçak gönüllü, eleştirel düşünme yeteneğine sahip olmaları gerekir.

(4)

PROGRAM İÇERİĞİ 6. SINIF

KATEGO- RİLER

ALT KATEGORİLER

PROGRAM İÇERİĞİ KAZANIMLAR DERSLER ARASI

İLİŞKİ I.

CİSİMERİN KONUMU VE HAREKETİ

I.1.

CİSİMLER VE ÖZELLİKLERİ

I.1.1. Madde ve cisimlerin hareketi

1. Madde ve maddenin parçacık yapısı.

2. Maddenin fiziki halleri:

a) katı cisimler ve özellikleri b) gazlar ve özellikleri.

3 . Ölçme ve hatta

a) uzunlukların ölçülmesi, b) hacmin ölçülmesi c) kütlenin ölçülmesi

Öğrenciler:

1. Fiziğin tüm

kavramlarını dilini ve terminolojisini bilmeleri;

2. Madde küçük parçacıklardan, molekülerde meydana geldiğini öğrenmeleri;

3. Madde kavramını ve fiziki halleri tanımaları, ayrıca katı sıvı ve gaz halindeki cisimleri ayırt edebilmeleri;

4 . Uzunluk, yüzey, hacim ve kütle gibi fiziksel bü- yüklükleri ölçebilmeleri;

5. Her ölçmede hata yapıldığını bilmeleri ve hataların ortalama değerini nasıl

bulunacağını bilmeleri gerekir.

Maddenin parçacık yapısı - moleküler ve atomlar, kimya, biyoloji, tıp, astronomi vb.bilim dalarında birçok olayın

açıklanmasında yaygı olarak kullanılmaktadır

(5)

I.

I.1.

HAREKET

I.1.2. Kuvvet ve hareket 1. Hareket ve denge 2. Yol ve yörünge 3. Hız.

4. Zamanın ölçülmesi.

Öğrenciler:

1. Cisimlerin hareket ve denge hallerini ayırt edebilmeleri;

2. Cisimlerin hareket halleri yol, hız ve zaman gibi üç fiziki büyüklük ile betimlendiğini bilmeleri;

3. Cisimleri hareket yörüngeleri düz ya da bir eğri çizgi şeklinde olduğunu bilmeleri;

4. Zamanı ölçebilmeleri ve zaman birimlerini bilmeleri gerekir.

Mekaniğin basit bir tanımı olsa bile hareket kavramı biyoloji bilimi ve doğal ve teknik bilimler için önemli bir kavramdır.

Büyüme süreci biyolojide hareket kavramıyla açıklanır. Kuvvet kavramı doğa bilimlerinde olduğu gibi teknikte ve günlük hayatımızda da önemli bir yeri vardır.

I.

I.1.

CİSİMLER ARASI

ETKİLEŞME VE KUVVET

I.1.3. Kuvvet ve hareket 1. Kuvvet ve cisimlerin şekil

değiştirmesi. Kuvvetin dinamometre ile ölçülmesi.

2. Kuvvetin hareket eden cisimlere etkisi.

3. Kuvvetin cisimlere yaptıkları etki ve tepki kuvvetleri.

4. Serbest düşme

Öğrenciler:

1. 1. Etkilerine göre ad alan kuvvetlerin var olduğunu bilmeleri;

2. 2. Kuvvetleri

dinamometre ile ölçmesini bilmeleri;

3. 3. Kuvvet cisimlerin şeklini, hızını ve

Kuvvet kavramı, doğa bilimlerinde olduğu gibi teknikte ve günlük

yaşantımızda kullanılan çok önemli bir fiziksel kavramdır

(6)

hareket doğrultusunu değiştirdiğini bilmeleri gerekir.

I.

I.2.

CİSİMER VE ÖZELLİKLERİ

I.2.4. İş ve enerji 1. Mekanik iş

2. Basit makineler. Kaldıraç, eğik düzlem, makaralar.

3. Sürtünme kuvvetler.

4. İş ve ısı 5. Güç

6. İş ısı ve enerji

7. Enerji kaynakları ve çeşitleri 8. Enerjinin farklı enerjilere

dönüşümü.

