BİRİNCİ BASAMAKTA ÇALIŞAN HEKİMLER İÇİN HİPERTANSİYON EĞİTİMİ

(1)

BİRİNCİ BASAMAKTA ÇALIŞAN HEKİMLER İÇİN HİPERTANSİYON EĞİTİMİ

HİPERTANSİYONUN TANIMI, EPİDEMİYOLOJİSİ, RİSK FAKTÖRLERİ, KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ TEKNİĞİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ, ÖYKÜ, FİZİK

MUAYENE, LABORATUVAR VE İZLEM

(2)

Neler Öğreneceğiz?

Bu eğitimde;

• Hipertansiyonun tanımı ve sınıflandırma

• Hipertansiyon epidemiyolojisi

• Hipertansiyon risk faktörleri

• Kan basıncı ölçümü ve evreleri

• Hipertansiyonda öykü ve fizik muayene

• Hipertansiyonda laboratuvar testleri ve izlem hakkında bilgi sahibi olacaksınız.

(3)

Kısaltmalar

BOH: Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar BT: Bilgisayarlı Tomografi

EKG: Elektrokardiyogram

GFH: Glomerüler Filtrasyon Hızı GİA: Geçici İskemik Atak

HT: Hipertansiyon

KAH: Koroner Arter Hastalığı

KB: Kan Basıncı

KVH: Kardiyovasküler Hastalık KVR: Kardiyovasküler Risk

MRG: Manyetik Rezonans Görüntüleme RAA: Renin-Anjiyotensin-Aldosteron USG: Ultrasonografi

(4)

Hipertansiyon Tanımı ve

Sınıflandırma

(5)

«Yüksek kan basıncı için kesin bir sınır yoktur. Arter basıncı ile

mortalite arasındaki ilişki

kantitatiftir. Basınç yükseldikçe prognoz kötüleşir».

Hipertansiyonun Tanımı

(6)

Yaşı ≥80 yıl olanlarda sistolik kan basıncı 150 mmHg’ye

kadar normal kabul edilebilir.

Yaşlıda Hipertansiyon Tanımı

(7)

Erişkinlerde Kan Basıncı Ölçümüne Göre Sınıflandırma

Kategori Sistolik Diyastolik

Yüksek normal 130 -139 ve/veya 85 - 89

Evre 1 hipertansiyon 140 - 159 ve/veya 90 - 99 Evre 2 hipertansiyon 160 - 179 ve/veya 100 - 109

Evre 3 hipertansiyon ≥180 ve/veya ≥110

İzole sistolik hipertansiyon ≥140 ve <90

(8)

Prehipertansiyon ve Kardiyovasküler Hastalık Riski

*“The Framingham Study”Am J Hypertension 2000 13:3S-10S

Normal KB

120/80 mmHg

Pre-HT

120-139/80-89 mmHg KVH risk ?

MI riski 3.7 kat fazla (10 yıllık izlem)

>140/90 mmHg Yüksek

KB

Artmış KVH riski

(9)

Hipertansiyon

Epidemiyolojisi

(10)

Bireydeki kan basıncı değeri, bireyin yaşı ve koroner arter hastalığı nedeniyle ölüm

oranlarındaki değişimi

incelendiğinde kan basıncı arttığında ve kişinin yaşı ilerledikçe koroner arter

hastalığı nedeniyle ölüm riski artmaktadır.

Kan Basıncı, Yaş ve KAH Nedeniyle Ölüm

Roberto Pastor-Barriuso, Jose´ R. Banegas et al. Lancet 2002; 360:1903

(11)

Bireydeki kan basıncı değeri, bireyin yaşı ve inme nedeniyle ölüm oranlarındaki değişimi incelendiğinde kan basıncı arttığında ve kişinin yaşı

ilerledikçe inme nedeniyle ölüm riski artmaktadır.

Kan Basıncı, Yaş ve İnme Nedeniyle Ölüm

(12)

Yaş, Kan Basıncı ve Mortalite-1

2002 yılında yapılan bir çalışmada farklı yaşlardaki bireylerde sistolik ve diastolik kan basıncının göreceli

prognostik önemi araştırılmıştır. 15 yıllık bir takip süresince tüm nedenlere bağlı ölüm ve kardiyovasküler nedenlere

bağlı ölüm ile kan basıncı ilişkisi değerlendirilmiştir.

