* Ege Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Protetik Di Tedavisi AD, (zmir
GÜÇLEND R LM DENTAL SERAM KLER N V CKERS SERTL KLER VE YÜK ALTINDA
KIRILMA DAVRANI LARI
VICKER’S HARDNESS OF REINFORCED CERAMICS AND MODES OF FRACTURE UNDER
LOAD
Dr. M.Erhan ÇÖMLEKO4LU* Doç Dr. M. AL( GÜNGÖR* Doç. Dr. Mine DÜNDAR* Prof. Dr. Mutlu ÖZCAN** Dr. Bülent GÖKÇE* Prof. Dr. Celal ARTUNÇ*
ÖZET
Amaç: Bu çal man n amac güçlendirilmi dental seramiklerin Vickers sertlik de erlerinin ve yük alt ndaki k r lma ekillerinin belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem: Lösit (Evopress,Wegold&De), dü ük lösit (Finesse, Ceramco), cam infiltrasyonlu aluminöz seramik (Inceram Alumina,Vita) ve lityum disilikat (E.max press, Ivoclar) bazl dört farkl seramik alt yap materyali (n=7/grup) her bir üretici firman n önerileri do rultusunda haz rland (3 mm kal nl kta; 5 mm çapta). Her bir alt yap serami ine özgü kaplama seramikleri; paslanmaz çelik bir metal kal pta (5mm çap 5mm yükseklikte) vibrasyonla kondanse edildi ve alt yap seramiklerinin üzerine pi irildi. Örnekler bat rma testlerinden önce 37°C’ de 24 saat distile suda bekletildikten sonra polyester kal plara gömüldü. Vickers sertlik de erleri (DUH±SD) ölçüldü (çene h z :7,2 gf/s, yük:200 gf) ve veriler istatistiksel olarak analiz edildi (ANOVA). Çatlak olu umu için örneklerin üst yüzeylerine makro sertlik test cihaz nda bat c elmas uç ile (1 mm çapl ) 400 N yük uyguland . Al nan taramal elektron mikroskop görüntüleri ile her bir gruba ili kin çatlak
ekilleri gözlemlendi. Bulgular: Gruplar aras nda ortalama Vickers sertlik de erleri dü ük lösit grubu için anlaml olarak (P<0.05) en yüksek bulunur iken (236±17), bunu lösit (129±51), cam infiltrasyonlu aluminöz seramik (117±38), ve lityum disilikat (85±34) kaplama seramik materyalleri azalan s rayla izledi. Yük uygulamas sonras nda genellikle nsal ya da koni ekilli çatlaklar n olu tu u gözlendi. Sonuç: Seramik materyalin sertli inin artmas daha fazla ve daha uzun çatlak olu umuna yol açt . Bu çal madaki deneysel ko ullar alt nda kaplama seramik gruplar n n hiçbirinde alt yap seramiklerine ula an çatlak olu umu gözlenmedi.
Anahtar Kelimeler: Vickers sertli i, cam seramik, kaplama seramikleri.
SUMMARY
Objective: The objectives of this study were to determine the
Vicker`s hardness of reinforced dental ceramics and determine the modes of fractures under load. Methods: Four ceramic core groups (n=7/group) from leucite (Evopress,Wegold&De), low leucite (Finesse, Ceramco), glass-infiltrated (Inceram Alumina,Vita) and lithium disilicate materials (E.max press, Ivoclar) were fabricated according to each manufacturers’ instructions (thickness: 3 mm, diameter: 5 mm). Their individual veneering ceramics were vibrated, condensed in a stainless steel mold (diameter: 5 mm, height: 5 mm) and fired on the core materials. The specimens were stored in distilled water at 37°C for 24 hours prior to indentation tests and embedded in polyesther moulds. Vickers hardness values (DUH±SD) were measured (cross-head speed:7,2 gf/s, load:200 gf) and statistically analysed (ANOVA). A load of 400 N was applied on the surfaces of specimens with a diamond indentor (diameter:1 mm) at the macro hardness test machine for crack formation. The crack modes for each group were observed under the scanning electrone microscope. Results: The Vickers hardness values for low leucite veneering ceramic were significantly (P<0.05) higher (236±17), followed by the leucite (129±51), glass-infiltrated (117±38), and lithium disilicate (85±34) veneering ceramic materials in decreasing order. Mainly radial or cone cracks were observed after the application of load. Conclusion: The increase in the hardness of the material led to more crack formation and resulted in longer cracks. No crack formation extending to the core materials were observed in neither of the ceramic groups under these experimental conditions.
