Çiçek oluşumu için, vejetatif sürgünün büyüme Çiçek oluşumu için, vejetatif sürgünün büyüme
noktası( vejetasyon noktası) çiçek meristemine dönüşür. Bu noktası( vejetasyon noktası) çiçek meristemine dönüşür. Bu
dönüşüm olur olmaz, vejetasyon noktası uzama bölgesinin dönüşüm olur olmaz, vejetasyon noktası uzama bölgesinin
büyümesini durdurur.
büyümesini durdurur.
Bitkide uzama büyümesi yanında, yaprak ve yan sürgün Bitkide uzama büyümesi yanında, yaprak ve yan sürgün taslaklarının oluşumu da durur. Apikal uç kısımda meydana taslaklarının oluşumu da durur. Apikal uç kısımda meydana
gelen fizyolojik değişikliklerin nedenleri henüz tam gelen fizyolojik değişikliklerin nedenleri henüz tam
aydınlatılamamıştır aydınlatılamamıştır
Çiçeklenmenin nasıl oluştuğuna dair yapılan araştırmaların Çiçeklenmenin nasıl oluştuğuna dair yapılan araştırmaların sonuçlarına göre
sonuçlarına göre, çiçeklenmede dış etmenler ( sıcaklık, gün uzunluğu, , çiçeklenmede dış etmenler ( sıcaklık, gün uzunluğu, ve hormon uygulamaları vb) etkindir.
ve hormon uygulamaları vb) etkindir.
Bitkilerin farklı ışık periyoduna bağlı olarak gösterdikleri periyodik Bitkilerin farklı ışık periyoduna bağlı olarak gösterdikleri periyodik
büyüme değişiklikleri
büyüme değişiklikleri fotoperyodizm, fotoperyodizm,
Soğuk ve sıcak periyotlara duydukları gereksinimleri ise Soğuk ve sıcak periyotlara duydukları gereksinimleri ise
termoperyodizm
termoperyodizm olarak tanımlanırolarak tanımlanır
Fotoperyodizmada, en az ışık süresi kadar,
Fotoperyodizmada, en az ışık süresi kadar, karanlık periyodların süresi karanlık periyodların süresi de önemlidir. Çiçeklenmenin karanlık süresine bağlı olmasına
de önemlidir. Çiçeklenmenin karanlık süresine bağlı olmasına skotoperyodizma
skotoperyodizma denilmektedirdenilmektedir
Bitkiler, fotoperiyodlara gösterdikleri yanıtlara göre kısa, uzun ve Bitkiler, fotoperiyodlara gösterdikleri yanıtlara göre kısa, uzun ve nötral gün bitkileri olmak üzere üçe ayrılırlar. Bunların dışında
nötral gün bitkileri olmak üzere üçe ayrılırlar. Bunların dışında bazı bitkilerin çiçeklenmeleri için birden fazla fotoperiyot uyartısı bazı bitkilerin çiçeklenmeleri için birden fazla fotoperiyot uyartısı
almaları gerektiği, bazılarının ise önce uzun, sonra kısa , veyahut daha almaları gerektiği, bazılarının ise önce uzun, sonra kısa , veyahut daha önce kısa daha sonra uzun gün istedikleri görülmüştür.Bitkilerin çoğu önce kısa daha sonra uzun gün istedikleri görülmüştür.Bitkilerin çoğu nötral gün
nötral gün bitkisi olup çiçeklenmeleri gün uzunluğuna bağlı olarak bitkisi olup çiçeklenmeleri gün uzunluğuna bağlı olarak meydana gelmez. Bunlara örnek olarak domates, bezelye ve mısır meydana gelmez. Bunlara örnek olarak domates, bezelye ve mısır verilebilir.
verilebilir.