(13)

65 yaşın altındaki katılımcılar değerlendirildiğinde, diyastolik kan basıncı değerinden bağımsız olarak (diyastolik kan

basıncı 60-100 mmHg arasında iken), sistolik kan basıncındaki artışlarda (120-160 mmHg arasında)

kardiyovasküler nedenlere ve tüm nedenlere bağlı ölümlerin doğrusal arttığı görülmüştür.

Yaş ve Kan Basıncı ve Mortalite-2

(14)

65 yaş ve üzerinde; hem sistolik kan basıncı (120-160 mmHg) artışı hem diastolik kan basıncının 80-90 mmHg'nin üzerindeki seviyelerde olması durumunda artmış bir ölüm risk ile

ilişkilendirilmiştir.

50 yaşından sonra diyastolik kan basıncına göre sistolik kan basıncı hasarları öngörmede daha öne çıkmaktadır ve

yaşlılarda nabız basıncı (sistolik ve diastolik kan basıncı

arasındaki fark) yüksek kardiyovasküler riski işaret etmektedir.

Yaş ve Kan Basıncı ve Mortalite-3

(15)

Kan Basıncına Risk Faktörleri Eklendiğinde Total KVH Görülme Oranı

Reference TC= 270 mg/dL Smoker HDL= 39 mg/dL Male Diabetes 60 years

0 10 20 30 40 50

Systolic BP 110 mmHg Systolic BP 130 mmHg Systolic BP 150 mmHg Systolic BP 170 mmHg

5-yera CVD risk per 100 people

Diyabetik olmayan, sigara içmeyen, total kolesterol:154 mg/dl, HDL 62 mg/dL 50 yaşında kadın hastaya kıyasla 5 yıllık kardiyovasküler risk

(16)

2004 yılında yapılan bu

çalışmaya göre 2008’den 2030’a dünya mortalite nedenleri

projeksiyonunda

kardiyovasküler hastalıklar ve kanserler en üst sırada yer

almaktadır.

2008’den 2030’a Dünya Mortalite Nedenleri Projeksiyonu

(17)

Dünyada Hipertansiyon Prevalans Dağılımı, 25 Yaş Üstü

(18)

Türkiye Hipertansiyon Prevalansı

* Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2001. Prevalans Çalışması

**PatenT2.http://www.turkhipertansiyon.org/prevalans_calisması_2.php.

(19)

Yaş ve Hipertansiyon Prevalansı

*Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2001. Prevalans Çalışması

**PatenT2.http://www.turkhipertansiyon.org/prevalans_calisması_2.php.

PatenT:2003

(20)

Türkiye’de Hipertansiyon Epidemiyolojisi

*Altun B, Arıcı M, et al. Journal of Hypertension. 23 (10):1817-1823, 2005

**PatenT2, www.turkhipertansiyon.org, 2012

(21)

Türkiye’de Erişkin Popülasyonda Hipertansiyon Prevalansı

PatenT ve PatenT2

(22)

PatenT2

(23)

Ülkemizde erişkin hipertansif hastalardaki kronik böbrek

hastalığının varlığına yönelik bu çalışmada hastaların %31’inde kronik böbrek hastalığı

olmadığını, %56.3’ünde ise

herhangi bir evrede kronik böbrek hastalığı olduğunu görüyoruz.

Türkiye’de Hipertansif Yetişkinlerde KBH Varlığı

*CREDIT - Türkiye Kronik Böbrek Hastalığı Prevalansı Araştırması

(24)

• Hipertansiyon hem küresel çapta hem de ülkemiz için ciddi bir sağlık sorunudur.

• Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır.

• Birlikte yapacağımız müdahaleler ile bireylerin hipertansiyon kaynaklı erken yaşta morbidite ve mortalite gibi durumların yaşanmasının

önüne geçebiliriz.

Hipertansiyonun Topluma Etkisi

(25)

Hipertansiyon İçin Risk

Faktörleri

(26)

Hipertansiyon Gelişimine Katkıda Bulunan Etmenler

(27)

Esansiyel Hipertansiyon Risk Faktörleri

Esansiyel Hipertansiyon Risk Faktörleri

Yaş İleri yaş artmış kan basıncı özellikle artmış sistolik kan basıncı için risk oluşturur.

