SAMSUN İLİ ŞEFTALİ
(PRUNUS PERSICAL.)'LERÎNDE GÖRÜLEN KURUMALARIN NEDENLERİ
ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR
Salih CEYLAN1 Osman ÇAKIR1
Ö Z E T
S a m s u n ili şeftalilerinde görülen k u r u m a l a r ı n nedenleri yayı
lış alanları ve bulaşıklılık o r a n l a r ı n ı tespit etmek amacıyla S a m s u n Merkezde 40, Ç a r ş a m b a ilçesinde i s e 20 b a h ç e d e çiçeklenme ve meyve olgunlaşma devresi olmak üzere iki a ş a m a d a sürvey çalış
m a s ı 1983 yılında y ü r ü t ü l m ü ş t ü r .
B u çalışmayla şeftali k u r u m l a r ı n a , Armillaria mellea (Vahi.) Quel.; Valsa sp. ve Taphrina deformans (Berk.) Tull. gibi fungal etmenlerle, paraziter o l m a y a n ; g ü m ü ş hastalığı, kloroz, yaşlılık, derin dikim, s u d a n b o ğ u î m a gibi e t m e n l e r i n neden olduğu tespit edilmiştir.
Tespit edilen e t m e n l e r i n b u l a ş m a oranları S a m s u n Merkezde
% 0.03-2.59 Ç a r ş a m b a ilçesinde ise % 0.03-2.15 a r a s ı n d a değişmiş
tir.
Sürvey neticesinde A mellea ve Valsa sp. gibi funguslar bölge şeftalilerinde ilk defet tespit edilmiştir.
K a r a n t i n a , m ü c a d e l e ve diğer k ü l t ü r e l işlemlerin d a h a iyi uy
gulanmasıyla b u e t m e n l e r d e n ileri gelen k u r u m a l a r d a a z a l m a gö
rülecektir.
1 Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü — SAMSUN
Yazının Yayın ve Yönetim Kurulu'na geliş tarihi (Received) : 12.4.1988
G İ R İ Ş
Karadeniz B ö l g e s i n i n topoğrafik d u r u m u göz ö n ü n e alındığın
d a t a r ı m a elverişli t o p r a k l a r ı n S a m s u n ilinde daha fazla olduğu görülür. Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin deltalarıyla b u del
t a l a r a r a s ı n d a k a l a n sahil şeridinin verimli t o p r a k l a r ı n d a çeşitli k ü l t ü r bitkileri yetiştirilmektedir. B u b i t k i l e r içerisinde meyve
cilik ayrı b i r y e r t u t m a k t a olup, şeftali yetiştiriciliği meyvecilik içerisinde çok önemli b i r yer işgal e t m e k t e d i r . 1980 Yılı verileri
ne göre S a m s u n ilinde 348.017 adet şeftali a ğ a c ı n d a n 8.105 t o n mey
ve alınmıştır (Anonymous, 1982). Bu a ğ a ç l a r ı n b ü y ü k çoğunluğu S a m s u n Merkez ve Ç a r ş a m b a ' d a ticari amaçla k u r u l m u ş ve eko
n o m i k ö n e m taşıyan meyve b a h ç e l e r i n d e toplanmıştır. Diğer ilçe
lerde e k o n o m i k ö n e m e sahip şeftali yetiştiriciliği olmayıp, ancak aile ihtiyaçlarını k a r ş ı l a m a k amacıyla ev b a h ç e l e r i n d e b i r k a ç şeftali ağacı b u l u n m a k t a d ı r .
Şeftali taze meyve olarak tüketildiği gibi son yıllarda meyve suyu. konserve, reçel ve m a r m e l a t y a p ı m ı n d a bolca k u l l a n ı l m a k t a dır. Tüketicinin b u ihtiyaçlarının k a r ş ı l a n m a s ı , b a k ı m teknikleri
nin geliştirilmesi yanında, h a s t a l ı k ve z a r a r l ı l a r d a n iyi k o r u n m a , kaliteli ve bol meyve ü r e t i m i sayesinde olacaktır. Meyvede kalite ve m i k t a r ı n d ü ş m e s i n d e hastalıkların etkisi ayrı b i r ö n e m taşı
m a k t a d ı r .
