Perihan YALÇIN Erkan YURTAYDIN &ndash

Tam metin

(1)LATùN AMERùKA ÇALIúMALARI ARAúTIRMA VE UYGULAMA MERKEZù YAYINLARI: 012. . XIX. YÜZYIL BOYUNCA OSMANLI ùMPARATORLU÷U LATùN AMERùKA ùLùúKùLERù . Mehmet Necati KUTLU – Hale TOLEDO – Perihan YALÇIN Erkan YURTAYDIN – Gökhan ERDEM – Caøfer GÜLER Neslihan KADIKÖYLÜ – Fatma Öznur SEÇKùN. $QNDUDx.

(2) $QNDUDhQLYHUVLWHVL<D\ÕQODUÕ1R %|OP<D]DUODUÕ 3URI'U0HKPHW1HFDWL.XWOX 3URI'U+DOH7ROHGR 3URI'U3HULKDQ<DOoÕQ 'Ro'U(UNDQ<XUWD\GÕQ 'Ug÷Uh\HVL*|NKDQ(UGHP 'U&D÷IHU*OHU 'Ug÷U*|U1HVOLKDQ.DGÕN|\O g÷U*|U)DWPDg]QXU6HoNLQ06 (GLW|U g÷U*|U)DWPDg]QXU6HoNLQ06 7HUFPHOHU Eski Türkçe metinlerin okunmasÕ ve sadeleútirilmesi g]FDQ.ÕOÕo FransÕzcadan Türkçeye %DKDGÕUKDQ%R]NXUW g]JH%R]NXUWR÷OX g]JHg]WUN %úUDùDKLQ øSHN(VUD.ÕQD\ $1.$5$h1ø9(56ø7(6ø /$7ø1$0(5ø.$d$/,ù0$/$5,$5$ù7,50$9(8<*8/$0$0(5.(=ø 7DQGR÷DQ<HUOHúNHVLøQFLWDúÕ6RNDN%HúHYOHU$1.$5$ 7HO

(3) ±)DNV

(4) HSRVWDODPHULND#DQNDUDHGXWU ZHEODWLQDPHULNDDQNDUDHGXWU Bu kitap Latin Amerika ÇalÕúmalarÕ AraútÕrma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu yöneticili÷inde yürütülen “XIX. YüzyÕl Boyunca OsmanlÕ ømparatorlu÷u-Latin Amerika øliúkileri” konulu bilimsel araútÕrma projesi kapsamÕnda oluúturulmuútur. YazÕlarÕn sorumlulu÷u yazarlarÕna aittir. %DVÕP1LVDQ DGHW

(5) ,6%1 %DVNÕ<HUL $QNDUDhQLYHUVLWHVL%DVÕPHYL øQFLWDúÕ6RNDN1R%HúHYOHU$1.$5$ 7HO %DVÕP7DULKL.

(6) . ødø1'(.ø/(5 gQV|] 0HYOWdDYXúR÷OX 'ÕúLúOHUL%DNDQÕY 6XQXúYLL ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X¶QGDQ$UMDQWLQ¶H*|oOHUYHøNLhONH$UDVÕQGD .DUúÕOÕNOÕ'LSORPDWLNøOLúNLOHULQ%DúODQJÕFÕ´ Fatma Öznur Seçkin ³%DúODQJÕFÕQGDQ;;<]\ÕOD.DGDU2VPDQOÕ±%UH]LO\DøOLúNLOHUL +DNNÕQGD'úQFHOHU´ Mehmet Necati Kutlu ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±+DLWLøOLúNLOHUL´ Perihan YalçÕn ³;,;<]\ÕO%R\XQFD2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±.EDøOLúNLOHUL´ Neslihan KadÕköylü ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷XLOH0HNVLNDøOLúNLOHULQLQ%DúODQJÕFÕ,, 0HNVLNDøPSDUDWRUX0DNVLPLO\DQ´ Erkan YurtaydÕn ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷XLOH3HUX$UDVÕQGDNLøONøOLúNLOHU´ Ca÷fer Güler ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷XYHùLOL&XPKXUL\HWL øNL'HYOHW$UDVÕQGDNLøOLúNLOHUYH'LSORPDVL ±

(7) ´ Hale Toledo ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±9HQH]XHOD&XPKXUL\HWLøOLúNLOHULQGH 2VPDQOÕ<XUWWDúODUÕQÕQ+LPD\HVL0HVHOHVL ±

(8) ´ Gökhan Erdem *HQHO.D\QDNoD .

(9) .

(10) . g16g= 0HYOWd$98ù2ö/8 DÕúiúleri BakanÕ. dRN \|QO JLULúLPFL YH LQVDQL GÕú SROLWLNDPÕ] oHUoHYHVLQGH VUGUPHNWH ROGX÷XPX] DoÕOÕP SROLWLNDODUÕPÕ]GD /DWLQ $PHULND YH .DUD\LSOHU /$.

(11) E|OJHVLQLQ |]HO ELU \HUL EXOXQPDNWDGÕU \ÕOÕQGD X\JXODPD\D NRQDQ ³/DWLQ $PHULND YH .DUD\LSOHU (\OHP 3ODQÕ´ E|OJH\H DoÕOÕPÕPÕ]ÕQ \RO KDULWDVÕQÕ ROXúWXUPXúWXU (\OHP 3ODQÕ \ÕOÕQGD JQFHOOHQPLúYHD\QÕ\ÕOONHPL]GH³/DWLQ$PHULNDYH.DUD\LSOHU<ÕOÕ´LODQ HGLOPLúWLU 8]XQ YDGHOL ELU SHUVSHNWLIH GD\DQDQ /$. DoÕOÕP SROLWLNDPÕ] oHUoHYHVLQGHE|OJHONHOHUL\OHLOLúNLOHULPL]NDUúÕOÕNOÕ\DUDUVD\JÕGRVWOXNYH LúELUOL÷L WHPHOLQGH JLGHUHN JHOLúPHNWHGLU %|OJH ONHOHUL\OH LúELUOL÷LPL]L WXUL]P DVNHUL LúELUOL÷L YH VDYXQPD VDQD\LL JLEL DODQODUÕ GD LoHUHFHN úHNLOGH oHúLWOHQGLUPHNWH HNRQRPLN YH WLFDUL LOLúNLOHULPL]L GH GHULQOHúWLUPHNWH\L] dDEDODUÕPÕ] VD\HVLQGH ONHPL]LQ EX E|OJHGHNL HWNLVL YH LPDMÕ JoOHQPLú J|UQUO÷ GH DUWPÕúWÕU 7UNL\H VRQ RODUDN DoÕODQ $VXQFLyQ %\NHOoLOL÷LPL] GDKLO WRSODP %\NHOoLOL÷L YH %DúNRQVRORVOX÷X\OD E|OJHGHWHPVLOD÷ÕHQ\D\JÕQONHOHUGHQELULKDOLQHJHOPLúWLU %|OJH ONHOHUL\OH H÷LWLP ELOLP YH NOWU DODQODUÕQGDNL LúELUOL÷LQLQ DUWÕUÕOPDVÕDoÕOÕPSROLWLNDPÕ]ÕQ|QHPOLKHGHIOHULQGHQELULQLROXúWXUPDNWDGÕU $QNDUD hQLYHUVLWHVL /DWLQ $PHULND dDOÕúPDODUÕ $UDúWÕUPD YH 8\JXODPD 0HUNH]L /$0(5

(12) GHEXDODQGD|QHPOLELUUROR\QDPDNWDGÕU .ÕVDVUH|QFHNXUXOPDVÕQDYHROGXNoDNÕVÕWOÕLPNDQODUDVDKLSROPDVÕQD UD÷PHQ /$0(5 ONHPL]GH /DWLQ $PHULND oDOÕúPDODUÕ DODQÕQGD KLVVHGLOHQ ERúOX÷X GROGXUPD \|QQGH |QHPOL PHVDIH NDW HWPLúWLU <XUWLoLQGH YH \XUWGÕúÕQGD G]HQOHGL÷L IDDOL\HWOHUOH IDUNOÕ SD\GDúODUÕQ LKWL\DoODUÕQD FHYDS YHUHELOHFHN ELU RGDN QRNWDVÕ KDOLQH JHOPLú PXKDWDS NXUXOXúODUOD JHQLú ELU LúELUOL÷L D÷Õ NXUPXúWXU %DNDQOÕ÷ÕPÕ] GD /$0(5 LOH \DNÕQ LúELUOL÷L LoLQGH IDDOL\HWOHUGHEXOXQPDNWDGÕU. Y.

