EMZİRME NASIL OLUYOR
Amaç ve Hedefler
Amaç; Emzirmenin nasıl olduğunu ve emzirme sürecini etkileyen faktörleri açıklamak
Hedefler;
1. Memenin temel bölümlerini isimlendirmek ve işlevlerini açıklamak
2. Annede süt oluşumunun ve salgılanmasının hormonal kontrolünü açıklamak
3. Bebeğin emzirme sürecine yardımcı olan reflekslerini açıklamak
4. Bebeği memeye “iyi” ve “yanlış” yerleştirmenin farkını açıklamak
5. Emzirme pozisyonlarını açıklamak
1. Memenin Temel Bölümleri ve
İşlevleri
Memenin Anatomisi ve Meme Dokusu
Memenin Anatomisi
• Yağ destek doku
– Memeye biçim ve büyüklüğünü verir
• Sinirler
– Memeden beyne laktasyon hormonlarının salgılanması için gerekli komutu iletir
• Alveoller
– Süt üreten hücrelerin oluşturduğu keseciklerdir
• Süt kanalları
– Alveollerde üretilen sütü meme başına taşıyan iletim sistemidir
Montgomery Bezleri
• Areola bölgesinde bulunan Montgomery bezlerinin kendine has kokusu olan bir salgısı vardır, bu salgı, annenin kokusunun kaynağıdır ve bebeğin anneyi ve memeyi tanımasını, bulmasını kolaylaştırır
2. Süt Oluşumu ve Salgılanmasının
Hormonal Kontrolü
PROLAKTİN HORMONU
Her emzirme sonrasında salgılanır
Bir sonraki emzirme için süt oluşturur
Meme başından duygusal uyarı Meme başından duygusal uyarı Kandaki Prolaktin
Kandaki Prolaktin
Bebek emiyor Bebek emiyor
Soru
Bu bilgilerin annenin süt salgılamasını
arttırmakta bir rolü var mı?
Prolaktin hakkında hatırlanması gereken bazı özel durumlar
Salınımı için en güçlü fizyolojik uyaran emzirmedir
Geceleri daha fazla yapılır
Anneyi gevşetir ve bazen uykusunu getirir
Emziren annelerde ovulasyonu baskılar
OKSİTOSİN REFLEKSİ
Emzirmeden önce veya emzirme sırasında oluşur Sütün laktifer sinüse doğru akmasını sağlar
Meme başından duygusal uyarı Meme başından
duygusal uyarı Kandaki oksitosin
Kandaki oksitosin
Bebek emiyor Bebek emiyor
* Uterusun kasılmasını sağlar
KAYGI STRES AĞRI ŞÜPHE
Oksitosin Refleksine Yardım Eden ve Engelleyen Faktörler
Bebek için sevgi dolu düşünceler
Bebeğin sesi
Bebeğin görüntüsü GÜVEN
Bunlar reflekse YARDIM eder Bunlar reflekse ENGEL olur
Soru
Oksitosin refleksini anlamak niçin
önemlidir?
Aktif Oksitosin Refleksinin Belirti ve Duyguları
Anne şunları fark edebilir;
Emzirmeden hemen önce ya da emzirirken memelerinde ezilme veya karıncalanma hissi
Bebeğini düşününce ya da ağladığını duyunca memeden süt akması
Bebek meme emerken diğer memeden süt
damlaması
Aktif Oksitosin Refleksinin Belirti ve Duyguları - II
Emzirme sırasında bebek memeden ayrılırsa memelerden ince ince süt akması
İlk haftalardaki emzirmelerde uterus
kasılmalarıyla ağrı ve bazen kan boşalması
Sütün ağzına aktığını gösterir şekilde bebeğin
yavaş ve derin emme ve yutmaları
Oksitosin Refleksini Artırmak İçin Anne Neler Yapabilir?
Bebeği hakkında olumlu düşünmesi, mutluluğu, kendi sütünün en iyisi olduğuna inanması
Beslenme için hazır, gevşemiş ve rahat olması
Az miktarda süt ile nazikçe meme başını uyarması
Bebeğini yanında tutması ve görebilmesi
Koklaması, dokunması ve bebeği ile etkileşime geçmesi
Eğer gerekirse, bir yakınından ya da sağlık çalışanından sırt masajı için yardım alması
Oksitosin Refleksini Artırmak İçin Sırt
Masajı
Anne Sütünde İnhibitör Madde
• Anne sütünde, süt oluşumunu
azaltabilen ya da önleyebilen bir madde FIL vardır
• Hipotalamustan salınan Prolaktin Baskılayıcı Faktör (PIF) prolaktin salınımını baskılar
• Memede fazla süt varsa, bu inhibitor madde, hücrelerin daha fazla
salgılamalarını durdurur
Anne Sütünde İnhibitör Madde - II
• Bebek bir memeden emmeyi durdurursa, o meme süt yapmayı durdurur
• Bebek bir memeden daha fazla emerse, o meme daha fazla süt yapar ve diğerinden büyük olur
• Memenin süt yapmaya devam etmesi için, sütün boşalması gerekir
• Bebek bir ya da iki memeden ememiyorsa, süt
yapımının devam edebilmesi için memenin sağılması gereklidir
Soru
Öğrendiklerinizden süt yapımını neyin kontrol ettiğini söyleyebilir misiniz?
