CİBUTİ ÜLKE RAPORU
AAğğuussttooss 22001133 E.E.ÇÇ..
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 1 1
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 2 2 I. GENEL BİLGİLER
Resmi Adı : Cibuti Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Yarı-başkanlık Sistemi
Coğrafi Konumu :
Kuzeyinde Ertire, batıda ve güneyde Etiyopya, güneydoğusunda ise Somali yer almaktadır. Kızıldeniz, Umman Denizi ve Aden Körfezi’ne kıyısı bulunmaktadır.
Yüzölçümü : 23.200 km2 Nüfus : 792.198 (2012) Nüfus Yoğunluğu : 37,2 kişi / km2 Başkent : Cibuti
Önemli Şehirleri : Ali Sabieh, Dikhil, Arta, Obok, Tadjourah
Zaman Ayarı : Türkiye ile aynı saat diliminde yer almaktadır.
İklimi :
Sıcak ve kurak bir iklime sahip olan Cibuti’de senelik sıcaklık ortalaması 32°C civarındadır. Yağış dağlık bölgelerde kıyı bölgesine nazaran biraz daha fazladır.
Yıllık yağış ortalaması kıyı şeridinde 130 mm iken, dağlık bölgelerde 500 mm civarındadır.
Resmi Dil : Fransızca, Arapça Ticari Dil : Fransızca, Arapça
Din : Müslüman (% 96), Hıristiyan (% 4)
Üyelikler :
ACP, AfDB, AFESD, AMF, AU, CAEU (aday), COMESA, FAO, G-77, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IGAD, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ITU, ITUC (STK), LAS, MIGA, MINURSO, NAM, OIC, OIF, OPCW, BM, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNWTO, UPU, WCO, WFTU (STK), WHO, WIPO, WMO, DTÖ
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 3 3 II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER
Nüfus 792.198 kişi
15-64 Yaşın Nüfusa Oranı (%) 62
Internet Kullanıcıları (%) 8
Gelir Grubu Alt Gelir
Beklenen Yaşam Süresi 58
CO2 Emisyonu
(kişibaşı metrik ton) 1
İşgücü (kişi) 288 bin kişi
Kaynak: Dünya Bankası, Ağustos 2013
*Kaynak: CIA Factbook Tahminleri
III. EKONOMİK GÖSTERGELER
2009 2010 2011 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla
(Milyar ABD $) 1,04 1,12 1,23 1,3 *
Kişi Başı GSYİH
(ABD $) 1.276 2.600 ** 2.700** 2.700**
GSYİH Büyüme
Hızı (%) 5 3 5 5
Enflasyon
(tüketici fiyatlarıyla, %) 2 4 4 8
Para Birimi= DJF Cibuti Frankı 1 ABD $ = 174,750 DJF /1 DJF = 0,00541 $ Kaynak: Dünya Bankası, Ağustos 2013
T.C. Ekonomi Bakanlığı * CIA Factbook Tahminleri **
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 4 4 IV. DIŞ TİCARETİ
CİBUTİ’NİN DIŞ TİCARETİ (Mal ve Hizmetler) (Milyon ABD Doları)
Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi
Ticaret Dengesi
2009 363,7 647,6 1011,3 -283,9
2010 97,5 1863,2 1960,7 -1765,7
2011 64,8 2383 2447,8 -2318,2
2012 * 87,1 579,5 666,6 -492,4
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, Haziran 2013 CIA Factbook Tahminleri *
Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (2012)
- Somali % 78,4 - Mısır % 5,3 - BAE % 4 - Yemen % 4 Başlıca İthalat Yaptığı
Ülkeler (2012)
- Çin % 24,4
- Suudi Arabistan % 16,1 - Hindistan % 10,6
- Endonezya % 7,3 - Pakistan % 4,1 Başlıca İhraç Ürünleri
(2012)
- Yeniden – İhraç
- Büyük baş hayvan derisi - Kahve
Başlıca İthal Ürünleri (2012)
- Gıda ve İçecek - Ulaşım ekipmanları - Kimyasallar
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 5 5 Kaynak: CIA Factbook
V. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ
TÜRKİYE – CİBUTİ TİCARİ İLİŞKİLERİ (Bin ABD Doları)
Yıllar Türkiye’nin İhracatı
Türkiye’nin İthalatı
Ticaret Hacmi
Ticaret Dengesi
2000 1.443 17 1.460 1.426
2005 7.128 100 7.228 7.028
2006 10.559 196 10.755 10.363
2007 45.388 201 45.589 45.187
2008 40.274 375 40.649 39.899
2009 42.282 1.062 43.344 41.220
2010 30.788 387 31.175 30.401
2011 45.491 232 45.723 45.259
2012 88.690 89 88.779 88.601
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 6 6
CİBUTİ - TÜRKİYE
DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Bin ABD $)
45.388,0
40.274,0 42282
30788
1443
7.128,0 10.559,0
88690
45491
17
201,0
196,0 375,0 232 89
100,0 1062 387
0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 100000
2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
İhracat İthalat
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
2012 Yılında Türkiye’nin Cibuti’ye İhracatında Başlıca Ürünler - Demir / Çelik Çubuklar (sıcak haddeli dövülmüş burulmuş) - Makarnalar
- Demir / Alaşımsız Çelikten Yarı Mamulleri - Demir / Çelikten İnşaat ve Aksamı
- Buğday Unu
- Diğer Ateşli Silahlar
- Demir / Çelik Filmaşin (Sıcak haddelenmiş rulo halinde) - Demir / Çelik Hadde Yassı Mamulleri
- Ekmek, Pasta, Kek, Bisküvi vs. ile boş ilaç kapsülü Muhur Güllacı - Mayalar
- Tarifenin Başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları - İzole Kablo ve Teller
- Demir / Çelik Yassı Hadde Mamul (Geniş, Kaplamasız) - Demir / Alaşımsız Çelikten Profil
- Özel Amaçlı Motorlu Taşıtlar - Akrilik Polimerleri
- Tedavide / Korunmada Kullanılmak Üzere Hazırlanan İlaçlar (Dozlandırılmış)
- Demir / Çelikten Cıvata, Somun, Tavan Halkası, Vida, Perçin, Pim vs.