(13) %X oHUoHYHGH KDOLKD]ÕUGD SHN oRN |QHPOL SURMH\H LP]D DWPÕú RODQ /$0(5¶LWDULKOL³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±/DWLQ$PHULND%DúODQJÕo '|QHPL´ DGOÕ NLWDEÕQ GHYDPÕ QLWHOL÷LQGHNL ³;,; <]\ÕO %R\XQFD2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X/DWLQ$PHULNDøOLúNLOHULÉDúOÕNOÕEXNLWDEÕQHGHQL\OHNXWOX \RUXP/DWLQ$PHULND2VPDQOÕ'HYOHWLLOLúNLOHULWDULKLQLQD\GÕQODWÕOPDVÕQÕ DPDoOD\DQEXSURMHWDULKLPL]LQ|QHPOLELUG|QHPLQHÕúÕNWXWDFDNWÕU $UDúWÕUPDFÕODUÕPÕ]ÕQ\HUOLYH\DEDQFÕDUúLYOHUGH\DSWÕNODUÕLQFHOHPHOHUH GD\DQDQ WLWL] oDOÕúPDODUÕ LoHUHQ EX HVHU E|OJH\OH HNRQRPLN WLFDUL YH VRV\RORMLN WHPDV YH LOLúNLOHULQ \DQÕVÕUD E|OJH ONHOHUL\OH GLSORPDWLN LOLúNLOHULPL]LQ WDULKL EDNÕPÕQGDQ GD |QHPOL ELU EDúYXUX ND\QD÷Õ QLWHOL÷L WDúÕ\DFDNWÕU gQHPOLELUERúOX÷XGROGXUDFD÷ÕQDLQDQGÕ÷ÕPEXNLWDSYHVLOHVL\OHEDúWD $QNDUD hQLYHUVLWHVL¶QLQ GH÷HUOL 5HNW|U 3URI 'U 6D\ÕQ (UNDQ ø%øù YH /$0(5 0GU 3URI 'U 6D\ÕQ 0HKPHW 1HFDWL .XWOX ROPDN ]HUH WP oDOÕúPD DUNDGDúODUÕQD YH EX NLWDEÕQ ROXúWXUXOPDVÕQD NDWNÕ VXQDQ GH÷HUOL DNDGHPLV\HQ YH DUDúWÕUPDFÕODUÕPÕ] LOH HPH÷L JHoHQOHUH WHúHNNU HGL\RU oDOÕúPDODUÕQGDEDúDUÕODUGLOL\RUXP YL.

(14) . 6818ù 3URI'U0HKPHW1HFDWL.87/8 Ankara Üniversitesi Latin Amerika ÇalÕúmalarÕ AraútÕrma ve Uygulama Merkezi Müdürü. $QNDUD hQLYHUVLWHVL EQ\HVLQGH \ÕOÕQGD NXUXODQ /DWLQ $PHULND dDOÕúPDODUÕ $UDúWÕUPD YH 8\JXODPD 0HUNH]L GLVLSOLQOHUDUDVÕ E|OJH oDOÕúPDODUÕ \DSPDN YH /DWLQ $PHULND LOH 7UNL\H DUDVÕQGDNL DNDGHPLN LOLúNLOHUL NXYYHWOHQGLUPHN DPDFÕ\OD IDDOL\HW J|VWHUPHNWHGLU *HUHN 7UNL\H¶QLQ/DWLQ$PHULND¶GDJHUHNVH/DWLQ$PHULNDONHOHULQLQ7UNL\H¶GH WDQÕQÕUOÕ÷ÕQÕ DUWWÕUPDN DPDFÕ\OD GD oDOÕúDQ 0HUNH]LPL] EX NDSVDPGD 5HNW|UO÷P] %LOLPVHO $UDúWÕUPD 3URMHOHUL .RRUGLQDW|UO÷ %$3

(15) WDUDIÕQGDQGHVWHNOHQHQ³;,;<]\ÕO%R\XQFD2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±/DWLQ $PHULND øOLúNLOHUL´ EDúOÕNOÕ ELU DUDúWÕUPD SURMHVL JHUoHNOHúWLUPLúWLU 0HUNH]LPL] EQ\HVLQGH \ÕOÕQGD WDPDPODQDQ ³%D÷ÕPVÕ]OÕNODUÕQÕQ <ÕOÕQGD /DWLQ $PHULND ± 2VPDQOÕ 'HYOHWL øOLúNLOHULQLQ %DúODQJÕFÕ´ EDúOÕNOÕ %$3 3URMHVLQLQ GHYDPÕ QLWHOL÷LQGH RODQ EX LNLQFL SURMHPL] ;,; \]\ÕO ER\XQFD 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X LOH /DWLQ $PHULND DUDVÕQGDNL LOLúNLOHULQ GH÷HUOHQGLULOPHVLNDSVDPÕQGDJHUoHNOHúWLULOPLúWLU 7UNL\H &XPKXUL\HWL &XPKXUEDúNDQOÕ÷Õ 'HYOHW $UúLYOHUL %DúNDQOÕ÷Õ 2VPDQOÕ $UúLYL¶QGH \DSÕODQ DUDúWÕUPDODU QHWLFHVLQGH HOGH HGLOHQ EHOJHOHU NXOODQÕODUDN\UWOHQoDOÕúPDPÕ]ELU|QFHNLSURMHPL]GHQIDUNOÕRODUDNEXNH] $UMDQWLQ %UH]LO\D +DLWL .ED 0HNVLND 3HUX ùLOL YH 9HQH]XHOD¶\Õ LoLQH DOPDNWDGÕU.LWDEÕPÕ]GD\DOQÕ]FDVHNL]ONH\OHLOLúNLOHULPL]LQHOHDOÕQPDVÕQÕQ DQD VHEHEL $UúLY WDUDPDVÕ VÕUDVÕQGD QH \D]ÕN NL GL÷HU /DWLQ $PHULND ONHOHUL\OHLOJLOLEHOJHOHUHXODúÕODPDPÕúROPDVÕGÕU$UúLYWDUDPDVÕ\DSWÕ÷ÕPÕ] G|QHPVRQUDVÕQGDJQ\]QHoÕNDELOHFHN\HQLEHOJHOHUNLWDEÕPÕ]ÕQEXQGDQ VRQUDNLEDVNÕODUÕQGD\HUEXODELOHFHNWLU dDOÕúPDPÕ] NDSVDPÕQGD HOH DOÕQDQ ELQOHUFH EHOJH |QFHOLNOH HVNL \D]ÕGDQ WUDQVNULEH HGLOPLú GDKD VRQUD LIDGHOHUL VDGHOHúWLULOHUHN $QNDUD hQLYHUVLWHVL $QDGROX hQLYHUVLWHVL YH *D]L hQLYHUVLWHVL PHQVXEX NÕ\PHWOL KRFDODUÕPÕ] WDUDIÕQGDQ GH÷HUOHQGLULOHUHN NLWDEÕQ LOJLOL E|OPOHUL KD]ÕUODQPÕúWÕU .LWDEÕQ 7UNoH QVKDVÕ WDPDPODQGÕNWDQ VRQUD oDOÕúPDQÕQ YLL.