Obezite

Aile hikayesi Bir ya da iki ebeveynde hipertansiyon varsa 2 katı kadar daha sık, genetik faktörler ise %30 kan basıncında etkindir Irk Siyah ırkta daha sık, daha yüksek, daha erken ortaya çıkar ve hedef organ hasarı daha çok yapar.

Azalmış nefron sayısı Genetik faktörler, intrauterin gelişim bozukluğu, erken doğum nedeniyle olası azalmış nefron sayısı durumu riski ile ilişkilidir.

Yüksek tuz alımı Günlük tuz alımı 3000mg/günden yüksek olması hipertansiyon riskini arttırır.

Artmış alkol tüketimi

Fiziksel aktivite Fiziksel aktivite azlığı hipertansiyon gelişimi riskini arttırırken, egzersiz kan basıncı düşmesine yardımcı olur.

Diyabet ve dislipemi Bu iki durum hipertansiyon riski ile ilişkilidir.

Kişilik özelliği Bazı kişilik yapısı, depresyon durumunda hipertansiyon daha sık görülür.

(28)

NaCl Alımı

Cinsiyet Sayı Ortalama SD

24 saatlik NaCl Alımı

(gr/gün) Tüm grup 1767 18.04 8.34

Erkek 857 19,31 8,67

Kadın 910 16,83 7,86

Cinsiyet Sayı Ortalama SD

24 saatlik idrar Na+

(mEq/gün) Tüm grup 1767 306.7 142.1

Erkek 857 328.4 147.5

Kadın 910 286.2 133.7

*SALTÜRK 2008, Türk Böbrek Hastalıkları ve Hipertansiyon Derneği

(29)

TURDEP-II-Obezite ve Hipertansiyon

Genel obezite Fazla Kilolıu Santral Obezite Hipertansiyon

0 10 20 30 40 50 60

35.9 37

52.6

31.2 31.1

37.5

46.3

25.6

Kaba Hız Standardize Hız

%

*İ.Satman ve TURDEP

(30)

Kan Basıncı Ölçümü

ve Evreleri

(31)

KB ölçümüne başlamadan önce hastanın 3-5 dk. süreyle oturmasına izin verin.

Hasta oturur pozisyonda iken 1-2 dakika arayla en az iki KB ölçümü alın.

İlk iki ölçüm birbirinden çok farklıysa ek ölçümler yapın.

Uygun görürseniz ortalama KB’yi düşünün.

Kan Basıncı Ölçümünde Uygulama Basamakları-1

*Türk Kardiyoloji Dern Arş. 2014, Suppl,4

**2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(32)

Kan Basıncı Ölçümünde Uygulama Basamakları-2

Hastanın pozisyonu ne olursa olsun manşon yerini kalp seviyesinde tutun.

Oskültatuar yöntemi uygularken sistolik ve diyastolik KB’yi belirlemek için sırasıyla korotkoff faz I ve V’i (kaybolmuş) kullanın.

İlk muayenede KB’yi her iki koldan da ölçerek olası bir fark varsa belirleyin. Daha yüksek değeri olan kolu temel alın.

(33)

Yaşlı bireyler, diyabetik hastalar ve ortostatik hipotansiyonun sık veya olası olduğu diğer durumlarda, ilk muayene sırasında, kan basıncını, ayağa kalktıktan 1 ve 3 dakika sonra tekrar ölçün.

Geleneksel kan basıncı ölçümü sırasında, ikinci ölçümden sonra oturur durumdayken nabız palpasyonuyla (en az 30 saniye) kalp hızını ölçün.

Kan Basıncı Ölçümünde Uygulama Basamakları-3

(34)

Atriyal fibrilasyon gibi aritmileri olan hastalarda, doğruluğunu arttırmak için KB ölçümlerini tekrarlayın.

Standart manşon (12-13 cm genişliğinde ve 35 cm

uzunluğunda) kullanın, ancak kalın (kol çevresi > 32 cm) kollu kişiler için daha geniş ve ince kollu kişiler için daha dar birer manşon da bulundurun.

Kan Basıncı Ölçümünde Uygulama Basamakları-4

(35)

Ölçüm öncesindeki 30 dakikalık süre içinde hastanın sigara, çay veya kahve içmemiş, kafein almamış ve tercihen yemek

yememiş olması gerekir. Fenilefrinli nazal dekonjestanlar veya benzeri adrenerjik uyarıcıların kullanımı da hatalı ölçümlere neden olabilirler.

