10 Bilim ve Teknik
Artık doktorlar, naklettikleri bir or-ganın hastanın bağışıklık sistemince reddedilip reddedilmeyeceğini, ağrı, ateş ya da organ çöküşü gibi semptom-lar ortaya çıkmadan günler, hatta hafta-lar önce belirleyebilecekler. Bu olanağı sağlayacak yöntemi keşfeden ABD’li ve İtalyan araştırmacılar, kendilerine kalp nakledilen 55 ve karaciğer nakle-dilen 14 hasta üzerinde inceleme yap-mışlar. Görmüşler ki bağışıklık sistem-lerinde yüksek düzeyde yardımcı T ve sitotoksik T hücresi bulunanlarda bir hafta ie 12 gün arasında organ reddi sü-reci başlamış. Baskılayıcı T hücreleri normalin üstünde olanlardaysa 14 haf-tadan önce red belirtileri görülmemiş. Columbia Üniversitesi araştırmacıların-dan Nicole Suciu-Foca, transplantas-yon cerrahlarının Mayıs ayındaki top-lantısında yaptığı açıklamada, "hastayı inceleyip baskılayıcıları gördüğümüzde artık biliyoruz ki, nakledilen organ uzun süre reddedilmeyecektir" dedi.
New Scientist, 20 Mayıs 2000
Acı bir biberi ısırdığınızda, ağzı-nızda kızgın bir kor parçası tutuyor-muş duygusuna kapılmanız nedenssiz değil. Araştırmacılar yıllar önce bunun nedeninin bir hücre zarı proteini ol-duğunu belirlemişlerdi. Suçlu, kültür çanaklarında hem sıcaklığa, hem de acı biberin aktif maddesi olan kapsa-isine tepki veren bir protein. Ancak kültür hücreleri acı duymazlar. Bu ne-denle bilim adamları, söz konusu mo-lekülün hayvanlar için önemini bile-miyorlardı. Ancak son aylarda genetik olarak değiştirilmiş ve acı sosa karşı olşağanüstü dirençli farelerle yapılan deneyler sonunda proteinin acının pekçok türüyle ilintili olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, bu-luşun yeni ve etkili ağrı-kesici ilaçlar geliştirilmesine yardımcı olacağını umuyorlar.
ABD’nin Califor-nia Üniversitesi ve Al-manya’nın Würzburg Üniversitesi araştırma-cılarından oluşan bir ekip, sıcaklıkla birlikte kapsaisin ve öteki vanilloid
bileşimlere duyarlı olan VR1 almaçla-rı olmayan transgenik fareler üretmiş-ler. Farelerin kontrol grubuyla göster-diği tek değişiklik yüksek sıcaklıklara karşı gösterdikleri direnç ve kapsa-isinle acılaştırılmış suyu lıkır lıkır içe-bilmeleri.
Deneylerde arka ayaklarına kap-saisin enjekte edilen normal fareler, acıyan ayaklarını yalayıp sallarken, mütant fareler herhangi bir davranış tepkisi vermedikleri gibi ayaklarında da şişme ya da yanma görülmemiş. Normal fareler, kapsaisin-li sudan bir yudum al-dıklarında burunları-nı oğuşturmaya baş-lamışlar ve su d a m l a l ı ğ ı n a bir daha yak-laşmamışlar. Transgenik fa-relerse sudan doya-sıya içmişler. Araş-tırmacılar ayrıca transgenik farele-rin kuyruklarını sı-cak suya sokmuşlar ve ayaklarını sıcak bir
plaka-ya bastırmışlar. Her iki testte de bun-lar, normal farelere kıyasla daha di-rençli çıkmışlarsa da sonunda tepki göstermişler. Bu da, VR1 eksikliğinin hayvanların sıcaklığa ve acıya duyarlı-lığını azalttığını, ama tümüyle orta-dan kaldırmadığını kanıtlıyor. Bun-dan çıkan sonuç da, almacı baskıla-manın, dokunma duyusuyla ilgili acı-ları sınırlı ölçüde rahatlatabileceği. Ancak araşırmacılar, doku hasarıyla ortaya çıkan kronik iç ağrılara karşı daha etkili sonuçlar sağlamayı umu-yorlar. Nedeni, VR1 almaçlarının bu ağrıların duyulmasına yardımcı oldu-ğunu düşünmeleri. Deneylerde, söz-konusu almacı taşıyan nöronların, yanmanın ortaya çıkardığı asidik orta-ma güçlü bir tepki verdikleri, ancak transgenik fare nöronlarının asitle yı-kandıklarında verdikleri tepkinin çok daha düşük olduğu görülmüş.
Johns Hopkins Üniversitesi tıp fa-kültesi sinir cerrahlarından James Campbell, araştırmacıların iyimserli-ğini paylaşıyor ve etkili ağrı kesiciler için potansiyel bir kaynak olduğunu söylüyor.
Science, 14 Nisan 2000
Biberle Acısız Yaşam
Organ Reddi Alarmı
Dünya’da ilk kez gerçekleştirilen bir operasyonla iki yıl önce kendisine el nakli yapılan hastanın ciddi bağı-şıklık tepkisi belirtileri üzerine teda-vi altına alındığı açıklandı. Fran-sa’nın Lyon kentindeki
Edouard-Herriot Hastanesi’nde 1998 yılında yapılan ba-şarılı operasyonda, Clint Hallam adlı hastaya yeni bir el takılmıştı. Avust-ralya’da yaşayan Hallam, operasyonu olanaklı kı-lan bağışıklık baskılayıcı "ilaç kokteyli"nin, uzun dönemde de red süreci-ni önleyip önleyemeye-ceğinin belirlenmesi için sürekli gözetim altında tutuluyordu. Perth ken-tindeki Sir Charles Ga-irdner Hastanesi yetkili-leri, Hallam’ın tedavi al-tına alındığını doğrular-ken, ameliyatı gerçek-leştiren cerrah Jean-Michel Dubernat’nın, elin kurtarılabileceği umudunu koru-duğu bildiriliyor. Hastada red belir-tileri daha önce de görülmüş ama doktorlar ilaç dozlarını yükselterek süreci geri çevirmeyi başarmışlardı.
Nature 4 Mayıs 2000