E n s t i t ü m ü z bölgesi illerinden S a m s u n , Amasya ve Tokat'da son yıllarda y a p ı l a n incelemeler e s n a s ı n d a şeftali bahçelerinde, y a p r a k kıvırcıklığı (Taphrina deformans «©erk.» Tull.), Y a p r a k d e - len (Coryneum beijerinckii Oud.) v e Monilya (Sclerotinia laxa
«Aderh-Ruhl» Honey) .gibi h a s t a l ı k l a r d a n ileri gelen sürgün, dal ve b a z ı ağaç k u r u m a l a r ı özellikle S a m s u n ilinde tespit edilmiştir.
Ülkemiz'de Sarıbay (1978), şeftalide sürgün, dal ve ağaç ıkurumla- r ı üzerinde y a p m ı ş olduğu çalışmada, k u r u m a l a r ı n , C. beijerinckii, S. laxa, Armillaria mellea (Vahi.) Quel., Agrobacterium tumefaciens (Smitlh et Tovvsend Coun) Verticillum dahliae Kleb, Stereum sp. gi
bi p a t o j e n l e r ile s u d a n b o ğ u l m a , g ü b r e y a k m a s ı ve kloroz 'gibi di
ğer etkenlerle Capnodis sp., San Jose kabukluıbiti (Quadraspidıosus perniciosus (Comsıt.) ve Dut k a b u k l u b i t i Pseudaulacaspis pentago
na (Targ.) gibi z a r a r l ı l a r d a n ileri geldiğini o r t a y a k o y m u ş t u r .
Mart - Haziran 1987
Bu 'bilgilerin ışığı a l t ı n d a S a m s u n ilinde şeftalide m e y d a n a ge
len k u r u m a l a r a bilinen tbu n e d e n l e r i n dışında b a ş k a e t m e n ve fak
törlerin neden olup olmadığı araştırılmıştır. K u r u m a l a r ı n yayılışını ve şeftalilerin y a k a l a n m a o r a n l a r ı n ı s a p t a m a k amacıyla e k o n o m i k a n l a m d a şeftali yetiştiriciliği yapılan S a m s u n ili merkezinde ve Ç a r ş a m b a ilçesinde b u çalışma y ü r ü t ü l m ü ş t ü r .
MATERYAL VE METOT
Sürvey s a h a l a r ı n d a k i şeftali bahçeleri ve b u bahçelerdeki şef
tali ağaçları ile değişik l a b o r a t u v a r malzemeleri çalışmanın m a t e r yalini o l u ş t u r m u ş t u r .
E k o n o m i k ö n e m d e şeftali ziraatı yapılan S a m s u n Merkez ve Ç a r ş a m b a ' d a b ö l ü m l ü ö r n e k l e m e m e t o d u n a göre tespit edilen t o p l a m 60 b a h ç e d e çalışma y ü r ü t ü l m ü ş t ü r . Sürvey yapılacak b a h ç e sayısı B o r a v e K a r a c a (1970) ya göre, çalışılacak iş günü, sürvey z a m a n ı n d a b i t k i n i n vegetasyon d u r u m u , l a b o r a t u v a n n iş gücü, ör
n e k alınacak y e r l e r e gidiş-dönüş z a m a n ı , b i r b a h ç e d e n örnek alı
n ı r k e n geçecek zaman, taşıt olanakları, bölgenin iklim d u r u m u v.b. faktörler gözönüne alınarak s a p t a n m ı ş t ı r . Bu 'bahçelerin dağı
tımı t o p l a m ağaç sayısına g ö r e yapılmıştır.
Bu çalışma çiçeklenmenin sonu (26.4.1983 -31.5.1983) ve mey
ve o l g u n l a ş m a dönemi (18.7.1983 - 29.7.1983) o l m a k üzere iki dev
r e d e gerçekleştirilmiştir.