Keywords: Vickers hardness, glass ceramics, veneering ceramics.
G R
Dental porselen, farkl oranlarda silika (SiO2), feldspar (K2O-Al2O3-6SiO2) ve alümina (Al2O3) gibi kristaller içerir. Bu kristalize parçalar berrak ve likide benzer yap daki cam n içinde bir arada tutulurlar.1-3 Dental
seramiklerin güçlendirilmesi için alümina partikülleri, iyon de i imi ile seramik yüzeyinde gerilim olu turularak, lösit ile ve kontrollü kristalizasyon i lemleriyle yap labilmektedir.1-3 Sabit seramik restorasyon yap m için en az üç fakl tip seramik kullan l r: alt yap (kor), insizal ve gingival. Bu seramikler do al bir di in farkl
k s mlar n taklit edebilecek ekilde yap lm lard r. Bunlar ço unlukla lösit gibi kristalize yap lar içeren camlard r. Lösit (K2O.Al2O3.4SiO2), yapay kristal bir feldspatoid yap d r. Dental porselenlerin ço unda feldspar kristalleri özel bir s l i lemden geçirildikten sonra cama ve lösit kristallerine çevrilmektedir. Lösitin dental porselendeki esas görevi termal genle me katsay s n artt rarak sertli i ve ba lanmay artt rmakt r. Dental porselenler lösit içeren tozlardan olu urlar. Lösit, s ya dayan kl bir iskelet olu turur ve aradaki bo luklar cam ile dolar. 4-7
Alüminöz seramiklerde alt yap materyali % 40 kristalize alümina içermektedir. Bu alt yap , materyalin dayan kl l n yakla k iki kat (10,000 psi (69 MN/m²)) artt rmaktad r. In-Ceram sisteminde yüksek alümina içeren (% 85) bir materyal kullan l r ancak güdüklü alç model üzerinde haz rlan r. Bu güdük orijinal master die’dan dublike edilerek özel bir alç ile ço alt l r ve vernik ile aral k yarat l r. Toz kar t r larak slak kar m, emici s ya dayan kl matrikse uygulan r, kurutulur ve sinterlenir. Bu s l i lem alümina partiküllerinin gren s n rlar n k smen birle tirir ve alt yap n n güdükten ayr lmas n kolayla t r r. Uyumland r ld ktan sonra alümina alt yap termal uyumlu, özel bir dü ük s cam ile kaplanarak “infiltrasyon pi irmesi“ yap l r ve kapiller etki ile pi irilerek yo un, alümina ve camdan olu an kuvvetli, kompozit bir yap meydana gelir. Bu i lemde, kor materyali büyük, beyaz, opak bir kütleden güçlü, karamel renkli seramik bir alt yap ya dönü ür. Bu a amada, In-Ceram alt yap s tamamlanm say l r ve restorasyon son
ekline göre bitirilerek termal olarak uyumlu alüminöz kaplama seramikleri pi irilir.4-6 IPS E.max press cam seramik, SiO2-LiO2 kimyasal sisteminden; Evopress ve Finesse lösit bazl cam seramikler ise SiO2-Al2O3-K2O sisteminden türetilmi lerdir.7
Sabit bölümlü protezlerin yap m için yukar da da k saca de inildi i gibi geli tirilmi dayan kl l a sahip tam seramik sistemler üretime sunulmu tur. Güçlendirilmi seramik materyallerdeki hasarlanma davran lar n tan mlayabilmek için tabakal dental seramik yap larda yük alt nda ba ar s zl n mekani inin anla lmas gerekmektedir.