(16) WDPDPÕøVSDQ\ROFDYH3RUWHNL]FH\HGHoHYULOHUHN|QFHNLSURMHPL]VRQXFXQGD \D\ÕPODQDQ³2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X±/DWLQ$PHULND %DúODQJÕo'|QHPL

(17) ´ EDúOÕNOÕNLWDEÕPÕ]GDROGX÷XJLEL\LQH7UNoHøVSDQ\ROFDYH3RUWHNL]FHRODUDN o FLOW KDOLQGH EDVÕOPÕúWÕU 3URMHPL]L JHUoHNOHúWLULUNHQ LNL E|OJH DUDVÕQGDNL LOLúNLOHUH GDLU OLWHUDWU HNVLNOL÷LQLQ JLGHULOPHVLQH NDWNÕ \DSÕOPDVÕ GD KHGHIOHQGL÷LQGHQNLWDSODUÕPÕ]ÕQDQÕODQGLOOHULQUHVPLGLORODUDNNXOODQÕOGÕ÷Õ RWX]X DúNÕQ ONHQLQ HQ |QHPOL QLYHUVLWH YH KDON NWSKDQHOHULQH GH GD÷ÕWÕOPDVÕ|QJ|UOPHNWHGLU <ÕOODUVUHQEXoDOÕúPDODUÕ\UWHQDNDGHPLV\HQOHULPL]HX]XQVROXNOX YH|]YHULOLoDOÕúPDODUÕLoLQWHúHNNUERUoELOL\RUXP$\QÕúHNLOGHSURMHPL]LQ JHUoHNOHúPHVLQGH NLOLW URO R\QD\DQ YH EL]GHQ KLoELU ]DPDQ GHVWHNOHULQL HVLUJHPH\HQ5HNW|UP]6D\ÕQ3URI'U(UNDQøELú¶H5HNW|U<DUGÕPFÕPÕ] 6D\ÕQ3URI'U$\KDQ(OPDOÕ¶\D%LOLPVHO$UDúWÕUPD3URMHOHUL.RRUGLQDW|U 6D\ÕQ 3URI 'U ùHKPX] <DUGÕPFÕ¶\D YH $QNDUD hQLYHUVLWHVL %DVÕPHYL 0GU 6D\ÕQ +DNDQ %\NoD\OÕ¶\D úNUDQODUÕPÕ VXQX\RUXP 6RQ RODUDN SURMHQLQKHUDúDPDVÕQGDHPH÷LJHoHQg÷UHWLP*|UHYOLVL)g]QXU6HoNLQ¶H øVSDQ\ROFD YH 3RUWHNL]FH NLWDSODUÕQ HGLV\RQODUÕQÕ JHUoHNOHúWLUHQ g÷UHWLP *|UHYOLVL -RVH 'XDUWH¶\H YH =H\QHS .RoHU .D\DFÕN¶D WHNQLN NRQXODUGD \DUGÕPODUÕQÕHVLUJHPH\HQ0HPXU9RONDQ*|OJHGDU¶DYH$QNDUDhQLYHUVLWHVL %DVÕPHYLQLQNÕ\PHWOLSHUVRQHOLQHLoWHQOLNOHWHúHNNUHGL\RUXP . YLLL.

(18) 260$1/,ø03$5$725/8ö8¶1'$1 $5-$17ø1¶(*gd/(59(ø.øh/.( $5$6,1'$.$5ù,/,./,'ø3/20$7ø. ø/øù.ø/(5ø1%$ù/$1*,&, )g]QXU6HoNLQ $UMDQWLQ LOH 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X DUDVÕQGD FHUH\DQ HGHQ LOLúNLOHULQ ;,;\]\ÕOGDNLVH\ULQLQHOHDOÕQGÕ÷ÕEXoDOÕúPDPÕ]7&&XPKXUEDúNDQOÕ÷Õ 'HYOHW$UúLYOHUL%DúNDQOÕ÷Õ2VPDQOÕ$UúLYLQGHQWHPLQHGLOHQ\D]ÕúPDODUYH UDSRUODUÕ LoHUHQ EHOJHOHUGHQ ID\GDODQÕODUDN KD]ÕUODQPÕúWÕU %DKVH NRQX EHOJHOHU ÕúÕ÷ÕQGD 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QGDQ $UMDQWLQ¶H \DúDQDQ J|oOHU HNVHQLQGHKDUHNHWOHQHQLOLúNLOHULPL]LQUHVPLEHOJHOHUOHWHVSLWHGLOHELOHQED]Õ QRNWDODUÕJQ\]QHoÕNDUWÕOPD\DoDOÕúÕOPÕúWÕU %XHQRV$LUHVúHKUL\DNÕQODUÕQGDNLLONøVSDQ\RO\HUOHúLPELULPLøVSDQ\D .UDOOÕ÷Õ¶QFD E|OJH\H J|QGHULOHQ 3HGUR GH 0HQGR]D

(19) WDUDIÕQGDQ \ÕOÕQGDNXUXOPXúWXU%|OJH\ÕOÕQGD³5LRGHOD3ODWD.UDO1DLSOL÷L´ NXUXODQDNDGDUøVSDQ\D¶\DED÷OÕGL÷HUo.UDO1DLSOL÷LQGHQELULRODQ³3HUX .UDO1DLSOL÷LQLQÉLUSDUoDVÕRODUDNNDOPÕúWÕU<HQLNXUXODQ5LRGHOD3ODWD .UDO 1DLSOL÷L $UMDQWLQ¶LQ \DQÕVÕUD EXJQN 8UXJXD\ 3DUDJXD\ %ROLY\D ùLOL¶QLQ ELU E|OP YH %UH]LO\D¶QÕQ JQH\LQL GH LoLQH DOPDNWDGÕU ;,; \]\ÕOÕQLON\ÕOODUÕQGD)UDQVD¶QÕQøVSDQ\D¶\ÕLúJDOLQLQDUGÕQGDQ\ÕOÕQGD øQJLOWHUH%XHQRV$LUHV¶HVDOGÕUPÕú.UDO9,,)HUQDQGR¶QXQHVLUGúPHVLQGHQ VRQUD LVH $UMDQWLQ¶LQ \|QHWLPL WDPDPHQ .UDO 1DLELQH NDOPÕúWÕU 2OXúDQ ERúOXNWDQLVWLIDGHHGLOHUHN0DULDQR0RUHQR

(20) WDUDIÕQGDQEDúODWÕODQ ED÷ÕPVÕ]OÕN KDUHNHWOHUL 0DQXHO %HOJUDQR

(21) WDUDIÕQGDQ QHWLFH\H XODúWÕUÕOPÕú \ÕOÕQGD %XHQRV $LUHV \ÕOÕQGD LVH $UMDQWLQ¶LQ GL÷HU E|OJHOHULED÷ÕPVÕ]OÕ÷ÕQÕLODQHWPLúWLU%XHQRV$LUHVH\DOHWLED÷ÕPVÕ]OÕ÷ÕQLODQ HGLOPHVLQLQDUGÕQGDQONHQLQNDODQÕ\ODELUOHúPLúDQFDN\ÕOÕQGD8UXJXD\ ED÷ÕPVÕ]OÕ÷ÕQÕLODQHGHUHND\UÕOPÕúWÕU . g÷UHWLP*|UHYOLVL$QNDUDhQLYHUVLWHVL/DWLQ$PHULNDdDOÕúPDODUÕ$UDúWÕUPDYH8\JXODPD 0HUNH]L 2UWD 'R÷X 7HNQLN hQLYHUVLWHVL %|OJH dDOÕúPDODUÕ $QDELOLP 'DOÕ 'RNWRUD g÷UHQFLVL 0HKPHW1HFDWL.XWOX³$UMDQWLQ¶GH.DPX<|QHWLPL´Kamu Yönetimi Ülke øncelemeleri øPJH.LWDEHYL$QNDUDV. .