Öğrenciler:

1. İş, enerji ve sıcaklık ile ilgili esas kavramları ve aralarındaki ilişkileri anlamaları;

2. Herhangi bir basit makinenin yapı elemanlarını ve çalışmasını bilmeleri;

3. Çeşitli örneklerle, deneysel olarak mekanik işi gerçekleştirmeleri gerekir.

Konum ve hareket kavramları tüm doğa bilimlerinde,

teknikte ve yaşam ortamımızın her ye- rinde karşılaştığımız çok önemli kav- ramlardır. Demek oluyor ki söz konusu kavramlar biyoloji ve kimya ile yakın bağları vardır; ko- rumamız gereken yaşam ortamımıza etki eden önemli kavramlardır.

II.

DÜZENSİZ HAREKETLER VE TERMİK OLAYLAR

II.1.

MADDENİN MOLEKÜLER KİNETİK YAPISI

II.1.5. Isı olayları 5. Isı kaynakları 6. Cisimlerin sıcaklığı.

Termometre ile cisimlerin sıcaklığının ölçülmesi.

7. Katı, sıvı ve gaz halindeki cisimlerin genişlemesi ve büzülmesi.

Öğrenciler : 1. Sıcak ve soğuk

cisimleri ayırt edebilmeleri, ayrıca birkaç cismin

sıcaklığını termometre ile ölçebilmeleri;

2. Isı kaynakları hakkında

Termik olaylar yeryüzünün bazı kısımlarına etki ederek hava sıcaklığının artmasına yada azalmasına neden olur. Rüzgarların ve

(7)

8. Suyun buharlaşması. Suyun kaynaması ve

yoğunlaşması. Su buharı ve iş. Su buharı ve enerji.

9. Isı transferi.

bilgi sahibi olmaları;

3. Isı sıcak bir cisimden soğuk bir cisme geçtiğini öğrenmeleri;

4. Sıcaklık farkı büyük olduğu vakit ısı alış verişi - transferinin de büyük olacağını öğrenmeleri;

5. Bazı cisimlerin ısıyı iyi ilettiğini, bazılarının ise (yalıtkanların) iyi iletmediğini bilmeleri gerekir.

yağışların meydana gelmesi termik olayların bir nedenidir.

Termik olaylar biyoloji, kimya ve yaşam ortamının korunma- sında da çok önemli yeri vardır. Ayrıca termik olaylar tarım ve beslenme endü- strisini de yakından ilgilendirir.

III.

ELEKTRİK VE MAGNETİZMA

III.1.

MADDENİN MAGNETİK VE ELEKTRİK ÖZELLİKLERİ

III.1.6. Elektrik ve manyetik olaylar

1.Cisimlerin elektriklenmesi.

Elektrik yüklerinin

elektroskopla ve elektrometre ile ölçülmesi

2. Yüklü cisimler arasındaki çekimi ve itme kuvvetleri.

3. Elektrik akım kaynakları.

Galvanik elementler, batarya, akü, volta pili.

4. Elektrik devresi.

5. Elektrik akımın uygulaması.

Öğrenciler :

1. Cisimlerin sürtünme, değme ve etki ile elektriklenme çeşitlerini adlandırmaları;

2. “Pozitif” ve “negatif”

olmak üzere iki farklı elektrik yükünün var olduğunu, elektrikli yükler arasında çekici ve itici kuvvetlerin olduğunu bilmeleri;

Elektrik ve manyetik olaylar, doğa

bilimlerini, tekniği ve yaşam ortamı ile o kadar iç içedir ki yaşam ortamımızı söz konusu

kavramlar olmadan düşünmek

olanaksızdır.

(8)

Elektrik akımının evlerdeki aygıtlarda kullanımı ve korunması.

6. Atmosferdeki elektrik yükleri. Yıldırım.

7. Elektrik akımın enerjisi ve gücü.

8. Doğal mıknatıslar.

Pusula ve Yer’in manyetik alanı.