Laboratuar ko ullar ndaki ‘’yük alt nda ba ar s zl k’’ testleri, sabit bölümlü protezlerin ba ar s n etkiledi i dü ünülen de i kenleri ara t rmak ve yeni materyaller ya da tasar mlar de erlendirmek amac yla simulasyon giri imli yöntemlerdir. Bu testlerin ço unda küresel ve/veya keskin bat c uçlarla yükleme uygulanmaktad r.8,9
K r lma toklu u (sertli i) testleri, bir materyalin çatlak ve dü ümlere kar duyarl l n belirler.10 K r lma sertli ini belirlemek için farkl yöntemler uygulanabilir ancak bu yöntemlerin ço unda karma k
ekilli örneklerin kullan lmas gerekir.8,9 Belirli ekilli örneklerin üretimindeki zorluklar nedeniyle bat rma ile k r lma sertli i ölçme testleri geli tirilmi tir.11 Bu testlerde, yüzeye elmas bir uç bat r l r. Bu i lem, sertlik testine benzer ancak bat rma bölgesinin çevresinde çatlaklar olu turmak için daha fazla yük uygulanmas gereklidir. Yük, Poisson oran , elastiklik modülü ve ölçülen batma oran ile çatlak boyutlar ampirik bir denklem ile k r lma sertli inin hesaplanmas na olanak tan rlar.8-11 Bu test yöntemi, ancak büyük ikincil fazlar olmayan oldukça homojen materyaller için uygundur.12
Tam seramik restorasyonlar genellikle tabakalar halinde; yo un ve güçlü seramik alt yap lar n üzerine estetik ancak zay f kaplama seramikleri ile üretilirler.12-14 Klinik ba ar s zl klar nda ise en çok rastlanan nedenler kaplama ve/veya alt yap seramiklerinde çatlak olu umlar d r.13-16 Bu çal man n amac , farkl tam seramik kaplama/alt yap materyallerinin Vickers sertlik ölçüm yöntemiyle çatlak ekillerinin belirlenmesidir.
GEREÇ VE YÖNTEM
Lösit (Evopress,Wegold), dü ük lösit (Finesse, Ceramco), cam infiltrasyonlu aluminöz seramik (Inceram Alumina,Vita) ve lityum disilikat (E.max press, Ivoclar) bazl dört farkl seramik alt yap materyali her bir üretici firman n önerileri do rultusunda; 3 mm kal nl kta ve 5 mm çapta olmak üzere haz rland (n=7/grup, N=28) (Tablo I).
Tablo 1. Çal mada kullan lan altyap ve kaplama materyalleri ile
üretici firmalar.
Seramik örnekler, 15 dk. boyunca s ras yla etanol ve deiyonize suda ultrasonik olarak temizlendi (Quantrex 90, L&R Ultrasonics, Kearny, NJ, ABD). Her bir alt yap serami ine özgü kaplama seramikleri; 5 mm çapl 5 mm yükseklikteki paslanmaz çelik bir metal kal pta vibrasyonla kondanse edildi ve alt yap seramiklerinin üzerine pi irildi. Kondansasyon s ras nda artan s v , örnek yüzeyine uygulanan emici ka t ile (Kimwipes®Lite 200,
Kimberly, ABD) uzakla t r ld . Kondansasyon sonras , örnekler kal ptan uzakla t r ld ve platin folyo üzerinde kalibre edilmi seramik pi irme f r n na (Programat P90, Ivoclar, Liechtenstein) aktar larak sinterizasyon i lemi tamamland . Pi irme i lemini izleyerek örnekler kal pta minör düzeltmeler aç s ndan yeniden denenerek var ise eksik kalan bölümler yeniden pi irildi ve ultrasonik olarak temizlendi.
Örnekler bat rma testlerinden önce 37°C’ de 24 saat distile suda bekletildikten sonra polimetilmetakrilat kal plara (Palapress, Vario, Heraeus Kulzer) gömülerek Vickers sertlik de erleri (DUH= Dynamic Ultra Hardness±SD) (Shimadzu Dynamic Ultra Microhardness Tester, Japonya) ; 7,2 gf/s çene h z nda, 200 gf yük alt nda ölçüldü. Elde edilen veriler istatistiksel olarak Tek Yönlü Varyans Analizi ile %95 önem düzeyinde de erlendirildi. Çatlak ekilleri ise örneklerin üst yüzeylerine makro sertlik test cihaz nda (Carl Zeiss, Jena, Almanya) 1 mm çapl bat c elmas uç ile 400 N yük uyguland ktan sonra al nan taramal elektron mikroskop (JEOL JSM-5200, Tokyo, Japonya) görüntüleri üzerinde çatlak ekilleri, s n rlar ve boyutlar gözlemlendi.