(22) %D÷ÕPVÕ]OÕ÷ÕQ DUGÕQGDQ NXUXODQ \HQL ONHQLQ PRGHUQOHúPHVL YH JHOLúPHVL$YUXSD¶GDQJHOPHVLSODQODQDQJ|oPHQOHUHED÷ODQPÕúYHEXVHEHSOH $UMDQWLQ)HGHUDV\RQXOLEHUDOL]PNDUúÕWÕ0LOOL\HWoL'LNWDW|U-XDQ0DQXHOGH 5RVDV¶ÕQ

(23) \ÕOÕQGD\HQLOJL\HX÷UDWÕOPDVÕQÕQKHPHQDUGÕQGDQ \ÕOÕQGD\HQLELUDQD\DVDNDEXOHWPLúWLU.XYYHWOHUD\UÕOÕ÷ÕGHQHWLPYH GHQJH|]HOPONL\HWKDNNÕLIDGHYHEDVÕQ|]JUO÷JLELOLEHUDOGH÷HUOHULQ \HU DOGÕ÷Õ \HQL DQD\DVD\OD EHUDEHU $UMDQWLQ¶GH IHGHUDO ELU \DSÕ ROXúWXUXOPXúWXU$QD\DVDQÕQJHWLUGL÷L\HQLG]HQOHPHOHU$UMDQWLQ¶H\DúDQDQ J|o GDOJDODUÕQÕQ GD |QQ DoPÕúWÕU $QD\DVDQÕQ YH PDGGHOHUL\OH ONH\H J|o VHUEHVW NÕODQ YH |]HQGLUHQ $UMDQWLQ EX WDULKWHQ VRQUD EDúWD $YUXSD ONHOHUL ROPDN ]HUH SHN oRN ONHGHQ J|o DODUDN KHGHIOHGL÷L GR÷UXOWXGD EDPEDúND ELU VRV\DO YH HNRQRPLN \DSÕ\D NDYXúPXúWXU hONH\L J|oPHQOHULoLQHQUDKDW\DúDQDFDNONHOHUGHQELULKDOLQHJHWLUHQ0DGGHúX úHNLOGHGLU³YabancÕlar ülke sÕnÕrlarÕ içinde vatandaúlarÕn sahip olduklarÕ tüm kiúisel haklardan yararlanÕr, üretimlerini, ticaretlerini ya da mesleklerini icra edebilir, gayrimenkul sahibi olabilir, bunlarÕ satÕn alabilir ve satabilir; kÕyÕlarda ve nehirlerde seyrüsefer hareketleri gerçekleútirebilir, ibadetlerini serbestçe yerine getirebilir; yasalara uygun olarak evlenebilir ve vasiyetname düzenleyebilirler. Bu kiúiler Arjantin vatandaúlÕ÷Õna geçmeye zorlanamazlar ve ola÷andÕúÕ vergilere tabi tutulamazlar. Ülkede kesintisiz olarak iki yÕl ikamet etmek suretiyle vatandaúlÕk hakkÕ kazanÕrlar; yetkili merciler Cumhuriyet’e yapÕlan hizmetleri öne sürmek ve belgelemek suretiyle bu süreyi kÕsaltabilirler.´*|oPHQOHUHWDQÕQDQGL÷HUNROD\OÕNODUÕNDOHPHDODQ0DGGH LVH ú|\OHGLU ³Federal Hükümet, Avrupa’dan göçleri teúvik edecek; topra÷Õ iúlemek, sanayiyi geliútirmek ile bilim ve sanatÕ tanÕtmak ve ö÷retmek amacÕyla getirilen yabancÕlarÕn Arjantin topraklarÕna giriúine sÕnÕrlama getirilmeyecek ve çeúitli vergilerle zorlaútÕrÕlmayacaktÕr.” $UMDQWLQ¶LQ \DúDGÕ÷Õ VÕNÕQWÕOÕ G|QHPGHQ YH LoLQGH EXOXQGX÷X JHUL NDOPÕúOÕNWDQ NXUWXOPDVÕQÕQ \ROXQXQ $YUXSDOÕ J|oPHQOHULQ ONH\H JHOPHVLQGHQJHoWL÷LQHLQDQDQ'RPLQJR)DXVWLQR6DUPLHQWR¶QXQ

(24) \ÕOÕQGDLNWLGDUDJHOPHVL\OHEHUDEHU$UMDQWLQE\NPLNWDUGDJ|oDOPD\D EDúODPÕúWÕU hONH\H PHYVLPOLN LúoL RODUDN oDOÕúPD\D JHOHQOHULQ E\N E|OP ELULNLPOHULQL \DSWÕNWDQ VRQUD WRSUDN VDWÕQ DOÕS NHQGL oLIWOLNOHULQL . +RZDUG - :LDUGD YH +DUYH\ ) .OLQH (G

(25) Latin American Politics and Development /LQGD &KHQ ³$UJHQWLQD LQ WKH 7ZHQW\ILUVW &HQWXU\´ :HVWYLHZ 3UHVV 8QLWHG 6WDWHV RI $PHULFDV KWWSZZZFDVDURVDGDJREDULPDJHVVWRULHVFRQVWLWXFLRQQDFLRQDODUJHQWLQDSGI dHY g]QXU6HoNLQ0HKPHW1HFDWL.XWOX³$UMDQWLQ¶GH.DPX<|QHWLPL´Kamu Yönetimi Ülke øncelemeleri,øPJH.LWDEHYL$QNDUDV +DPGL *HQo ø 0XUDW %R]NXUW ³2VPDQOÕ¶GDQ %UH]LO\D YH $UMDQWLQ¶H (PHN *|o YH *|oPHQOHULQ 6RV\R(NRQRPLN 'XUXPX

(26) ´ Marmara Üniversitesi ø.ø.B.F. Dergisi&LOW;;9,,,6D\Õ,V. .

(27) NXUPXúODUGÕU øúoLOHULQ ELU NÕVPÕ\VD %XHQRV $LUHV¶H \D GD GL÷HU úHKLUOHUH \HUOHúHUHNEXUDODUGDNoN|OoHNOLIDEULNDODUNXUXSGNNkQODUDoDUDNWLFDUHWH DWÕOPÕú YH KÕ]OD DUWPDNWD RODQ QIXVXQ LKWL\DoODUÕQÕ IÕUVDWD oHYLUPH\H oDOÕúPÕúWÕU<DúDQDQJ|oOHUQHWLFHVLQGH$UMDQWLQ¶LQ\ÕOÕQGDPLO\RQ RODQ QIXVX \ÕOÕQD JHOLQGL÷LQGH \DNODúÕN LNL NDW DUWDUDN PLO\RQD \ÕOÕQD JHOLQGL÷LQGH LVH \LQH LNL NDW DUWDUDN PLO\RQD XODúPÕúWÕU *|oPHQOHULQ E\N E|OP SDPSDODU RODUDN WDQÕPODQDQ G]ONOHUH \HUOHúLUNHQDOGÕ÷ÕJ|oQHWLFHVLQGH%XHQRV$LUHV¶LQQIXVX¶GHQ PLO\RQD oÕNPÕúWÕU \ÕOÕQGD \DSÕODQ QIXV VD\ÕPÕQD J|UH VDQD\L NXUXOXúODUÕQÕQVDKLSOHULQLQoWHLNLVLYHVDQD\LLúoLOHULQLQGH\DUÕVÕ\XUWGÕúÕQGD GR÷PXú J|oPHQOHUGHQ ROXúPDNWDGÕU %XQODUÕQ oR÷X HQ ID]OD \HGL NLúL oDOÕúWÕUDQ NoN |OoHNOL LúOHWPHOHU ROPDVÕQD NDUúÕQ VDQD\L YH WLFDUHW $UMDQWLQ¶GH NXUXODQ \HQL G]HQGH HNRQRPLN KD\DWWD WDUÕPÕQ \DQÕQGD \HULQL DOPD\DEDúODPÕúWÕU 2VPDQOÕ$UúLYLQGH\DSÕODQDUDúWÕUPDQHWLFHVLQGHONHGHEXJHOLúPHOHU \DúDQÕUNHQ $UMDQWLQ¶LQ 2VPDQOÕ 'HYOHWL¶QGH NRQVRORVOXN DoPD WDOHEL ROGX÷XQDGDLUELUEHOJH\HXODúÕOPÕúWÕU7HPPX]WDULKLQGH$UMDQWLQ¶LQ 3DULV %\NHOoLVL %DONDUL WDUDIÕQGDQ 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QXQ oHúLWOL úHKLUOHULQGH NRQVRORVOXN DoPD WDOHEL\OHLOJLOL ELU PHNWXS NDOHPH DOÕQPÕúWÕU 3URI 'U ùHEQHP $WDNDQ WDUDIÕQGDQ \D]ÕODQ ³$UMDQWLQ YH 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X$UDVÕQGDNLøOLúNLOHULQ%DúODQJÕFÕÉDúOÕNOÕPDNDOHGHDGÕJHoHQ %\NHOoL%DONDUL¶QLQ0DULDQR$QWRQLR6HYHUR%DOFDUFH%XFKDUGRROGX÷X LIDGH HGLOPLúWLU /DWLQ $PHULND ED÷ÕPVÕ]OÕN |QGHUOHULQGHQ *HQHUDO -RVH GH 6DQ0DUWtQ¶LQNÕ]Õ0HUFHGHVGH6DQ0DUWtQ$VFDODGDLOHHYOLRODQGRNWRUYH GLSORPDW 0DULDQR $QWRQLR 6HYHUR %DOFDUFH %XFKDUGR