Ölçüm sırasında hasta sırtını herhangi bir yer-örneğin arkalıklı bir sandalyeye yaslayarak oturmalı, tansiyon ölçülecek kolu çıplak olmalıdır.

Ölçüm Sırasında Diğer Dikkat Edilmesi Gerekenler-1

(36)

Ölçüm sırasında konuşmamalı, bacak bacak üstüne atmamalıdır.

Manşon kalp düzeyinde duracak şekilde sarılmalı ve hastanın kolu desteklenmelidir.

Gençlerde (30 yaşın altında) kan basıncı yüksek bulunmuş ise koarktasyonu ekarte etmek için bacaktan da ölçümler

yapılmalıdır. Prognostik önemi açıklık kazanmadığı için izometrik egzersiz ile kan basıncı ölçümlerinin rutin uygulamada yeri

yoktur.

Ölçüm Sırasında Diğer Dikkat Edilmesi Gerekenler-2

(37)

Kan basıncı klasik oskültatuar yöntemle veya otomatik ya da elektronik (dijital göstergeli) uygun manşonlu tansiyon ölçüm aletleri kullanılarak koldan ölçüm yapılmalıdır.

İlk muayenede hastanın iki kolundan da ölçüm yapılmalıdır. İki koldan yapılan KB ölçümleri arasında fark varsa ölçümler

tekrarlanmalı, fark devam ediyorsa sonraki ölçümler yüksek değer alınan koldan yapılmalıdır.

Ölçüm Sırasında Diğer Dikkat Edilmesi Gerekenler-3

(38)

18 yaşından büyük tüm sağlıklı

kişilerde kan basıncı yılda en az bir kez ölçülmelidir.

Erişkin hastalarda her klinik

muayenede kan basıncı mutlaka

ölçülmeli ve 30 saniyeden daha kısa olmamak koşulu ile nabız

sayılmalıdır.

Kan Basıncı Ölçümünde Ana Kural

*https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bobrek-hastaliklari/liste/Böbrek-hastallıklari-rehberler.html

(39)

Hipertansiyon Sınıflaması

Kategori Sistolik Diyastolik

Yüksek normal 130-139 ve/veya 85-89

Evre 1 hipertansiyon 140-159 ve/veya 90-99

Evre 2 hipertansiyon 160-179 ve/veya 100-109

Evre 3 hipertansiyon ≥180 ve/veya ≥110

İzole sistolik hipertansiyon ≥140 ve <90

(40)

Ortostatik Hipotansiyon

Yaşlılarda (65 yaş üzeri bireylerde) Diyabetli hastalarda

Ortostatik hipotansiyon tarif edenlerde

Antihipertansif ilaç tedavisi altındaki hastalarda

Ayaktaki ölçümler hasta hemen ayağa kalkar kalkmaz ve ayağa kalktıktan 1-3 dakika sonra yapılmalıdır. Sistolik kan basıncında ayakta 20mm/Hg ve daha fazla düşme ortostatik hipotansiyon olarak değerlendirilir.

Kan Basıncı Ölçümünde Tanımlar

(41)

Beyaz Önlük Hipertansiyonu-1

Genel görülme sıklığı ortalama %13’tür.

Risk faktörü; yaş, kadın cinsiyeti, sigara.

1. derece hipertansiyonda %55 olurken 3. derece hipertansiyonda yalnızca %10’dur.

Beyaz önlük hipertansiyonu tanısının 3-6 ay içerisinde

doğrulanması ve hastaların tekrarlı ofis dışı kan basıncı ölçümleri ile değerlendirilmesi ve yakından takip edilmesi önerilmektedir.

*Tanımı: 2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(42)

Beyaz Önlük Hipertansiyonu-2

Ambulatuvar ortalama ve

gündüz kan basıncı değerleri normal

Muayenehanede ölçülen kan basıncı en az 3 ölçümde

≥140/90 mmHg

Birkaç ev ölçümünün ortalaması

<135/85 mmHg’dir.

*Tanımı: 2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(43)

Maskeli Hipertansiyon-1

Görülme sıklığı ortalama %13 civarındadır.