I
Süryev için sayıma a l m a n bahçelerdeki t ü m ağaçlar b i r b ü t ü n o l a r a k ele alınıp, ağaçlar ö n c e m a k r o s k o b i k olarak, k u r u m a gö
r ü l e n a ğ a ç l a r d a n gerekli görülenlerin ise köıkieni de açılarak ince
lenmiştir. M a k r o s k o b i k gözlem neticeleri h e r b a h ç e için düzenle
n e n sürvey cetvellerine kaydedilmiş ve k u r u m a görülen ağaçlar
d a n alınan dal ve kök örnekleri etiketlenerek naylon t o r b a l a r a ko
n u l m u ş ve teşhis için l a b o r a t u v a r a getirilmiştir. Ö r n e k l e r d e n ya
pılan p r e p a r a t l a r m i k r o s k o p t a incelenerek k u r u m a l a r a n e d e n olan e t m e n l e r i n s a p t a n m a s ı n a çalışılmıştır. Ayrıca şüpheli d u r u m d a k i hastalıklı örnekler, % 0.5'lik sodyum hipokloritle yüzey dezenfeksi- y o n u yapıldıktan sonra petri içinde PDA o r t a m ı n a ekilmişlerdir.
Petriler 25°C'deki inkuibatöre yerleştirilmiş ve ikinci g ü n d e n iti
b a r e n ikişer gün a r a y l a gözlemleri yapılmış ve 10 g ü n s o n r a m i k r o s k o p t a incelenmiştir.
Meyve olgunlaşma d ö n e m i n d e işaretlenmiş g ü m ü ş h a s t a l ı ğ ı b e lirtisi gösteren 20 adet ağacın h e r b i r i n d e n ü ç t a n e o l m a k üzere 25 cm u z u n l u ğ u n d a k i dal ö r n e k l e r i 3.10.1983 t a r i h i n d e kesilmiş ve Anderson (1956)'un önerdiği m e t o d a göre c a m kavanozdaki su içe
risine yerleştirilmiş ve b i r h a f t a süreyle -kontrol edilmiştir. Ay
nı ağaçlarda p a r a z i t e r g ü m ü ş hastalığının fruktifikasyon organla
rı oluşumu s o n b a h a r süresince gözlenmiştir. Ayrıca çalışmaların yapıldığı bahçelerde, k u r u m a l a r ı n b u l a ş m a oranının tespiti, h a s t a ağaçların t o p l a m a ğ a ç l a r a o r a n l a n m a s ı y l a b u l u n m u ş t u r .
S O N U Ç L A R
S a m s u n Merkez ve Ç a r ş a m b a ilçesinde yapılan sürvey çalış
m a l a r ı s o n u c u n d a k u r u m a l a r a n e d e n olan etmenler, yayılış alan
ları ve k u r u m a l a r ı n b u l a ş m a o r a n l a r ı Çizelge l ' d e gösterilmiştir.
Çizelge 1 incelandiğindıe görüleceği gibi S a m s u n Merkezde sür- veye a l ı n a n 40 b a h ç e d e 6109 şeftali ağacı incelenmiş v e b u ağaç
ların 227'sinde k u r u m a g ö r ü l m ü ş t ü r . Bu k u r u m a l a r a n e d e n olan e t m e n l e r d e n Valsa sp. dokuz, p a r a z i t e r o l m a y a n e t m e n l e r 218 ağaç
t a (kloroz 158, g ü m ü ş hastalığı 34, yaşlılık 17, s u d a n b o ğ u l m a b e ş , g ü b r e y a k m a s ı iki, derin 'dikim iki) k u r u m a o l u ş t u r m u ş t u r .