(28) \ÕOÕQGD 3DULV¶WHQ D\UÕODUDN \ÕOÕQÕQ0DUW D\ÕQGD%XHQRV $LUHV¶H JHOPLú DQFDNELUNDoVHQHLoHULVLQGH\HQLGHQ)UDQVD¶\DG|QHUHNRUD\D\HUOHúPLúWLU \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ $UMDQWLQ )HGHUDV\RQX¶QXQ )UDQVD¶GDNL WHPVLOFLOL÷LQL \UWPHN ]HUH DWDQDQ %DOFDUFH ONHVLQLQ 2VPDQOÕ 'HYOHWL QH]GLQGHNRQVRORVOXNDoPDNLVWHPHVLQHGDLUWDOHELQL(NLPWDULKLQGH J|QGHUGL÷L HYUDNWD úX úHNLOGH NDOHPH DOPÕúWÕU “MÕsÕr’da ve OsmanlÕ Devleti’nin baúka yerlerinde birer konsolosluk açÕlmasÕ hakkÕnda ba÷lÕ oldu÷um hükümet namÕna izin istenilmesini içeren geçen temmuz ayÕnÕn yirmi bir tarihli âcizane mektubuma cevap olarak iúbu konsolosluklar için OsmanlÕ Devleti ile Arjantin Cumhuriyeti arasÕnda görüúüp dostluk iliúkisini düzenlemeyi amaçlayan bir dostluk ve ticaret ahitnamesinden sonra ortaya . +RZDUG-:LDUGDYH+DUYH$.OLQH (G

(29) DJHV ùHEQHP $WDNDQ ³2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X/DWLQ $PHULND %DúODQJÕo '|QHPL´ OsmanlÕ ømparatorlu÷u ile Arjantin øliúkilerinin BaúlangÕcÕ,$QNDUDhQLYHUVLWHVL%DVÕPHYL$QNDUD V KWWSVHUYLFLRVDEFJRYDUGRFHQWHVHIHPHULGHVGHDJRVWRKWPOVDQFLDQRVXKLMDKWPO . .

(30) koyulaca÷Õ ve OsmanlÕ Devleti ise böyle bir ahitnamenin düzenlenmesi konusunda görüúmelere meyilli oldu÷u yüce elçi tarafÕndan yazÕlÕ olarak belirtilmiútir”9 %HOJHQLQLoHUL÷LQGHQGHDQODúÕODFD÷Õ]HUH\D]ÕODQEXHYUDNLNL ONHDUDVÕQGDNRQVRORVOXNDoÕOPDVÕQDGDLU\DSÕODQLONYHWHN\D]ÕúPDGH÷LOGLU YHKHULNLONHQLQGHEXDPDFD\|QHOLNELUQL\HWLQLQROGX÷XDQODúÕOPDNWDGÕU øNL ONH DUDVÕQGD \DSÕODQ \D]ÕúPDODU QHWLFHVLQGH NRQVRORVOXN DoÕOPDVÕQD|QúDUWROGX÷XDQODúÕODQGRVWOXNYHWLFDUHWDQODúPDVÕ$UMDQWLQLOH øVSDQ\D DUDVÕQGD LP]DODQDQ DQODúPD HVDV DOÕQDUDN ROXúWXUXOPXúWXU 7DVODN DQODúPD PHWQLQLQ +DULFL\H 1H]DUHWL WDUDIÕQGDQ LQFHOHQPHVLQLQ DUGÕQGDQ GH÷LúLNOL÷HJHUHNJ|UOPHPHVL]HULQH(\OOWDULKLQGH2VPDQOÕ¶QÕQ 3DULV %\NHOoLVL 0DKPXW 6HUYHU 3DúD¶\D

(31) LP]D \HWNLVL YHULOPLúWLU \ÕOÕQGD LP]DODQDQ YH |QHPLQH ELQDHQ oDOÕúPDPÕ]GD WDP PHWLQRODUDNYHULOHQEDKVHNRQXDQODúPDQÕQPDGGHOHULúXúHNLOGHGLU Madde I OsmanlÕ Devleti ile Arjantin Cumhuriyeti sürekli dostluk halinde bulunacaktÕr. Madde II Her iki ülkenin tüm memleketlerinde karúÕlÕklÕlÕk esaslarÕ çerçevesinde serbest ticaret geçerli olacak, taraflarÕn uyruklarÕ birbirlerinin ülkelerinde gemileri ve yükleriyle di÷er yabancÕ gemilerin girmesine izin verilen tüm sahil, liman ve nehirlere tam bir serbestlik ve emniyetle gidip gelebilecekler, orada ikamet edebilecekler, hane ve ma÷aza kiralayabilecekler, her çeúit ürünü alÕp satabilecekler, yasalara ve nizamlara uymalarÕ koúuluyla tam korumaya ve emniyete sahip olacaklardÕr. TaraflarÕn savaú ve ticaret gemileriyle posta vapurlarÕ da, yabancÕ devletlerin savaú ve ticaret gemileriyle posta vapurlarÕnÕn girmesine izin verilen tüm liman ve nehirlere tam serbestlik ve emniyetle girebilecek, mahalli adetlere ve kanunlara uygun olarak demirleyip gerekli tamirlerini yapabileceklerdir. Madde III ømzacÕ taraflardan birinin ticaret veya seyr-ü sefain hakkÕnda di÷er bir devlet veya hükümet tebaasÕna vermiú oldu÷u veya ileride verece÷i her çeúit izin veya muafiyetler aynÕ úekilde taraflarÕn uyruklarÕnÕ kapsayacak, söz konusu imtiyazlar di÷er devlet uyru÷una ücretsiz verilmiú ise onlara da . ùHEQHP$WDNDQDJHV ve XX. YüzyÕlda OsmanlÕ-Latin Amerika øliúkileri 1HKLU <D\ÕQODUÕ øVWDQEXOV DHV 0HKPHW 7HPHO XIX.. .

(32) ücretsiz, herhangi bir koúul veya kayda ba÷lÕ olarak verilmiú ise onlara da bir bedel karúÕlÕ÷Õnda verilecektir. Madde IV Taraflardan birinin tabii ve sÕnai ürünleri di÷erinin ülkesine ithal olundu÷unda, di÷er yabancÕ ülkelerin aynÕ türdeki eúyasÕndan alÕnan veya alÕnacak olan vergiden baúka ve fazla vergi alÕnmayacak, ihracatta dahi bu usule uyulacaktÕr. Di÷er yabancÕ ülkelerin benzer ürünlerini kapsayan bir yasak olmadÕkça taraflarÕn tabii ve sÕnai ürünlerinin birbirlerinin memleketlerine ithal ve ihracÕ yasaklanmayacaktÕr. Madde V Taraflar, birbirlerinin limanlarÕndaki gemilerden tonilato, fener ve kÕlavuz ve kaza anÕnda kurtarma vergileri olarak kendi gemilerinden alÕnan vergilerden baúka vergi almayacaklardÕr. Madde VI Gerek OsmanlÕ Devleti gerekse Arjantin Cumhuriyeti gemileri aracÕlÕ÷Õ ile olsun birbirlerinin ülkesinden yapÕlacak ithalat ve ihracat için ödenecek vergi ile izin verilecek Õskonto ve ikramiye eúit olacaktÕr. Madde VII Arjantin Cumhuriyeti yasalarÕ gere÷ince Arjantin gemileri, OsmanlÕ Devleti yasalarÕ gere÷ince OsmanlÕ Devleti gemileri kabul edilen tüm gemiler, bu muahedename hükümlerine ait muamelelerde o sÕfatla tanÕnacaklardÕr. Madde VIII Arjantin tüccarlarÕ ve gemi kaptanlarÕ OsmanlÕ ülkesindeki iúlerini kendileri takip edebilecekleri gibi, dellal, acente ve tercüman gibi istedikleri adama ihale etmekte ve gördürmekte serbest olacaklar, kendileri OsmanlÕ tebaasÕ tarafÕndan böyle iúlerde çalÕútÕrÕlan adamlardan baúkalarÕnÕ kullanmaya ve onlardan fazla maaú ve ücret vermeye mecbur edilmeyeceklerdir. Bayi ile müúteri ülkenin adetlerine ve yasalarÕna uymak koúuluyla OsmanlÕ ülkesine ithal ve ihraç olunan tüm eúya ve manifaturalarÕ istedi÷i gibi pazarlamakta, fiyatlarÕnÕ çÕkarlarÕna göre en uygun úekilde belirlemekte tam serbest bÕrakÕlacaklardÕr. Bu hukuk ve imtiyazlardan OsmanlÕ uyruklarÕ da Arjantin Cumhuriyeti’nde her úekilde yararlanacaklardÕr. TaraflarÕn uyruklarÕ úahsen, malen ve mülken tam korunma altÕnda olacaklar, birbirlerinin mahkemelerine serbestçe girip. .