Çiçeklenmeleri için Çiçeklenmeleri için uzun periyodlara uzun periyodlara gereksinim duyan bitkilere gereksinim duyan bitkilere örnek olarak ıspanak, arpa, buğday, yulaf, çok yıllık çavdar otu,
örnek olarak ıspanak, arpa, buğday, yulaf, çok yıllık çavdar otu, lahana, yonca, dere otu, bamya ve petunya bitkisi verilebilir.
lahana, yonca, dere otu, bamya ve petunya bitkisi verilebilir.
Çiçeklenmeleri için Çiçeklenmeleri için kısa periyoda gereksinim kısa periyoda gereksinim duyan bitkilere örnek duyan bitkilere örnek olarak pirinç, yılbaşı çiçeği,
olarak pirinç, yılbaşı çiçeği, KalanchoeKalanchoe, Krizantem, pıtrak verilebilir, Krizantem, pıtrak verilebilir
ÇİÇEKLENME ÇİÇEKLENME
Çiçeklenmede karanlık periyodun süresi kadar Çiçeklenmede karanlık periyodun süresi kadar bunun kesiksiz olması da çiçeklenmede etkili bunun kesiksiz olması da çiçeklenmede etkili
olduğu bulunmuştur. Bu periyodun ışık flaşı ile olduğu bulunmuştur. Bu periyodun ışık flaşı ile
kesilmesi uzun gün bitkileri ile kısa gün kesilmesi uzun gün bitkileri ile kısa gün
bitkilerinin çiçeklenmeleri üzerine etkileri farklı bitkilerinin çiçeklenmeleri üzerine etkileri farklı bulunmuştur. Karanlık periyodun kısa süreli ışık bulunmuştur. Karanlık periyodun kısa süreli ışık
flaşı ile bölünmesi kısa gün bitkilerinde flaşı ile bölünmesi kısa gün bitkilerinde
çiçeklenmeyi engellerken, uzun gün bitkilerinde çiçeklenmeyi engellerken, uzun gün bitkilerinde
çiçeklenmeyi sağlamıştır çiçeklenmeyi sağlamıştır
Bu olayda Bu olayda fitokromfitokrom pigmentinin farklı formlarının pigmentinin farklı formlarının rol oynadığı bulunmuştur. Bitki gündüz beyaz ışığa rol oynadığı bulunmuştur. Bitki gündüz beyaz ışığa
maruz bırakıldığında fitokromun
maruz bırakıldığında fitokromun PfrPfr şekli bitkide şekli bitkide birikir. Pigmentin bu formu uzun gün bitkilerinde birikir. Pigmentin bu formu uzun gün bitkilerinde
çiçeklenmeyi uyarırken kısa gün bitkilerinde çiçeklenmeyi uyarırken kısa gün bitkilerinde
engellemektedir. Karanlık periyodu başlayınca Pfr engellemektedir. Karanlık periyodu başlayınca Pfr
formu parçalanmakta ve bitkide
formu parçalanmakta ve bitkide PrPr formu formu
oluşmaktadır. Fitokromun bu formu ise kısa gün oluşmaktadır. Fitokromun bu formu ise kısa gün bitkilerinde çiçeklenmeyi sağlamakta, uzun gün bitkilerinde çiçeklenmeyi sağlamakta, uzun gün
bitkilerinde engellemektedir.
bitkilerinde engellemektedir.
Yapılan bir çok araştırmanın sonuçlarına göre dogal veya yapay Yapılan bir çok araştırmanın sonuçlarına göre dogal veya yapay oksinler çiçeklenmeyi hızlandırırlar. Esas olarak hormonlar
oksinler çiçeklenmeyi hızlandırırlar. Esas olarak hormonlar bitkinin ışığa duyarlılığına göre etkinlik göstermektedirler bitkinin ışığa duyarlılığına göre etkinlik göstermektedirler
Gibberillinler uzun gün bitkilerinde çiçeklenmeyi teşvik Gibberillinler uzun gün bitkilerinde çiçeklenmeyi teşvik
ederkem aynı etkiyi kısa gün bitkilerinde göstermemişlerdir.
ederkem aynı etkiyi kısa gün bitkilerinde göstermemişlerdir.