3. Elektrik yük miktarı elektroskopla

ölçüldüğünü bilmeleri, ayrıca elektroskop ve elektrometreyi yapabilmeleri;

4. Batarya, elektrik santrali gibi elektrik kaynaklarını

adlandırmaları;

5. Elektrik akımını iyi ileten ve iyi iletmeyen iletkenleri ayırt edebilmeleri;

6. Verilen şema yardımıy- la bir elektrik devresini çizebilmeleri, ayrıca elektrik devresini öne- mli parçalarını adlandırmaları;

7. Deneysel olarak elek- trik enerjisinin (elektrik direnci yardımıy- la) ısı enerjisine dönüşümünü göstere- bilmeleri gerekir.

(9)

7. SINIF

KATEGO- RİLER

ALT KATEGORİLER

PROGRAM İÇERİĞİ

KAZANIMLAR DERSLER ARASI

İLİŞKİ I.

I.1.

I.1.2. Denge halindeki gazlar ve sıvılar 1. Basınç kuvveti ve basınç.

2. Atmosfer basıncı. Basıncın ölçülmesi

3. Sıvı ve gazlarda basıncın iletilmesi.

4. Hidrostatik basınç.

5. Bileşik kaplar.

6. Kaldırma kuvveti. Arşimet kanunu.

7. Kapalı

kaplardaki gazların basıncı ve

ölçülmesi

8. Yüzey gerilimi.

Kılcal olaylar.

Öğrenciler:

1. Basınç kuvvetinin tanımını ve birkaç örnekle betimleyebilmeleri;

2. Yüzeye ve dik kuvvete bağlı ve deneysel olarak basınç kuvvetinin bağımlılığını anlatabilmeleri;

3. Sıvı derinliğine ve yoğunluğuna bağlı olarak hidrostatik basıncın nasıl değiştiğini anlatabilmeleri;

4. Barometre ve manometre gibi basınç ölçer aygıtları doğru kullanmaları ve sayısal değerleri doğru

okuyabilmeleri;

5. Suya dalma, yüzme ve su trafiğini günlük yaşamda ayırt edebilmeleri gerekir.

Basınç kavramı teknikte,

astronomide, doğa bilimlerinde, bununla birlikte biyoloji ve kimyada önemli bir fiziksel niceliktir. Aynı şekilde basınç kavramının önemi coğrafyada ve agronomi biliminde de önemi büyüktür.

Biyolojide bitkilerin besleyici maddeleri, suyla birlikte, en yüksek yapraklara kadar taşıdıklarını, osmoz basıncı ile açıklanır.

(10)

I.

I.1.

I.1.3. İş ve enerji 1. Kuvvet 2. İş sıcaklık ve enerji

3. Güç ve motorlar.

Öğrenciler:

1. İş, enerji ısı kavramlarını ve aralarındaki ilişkileri anlamaları;

2. Örneklerle deneysel olarak mekanik işi anlatabilmeleri;

3. Konkre örneklerle iş ve enerji arasındaki ilişkiyi anlatabilmeleri gerekir.

Cisimlerin konumu ve hareketi kavramı tüm doğa

bilimlerini, tekniği ve yaşam ortamı- mızı ilgilendiren bir kavramdır. Söz konusu kavramlar biyoloji ve kimya bilimlerini yakından ilgilendirir; ayrıca korumamız gereken hayat ortamına da etki eden önemli bir kavramdır.

I.

I.2.

Uniform (tekdüze) ortamlarda periyodik olaylar

I.2.4. Titreşim ve dalgalar. Ses

1. Dalga ve çeşitleri.

Dalgaların bazı önemli özellikleri.

2. Dalgaların yayılması ve hızı.

3. Dalgaların yansıması ve

Öğrenciler :

1. Maddesel ortamlarda titreşim ve dalgaların oluş şeklini, dalga çeşitlerini ve niteliklerini (frekans, hız, periyot ve dalga uzunluğu) anlamaları;

2. Dalgaların kırılabilir ve yansıyabilir özelliklerini anlatabilmeleri;

3. Ses dalgaları bir çeşit mekanik dalga (su dalgalarına benzer) olduğunu anlatabilmeleri;

Söz konusu ders birimleri tüm doğa bilimleri, tekniği özellikle

enformatiği ve yaşam ortamımızı yakından

ilgilendirir. İnsanlar ve canlı varlıklar arlarında dalgalar yardımıyla

(11)

kırılması 4. Ses ve sesin meydana gelişi.