(33) haklarÕnÕ isteme, koruma, avukatlÕk ve vekâlet gibi iúlerde istedikleri adamlarÕ çalÕútÕrabileceklerdir. Madde IX Gemilerin yüklerinin yüklenmesi ve ihracÕ, mal ve eúyanÕn emniyeti gibi liman zabÕtasÕna ait iúlerde ve her çeúit emlak ve akarÕn alÕm satÕm, hibe, de÷iútirme, vasiyet veya baúka úekilde tasarruf ve mülk edinilmesinde ve ihkak-Õ hak maddelerinde taraflarÕn uyruklarÕ en ziyade mazhar-Õ müsaade olan (en çok gözetilen) devletlerin uyruklarÕ gibi imtiyaz ve muafiyetlere sahip olacaklar, birbirlerinin yasalarÕna ve nizamlarÕna ba÷lÕ olmak üzere halkÕn mükellef oldu÷u vergi ve resimlerden fazla resim ve vergi vermeyeceklerdir. Madde X OsmanlÕ ülkesinde ikamet eden Arjantin uyruklularla, Arjantin’de ikamet eden OsmanlÕ uyruklular, kara ve deniz askerlik hizmetinden ve zorunlu borçlanma ile askeri ianesinden muaf olacaklarÕ gibi hiçbir bahane ile yerli halkÕn yükümlü oldu÷u ve ödedi÷i vergi ve tekâlif-i adiyeden fazla vergi ve resim vermeye zorunlu olmayacaklardÕr. Madde XI Taraflardan her biri di÷er taraf memleketinden hangi mahalle olursa olsun oradaki ticaretini korumak amacÕyla konsoloslar nasb ve tayin edebilecek, ancak bu konsoloslarÕn, memuriyet görevlerine baúlamadan önce memuriyet sÕfatlarÕ usul üzere mahalli hükümet tarafÕndan tanÕnmasÕ gerekecektir. Taraflar istedikleri mahal ve özel mevkileri konsolos ikamesinden müstesna tutabilecekler, konsoloshanelerin evrak ve kayÕtlarÕnÕ her türlü saldÕrÕdan koruyacaklar, memurlarÕna hiçbir bahane ile zapt ve müdahale ettirmeyeceklerdir. Arjantin Cumhuriyeti’nde ikamet edecek olan OsmanlÕ úehbenderleri en çok gözetilen devletlerin aynÕ rütbeden olan konsoloslarÕnÕn sahip oldu÷u imtiyazlara ve muafiyetlere sahip olacaklarÕ gibi, OsmanlÕ Devleti’nde bulunacak Arjantin konsoloslarÕ da aynÕ rütbeden olan di÷er devletlerin konsoloslarÕnÕn sahip olduklarÕ izinlere ve imtiyazlara sahip olacaklardÕr. Madde XII øki ülke arasÕnda ticaretin sa÷lam bir úekilde yapÕlabilmesi için, iki ülke arasÕndaki dostluk ve ticari iliúkilerin kesintiye u÷ramasÕ durumunda veya bir savaú halinde taraflardan birinin di÷er taraf memleketinde ikamet eden uyruklara yasalara muhalif harekette bulunmadÕkça önceden oldu÷u gibi ikamet ve ticaretlerini sürdürebilecekler, hükümet ve di÷er insanlar nezdinde .

(34) emanette bulunan mallarÕna ve eúyalarÕna el konulamayacak, kendilerinden yerlilerin o türdeki mal ve emlak için verdikleri vergi ve tekâliften fazla bir úey istenmeyecektir. Madde XIII TaraflarÕn birbirlerinin memleketlerinde ikamet eden uyruklarÕnÕn gerek kendileri ve gerek mesken ve mülkleri, hükümet tarafÕndan tam korumaya sahip olacak, ikamet ettikleri memleketin adetlerine ve mezhebine riayet edip müdahale ve saldÕrÕdan çekindikleri sürece ayin icrasÕna serbest olacaklardÕr. Madde XIV Bu muahedename bugünkü tarihten itibaren on sene yürürlükte kalacak, ondan sonra taraflardan birinin bu antlaúmanÕn devam ettirilmesi düúüncesinde olmadÕ÷ÕnÕ di÷er tarafa bildirim tarihinden itibaren on iki ay daha geçerli olacaktÕr. Bu süre içerisinde de taraflardan her birinin sürenin sona ermesinden itibaren veya ondan sonra anlaúmanÕn devam etmesinden yana olmadÕ÷ÕnÕ bildirmeye hakkÕ oldu÷undan böyle bir bildirimin gerçekleúmesinden on iki ay sonra anlaúma tüm koúullarÕyla tamamen feshedilmiú olacaktÕr. Bu muahedenamenin hükümleri OsmanlÕ Devleti’nin Avrupa ve Asya kÕtalarÕyla MÕsÕr’da ve Afrika’nÕn OsmanlÕ Devleti’ne ait di÷er cihetlerinde, SÕrbistan’da ve Memleketeyn’de (Eflak-Bo÷dan) yürürlükte ve muteber olacaktÕr. Madde XV Bu muahedename iki tarafça onaylanacak ve tasdiknameleri muahedename tarihinden itibaren on iki ay zarfÕnda Paris’te teati olunacaktÕr 2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷XONHVLQGHQ$UMDQWLQ¶H\|QHOHQ\R÷XQJ|oOHUL JHUHN JFQ ELU XQVXUX RODUDN J|UOHQ QIXVXQ D]DODFD÷Õ JHUHN YHUJL JHOLUOHULQLQ GúHFH÷L GH÷HUOHQGLULOHUHN JHUHNVH JLGHQ \RNVXO J|oPHQOHULQ 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QXQ LPDMÕQÕ ]HGHOH\HFH÷L J|Uú\OH \DVDNODPÕúWÕU $QFDN WP \DVDNODUD NDUúÕQ GHYDP HGHQ J|o GDOJDVÕ NDUúÕVÕQGD KNPHW \ÕOÕQGD \DVD÷Õ NDOGÕUDUDN J|oOHULQ VHEHSOHULQL RUWDGDQ NDOGÕUPD\D oDOÕúPD \ROXQD JLWPLúWLU <DVDN QHGHQL\OH \DVDO \ROODUOD 8UXJXD\¶D JHoHQ J|oPHQOHULQEXUDGDQJD\ULUHVPL\ROODUOD$UMDQWLQ¶HGHYDPHGL\RUROPDODUÕ VHEHEL\OH 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QGDQ $UMDQWLQ¶H \DSÕODQ J|oOHULQ EDúODQJÕo WDULKL LOH LOJLOL RODUDN NHVLQ LIDGHOHU NXOODQPDN EXJQ LWLEDUL\OH LPNkQVÕ]D \DNÕQGÕU +HU LNL ONHQLQ DUúLYOHULQGH \DSÕODFDN DUDúWÕUPDODU DHV. .