Ç a r ş a m b a ilçesinde ise 20 b a h ç e d e 3909 şeftali ağacı incelen
miş ve b u a ğ a ç l a r d a n 176'sında k u r u m a g ö r ü l m ü ş t ü r . K u r u m a l a r a sebep teşkil e d e n e t m e n l e r d e n A. mellea 21, Valsa sp. 18, T. de- formans b i r ve p a r a z i t e r olmayan etmenler 136 ağacı (gümüş h a s talığı 84, derin dikim 17, s u d a n b o ğ u l m a ü ç ve yaşlılık 32) kurul
m u ş t u r .
Şeftalilerde k u r u m a l a r a n e d e n olan etmenlerin b u l a ş m a o r a n ları Çizelge l'de g ö r ü l d ü ğ ü gibi S a m s u n Merkezde Valsa sp. % 0.15 ve p a r a z i t e r o l m a y a n e t m e n l e r % 3.58 ( g ü m ü ş hastalığı '% 0-57, kloroz % 2.59, yaşlılık % 0.28, s u d a n b o ğ u l m a % 0.08, g ü b r e yak
m a s ı % 0.03 ve derin d i k i m % 0.03)'dir.
Ç a r ş a m b a ilçesinde ise A. mellea % 0.54, Valsa sp. % 0.46, T.
deformans % 0.03 ve p a r a z i t e r olmayan e t m e n l e r % 3.47 (gümüş hastalığı % 2.15, yaşlılık % 0.81, derin dikim % 0.43 ve s u d a n b o ğulma % 0,08) o l m u ş t u r .
Mart - Haziran 1987
ÇİZELGE 1. 1983 Yılında Samsun Merkez ve Çarşamba ilçelerinde şeftali kuru
maları üzerinde yapılan sayımlarda tespit edilen etmenler, yayılış alanları ve bulaşıklık oranlan
Kurumalara neden olan etmenler
Paraziter Paraziter olmayan yısı
e etmenler etmenler D (A
S.
ayıma alınan bahçe sayısı
E O
>-
:0
c
° c
1 5
s. o
§ >- ayım
a alınan bahçe sayısı Sayım yapılan tople ağaç sayısı a o _
e s
i—
D •
11
alsasp. I Taphrina deforman! (Berk.) Tull Gümüş hastalığı oroz Derin dikim ıdan boğulma iibre yakması ışlılık
>o> O O
E
D a
*•* o c
>. D
3 im
(/) a> Sayım yapılan tople ağaç sayısı
< ^ > I Taphrina deforman! (Berk.) Tull Gümüş hastalığı Derin dikim
a) O >•
Alaç 1 130 8 8
Kesirli 4 475 — — — — 19 — 4 — . — 23
Sarışık 2 290» — — — . —- — 2 1 — . — 3
Toy'belen 5 785 -— — — 2 26 — — — — 28
Derecik 8 1240 — 1 — 2 70 — — 2 — 75
Uzgur 3 795 — — — .11 — — — — — . 11
Atakum 1 170 — — — 3 — — — — —* 3
Kirazlık 1 70
Demirci Derebatıce
7 1
1133 655
— 8 — 6 38 — —• — — 52
Çorak 4 441 — — — 2 4 — — 1 7
Dereler 3 515 — — — 8 1 — — — 8 17
TOPLAM 40 6109 — 9 — 34 158 5 2 17 227
Bölümün bulaşma
oranı (%) — 0.15 — 0.57 2.59 0.03 0.08 0.03 0.28 —
Kirazbucağı 2 287 3 1 1 8 13
Beylere© 2 450 4 8 — 11 — — — — . 17 40
Yeniköseli 3 268 1 1 — 7 — 6 — — — 15
< Y.pikencik 3 766 4 — — 18 — 3 — — — 25
m Hacılarcayı 10 2138 9 8 — 40 — 8 3 — 15 83
<
ÇARŞ ÇARŞ
TOPLAM 21 8909 21 18 1 84 — 17 3 — 32 176
Bölümün bulaşma
oranı (%) 0.54 0.46 0.03 2.15 0.43 0.08 — 0.81 —
G ü m ü ş hastalığı belirtisi gösteren ve sürvey z a m a n ı n d a işaret
l e n e n a ğ a ç l a r d a n a l m a n ö r n e k l e r l e PDA o r t a m ı n d a y a p ı l a n izolas
yon ç a l ı ş m a l a r ı n d a n b a ş a r ı elde edilememiştir. S o n b a h a r süresin
ce yapılan gözlemlerden de p a r a z i t e r g ü m ü ş hastalığı fruktifikas- yon o r g a n l a r ı n a r a s l a n m a m ı ş t ı r . Ayrıca su içerisine yerleştirilen g ü m ü ş hastalığından şüpheli örneklerin h i ç birisinde g ü m ü ş h a s t a - hğı e t m e n i n i n verdiği beyaz p a m u ğ u m s u misellere r a s t l a n m a m ı ş t ı r .