Bundan başka sitokinin ve ABAnında çiçeklenmeye etkisinin Bundan başka sitokinin ve ABAnında çiçeklenmeye etkisinin bitkinin uzun veya kısa gün bitkisi olmasına göre değiştiğide bitkinin uzun veya kısa gün bitkisi olmasına göre değiştiğide
bulunmuştur.
bulunmuştur.
Çiçeklenme inhibitörleri tam tanımlanamamakla birlikte Çiçeklenme inhibitörleri tam tanımlanamamakla birlikte bunlardan birisi gallik asittir.
bunlardan birisi gallik asittir. Bu maddenin, daha çok organik Bu maddenin, daha çok organik besin maddelerinin ve florigenin tomurcuğa taşınmasını
besin maddelerinin ve florigenin tomurcuğa taşınmasını engellediği düşünülmektedir
engellediği düşünülmektedir
MEYVE GELİŞİMİ MEYVE GELİŞİMİ
Bitkilerin reprodüktif devrelerinde çiçeklenmenin ardundan, Bitkilerin reprodüktif devrelerinde çiçeklenmenin ardundan, meyve gelişimi başlar. Meyve gelişmesi çok karmaşık ve meyve gelişimi başlar. Meyve gelişmesi çok karmaşık ve
çeşitlilik gösteren bir olaydır. Birkaç aşama ile meyve çeşitlilik gösteren bir olaydır. Birkaç aşama ile meyve
gelişmesini tamamlar;
gelişmesini tamamlar;
1. Çiçek açma öncesi1. Çiçek açma öncesi( preanthezis, hücre bölünmesi ve ( preanthezis, hücre bölünmesi ve genişlemesi),
genişlemesi),
2. Çiçek açma( anthezis, hücre bölünmesi durur, hücre 2. Çiçek açma( anthezis, hücre bölünmesi durur, hücre genişlemesi başlar),
genişlemesi başlar),
3. Çiçek açma sonrası3. Çiçek açma sonrası( postantezis, polinasyondan sonra ( postantezis, polinasyondan sonra hücre genişlemesi ve meyve büyüme hızı artar),
hücre genişlemesi ve meyve büyüme hızı artar),
4. Olgunlaşma4. Olgunlaşma( Depolamave meyve gelişimi).( Depolamave meyve gelişimi).
Meyve gelişme döneminde değişmeler çok sayıda ve Meyve gelişme döneminde değişmeler çok sayıda ve kompleksdir. Henüz tam olarak aydınlatılamamıştır.
kompleksdir. Henüz tam olarak aydınlatılamamıştır.
Bu değişimler senensensin özel bir durumu olarakda kabul Bu değişimler senensensin özel bir durumu olarakda kabul edilebilir. Olgunlaşan meyvelerde doku yumuşaması, depo edilebilir. Olgunlaşan meyvelerde doku yumuşaması, depo
bileşiklerinin hidrolizi, lezzet ve pigmentasyonda ve solunum bileşiklerinin hidrolizi, lezzet ve pigmentasyonda ve solunum
hızında değişimler meydana gelir.
hızında değişimler meydana gelir.
Elma , armut, muz gibi etli meyvelerin bazılarında olgunlaşma Elma , armut, muz gibi etli meyvelerin bazılarında olgunlaşma ile birlikte solunumda önce bir azalma ardından büyük bir artış ile birlikte solunumda önce bir azalma ardından büyük bir artış
olur. Azaldıgında meyvede olgunlaşmıştır.
olur. Azaldıgında meyvede olgunlaşmıştır.