(35) QHWLFHVLQGH\HQLELUJHOLúPHHOGHHWPHLPNkQÕROPDVÕQDNDUúÕQONH\HND\ÕWVÕ] JLULúOHURODELOHFH÷L\DGDYDURODQND\ÕWODUÕQ\ÕOODULoHULVLQGH\RNROPDLKWLPDOL GH J|] |QQH DOÕQGÕ÷ÕQGD J|oOHULQ EDúODQJÕFÕQÕQ WDP WDULKLQL V|\OHPHN PPNQJ|UQPHPHNWHGLU %XQXQODEHUDEHU\ÕOÕQGD\DSÕODQ$UMDQWLQ&XPKXUL\HWL,,8OXVDO 1IXV6D\ÕPÕQDJ|UH$UMDQWLQ¶GHDGHW2VPDQOÕSDVDSRUWXQDVDKLSND\ÕWOÕ J|oPHQ EXOXQPDVÕQD NDUúÕQ \ÕOÕQGD \DSÕODQ ,,, 8OXVDO 1IXV 6D\ÕPÕQGDND\ÕWOÕJ|oPHQVD\ÕVÕQÕQ¶DoÕNWÕ÷ÕJ|UOPHNWHGLU \ÕOODUÕ DUDVÕQGD 2VPDQOÕ YDWDQGDúÕ $UMDQWLQ¶H JLULú \DSPÕú EXQODUÕQ ¶L ONH\H JLULú HVQDVÕQGD PHVOH÷LQL WFFDU ¶L ]DQDDWNkU ¶VLLúoLRODUDNND\GHWWLUPLúWDQHVLIDUNOÕPHVOHNOHUV|\OHPLú¶LVH ELOLQPL\RURODUDNLúDUHWOHQPLúWLU2VPDQOÕSDVDSRUWX\OD$UMDQWLQ¶HJHOHQEX J|oPHQOHULQ E\N E|OP 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X WRSUDNODUÕQGD \HU DODQ 6XUL\H /EQDQ \D GD )LOLVWLQ¶GHQ JHOL\RU ROPDODUÕQD NDUúÕQ WDúÕGÕNODUÕ SDVDSRUWVHEHEL\OHWDPDPÕ³ORVWXUFRV 7UNOHU

(36) ´RODUDNDGODQGÕUÕOPÕúWÕU 2VPDQOÕøPSDUDWRUOX÷X¶QGDQ$UMDQWLQ¶HJ|oQHQID]OD\DúDQGÕ÷Õ\HUOHU &HEHOL /EQDQ 6XUL\H YH )LOLVWLQ E|OJHOHUL ROPXú EX E|OJHOHUGH \DúD\DQ KDONÕQ LVH GDKD ]L\DGH JD\ULPVOLP RODQODUÕ J|o HWPLúWLU $UMDQWLQ¶LQ JHUHN $YUXSD¶GDQJHUHNVH2VPDQOÕFR÷UDI\DVÕQGDQ\R÷XQJ|oDOPDVÕQÕQVHEHSOHUL ROGX÷X JLEL 2VPDQOÕ YDWDQGDúODUÕQÕQ J|o HWPH\H JHUHN GX\PDODUÕQÕQ GD oHúLWOL VHEHSOHUL EXOXQPDNWDGÕU %X VHEHSOHULQ EDúÕQGD QIXV DUWWÕNoD \DúDGÕNODUÕ FR÷UDI\DQÕQ JHoLPLQL WDUÕPVDO IDDOL\HWOHUOH ND]DQDQ KDOND \HWPHPHVL YH JHUHN EXQD ED÷OÕ RODUDN JHUHNVH UHWWLNOHUL UQOHULQ ;,; \]\ÕOÕQEDúÕQGDQLWLEDUHQ$YUXSDLOHUHNDEHWWH]RUODQPDVÕVHEHEL\OH\DúDQDQ HNRQRPLN VÕNÕQWÕODU JHOPHNWHGLU *|o WHWLNOH\HQ LNLQFL QHGHQ LVH E|OJH KDONÕQÕQ VUHNOL RODUDN %HGHYL DúLUHWOHULQLQ VDOGÕUÕODUÕQD PDUX] NDOPDODUÕ ROPXúWXU+DONÕQVUOHULQHHNLOLDUD]LOHULQHYHPDKVXOQHGDGDQDQ%HGHYLOHU ]DWHQ HNRQRPLN VÕNÕWÕODU \DúD\DQ KDON LoLQ GXUXPX GDKD GD ]RUODúWÕUPÕúWÕU %DKVHNRQXE|OJHGHQ\DúDQDQJ|oQDUWPDVÕQDVHEHSRODQELUGL÷HUQHGHQLVH J|o HGHFHN RODQODUD DUDFÕOÕN \DSPDN ]HUH NXUXODQ úLUNHWOHU YH KDONÕQ ILUDU HWPHVLQH\DUGÕPHGHQVLPVDUODUGÕU3DUDND]DQPDNDPDFÕ\ODJ|o|]HQGLUHQ EDKVHNRQXúLUNHWOHULQELUNÕVPÕJ|oPHQOHUL$PHULND¶\DXODúWÕUÕUNHQGL÷HUELU NÕVPÕ\VDRQODUÕGRODQGÕUDUDNSDUDODUÕQÕDOPÕúWÕU+DONÕJ|oHWPH\H|]HQGLUHQ ELU GL÷HU VHEHS LVH J|o HWWLNOHUL \HUOHUGHQ ELU PLNWDU SDUD ND]DQDUDN oHúLWOL VHEHSOHUOH JHUL G|QHQOHULQ JHOGLNOHUL \HUL YH ND]DQGÕNODUÕ SDUD\Õ E\N |YJOHUOH DQODWPDODUÕ ROPXúWXU 3DUD ND]DQDELOPH LKWLPDOLQH WXWXQDQ KDON KWWSLEHURDPHULFDVRFLDOFRPORVDUDEHVHQDUJHQWLQDLQPLJUDFLRQLEHURDPHULFDQDQR.

(37) +DPGL*HQoø0XUDW%R]NXUWDJHV. .