TARTIŞMA VE KANI
S a m s u n ili şeftalilerinde görülen k u r u m a l a r ı n nedenleri, yayı
lış alanları ve b u l a ş m a o r a n l a r ı n ı tespit e t m e k a m a c ı y l a yapılan sürvey çalışmalarında k u r u m a l a r ı n nedeni olarak S a m s u n Merkez
de Valsa sp. p a r a z i t e r etmeniyle p a r a z i t e r o l m a y a n g ü m ü ş hastalı
ğı, kloroz, derin dikim, s u d a n b o ğ u l m a , g ü b r e y a k m a s ı ve yaşlılık gibi e t m e n l e r s a p t a n m ı ş t ı r . Ç a r ş a m b a ilçesinde ise b u n l a r d a n farklı o l a r a k A. mellea ve T. deformans gibi paraziter e t m e n l e r tespit edilmiştir.
Çizelge l'e bakıldığında şeftali k u r u m a l a r ı n d a e n önemli ne
denlerin p a r a z i t e r o l m a y a n e t m e n l e r olduğu görülecektir- S a m s u n merkezde % 2.59 oranıyla kloroz, Ç a r ş a m b a ' d a ise % 2.15 oranıy
la g ü m ü ş hastalığı (kurumalarda en fazla rol oynayan e t m e n l e r ol
m u ş t u r .
Şeftali y a p r a k d a m a r l a r ı a r a s ı n d a s a r a r m a şeklinde ilk belir
t i gösteren ve d a h a ileri h a l l e r d e ağaçlarda s ü r g ü n k u r u m a l a r ı n a ne
den olan kloroz S a m s u n Merkezde geniş b i r yayılış a l a n ı n a s a h i p tir. Kanımızca k l o r o z u n yaygın oluşu b u ü n i t e t o p r a k l a r ı n d a k i ki
reç fazlalığından ve şeftali b a h ç e l e r i n d e değişik a r a ziraatının ya
pılması dolayısıyla l ü z u m u n d a n fazla su verilmesinden kaynak
l a n m a k t ı r . Bölgede y a p t ı r ı l a n t o p r a k tahlilleri neticesinde Ph'nın 7.5-8.0 oluşu ve S e q u e s t r e n e ile ilaçlanan bahçelerdeki klorozlu ağaçlarda iyileşmenin gözlenmiş olması b u g ö r ü ş ü m ü z ü doğrula
m a k t a d ı r . Kloroza k a r ş ı önerilen m ü c a d e l e y ö n t e m i n i n bölgede uy
g u l a n m a m a s ı n ı n nedeni, bilgi n o k s a n l ı ğ ı n d a n ziyade ilacın p a h a l ı oluşudur.