BULGULAR Vickers sertlik de*erleri
Gruplar aras nda kaplama seramiklerine ili kin ortalama Vickers sertlik de erleri (DUH±SD) dü ük lösit (Finesse) grubu için anlaml olarak (P<0.05) en yüksek bulunur iken (236±17), bunu aralar nda anlaml farklar bulunmayan (P>0.05) lösit (Evopress) (129±51), cam infiltrasyonlu aluminöz seramik (In-ceram Alumina) (117±38), ve lityum disilikat (IPS E.max press) (85±34) kaplama seramik materyalleri azalan s rayla izledi (Grafik 1).
Grafik 1. Kaplama seramiklerinin Vickers sertlik de erleri
(DUH±SD)
Çatlak ,ekilleri
Yük uygulamas sonras nda genellikle nsal ya da koni ekilli çatlaklar n olu tu u gözlendi. En uzun çatlak boyu, dü ük lösit kaplama serami inde (Finesse) (9x10-5m ile 23x10-5m aras nda, ort. 18x10-5m) görülür iken bunu azalan s rayla lösit (Evopress) (7x10-5m ile 20x10-5m aras nda, ort. 15x10-5m), lityum disilikat (IPS E.max press) (9x10-5m ile 18x10-5m aras nda, ort. 11x10-5m) ve cam infiltrasyonlu aluminöz seramik kaplama materyali (In-ceram Alumina) (3x10-5m ile 9x10-5m aras nda, ort. 5x10-5m) izledi (Grafik 2).
Dü ük lösit --> yüksek çatlak boyutu
0 5 10 15 20 25
Finesse Evopress E.max press In-ceram
a
a
a
b
Grafik 2. Seramik sistemlerinde olu an ortalama çatlak boyutlar
(10-5m)
Cam infiltrasyonlu aluminöz seramik grubunda anlaml olarak daha dü ük çatlak uzunluklar gözlenirken (P<0.05), di er gruplar aras nda anlaml farklara rastlanmad (P>0.05). Lösit bazl güçlendirilmi kaplama materyallerinde nsal tarzda, ancak alt yap serami ine ula mayan çatlaklar izlendi (]ekil 1a,b). (ki fazl yap da olan seramiklerde olu an çatlaklar direkt kaplama serami i boyunca (alumina/florapatit) ilerledi (]ekil 1c,d). Di er üç gruptaki örneklerde olu an çatlaklar sadece kaplama serami i içinde görülürken ]ekil 1e’de görüldü ü gibi yaln z dü ük lösit seramik (Finesse) grubunda parça eklinde kopma gözlendi.
(A) Evopress (B) Finesse
(C) In-ceram (D) E.max press
(E) Finesse
ekil 1. (a,b) Lösit bazl güçlendirilmi kaplama materyallerinde nsal
tarzda, ancak alt yap serami ine ula mayan çatlaklar. (c,d) Qki fazl yap da olan seramiklerde olu an ve direkt kaplama serami i boyunca (alumina/florapatit) ilerleyen çatlaklar. (e) Sadece dü ük lösit seramik (Finesse) grubunda kaplama serami i içinden parça eklinde kopma.
TARTI MA
Bu çal mada farkl özelliklerdeki tam seramik alt yap materyallerine kaplama seramikleri uyguland ktan sonra Vickers sertlik de erleri incelenmi ve bu seramik sistemlerinin yük alt ndaki çatlak olu um
ekilleri gözlenmi tir.
Dental porselenler k r lgan materyallerdir ancak bu, zay f olduklar anlam na gelmemelidir. Silikon (silisyum) oksijen ba n n kuvvetli olmas ve gren s n rlar n n bulunmamas sonucu dental porselenlerin cams matrisleri, yüksek iç gerilim dayan kl l klar na sahiptir. Kom u atomlar n çekim kuvveti ile bir dizi atomun kopmas için yakla k 0.1 ile 0.2 E bir bask gereklidir. Bundan sonra olan kopma maksimum 0.1 ve 0.2 E’de beklenir.4,5 Oda s cakl nda dental porselen hemen hemen mükemmel elastikiyettedir ve k r lma genellikle çekme ile olur; bu k r lma, yüzeydeki çatla n (bu çatlaklar porselenin iç yap s nda do al olarak mevcuttur ve “Griffith’s flaws” denir) ucundaki stres birikimine ba l d r. Vitröz materyallerde (seramikte) k r lma olmas için uygulanan kuvvetin çatlak ucundaki stresin matrisin kendi içsel dayan kl l na e it bir stres olu turmas gerekir. Bu mekanizma bir kere tetiklendi i zaman çatlak, uygulanan kuvvet ile ilerler.6,8
Porselenlerdeki gecikmi ba ar s zl n nedeni, streslerin yo un oldu u yüzeydeki çatlaklar n ucunda cam ile su aras ndaki stresle artm kimyasal reaksiyondur.