Prolaktin yapımını, Oksitosin refleksini ve
sütteki önleyici maddeyi ne kontrol eder?
İnhibitör Madde Birikimini Önlemek İçin;
Bebeğin memeyi tutuşu, emmesi doğru olmalıdır
Bebek sık emzirilmelidir
Bebeğin her iki memede istediği kadar kalması sağlanmalıdır
Bebek ilk memeyi bitirmeden ikinci meme verilmemelidir
Bebek herhangi bir nedenle ememiyor ise memedeki süt sağılarak boşaltılmalıdır
3. Bebeğin Emzirme Sürecine
Yardımcı Olan Refleksleri
Bebeğin Refleksleri
3 temel refleks vardır;
– Arama refleksi, – Emme refleksi – Yutma refleksi
Arama Refleksi
• Bir bebeğin dudaklarına ya da yanaklarına bir şey
dokunursa, başını hafifçe geriye atar, memeyi aramak için başını o tarafa çevirir, ağzını iyice açar
• Dilini aşağı ve ileri doğru uzatır
Emme Refleksi
• Bebeğin damağına bir şey dokunursa emmeye başlar.
Yutma Refleksi
• Bebeğin ağzının arka bölümü süt ile dolduğunda yutar
Arama- Emme- Yutma Refleksi
• Tüm refleksler, sağlıklı ve term bebekte kendiliğinden oluşur
• Bazı bebeklerde bunların oluşması için yardım gerekebilir
– Anneye doğumda verilen ilaçlar nedeni ile bebek uykulu ise – Prematür ise
–
4. Bebeğin Memeye Yerleştirilmesi
Bebeğin Memeye Yerleştirilmesi
İyi Yerleşme ve Yanlış Yerleşme Arasındaki Fark
Soru: 2. resim, 1. resimden hangi yönleriyle farklı?
1 2
1 2
İyi Yerleşme ve Yanlış Yerleşme Arasındaki Fark
Soru: Resimler arasında ne fark görüyorsunuz?
BEBEĞİN SÜTÜ ETKİN ŞEKİLDE ALAMAMASI
MEME UCUNDA TAHRİŞ / ZEDELENME MEME UÇLARINDA
AĞRI / ZEDELENME
Bebeğin memeye yanlış yerleşmesinin sonuçları
MEMELER SÜTLE DOLU KALABİLİR
SÜT YAVAŞ GELİR
BEBEK DOYMAZ SIK / UZUN SÜRELİ
BESLENMEK İSTER
SÜT YAPIMI AZALIR
BEBEK HUYSUZLAŞIR EMMEYİ TÜMÜYLE
REDEDER
BEBEK KİLO ALAMAZ
Meme ucu tahrişi
Emmenin etkin olmadığının göstergeleri
• Sürekli hızlı hızlı emme
• Emerken yanakların çökmesi
• Şapırdatarak emme
• Memede bebeğin huzursuzluğu, sakinleşmeme
• Sık emme- her gün saat başından daha sık
• Çok uzun emme- düşük doğum ağırlıklı olmadığı halde her beslenmede 1 saatten fazla emme
• Emzirme sonrası tatmin olmuş görünmeme
Yanlış Yerleşmenin Nedenleri
BİBERON
KULLANILMASI Emzirme başlatılmadan önce birkaç haftalık iken
DENEYİMSİZ ANNE
İlk bebek
Önceki bebeğin biberonla beslenmesi FONKSİYONEL
ZORLUKLAR
Küçük / Zayıf bebek
Meme başı / dokusu esnekliğinin azlığı Memede süt birikimi
DESTEK AZLIĞI
Kendi çevrelerinden destek azlığı
Doktor / ebe / hemşirenin desteğe yönelik eğitim yetersizliği
5. Emzirme Pozisyonları
Sık Kullanılan Emzirme Pozisyonları
İkizler İçin Pozisyonlar
İkizler İçin Pozisyonlar
Uygun Pozisyonun Göstergeleri
• Bebeğin gövdesi annesine dönüktür.
• Bebeğin gövdesi annesine yakındır.
• Bebeğin tüm gövdesi desteklenmiştir.
• Bebeğin boynu düz ya da hafifçe geriye doğrudur.