Genç yaş, erkek cinsiyeti, sigara, alkol tüketimi, fiziksel aktivite, egzersiz kaynaklı hipertansiyon, anksiyete, iş stresi, obezite,

diyabet, kronik böbrek hastalığı ve ailede hipertansiyon öyküsü gibi birçok faktör ofis dışı kan basıncını ofis kan basıncına göre artırabilir.

Maskeli hipertansiyon sıklıkla diğer risk faktörleri, klinik belirti göstermeyen organ hasarı ve artan diyabet ve uzun süreli

hipertansiyon riski ile ilişkilendirilir.

(44)

Maskeli Hipertansiyon-2

Beyaz önlük hipertansiyonun tersi bir fenomendir.

Muayenehanedeki kan basıncı normal (<140/90 mmHg)

AKB ve evde ölçülen kan basıncı değeri yüksek

(45)

Poliklinik ve AKB Ölçümüne Göre Sınıflama

(46)

Beyaz önlük hipertansiyonu şüphesi Ofiste evre 1 hipertansiyon

Asemptomatik organ hasarı olmayan düşük toplam

kardiyovasküler risk altındaki bireylerde yüksek ofis kan basıncı Maskeli hipertansiyon şüphesi

Ofiste yüksek-normal kan basıncı

Asemptomatik organ hasarı olan normal ofis kan basıncı veya yüksek toplam kardiyovasküler risk

Ambulatuvar KB ve Evde KB Ölçümünün Klinik Endikasyonları-1

*2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(47)

Aynı ya da farklı muayenelerde ofis kan basıncı ölçümlerinin belirgin fark göstermesi

Otonom, postural, yemek sonrası, siesta ve ilaca bağlı hipertansiyon

Gebe kadınlarda şüpheli preeklampsi veya yüksek ofis kan basıncı Gerçek ve yalancı dirençli hipertansiyonun belirlenmesi

Ambulatuvar KB ve Evde KB ölçümünün Klinik Endikasyonları-2

(48)

Ofis ve ev kan basıncı ölçümleri arasında belirgin fark olması Dipping durumunun değerlendirilmesi

Uyku apnesi, kronik böbrek hastalığı veya diyabet gibi hastalığı olan kişilerde dipping yokluğu veya gece hipertansiyonu şüphesi KB değişikliğinin değerlendirilmesi

Ambulatuvar Kan Basıncı Ölçümü İçin Özel Endikasyonlar

(49)

Poliklinik ve Poliklinik Dışı KB Değerlerine Göre HT Tanımı

Kategori Sistolik KB (mmHg) Diyastolik KB (mmHg)

Ofis KB ≥140 ve/veya ≥90

Ambulatuvar KB Gündüz (veya

uyanık) ≥135 ve/veya ≥85

Gece (veya uykuda) ≥120 ve/veya ≥70

24 saat ≥130 ve/veya ≥80

Ev KB ≥135 ve/veya ≥85

*2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu **Türk Kardiyoloji Dern Arş. 2014, Suppl,4

(50)

En az 5 gün, tercihen 7 gün yapılmalıdır.

Ölçümler sabah ve akşam

saatlerinde ölçüm için önerilen

standart önlemlere dikkat edilerek yapılmalıdır.

Hipertansiyon: Ev kan basıncı

değerleri ortalaması ≥ 135/85 mm/Hg

Evde Kan Basıncı Ölçümü

*Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu,2015

(51)

Hastanın Ev Ölçüm İmkanı Yok

Ambulatuvar Kan Basıncı İmkanı Yok

Poliklinikte Kan Basıncı Ölçümü

*Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu,2015

İstenecek rutin laboratuvar tetkiklerinin sonuçlarını göstermeye geldiğinde (genellikle 1-2 gün sonra olur) ikinci kan basıncı ölçümleri yapılabilir.

(52)

Ölçümün hangi koldan ve hangi pozisyonda yapıldığı, sistolik ve diyastolik kan basınçları kaydedilmelidir.

Sağlık personeli ölçtüğü değer hakkında hastasını bilgilendirmeli ve bulunan değerlere göre periyodik ölçümlerin ne kadar zamanda bir tekrarlanacağını belirtmelidir.