Ses kaynakları.

5. Sesin önemli özellikleri.

4. Dalga kaynağından uzaklaştığımız vakit ses şiddetinin azaldığını, yaklaştığımız vakit ise ses şiddetinin artığını anlatabilmeleri gerekir.

anlaşırlar. Aynı şekilde dalgalar yardımıyla malzemelerin bilimsel teknik araştırmaları dalgalar yardımıyla gerçekleşmektedir.

Dalgalar inşatta endüstride ve tarımda da kullanılmaktadır.

II.

DÜZENSİZ HAREKETLER VE TERMİK OLAYLAR

II.1.

MADDENİN MOLEKÜLER KİNETİK YAPISI

II.1.1. Maddenin yapısı.

1. Maddenin parçacık yapısı (moleküler ve atomlar)

2. Moleküler arası etkileşmeler.

3. Maddenin yoğunluğu.

4. Difüzyon olayı.

Öğrenciler:

1. Maddenin parçacık yapısını tanımaları; madde molekülerden, atomlardan ve başka küçük parçacıklardan yapıldığını anlamaları;

2. Molekülerin hareket etiğine ve moleküller arasında boşluk bulunduğunu gösteren bir örnek betimlemeleri;

3. Difüzyon olayının moleküler hareketin bir neticesi olduğunu betimlemeleri gerekir.

Maddenin parçacık yapısı kimyada, biyolojide, tıpta, astronomide v.b.

bilim dalarında geniş uygulama alanı bulmuştur.

Difüzyon olayı da aynı şekilde kimyada,

biyolojide, tarımda vb. bilim

alanlarında uygulama alanı

(12)

bulmuştur.

III.

MADDENİN ELEKTRİK VE MAGNETİK NİTELİKLERİ

III.

MADDENİN ELEKTRİK VE MAGNETİK ÖZELLİKLERİ

III.1.5. Elektrik akımı

1. Atomun elektriksel yapısı.

2. Doğru akım.

3. Akım şiddeti.

Akım şiddetinin ölçülmesi.

Ampermetre.

4. Elektriksel gerilim.

Elektriksel gerilimin ölçülmesi.

Voltmetre.

5. Elektriksel direnç.

Dirençlerin bağlanması.

6. Ohm kanunu 7. Elektrik

akımının kollara

Öğrenciler :

1. Verilen şema yardımıyla elektrik devresini çizebilmeleri ve devre parçalarını

söyleyebilmeleri;

2. Elektrik direnç yardımıyla elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüşümünü deneysel olarak gerçekleştirmeleri;

3. Voltmetre,ampermetre,ohm metre ve vatmetre ile elektriksel nicelikleri

ölçebilmeleri, ayrıca sözlü ve yazılı olarak gerilim ile akım şiddeti arasındaki matematik bağıntıyı ( U = R · I ) anlatabilmeleri;

4. Deneysel ve şematik olarak dirençlerin seri, paralel bağlantılarını ayrıca elektrik akımının enerji ifadesini kullanabilmeleri gerekir.

Söz konusu ders birimleri doğa bilimlerinde, teknikte ve günlük yaşantımızda o kadar çok uygulama alanı bulmuştur ki yaşam

düşünülemez.

(13)

ayrılması.

Kirşhov kanunları.

8. Elektrik akımın yaptığı iş ve güç

(14)

100

METODOLOJİK YÖNERGE

Deneyimler göstermektedir ki değişik yöntemlerle yapılan eğitim süreci çok daha etkin ve başarılıdır. Bu nedenle fizik dersi eğitimi de değişik yöntemler yapılmalıdır. Burada yalnız en çok kullanılan kimi yöntemlerden söz edilecektir. Fizik dersinin gerçekleşmesinde en çok kullanılan yöntemler aşağıda verilmiştir.