Mart - Haziran 1987
Şeftali y a p r a k l a r ı n d a m a d e n i g ü m ü ş renginde belirti oluştu
r a n , dal v e ağaç k u r u m a l a r ı n a yol a ç a n p a r a z i t e r o l m a y a n g ü m ü ş hastalığı h e r iki sürvey ü n i t e s i n d e yayılış göstermektedir. Çarşam
b a ilçesinde b i r i n c i derecede şeftali k u r u m a l a r ı n a n e d e n olan b u hastalık, genç ağaçları içeren b a h ç e l e r d e hiç görülmemiştir. Birin
ci sürvey e s n a s ı n d a g ü m ü ş hastalığı ile b u l a ş ı k b a h ç e l e r d e k i has
talıklı ağaçların ikinci sürvey e s n a s ı n d a iyileşme göstermesi b u hastalığın p a r a z i t e r o l m a y a n g ü m ü ş hastalığı ile karıştırıldığı fik
rini u y a n d ı r m ı ş t ı r . L a b o r a t u v a r çalışmalarımızda g ü m ü ş hastalıklı ağaçlardan alınan ö r n e k l e r d e n h e r h a n g i b i r e t m e n i n izole edilme
miş olması ve b u h a s t a l ı k l a bulaşık ağaçlar üzerinde fruktifikasyon o r g a n l a r ı n a r a s l a n ı l m a m a s ı , su içinde t u t u l a n ö r n e k l e r d e n b i r so
n u ç a l ı n a m a m a s ı b u k u r u m a l a r ı n p a r a z i t e r o l m a y a n etkenlerden ileri geldiği fikrimizi k u v v e t l e n d i r m e k t e d i r . N i t e k i m yapılan ince
lemelerde b u belrtileri g ö s t e r e n b a h ç e l e r d e aşırı b e s l e n m e ve ağır b i r b u d a m a n ı n yapıldığı tesbit edilmiştir. Anonymous (1974), An- d e r s o n (1956), G r a m ve W e b e r (1952) ve W o r m a l t e t al. (1946) Stereum sp.'nin b i r y a r a fungusu olduğunu, bulaştığı şeftali ağaç
larının y a p r a k l a r ı n d a m a d e n i g ü m ü ş r e n g i n d e belirti göstererek ağaçları k u r u t t u ğ u n u , b u n l a r a ek o l a r a k p a r a z i t e r olmayan g ü m ü ş hastalığı ile p a r a z i t e r g ü m ü ş hastalığı belirtilerinin k a r ı ş t ı r a b i l e ceğini b i l d i r m e k t e d i r l e r .
Y u k a r ı d a verilen l i t e r a t ü r bilgileri ve kendi gözlemlerimizin ışığı a l t ı n d a k o n u y a derinlemesine bakıldığında bölge şeftalilerin
de g ö r ü l e n g ü m ü ş hastalığının p a r a z i t e r o l m a y a n etkenlerden ileri geldiği ve ağaçların k u r u m a s ı n d a önemli rol oynadığı kanısı or
taya çıkmıştır. F a k a t b u ç a l ı ş m a l a r d a özel izolasyon m e t o d u kul
lanılmadığı için bölge şeftalilerinin k u r u m a s ı n d a Stereum sp.'nin rol almadığı k o n u s u n d a kesin b i r şey söylenemez.
Ç a r ş a m b a ilçesinde yayılış gösteren ve iç k a r a n t i n a listesinde b u l u n a n A- mellea şeftalilerdeki k u r u m a l a r d a ö n e m l i b i r yeri işgal e t m e k t e d i r . Anonymous (1974) ve Anderson (1956), b u e t m e n i n t o p r a k t a n köklere b u l a ş a r a k şeftali k u r u m a l a r ı n a neden o l d u ğ u n u b i l d i r m e k t e d i r l e r . Bu fungus ile b u l a ş ı k b a h ç e l e r d e ara z i r a a t ı n ı n yapıldığı g ö r ü l m ü ş ve b u n e d e n l e de etmenin hızla yayılabileceği kanısını u y a n d ı r m ı ş t ı r . Polifag b i r zararlı o l a n b u etmenin yayılış ve zararını a z a l t m a k için k a r a n t i n a tedbirlerine ve kültürel işlem
lerin eksiksiz u y g u l a n m a s ı n a ihtiyaç v a r d ı r .
Valsa sp. ve T. deformans gibi funguslar bölgedeki »şeftali k u r u m a l a r ı n d a ö n e m s i z gibi gözüküyorsa d a b a k ı m s ı z b a h ç e l e r d e h e r z a m a n zararlı olabilirler ve ağaçları (kurutabilirler.