Ayrıca e-nabızdan hastanın, ev kan basıncı ölçümü kayıtları da incelenerek, kan basıncı durumuna ilişkin bilgi alınabilir.

Hipertansiyon Kaydı Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

(53)

Hipertansiyonda Öykü

ve Fizik Muayene

(54)

1. KB yüksekliğinin süresi ve ev ölçümleri de dahil olmak üzere önceki kan basıncı yüksekliğinin düzeyi

Hipertansiyonda Öykü-1

(55)

2. İkincil hipertansiyon

Kronik böbrek hastalığı (polikistik böbrek) aile öyküsü

Böbrek hastalığı, idrar yolu enfeksiyonu, hematüri, analjezik

ilaçların kötüye kullanımı (renal parankim hastalığı) öyküsü

Hipertansiyonda Öykü-2

(56)

Doğum kontrol hapı, meyankökü, karbnoksolon,

vazokonstrüktif burun damlaları, kokain, amfetamin, gliko-ve mineralokortikoitler, steroit dışı antienflamatuar ilaçlar,

eritromisin, siklosporin gibi ilaç/madde kullanımı

Tekrarlayan terleme, başağrısı, (feokromasitoma) atakları Kas güçsüzlüğü ve tetani atakları (hiperaldosteronizm) Tiroit hastalığı düşündüren semptomlar

Hipertansiyonda Öykü-3

(57)

Hipertansiyonda Öykü-4

Risk Faktörleri

Kişinin kendisinde ve ailesinde hipertansiyon ve kalp damar hastalığı,

Kişinin kendisinde ve ailesinde dislipidemi,

Kişinin kendisinde ve ailesinde diyabet, (ilaçlar, kan glikozu değerleri, poliüri)

Sigara ve diyet alışkanlıkları, yakın zamanda kilo değişimi, Fizik aktivite miktarı,

Horlama: Uyku apnesi (eşinden de ayrıca bilgi alınmalıdır) Düşük doğum ağırlığı olup olmadığı sorulur.

(58)

Organ hasarı ve kardiyovasküler hastalık öyküsü ve semptomları

Beyin ve gözler: Başağrısı, vertigo, görme azalması, GİA, duyu ve motor defisiti, inme, karotis revaskülarizasyonu

Kalp: Göğüs ağrısı, nefes darlığı, ayak bileği şişmesi, miyokart enfarktüsü, revaskülarizasyon, senkop, çarpıntı, aritmi ve

özellikle atriyal fibrilasyon öyküsü

Böbrek: Susama, poliüri, noktüri, hematüri

Hipertansiyonda Öykü-5

(59)

Organ hasarı ve kardiyovasküler hastalık öyküsü ve semptomları

Periferik arterler: ekstremitelerde soğukluk, aralıklı klaudikasyon, ağrısız yürüme mesafesi, periferik

revaskülarizasyon

Horlama/kronik akciğer hastalığı/uyku apnesi öyküsü

Bilişsel işlevlerde bozulma varlığı sorulur.

Hipertansiyonda Öykü-6

(60)

Kan basıncını etkileyebilecek ilaçlardan;

Doğum kontrol hapı,

Meyankökü, karbenoksolon, Vazokonstrüktif ilaçlar(burun damlaları..),

Kokain, amfetamin,

Glikomineralokortikoitler,

Steroid dışı antiinflamatuvar ilaçlar, Eritropoietin, siklosporin vb. kullanımı sorulur.

Hipertansiyonda Öykü-7

(61)

Antihipertansif kullanan hastanın;

Halen kullandığı antihipertansif tedavi Eskiden kullandığı antihipertansif ilaçlar İlaç uyum ve uyumsuzluk durumu

İlacın etkinliği ve yan etkileri, kullanım zamanı

Kan basıncını etkileyecek ilaç kullanımı (NSAİ, fenilefrin..)

Ev ölçümleri varsa değerleri gözden geçirilir.