- Prefabrik Yapılar
- Diğer Silahlar (Yaylı, Havalı / Gazlı Tüfek ve Tabancalar, Cop vb.) - 84.56 – 84.65 ‘deki Makinelerin aksam – parçaları
- Vinil Asetat / Diğer Vinil Esterlerinin Polimerleri
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 7 7 2012 Yılında Türkiye’nin Cibuti’den İthalatındaki Başlıca Ürünler
- Debagatte Kullanılan Bitkisel Menşeli Hulasalar ve Türevleri - Karıştırılmış Kauçuk – Vulkanize Edilmemiş, İlk Şekillerde - Diğer Ölçme, Kontrol Alet ve Cihazları, Profil Projektörleri - Plastikten Diğer Eşya
- Tabii / Terkip yoluyla Elde Edilen Deri ve Köseleden Diğer Eşya - Diğer yaylı tohumlar ve meyveler
- Şantrifüjle Çalışan Kurutma, Filtre, Arıtma Cihazları - Kara Taşıtları için Aksam, Parçaları
- Tıpta, Cerrahide, Dişçilikte / Veterinerlikte Kullanılan Pamuk sargılar vs.
- Sığır ve At Cinsi Hayvanların Derileri – Ham - Aluminyum fıçı, Varil, Bidon, Kutu
- Başka bir yerlerde belirtilmeyen ürünler - Elektronik Entegre Devreler
Kaynak: TC Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi
VI. BİR BAKIŞTA CİBUTİ
Ø Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) Tarım : % 3,2
Sanayi : % 14,9 Hizmetler : % 79,3
Kaynak: Economist Intelligence Unitı (2010 verisi)
Kızıldeniz’in Aden Körfezi’ne açıldığı coğrafyadaki stratejik konumu, Cibuti’yi bölgenin ve dünyanın deniz ulaştırması ve yakıt ikmal merkezi haline getirmiştir. Cibuti ve Doraleh Limanlarının kar getiren transit işlevi sebebiyle, ülkedeki ekonomik faaliyetler ağırlıklı olarak hizmet sektörüne dayanmaktadır.
Ülkede yaşanan kurak iklim tarım faaliyetlerini sınırlamakta, kısıtlı sebze ve meyve yetiştiriciliğine imkan tanımakta, çoğu gıda ürünü yurtdışından ithal edilmektedir. Doğal kaynakları kısıtlı ve sanayi sektörü az gelişmiş olan Cibuti, ödemeler dengesini idame ettirme ve kalkınma atılımlarına mali kaynak bulma hususlarında dış yardıma ihtiyaç duyan bir ülkedir.
Cibuti limanlarından iş hacminin %70’i Etiyopya ile gerçekleştirilen ithalat ve ihracat faaliyetlerine dayanmaktadır. Cibuti’nin ihracat yaptığı ülkeler arasında Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Oman ve Hollanda bulunmakta olup, başlıca ihraç kalemleri re-eksport ürünleri, kahve, ham deri ve postlardır. Ülkenin ithalat yaptığı ülkeler Suudi Arabistan, Çin Halk Cumhuriyeti, ABD ve Malezya olup, başlıca ithalat ürünleri arasında gıda, meşrubat, komünikasyon cihazları, kimyasal ve petrol ürünleri bulunmaktadır.