· Sözlü anlatım metodu

· Diyalog metodu. (Diyalog metoduna öğretmenin etkin olma metodu de dahildir).

· Deneysel yöntem (Öğretmen dersi deney yaparak açıklar )

· Deney yapma metodu

Yukarıda belirtilen yöntemlerden başka eğitimde başka yöntem ve teknikler de kullanılır. Örneğin öğrencilerin grup ve ekip çalışmalarında çok verimli olan “Öğrenci merkezli eğitim” ve “Etkili öğretim metodu”

(interaktif metodu ) kullanılmaktadır. Fizik öğretmeni “Öğrenci merkezli eğitim ” ve “Etkili öğretim metodu” tekniklerini kullanmak zorundadır.

Her iki metodun beraberce kullanılması çok başarılı sonuçlar ver- mektedir; Çünkü öğrencilerde fizik dersine karşı olan ilgi ve sevgiyi yük- seltir. Öğrenciler edindikleri somut (konkre) ve pratik bilgilerin uygu- laması olarak problemlerin çözümünde gösterirler. Bu da öğrencilerin beleğinde zor silinen hatıralara neden olur.

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme öğrenci bilgisini bir ölçütle karşılaştırılıp bir karara varılması işlemidir. Öğrencinin başarısının değerlendirmede öncelikle öğrencinin müfredat programıyla öngörülen genel ve özel amaçlara ne derece yaklaştığını, davranışların ne kadarını benimsediğinin ve fizik dersinin önemini ne derece anladığının bir saptamasıdır

Derlendirmenin amacı başvurulan öğretim yöntemlerin, öğrenci başarısının, belirli yöntem ve tekniklerle belirtilen davranışların ne kada- rını kazandığının saptanmasıdır

Eğitimde değerlendirme, öğrencinin eksikliklerini saptamak, başarı- larını tespit etmek, başvurulan öğretim yöntemlerin etkinliğini, öğren- ciden çok öğretimi ilgilendirir. Öğretmenin işini kolaylaştırmak için aşağıda belirtilen teknikler önerilir.

(15)

101

· Etkinliğe göre değerlendirme

Öğretmen öğrenciyi bir arkadaş olarak kabul etmelidir. Öğretmen öğrenciyle konuşarak eğitim sürecine katılmalıdır. Bu şekilde öğretmen öğrencinin bilgi düzeyini değerlendirebilir ve derse kaşı ilgiyi artırabilir.

Yanız bu şekilde öğrenci derste sürekli olarak etkin olabilir. Fizik olaylarını kavrayabilir. Farklı öğrenciler aynı bir problem hakkında değişik sonuçlara varabilir.

· Sözlü değerlendirme

Bazı öğrenciler sürekli olarak hazırlıklı olmalarına karşın çekingendirler, gerektiğinden fazla etkin değildirler ve konuşmalara katılmazlar. Bu nedenle öğretmen bu öğrencileri çağırmalı ve onları sözlü olarak sormalı.Yalnız bu şekilde öğretmen söz konusu öğrencilerin bilgi düzeyi hakkında fikir sahibi olabilir. Söz konusu bilgi yoklaması da sınıfta ikili konuşma şeklinde gerçekleşir.

Test sorularla yapılan bilgi yoklamasında, öğretmen öğrencilere dersin ne derecede kavrandığını içeren sorular so r a r . B u yöntem öğretmenin testleri iyi olarak hazırlamasına verdiği öneme bağlıdır.

Öğretmen test sorularını hazırlarken öğrencilerin “dersi tanıma”,

”anlama”, “uygulama”, “analiz ve sentez” yapma düzeyi adı verilen Blum kriterlerini göz önünde bulundurmalıdır. Öğrencilerin bilgi düzeylerini saptamak amacıyla birinci yarı yılda iki, ikinci yarı yılda da iki olmak üzere toplam dört test sınavı düzenlenir.