Hipertansiyonda Öykü-8

(62)

İkincil Hipertansiyon Düşündüren Belirtiler:

Cushing sendromu özellikleri,

Nörofibromatozisin cilt bulguları (feokromasitoma),

Palpasyonda böbreklerde büyüme saptanması (polikistik böbrek), Abdominal üfürüm duyulması (renovasküler hipertansiyon),

İkincil HT, Organ Hasarı, Obezite Tespitinde Fizik Muayene-1

(63)

İkincil Hipertansiyon Düşündüren Belirtiler:

Prekardiyal veya göğüste üfürüm duyulması (aort koarktikasyonu;

aort hastalığı; üst ekstremite arterlerinin hastalığı),

Eş zamanlı değerlendirilen kol KB’ye göre femoral nabızların

zayıflaması ve gecikmesi ve femoral kan basıncının azalması (aort koarktikasyonu; aort hastalığı; alt ekstremite arterlerinin

hastalığı),

Sol-sağ kol arası KB farkı (aort koarktikasyonu; sol subklavian arter darlığı).

İkincil HT, Organ Hasarı, Obezite Tespitinde Fizik Muayene-2

(64)

Organ Hasarı Belirtileri:

Beyin: motor veya duyu kaybı,

Retina: fundoskopik anormallikler,

Kalp: Kalp hızı, 3. veya 4. kalp sesi, kalpte üfürüm, aritmiler, apeks vurusunun yeri, pulmoner raller, periferik ödem,

Periferik arterler: Nabız yokluğu, zayıflaması veya asimetrisi, soğuk ekstremiteler, iskemik cilt lezyonları,

Karotis arterleri: Sistolik üfürümler.

İkincil HT, Organ Hasarı, Obezite Tespitinde Fizik Muayene-3

(65)

İkincil HT, Organ Hasarı, Obezite Tespitinde Fizik Muayene-4

Obezite Kanıtı Kilo ve boy

Beden kütle indeksini hesaplayın: vücut ağırlığı/kilo² (kg/m²)

Bel çevresi kişi ayakta dururken kosta

kenarının alt sınırı ile iliyak krest üst sınırının arasındaki mesafenin ortası seviyesinden

ölçülür.

(66)

Kan Basıncı Ölçümü ve Takip Önerileri

Kan basıncı yüksek normal; sistolik 130-139/ diyastolik 80-89 mmHg hayat tarzı değişikliği önerilmelidir. Yıllık

kontrole çağrılmalıdır.

Kan basıncı 140/90 mmHg ve üstü;

olan hastalar tanının doğrulanması için mutlaka ikinci kez muayeneye

çağrılmalıdır.

İkincil HT, Organ Hasarı, Obezite Tespitinde Fizik Muayene-5

(67)

(68)

Hipertansiyonda

Laboratuvar Testleri

(69)

Hemoglobin ve/veya hematokrit Açlık plazma glikozu

Serum total kolesterolü, düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein

kolesterol

Açlık serum trigliseritleri

Serum sodyum ve potasyumu.

Rutin Testler-1

(70)

Serum ürik asidi

Serum kreatinini (ve hasaplanmış GFH) İdrar analizi: mikroskobik inceleme;

dipstik testi ile idrarda protein;

mikroalbüminüri tetkiki I2-derivasyonlu EKG

Rutin Testler-2

(71)

Öykü, fizik muayene ve rutin laboratuvar testlerine ilaveten;

HgA1c: (açlık plazma glikozu > 5.6 mmol/L ise (102 mg/dl) veya önceden diyabet tanısı varsa)

Kantitatif proteinüri (dipstik testi pozitif ise), idrar potasyum ve sodyum düzeyi ve oranları

Ev ve 24 saat ayaktan kan basıncı izlemi Ekokardiyogram istenebilir.

Ek Testler-1

(72)

EKG, Aritmi varlığında holter izlemi, efor testi Karotis ultrasonografisi

Periferik arter/abdominal ultrason

Nabız dalga hızı, ayak bileği-kol indeksi Fundoskopi

öykü, fizik muayene ve rutin laboratuvar testlerine ilaveten istenir.

Ek Testler-2

(73)

Tüm hipertansif hastalarda SVH, sol

artriyal dilatasyon, aritmiler veya eşlik eden kalp hastalığını tespit etmek için önerilir.

Öyküsü ya da fizik muayenesi majör aritmi düşündüren tüm hastalarda uzun süreli EKG izlemi ve egzersize bağlı aritmi şüphesi durumunda bir stres EKG testi düşünülmelidir.

Stres/Eforlu EKG

(74)

Ekokardiyogram, eğer şüpheli bir durum varsa KVR’yi daha

ayrıntılı değerlendirmek, EKG’de SVH, sol atriyum genişlemesi veya şüpheli eşlik eden kalp hastalığı tanısını doğrulamak için düşünülmelidir.

