Yargıdan ardı ardına çıkan HES iptallerinden sonra hidroelektrik santrallar için çevreye daha duyarlı bir yol haritası geliştirildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar, Çevre ve Şehircilik ile Orman ve Su Bakanlıklarının ortak vardığı karara göre Devlet Su İşleri (DSİ) havzalara yapılabilecek toplam HES sayısını ve kapasitesini belirleyecek. Lisanslar verilirken o sayı ve kapasitenin üzerine çıkılamayacak.
İkizdere ve Fol Deresi’nde inşa edilen hidroelektrik santrallara yargıdan gelen kararlar üzerine HES’lerin yeniden ele alındığını aktaran yetkililer, “Artık kurumlar daha koordinasyonlu çalışacak. Derelerde yaşayacak canlılar için can suyu miktarı belirlemelerine önem verilecek” dedi.
Üç bakanlık birleşti
Yargıdan çıkan ret kararlarının en önemli gerekçesi olan ‘telafisi olmayan çevre hasarları’ydı. Buna karşı tek çözüm olarak ‘Su havzalarının bir bütün olarak ele alınması’ için üç bakanlık ortak görüş belirtti.
DSİ, havzaların bütün olarak ele alınması yönünde çalışmaları başlatırken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da HES’lere verilecek ÇED oluru için ek yükümlülükler istedi.
ÇED’e ek şartlar geliyor
VATANDAŞIN SUYU GARANTİ ALTINA ALINIYOR: ÇED raporlarında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmak üzere ‘Su Kullanım Hakları Raporu’nun yer alması zorunlu hale getirildi. Bu yolla dere üzerinde yöre halkının sahip olduğu su hakları bölgedeki tarımsal ve içme suyu kullanımları dikkate alınarak tespit edilecek.
CAN SUYUNA BİLİMSEL TAKİP: ÇED raporlarında akademisyenler tarafından hazırlanması gereken ve komisyonca format belirleme aşamasında istenen ‘Ekosistem Değerlendirme Raporu’ hazırlanması zorunlu hale getirildi. Bu yolla mevsimsel olarak dereye bırakılması gereken ekolojik su ihtiyacı tespit edilecek. Ayrıca kurulması zorunlu ‘Akım Gözlem İstasyonu’ ile akım sürekli izlenecek.
AĞAÇLARA KORUMA: HES projelerinin inşaatı sırasında kesilecek ağaç sayısının takriben tespit edilmesi yerine kesin olarak tespit edilmesi ve kesilecek ağaç sayısının fazlasının bölgeye dikilmesi zorunlu hale getirildi.
HALKLA İYİ GEÇİM ŞARTI: ÇED raporunu hazırlayan meslek grupları arasında halkın hassasiyetlerinin daha dikkatli incelenebilmesi için sosyolog yardımı alınması ve bölgenin sosyo-ekonomik durumunun tespit edilmesi öngörülüyor. İlgili uzman incelemesinde çıkan sonuçlar ile iyi niyet çerçevesinde proje sahipleri sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştirmeleri için teşvik edilecek.
Tarık Işık, Radikal, 30.12.2011