Limon, portakal ve incir meyveleri gibi meyvelerde ise Limon, portakal ve incir meyveleri gibi meyvelerde ise
olgunlaşma ile solunum hızında önemli farklar bulunmaz ya da olgunlaşma ile solunum hızında önemli farklar bulunmaz ya da
biber gibi bazı bitkilerde ise azalma meydana gelir.
biber gibi bazı bitkilerde ise azalma meydana gelir.
Hormon sentezi artar. IAA meyve gelişmesini uyarır. Meyvede Hormon sentezi artar. IAA meyve gelişmesini uyarır. Meyvede bulunan tohum IAA i sentezleyerek reseptakuluma komşu
bulunan tohum IAA i sentezleyerek reseptakuluma komşu kısımların gelişmesini sağlar. Dışsal IAA uygulamaları kısımların gelişmesini sağlar. Dışsal IAA uygulamaları
Partenokarpiye neden olur.
Partenokarpiye neden olur.
Gibberellinler ve sitokininler hücre uzama ve bölünmesini Gibberellinler ve sitokininler hücre uzama ve bölünmesini hızlandırır. ABA ve Etilen meyve olgunluğunu arttırır.
hızlandırır. ABA ve Etilen meyve olgunluğunu arttırır.
Etilene yanıt olarak meyveler arasında önemli varyasyonlar Etilene yanıt olarak meyveler arasında önemli varyasyonlar bulunmaktadır. Bazı bitkilerde meyve olgunlaşması sırasında bulunmaktadır. Bazı bitkilerde meyve olgunlaşması sırasında
etilen oldukça fazla artarken( karpuz gibi), bazılarında( avacodo etilen oldukça fazla artarken( karpuz gibi), bazılarında( avacodo
ve mango vb) meyve na bitkiye bağlı kaldığında etilen inhibitör ve mango vb) meyve na bitkiye bağlı kaldığında etilen inhibitör
gibi davranarak meyvenin olgunlaşmasını engeller. Bazı gibi davranarak meyvenin olgunlaşmasını engeller. Bazı
meyveler ise( muz vb) olgunlaşma durumuna kadar etilen meyveler ise( muz vb) olgunlaşma durumuna kadar etilen
bulunurken olgunlaşınca duyarsız kalır bulunurken olgunlaşınca duyarsız kalır
KAYNAKLAR KAYNAKLAR
Leopold, A.C., Kridemann, P.ELeopold, A.C., Kridemann, P.E., 1975. Plant Growth and ., 1975. Plant Growth and Development. Tata McGraw-HILL Publishing Company Development. Tata McGraw-HILL Publishing Company
LTD. New Delhi.
LTD. New Delhi.
Devlin, R.M., Witham, F.H., Devlin, R.M., Witham, F.H., 1983. Plant Physiology. 1983. Plant Physiology.
Woodsworth. Publishing Company. California.
Woodsworth. Publishing Company. California.
Palavan Ünsal, N., 1982Palavan Ünsal, N., 1982. Bitki Büyüme Maddeleri. . Bitki Büyüme Maddeleri. I.Ü. I.Ü.
Basımevi ve Film Merkezi. İstanbul.
Basımevi ve Film Merkezi. İstanbul.
Özen H.Ç., ONAY A.,1999, Bitki Büyüme ve Gelişme Özen H.Ç., ONAY A.,1999, Bitki Büyüme ve Gelişme Fizyolojisi. Dicle Üniversitesi
Fizyolojisi. Dicle Üniversitesi
Taiz, L., Zeiger, E., Taiz, L., Zeiger, E., 2008. Plant Physiology. The 2008. Plant Physiology. The
Benjamin/Cummins. Publishing Company. Inc. California.
Benjamin/Cummins. Publishing Company. Inc. California.
Kadıoğlu, A. Kadıoğlu, A. 2004. Bitki Fizyolojisi. Esen Ofset 2004. Bitki Fizyolojisi. Esen Ofset Matbaacılık Şti. Trabzon.
Matbaacılık Şti. Trabzon.