Seramik restorasyonlar, nem (d ortamda tükürük ve iç ortamda siman) varl nda fonksiyon görebilmelidir. Seramik restorasyonlarda makroskopik veya mikroskopik olarak özellikle de çekme gerilimlerinin yüksek oldu u bölgelerde yüzeyde çatlaklar n olmas porseleni zay flat c etkiye sahiptir.6,8,9 Bu çal mada da seramikte olu an çatlaklar kaplama serami inin içinde s n rl kalm ya da parça eklinde kopma göstermi ancak alt yap serami ine uzanan bir ba ar s zl k gözlenmemi tir. Ancak test edilen materyallere termal döngü ya da herhangi bir yorma testi yap lmaks z n uygulanarak elde edilen bu sonuçlar, sözü edilen testler yap ld ktan sonra de erlendirildiklerinde daha erken ya da alt yap serami ine ula an ba ar s zl klar n kar m za ç kmas da olas d r. Metal alt yap s z seramik sistemlerinde ba ar s zl n daha çok kaplama serami i seviyesinde kald göz önünde bulundurularak, yeni geli tirilen sistemlerde, alt yap yerine kaplama seramiklerine önem verilmesi gerekti ini dü ünmekteyiz. Dü ük k r lma sertli ine sahip materyaller çok küçük çatlak ya da dü ümlerden bile önemli ölçüde zay flat l rlar. Bunun tersine, alt n ya da alumina gibi yüksek sertlikteki materyaller, büyük dü ümlerden bile önemli ölçüde zay flamazlar.8,9 Bu çal mada kullan lan seramiklerde lösit içerikli olanlar n Vickers sertlik de erleri daha yüksek bulunmu ve en az Vickers sertli i de erini ise lityum disilikat alt yap kaplama serami i vermi tir. Ta konak ve ark.,16 deneysel olarak klinik ba ar s zl a u ram tam seramik köprülerde k r lma analizi yapt klar çal malar nda k r lman n kayna n n kaplama serami inin içinde ba lad n ve k r lmay ba latan çatla n ba ar s zl k stresine ula mas an nda hemen ilerledi ini göstermi lerdir. Alt yap serami i kaplama serami inden daha sert olmas na kar n kaplama serami inde çatlak olu tu u anda çatlak düzleminden sapmamakta ya da hapsolmamaktad r. Çatlak ilerlemesine alt yap serami inin katk s yoktur. Çift tabakal materyallerde kompresif art k streslerin olu um nedeni termal genle melerindeki anizotropi (∼22 MPa) ve viskolelastik süreçtir.16 Bizim çal mam zda da alt yap seramiklerin de il, ancak onlarla uyumlu termal genle me katsay lar na sahip önerilen kaplama seramikleri kullan larak bu seramiklerde çatlak olu um analizi yap lmas n n nedeni de bu çift tabakal materyallerin k r lma ekillerini incelemekti.
Alt yap /kaplama seramik kal nl k oran n n da çatlak olu umu ve ilerlemesi aç s ndan önemli bir faktör oldu u gösterilmi tir. Bunun nedeni, çift tabakal seramik
sistemlerinde alt yap serami inin kaplama serami ine oranla göreceli olarak daha dayan kl olmas d r.17 Alt yap /kaplama kal nl k oran artt kça, çatlak olu ma alanlar n n daha çok alt yap serami i içinde meydana geldi i bildirilmi tir.17 Bizim çal mam zda altyap /kaplama seramik kal nl oran 3 mm / 2 mm olarak belirlenmi tir ve bu oran n klinik ko ullar yans tt dü ünülse de, seramik tabaka kal nl k oran n n çatlak olu umunu etkileyip etkilemedi i daha ileri çal malarla ara t r labilir.
