TEMEL SANAT VE TASARIM EĞİTİMİ
Ünite 6
Tasarımda Renk
SAYISAL VE BASKI ORTAMINDA RENK
➢ Dijital Renk Sistemleri
➢ Renk Kartelası (Çizelge)
2
SAYISAL VE BASKI ORTAMINDA RENK
Sayısal, dijital renk’in somut, elle tutulan maddi bir varlığı mevcut değildir. Dijital bir renk ögesi saf ışıktır. Dijital renkler sadece bir monitörden veya basılı bir yüzeyde görülebilir.
Dijital renklerin, bir CD veya sabit sürücüde kapladığı alan dışında fiziksel bir varlığı yoktur
Dijital renklerin, bir CD veya sabit sürücüde kapladığı alan dışında fiziksel bir varlığı yoktur
Klasik olarak rengi kullanmamız, pigmentlerle olurken, dijital renk kullanımında, rengi oluşturan bilgisayar kodu, monitör veya yazıcı ve projektör gibi çıktı aygıtları ve saf ışığın resim ögesi olarak kullanılmasıdır
Dijital renkle çalışırken birçok değişken bulunmaktadır.
Monitör, tarayıcı, yazıcı ve kullanılan bireysel yazılım
programlarının tümü, algılanan ve üretilen rengi etkileyebilir.
DİJİTAL RENK SİSTEMLERİ
Rengin nasıl oluşturulduğu, nerede görüleceğine ve bir iletişim parçasının nasıl üretileceğine bağlıdır. Birçok renk sistemi kullanılıyor olmasına rağmen, RGB, CMYK, Pantone ve Hexachrome, tasarımda en sık kullanılan renk
sistemleridir, ancak var olan tek renk sistemleri değildir. Bazı ülkelerde
TOYO, ANPA veya DIC gibi diğer eşleştirme sistemleri kullanılabilir. Adobe Photoshop, Illustrator ve InDesign gibi yazılım programlarının tümü, uygulamalarında çok sayıda renk profili ve sistemi içerir. Renk Temelleri Aaris Sherin
4
RGB
RGB, çok çeşitli renkler üretmek için kırmızı, yeşil ve mavi temel renkleri kullanan ek bir renk sistemidir. RGB renk modeli, tüm elektronik ekranların temelini oluşturur. RGB paletinde beyaz, tüm ana renklerin ilave birleşimidir ve
siyah, ışığın yokluğunda üretilir. RGB, bilgisayar monitörleri, dijital kameralar ve televizyonlar dahil olmak üzere ekranlar tarafından kullanılan renk modudur.
CMYK
Bu renk sistemine aynı zamanda dört renkli işlem de denir.
Camgöbeği (turkuaz), macenta, sarı ve siyah renklerini içeren dört renkli bir çıkarma işlemidir (Görsel 6.42). Baskı için kullanılan mürekkepler, yarım tonlu nokta deseni
kullanarak arka planı (genellikle kâğıdın beyazı olan) maskelediğinden veya eksilttiğinden, işlemin “çıkartma”
olduğu kabul edilir. Renkler, CMYK mürekkep renklerinin birleştirilmesi ve kısmen veya tamamen beyaz zemin üzerine basılmasıyla üretilir. CMYK ofset litografide
kullanılır ve çoğu durumda, bir tasarımcının dosyaları bir yazıcıya göndermeden önce tüm grafikleri ve görüntüleri CMYK olarak değiştirmesi gerekmektedir (Şekil 6.43).
6
PANTONE
PANTONE, tasarımcıların doğru bir şekilde iletişim
kurmasına ve yazıcıların belirli renk seçenekleri üretmesine olanak tanıyan tescilli bir renk sistemidir. Pantone
Eşleştirme Sistemi, bir tasarımcının ticari bir matbaa
tarafından kullanılan mürekkebe tam olarak uyan belirli bir Pantone rengini seçmesine ve belirlemesine olanak tanır.
Pantone Formül Kılavuzu kaplanmış, kaplanmamış ve mat stokta kullanılabilen 1.114 düz Pantone renginden oluşan üç kılavuzlu bir settir.
HEXACHROME
1995 yılında 6 renk karışımı olarak pantone tarafından geliştirilen ve içerisinde pantone renklerini de bulunduran bir sistemdir. Bu sistem sayesinde baskıda daha dolgun ve canlı renkler ortaya çıkmıştır. Etkili mor, ten rengi ve yeşiller ortaya konulmuştur. Sisteme CMYK renklerinin dışında, yeşil ve turuncu renkleri eklenmiştir. Böylelikle baskı çok daha geniş bir renk evrenine ulaşabilmektedir. Bu baskı sistemi yüksek kaliteli bir baskı sistemidir. CMYK ile
basılamayan canlı renkler bu baskı türü ile basabilir (Görsel 6.45)
8
ÖZEL RENK BASKI
CMYK renkleri dışında baskı için ekstra bir renk
kullanıldığında 5. renk olarak adlandırılır. Özel Renk sayısı tercihe göre arttırılabilir. Altın - Gümüş Yaldız, Fosforlu
Renkler, Pantone Kataloğundan seçilmiş renkler Özel Renk olarak adlandırılır.
RENK KARTELASI (ÇİZELGE)
Kartela, boya, kumaş, halı vb. ürünlerin çeşitlerini küçük parçalar hâlinde gösteren listedir. Bir renk şeması veya renk referans kartı, birçok farklı renk örneğine sahip düz, fiziksel bir nesnedir. Tek sayfalık bir çizelge olarak veya örnek çizelgeleri veya renk eşleştirme düzenekleri şeklinde olabilirler.
İki farklı renk tablosu türü vardır: Renk referansı ve seçim çizelgeleri olarak adlandırılan görsel sistemlerdir.
10
RENK REFERANS ÇİZELGELERİ
Renk karşılaştırmaları ve ölçümleri için tasarlanmıştır. Bu tür çizelgeler için tipik görevler, bir görüntüleme sisteminin renk üretimini kontrol etmek, renk yönetimine yardımcı olmak veya renk tonunu görsel olarak belirlemektir.
RENK SEÇİM ÇİZELGELERI
Spot renklerin, proses renklerinin, boyaların, kalemlerin, pastel boyaların ve benzerlerinin seçimine yardımcı olmak için mevcut renklerden oluşan bir palet sunar – genellikle renkler üreticinin ürün yelpazesindendir. Örnekler Pantone, (Görsel 6.49) ve RAL sistemleridir (Görsel 6.50).
RAL GENELLİKLE AVRUPA’DA KULLANILAN BİR RENK EŞLEŞTİRME SİSTEMİDİR. RENKLERİ TARİF ETMEK AMACIYLA GELİŞTİRİLMİŞ, GÜNÜMÜZDE GENELLİKLE BOYA SEKTÖRÜ VE DİĞER SEKTÖRLERDE DE
SIKLIKLA KULLANILMAKTADIR.
SPOT RENK, CMYK (PROSES), RENKLERİNİN DIŞINDA AYRI BİR KALIPLA BASILAN DİĞER EKSTRA RENKLERE SPOT RENKLER DENİR.
12