· Okulda ve evde problem çözme değerlendirmesi

7. sınıf müfredat programına göre “tekrarlama” ve “ev çalışması”

problemlerin çözümleri öngörülmüştür. Problemlerin çözümünde öğrenciler sürekli olarak “siyah tahta”da ya da defterlerinde problemleri çözmeleri gerekir. Öğrencilerin söz konusu etkinliği bilgi değerlen- dirmesi olarak alınmalıdır.

· Test çözme değerlendirmesi

Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatli hazırlanırsa elde edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken Blum’un kriterleri “tanıma düzeyi, anlama, uygulama, analiz ve sentez”.

göz önünde bulundurulmalıdır. Her yarıyılda öğretmen birer test soru

(16)

102

hazırlamalıdır. Test soruların amacı öğrencilerin ders hakkındaki kavrama becerilerinin saptamasıdır.

· Okuldaki laboratuvar etkinlikleri

Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına göre deneyler gerçekleştirir ya da herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da olayın ölçümünü yapar. Laboratuvar çalışmaları sırasında bazı öğrenciler çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız olarak yapabilirler, öğretmene de deneylerde ya da ölçme işlemlerinde yardımcı olurlar. Öğrencilerin bu tür davranışları öğretmen tarafından değerlendirilmelidir.

· Öğrencilerin okulda ve evde bağımsız çalışmaları

Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki çalış- malarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarını yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler.

· Sözlü değerlendirme

Bazı öğrenciler derse hazırlıklı gelmelerine karşın derste etkin değildirler ve ikili konuşmalara katılmazlar, çekingendirler. Bu nedenle öğretmen söz konusu öğrencilerlerin bilgilerini anlayabilmek için yanına çağırması ve klasik olarak bilgi yoklaması yapması gerekir. Klasik sorma yöntemi de ikili konuşma şeklinde olmalıdır ve tüm sınıfın katılma- masına dikat edilmesi gerekir.

· Sınıftaki etkinliğe göre değerlendirme

Altıncı sınıf müfredat programına göre yapılan problemlerin çözümü sırasında bazı öğrenciler derste sürekli olarak etkindirler. Öğretmenin sorduğu soruları öğrenci tahtaya çıkıp ya da defterinde çözer.

Öğrencilerin söz konusu özelliklerini öğretmen bilgi bakımından göz önünde bulundurması ve değerlendirmesi gerekir.

· Yazılı sınav değerlendirmesi

Altınıcı sınıf fizik dersi müfredat programına göre 38 ders tekrarlama, pratik ve laboratuvar çalışmaları için ön görülmüştür.

Öğretmen öğrencilere derste çözülmüş ya da çözülmemiş sorular sorar.

Öğretmenin sınavda çözülmemiş soru ve problemlerin sormasının amacı öğrencilerin dersi anlayıp anlamadığını öğrenmesi ve değerlendirmesidir.

(17)

103 Yalnız bu şekilde öğrencilerin öğrenme, dersi anlama ve düşünme şekli anlaşılmış olur.

· Test sınavı değerlendirmesi

Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatlı hazırlanırsa elde edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken Blum’un kriterleri göz önünde bulundurulmalıdır. Blum’un kriterleri:

Dersi tanıma düzeyi (kognitif), anlama, uygulama, analiz ve sentez. Her yarı yılda öğretmen birer test soru hazırlamalıdır. Test soruların amacı öğrencilerin ders hakkındaki kavrama becerilerinin saptamasıdır.

· Okuldaki laboratuvar etkinlikleri

Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına göre deneyleri gerçekleştirir, herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da olayın ölçmelerini yapar. Laboratuvardaki çalışmalar sırasında bazı öğrenciler çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız olarak yapabilirler, öğretmene de deney ya da ölçme işlemlerinde yardımcı olurlar. Öğrencileri bu tür davranışları öğretmen tarafından değerlendirilmelidir.

· Öğrencilerin bağımsız çalışmaları

Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki çalışmalarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarını yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler. Örneğin: Elektroskop, elektrometre ya da her hangi bir basit aygıtın yapımı gibi.

Öğrencilerin bilgi değrlendirmesini, etkinlik ve bağımsız çalışmaları oluşturmalıdır.