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 8 8 Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı
VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ
Cibuti bir milyondan az nüfusu olmasına rağmen, Süveyş Kanalı'nın giriş kapısında bulunduğu için stratejik bir konuma sahiptir. Denizcilik açısından jeopolitik konumunun kuvvetli olması, en uzun kara yolunun 300 km olması, çok yüksek yatırımlarda bile iş adamlarının paralarını istediklerini bankadan alabilmesi, en önemli ekonomik fırsatlarındandır. Birçok Afrika ülkesinde bile bulunmayan bu fırsatlar sayesinde Cibuti yatırımlara olanak sağlayan bir ülke imajı çizmektedir.
Türkiye ile ikili işbirliği anlaşmaları bulunmakta olup, Türkiye’den haftada 3 direk uçuş gerçekleşmektedir. Yeni açılacak hava limanıyla birlikte 4 kez direk uçuş gerçekleşebilecektir.
Ekonomisinin hizmet sektörüne dayalı olması nedeniyle; Etiyopya, Sudan, Uganda, Ruanda ve Burundi gibi ülkelerle ekonomik çalışmaları yürütmektedir. 3 limanımız bulunan Cibuti’de ayrıca 3 yeni liman inşa edilme sürecindedir. Yabancı yatırımcıları arazi verilmesi konusunda çalışmaları bulunan Cibuti’de yabancı yatırımcılara metrekaresi 6 dolardan arazi verilmektedir ve her türlü vergiden 10 yıl boyunca muaf tutulmaktadır.
Cibuti büyük bir ülke olmamakla birlikte, stratejik bakımdan büyük bir öneme sahip. Cibuti Kuzey Afrika’nın giriş noktası. Ülke tamamen denize kıyısı olmayan ülkelerce çevrelenmiş durumda. Bunlardan en önemlisi Etiyopya’dır.
Bölgeye ticari ulaşımın sağlanması için otoyollar ve demir yolları inşa edilmektedir. Ayrıca Cibuti’de ABD, Japonya ve Fransız askeri üsleri bulunmaktadır. Günümüzde Birçok ülke de korsanlıkla savaşmak için Cibuti’nin güvenli tesislerini kullanmaktadır.
Kaynak: Cibuti Cumhuriyeti Büyükelçiliği
VIII. TÜRKİYE- CİBUTİ İLİŞKİLERİNDEKİ SON GELİŞMELER
Türkiye ve Cibuti arasında siyasi, ekonomik ve ticari alanlarda gittikçe gelişen olumlu ilişkiler bulunmaktadır. Hükümetimiz tarafından Cibuti’ye, 2009–
2010 eğitim/öğrenim dönemi için 30, 2010-2011 dönemi için toplam 25 yükseköğrenim bursu tahsis edilmiştir.
Son dönemde Türkiye-Cibuti ilişkilerinin en önemli gündem maddelerinden birini Somali açıklarındaki deniz haydutluğu/korsanlık faaliyetleriyle mücadele operasyonlarına katılan firkateynlerimizin liman ziyaretleri teşkil etmiştir.
Cibuti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ali Yakup Muhammed, Ağustos 2013 tarihinde Enerji Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile bir araya gelmiştir.
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 9 9 kaynakları ile ilgili ihtiyaçlara yönelik görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Öte yandan, elektrik tedarikiyle ve özel sektör yatırımcılarının jeotermal enerji hakkında yapacakları çalışmalar görüşülmüştür. Bu alanda Cibuti Devleti Maden Teknik Arama (MTA) ile çalışacaklarını belirtmiştir. Enerji konusunda özel sektörle de görüşmeler bulunmakla birlikte şuan itibariyle somutlaşmış bir projenin yer almamaktadır.
Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı – Cibuti Cumhuriyeti Büyükelçiliği
İki ülke arasındaki önemli anlaşmalar:
- Ticaret Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması (1 Haziran 1989)
- Kültür, Eğitim, Bilim, Basın-Yayın, Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Anlaşması (03 Mart 2004)
- Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport Hamillerine Karşılıklı Vize Muafiyeti Getirilmesi Anlaşması (16 Ocak 2009)
VIII. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ T.C. CİBUTİ BÜYÜKELÇİLİĞİ
Palace Kempinski Hotel Room No: 2326 / 2311 Ilôt du Heron-Djibouti Djibouti
Telefon: (253) 21351290 Fax: (253) 21351292
E-posta: embassy.cibuti@mfa.gov.tr CİBUTİ CUMHURİYETİ BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: İlkbahar Mah., Galip Erdem Cad., 613. Sok. , No:6 ,Yıldız-Çankaya / ANKARA
Telefon: (312) 491 95 13/14 Faks: (312) 491 95 10
djib.embassytr@gmail.com
IX. FAYDALI BAĞLANTILAR
Djibouti Chamber of Commerce & Industry Place de l'Indépendance,
BP 84, Djibouti
Tel: 351-070/ 353-837
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ Sayfa 10 10 Email: cicid@intnet.dj