Derin dikim, s u d a n b o ğ u l m a , g ü b r e y a k m a s ı ve yaşlılık gibi p a r a z i t e r o l m a y a n diğer nedenlerden ileri gelen k u r u m a l a r ı n o r a n ları d ü ş ü k o l m a s ı n a r a ğ m e n , bölgedeki meyve verimi d ü ş ü k l ü ğ ü n de ve erken y a ş l a n m a d a b u n e d e n l e r i n b ü y ü k ö n e m taşıdığı b i r
gerçektir (Çizelge 1).
Sonuç o l a r a k b u çalışmayla Karadeniz Bölgesi şeftalilerinde A. mellea ve Valsa s p . funguslar ilk defa tespit edilmiştir. Daha önce de belirtildiği gibi k ü l t ü r e l ve m ü c a d e l e işlemlerinin eksiksiz uygulanmasıyla ve özellikle k a r a n t i n a işlemlerinde d a h a titiz dav- ranılmasıyla bölgemiz şeftalilerindeki k u r u m l a r ı n önemli b i r so
r u n teşkil etmeyeceği kanısındayız.
S U M M A R Y
STUDIES ON THE CAUSE OF DRYING OCCURRISMG O N PEACH TREES {PRUNUS PERSICA L.) İN SAMSUN PROVINCE OF
TURKEY
A survey w a s c a r r i e d o u t b o t h in flovvering a n d fruit ripening stages in Central (in 40 orchard) a n d Ç a r ş a m b a (in 20 o r c h a r d ) counties in S a m s u n in 1983 to d e t e r m i n e t h e causes, d i s t r i b u t i o n and r a t e of drying occurring on p e a c h t r e e s in S a m s u n .
It h a s b e e n found t h a t fungi ııamely Amillaria mellea (Vahi.) Quel., Valsa sp., Taphrina deformans (Berk.) Tull., a n d t h e factors such as false silver leaf, chlorosis, aging, d e e p planting, excess w a - ter a n d fertilizer injury are oause of t h e drying of p e a c h trees.
The r a t e of drying w a s found t o b e ranging from 0.13 % to 2.59 % in oentral county a n d 0-03 % t o 2.15 % in Ç a r ş a m b a county in S a m s u n .
Mart - Haziran 1987
Ooccurrence of A mellea a n d Valsa sp. on the peaclı trees in the Black Sea Region of T u r k e y lıave foeen first r e c o r d e d b y this study.
It is concluded tıhat p l a n t q u a r a n t i n e control m e a s u r e s a n d c u l t u r a l practices prevent the d r y i n g of p e a c h trees to a great
e x t e n t
L İ T E R A T Ü R
ANDERSON, H.W., 1956. Diseases of fruit cnaps. M a Graw - Hill Book Comp,, Inc., New-york, Toronto, London. 501.
ANONYMOUS, 1974. Apercu surles ravegearus et maladies controles periodiques en vercer peacher. Peacer I, Acta-Rutte Integree. 108.
, 1982. Tarımsal yapı ve üretim. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Yayın No. 985, Ankara.
BORA, T. ve İ. KARACA, 1970. Kültür bitkilerinde hastalığın ve zararın ölçülme
si. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı 167, Bornova. 42.
GRAM, E. and A. VVBBER, 1952. Plant diseases in orohard, nursery and garden crops Macdonald and Co. (Puiblishers) Lti. 16 Maddox Street, VV-l., L o n don. 618.
SARI BAY, A., 1978. İzmir ve Manisa illerinde şeftali ağaçlarında görülen kuru
malar üzerinde çalışmalar. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Tebliğ özetleri, Türkiye Fitopatoloji Derneği, Ankara. 4-5.
VVORMALD, H„ D. S c , A.R.S.C. and D.I.C., 1946. Diseases of f r u i t and hops.
Cros by Lookwood and Son Lti. 20, Tudor Street, 'London, E.C. 4. 302