SONUÇ
Seramik materyalin sertli inin artmas daha fazla ve daha uzun çatlak olu umuna yol açt . Cam-infiltre alumina altyap l seramik sisteminde göreceli olarak daha az çatlak olu umu gözlendi. Bu çal madaki deneysel ko ullar alt nda kaplama seramik gruplar n n hiçbirinde alt yap seramiklerine ula an çatlak olu umu gözlenmedi. A z ortam , in vitro laboratuar test yöntemleriyle taklit edilemeyecek kadar karma k durumlar n bir bile imi oldu undan klini e daha yak n sonuçlar elde edebilmek için ileri in vivo yöntemler geli tirilmelidir.
TE EKKÜR
Taramal elektron mikroskop görüntülerinin al nmas nda yard mc olan Prof.Dr.Bilge Hakan ]en’e ve Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisli i Bölümü’ne mekanik testlerin yap m nda gösterdikleri yard mlar ndan dolay te ekkür ederiz.
KAYNAKLAR
1. McLean JW. The Science and Art of Dental Ceramics: Vol.1: The
Nature of Ceramics and Their Clinical Uses, Illinois: Quintessence Publishing:1979. p. 58.
2. Naylor PW, Beatty PM. Materials and Techniques in Fixed
Prosthodontics Dent Clin North Am 1992; 36(3): 343-9.
3. Wall JG, Dale LC. Alternative Crown Systems. Dent Clin North
Am, 1992; 36(3): 371-7.
4. Griggs JA. Recent advances in materials for all-ceramic
restorations. Dent Clin North Am, 2007; 51(3): 713-27.
5. Conrad HJ, Seong WJ, Pesun IJ. Current ceramic materials and
systems with clinical recommendations: a systematic review. J Prosthet Dent. 2007; 98(5): 389-404.
6. Della Bona A, Mecholsky JJ Jr, Barrett AA, Griggs JA.
Characterization of glass-infiltrated alumina-based ceramics. Dent Mater 2008; 24(11): 1568-74.
7. Höland W, Rheinberger V, Apel E, van 't Hoen C, Höland M,
Dommann A, Obrecht M, Mauth C, Graf-Hausner U. Clinical applications of glass-ceramics in dentistry. J Mater Sci Mater Med. 2006; 17(11): 1037-42.
8. Kelly RJ. Clinically relevant approach to failure testing of
all-ceramic restorations. J Prosthet Dent 1999; 81(6): 652-61.
9. Wagner WC, Chu TM. Biaxial flexural strength and indentation
fracture toughness of three new dental core ceramics. J Prosthet Dent 1996; 76: 140-4.
10. Guazzato M, Albakry M, Ringer SP, Swain MV. Strength,
fracture toughness and microstructure of a selection of all-ceramic materials. Part I. Pressable and alumina glass-infiltrated ceramics. Dent Mater. 2004; 20(5): 441-8.
11. Rizkalla AS, Jones DW. Indentation fracture toughness and
dynamic elastic moduli for commercial feldspathic dental porcelain materials. Dent Mater. 2004; 20(2): 198-206.
12. Anusavice KJ, Kakar K, Ferree N. Which mechanical and
physical testing methods are relevant for predicting the clinical performance of ceramic-based dental prostheses? Clin Oral Implants Res. 2007; 18 Suppl 3: 218-31.
13. Dündar M, Özcan M, Gökçe B, Çömleko lu E, Leite F, Valandro
LF. Comparison of two bond strength testing methodologies for bilayered all-ceramics. Dent Mater 2007; 23(5): 630-6.
14. Della Bona A, Kelly JR. The clinical success of all-ceramic
restorations. J Am Dent Assoc. 2008; 139 Suppl: 8S-13S.
15. Dündar M, Özcan M, Çömlekoglu E, Güngör MA, Artunç C.
Bond strengths of veneering ceramics to reinforced ceramic core materials. Int J Prosthodont 2005; 18(1): 71-2.
16. Taskonak B, Mecholsky JJ Jr, Anusavice KJ. Fracture surface
analysis of clinically failed fixed partial dentures. J Dent Res. 2006; 85(3): 277-81.
17. Wakabayashi N, Anusavice KJ. Crack initiation modes in bilayered
alumina/porcelain disks as a function of core/veneer thickness ratio and supporting substrate stiffness. J Dent Res 2000; 79:1398-404.
Yaz=>ma Adresi:
Dr. M. Erhan ÇÖMLEKO4LU
Ege Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Protetik Di Tedavisi Ana Bilim Dal Bornova /(zmir
Tel : 0 232 3880327 Faks : 0 232 3880325