Öykü miyokart iskemisini düşündürüyorsa bir stres EKG testi önerilir ve eğer test pozitif veya muğlak ise bir görüntüleme stres testi (stres ekokardiyografi, stres kardiyak manyetik rezonans ya da nükleer sintigrafi) önerilir.

EKO

(75)

Karotid arterlerin ultrasonla taraması, özellikle yaşlılarda, damar hipertrofisi veya asemptomatik aterosklerozu tespit etmek için düşünülmelidir.

Karotis-femoral NDH, büyük arter sertleşmesini tespit etmek için düşünülmelidir.

Ayak bileği – kol indeksi, PAH’ı saptamak için düşünülmelidir.

Karotis USG

(76)

Serum kreatinin ölçümü ve tahmini GFH hesaplanması tüm hipertansif

hastalarda önerilmektedir.

Dipstik ile idrar proteini

değerlendirmesi, bütün hipertansif hastalarda önerilmektedir.

Mikroalbüminüri değerlendirilmesi spot idrarda yapılmalıdır ve idrar kreatinin atılımı ile ilgilidir.

Böbrek Fonksiyon Testleri

(77)

Retinanın incelenmesi, güç kontrol altına alınan veya dirençli hipertansiyonu olan hastalarda, artmış KVR’nin de bir

göstergesi olan hemorajileri, eksüdaları ve palilla ödemini saptamak için

düşünülmelidir.

Retinanın incelenmesi, genç hastalar dışında, diyabeti olmayan hafif-orta

hipertansif hastalarda önerilmemektedir.

Fundoskopi

(78)

Bilişsel gerilemesi olan hipertansif hastalarda, beyin manyetik rezonans görüntülemesi veya bilgisayarlı

tomografi, sessiz beyin enfarktüsleri, laküner infarktlar, mikrokanamalar ve beyaz cevher lezyonlarını tespit etmek için düşünülebilir.

BT/MR

(79)

Hipertansiyon İzlemi

(80)

İkincil HT İncelemesi İçin Klinik Endikasyonları ve Tanı Yöntemleri-1

2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(81)

İkincil HT İncelemesi İçin Klinik Endikasyonları ve Tanı Yöntemleri-2

*2013 ESH/ESC Arteriyel Hipertansiyon Kılavuzu

(82)

HT Tanısı Alan Hastada Yapılması Gereken Tıbbi İzlem

Fizik Muayene

1.İzlem 2. İzlem 3. İzlem 4. İzlem

İlk İzlem/Yılın İlk

İzlemi İlk İzlemden

3 Ay Sonra İkinci İzlemden 3 Ay

Sonra Üçüncü İzlemden 3 Ay Sonra

Kan basıncı ölçümü √ √ √ √

Boy ölçümü √

Kilo ölçümü √

Bel çevresi √

Kardiyovasküler risk değerlendirme

√ Göz dibi muayenesi Yılda bir kez

İlk izlemden 1-4 hafta sonra KB regülasyonu sağlanana kadar KB ölçümü gereği halde tekrarlanacak

(83)

Hipertansif Hastada İstenilecek Laboratuvar Tetkikleri ve Sıklıkları

Tetkikler

1. İzlem 2. İzlem 3. İzlem 4. İzlem

İlk İzlem İlk İzlemden 12 Ay Sonra

İkinci İzlemden 12 Ay Sonra

Üçüncü İzlemden 12 Ay Sonra Kreatinin, Tahmini eGFR, sodyum,

potasyum, ürik asit √ √ √ √

Tam İdrar tetkiki √ √ √ √

Açlık kan glukozu √ √ √ √

Lipid profili (Total kolesterol, LDL

kolesterol, HDL, trigliserid ) √ √ √ √

12 Derivasyonlu elektrokardiyografi

(EKG) √ √ √ √

Mikroalbuminüri √ √ √ √

(84)

Bölüm Sonu

«Hipertansiyonun Tanımı, Sınıflandırma, Epidemiyolojisi, Kan

Basıncı Ölçümü Tekniği ve Değerlendirilmesi, Öykü, Fizik Muayene ve Laboratuvar» dersini tamamladınız.