(38) ONHVLQLWHUNHGHUHNELUXPXWX÷UXQDGQ\DQÕQ|EUXFXQDJ|oHWPLúWLU*|o WHWLNOH\HQ GL÷HU ELU |QHPOL QHGHQ LVH ,, 0HúUXWL\HW¶LQ LODQÕQGDQ LWLEDUHQ JD\ULPVOLP WHEDDQÕQ GD DVNHUOLN \DSPDVÕQÕQ ]RUXQOX KDOH JHWLULOPLú ROPDVÕGÕU \ÕOÕQGD LODQ HGLOHQ ,VODKDW )HUPDQÕ¶\OD DVNHUOLN JD\ULPVOLPOHU LoLQ GH ]RUXQOX KDOH JHWLULOPLú DQFDN EHGHOL DVNHUL\H\L |GH\HQOHULQ DVNHUOLNWHQ PXDI WXWXOPDVÕQD RODQDN VD÷ODQPÕúWÕU %X oHUoHYHGH EDKVH NRQX EHGHOL |GH\HFHN JF ROPD\DQ JD\ULPVOLPOHU LoLQ J|o DVNHUOLNWHQ NDoÕú \ROX ROPXúWXU *|o WHWLNOH\HQ HWPHQOHU DUDVÕQGD VD\ÕODELOHFHN VRQ XQVXU LVH ;,; \]\ÕOGD EXKDUOÕ JHPLOHULQ GDKD YHULPOL NXYYHWOL ELU KDOH JHWLULOHUHN GDKD VÕN NXOODQÕOÕU ELU KDOH JHOPHVL YH VH\DKDWL GDKDNROD\NÕOPDVÕROPXúWXU 7PEXJ|oROJXVXNDUúÕVÕQGD;,;\]\ÕOGDGQ\DGD|QHoÕNDQQIXV E\NO÷QQ JF WHPVLO HWWL÷LQH GDLU LQDQÕúÕ EHQLPVH\HQ 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X ELU WDNÕP |QOHPOHU DOPDVÕ JHUHNWL÷LQL WHVSLW HWPLúWLU %X GúQFH'Ro'UøEUDKLP6HUEHVWR÷OXWDUDIÕQGDQúXúHNLOGHLIDGHHGLOPLúWLU “OsmanlÕlar açÕsÕndan nüfus asker kayna÷Õ, üretim/vergi fonksiyonlarÕnÕ yerine getiren güç ve aynÕ zamanda imarÕn bir ögesidir. Bu nedenledir ki iskân edilmiú olan reayanÕn topra÷Õ terk etmesi yasaktÕr. Aksi takdirde sistemin bozulmasÕ kaçÕnÕlmazdÕr. Ancak úu da bir gerçektir ki OsmanlÕlarda fetihlerin durmasÕ ve bir bölgede nüfus birikmesi de olumsuz sonuçlar do÷urmuútur. 19. yüzyÕla gelindi÷inde OsmanlÕ Devleti’nde klasik düzen bozulmuú, bürokratik devlet oluúmaya baúlamÕútÕ. ArtÕk devlet halka hizmeti bizzat kendisi yapacak vergisini alacaktÕ. Bu durum BatÕlÕlaúma/Medenileúmenin bir tezahürüdür. Tam da bu aúamalarda Avrupa’da tartÕúÕlan nüfus artÕúÕnÕn güçlü devlet yarataca÷Õ fikri OsmanlÕlarda da kÕsmen karúÕlÕ÷ÕnÕ bulur. 19. yüzyÕlda OsmanlÕ yöneticileri nüfus artÕúÕnÕ medeniyetin bir gere÷i olarak ifade etmeye baúlarlar.”18 +HP QIXVXQ ID]ODOÕ÷ÕQD DWIHGLOHQ |QHP KHP GH \DúDQDQ J|oOHULQ LúJFYHDVNHUND\EÕDQODPODUÕQDJHOL\RUROPDVÕVHEHEL\OH2VPDQOÕ'HYOHWL J|oHHQJHOROPDNLoLQoHúLWOLWHGELUOHUDOPD\DoDOÕúPÕúDQFDNEXQGDSHNGH EDúDUÕOÕ RODPDPÕúWÕU \ÕOÕQD NDGDU $UMDQWLQ¶H J|o \DVDNOD\DQ 'HYOHW EXQXQ \DQÕVÕUD ³0UXU WH]NLUHVL´ WDOHS HGHQOHUGHQ ONH GÕúÕQD oÕNPD\DFDNODUÕQDGDLUNHIDOHWQDPHDOÕ\RUJLWWLNOHUL\HUGH2VPDQOÕ¶\DLDGHOHUL DHV $GHP. .DUD ³*QH\ $PHULND .ÕWDVÕQD *|o (GHQ 2VPDQOÕ (UPHQLOHUL´ International Journal of Social Science, 9RO(NLPV $GHP .DUD ³$PHULND¶\D 2VPDQOÕ *|oOHUL YH 'HYOHWLQ $OGÕ÷Õ 7HGELUOHU´ Akademik AraútÕrmalar Dergisi,6D\ÕV øEUDKLP 6HUEHVWR÷OX ³ <]\ÕOGD 2VPDQOÕ 'HYOHWL¶QGH 1IXV $OJÕVÕQÕQ 'H÷LúLPL YH 1IXVX$UWWÕUPDdDEDVÕQGD0IHWWLúOHULQ5RO´BalÕkesir University the Journal of Social Sciences Institute,&LOW1R+D]LUDQV. .

(39) JHUHNLUVHPDVUDIODUÕNHQGLOHULQLQNDUúÕOD\DFD÷ÕQÕWDDKKWHWWLUL\RUGX$QFDN QHILUDUD\DUGÕPHGHQúDKÕVODUÕQYHVLPVDUODUÕQFH]DODQGÕUÕOPDVÕQHGH|]HOOLNOH )UDQVÕ] úLUNHWOHULQH DLW YDSXUODUÕQ ILUDUD \DUGÕP HWPHOHUL QHGHQL\OH NRQVRORVOX÷DELOGLULOPHVLGDKLJ|oHPDQLRODELOL\RUGX 2VPDQOÕ $UúLYOHUL¶QGH \DSÕODQ LQFHOHPHOHU QHWLFHVLQGH $UMDQWLQ¶GH \DSÕODQ \ÕOÕ QIXV VD\ÕPÕQGD NDUúÕPÕ]D oÕNDFDN úHNLOGH GDKD |QFHNL \ÕOODUGD $UMDQWLQ¶H J|o HGHQ 2VPDQOÕ YDWDQGDúODUÕQÕQ ROGX÷XQD GDLU oHúLWOL EHOJHOHUH XODúÕOPÕúWÕU %X NDSVDPGD \ÕOÕQGD \DSÕODQ LNLQFL QIXV VD\ÕPÕQD \DQVÕ\DQ J|oOHULQ \ÕOÕQGD \DúDQPDNWD ROGX÷XQD GDLU XODúDELOGL÷LPL]HQ|QHPOLEHOJHOHUGHQELUL$÷XVWRVWDULKOLROPDVÕQD NDUúÕQ HYUDN LoHULVLQGH \HU DODQ LIDGHOHU LWLEDUL\OH J|oOHULQ \ÕOÕQGD \DúDQÕ\RUROGX÷XQXEL]OHUHEHOJHOHPHNWHGLU%DKVHNRQXWDULKLQEL]LVD\ÕPÕQ \DSÕOGÕ÷Õ\ÕOGDQRQELU\ÕOGDKDJHUL\HJ|WUPHVLYHJ|oOHUOHLOJLOLHOLPL]GHNL HQ GHWD\OÕ EHOJH ROPDVÕ VHEHEL\OH oDOÕúPD LoHULVLQGH EHOJHQLQ WDP PHWQLQLQ YHULOPHVLQLQX\JXQROGX÷XGH÷HUOHQGLULOPLúWLU “Lübnan Da÷Õ ve Suriye ahalisinin kafile kafile göç etmekte olduklarÕna dair 27 Temmuz 1874 (9 Temmuz 1290) tarihinde Lübnan Da÷Õ MutasarrÕflÕ÷Õna gönderdi÷im resmi yazÕya cevap olarak VazÕh Paúa Hazretleri bahsedilen durumun önünü almak için sarf etti÷im çabalarÕ memnuniyetle karúÕladÕ. Bu hususta gerek kendilerine gerekse Madrid Büyükelçili÷i konsoloslarÕ ve Lübnan Da÷Õ mahalli memurlarÕna sundu÷um tedbir tekliflerini uygun bulmuútur. Her ne kadar bahsi geçen mutasarrÕf, tekliflerimi hazreti sadrazama tebli÷ etti÷ini bana bildirmiú ise de bugün østanbul’a gidiúimden istifade ederek iúbu mühim meseleyi hazreti padiúaha da bildirmeyi önemli bir vazife addederim. Ne Amerika’ya gitmek üzere vatanlarÕnÕ terk eden kiúilerin çoklu÷undan ne bu göçten dolayÕ OsmanlÕ devletince hâsÕl olan zarardan ne de bazÕ úahÕslar tarafÕndan OsmanlÕ Devleti idaresi aleyhine yabancÕ memleketlerde neúrolunan alçakça yayÕnlardan bahsedece÷im. Bugün fazlasÕyla lazÕm olan úey para kazanmak için fukara halkÕmÕzÕ gafil avlayan bir takÕm úirketlerin aúÕrÕ hareketlerini engelleyerek gittikçe artan göçlerin önünü almaktÕr. Göçmenler için toplanma noktasÕ olan Barselona’da belirtti÷im tedbirlerin neticeleri tezahür etmiútir. Göçmenler artÕk Barselona’da toplanmÕyorlar. Amerika’ya ve özellikle Buenos Aires’e ve Rio de Janeyro’ya gitmek isteyen binlerce kiúi Marsilya’dan vapur yoluyla gidiyor. …”20 'DKD |QFH LIDGH HWWL÷LPL] JLEL DUWDQ J|oPHQ VD\ÕODUÕQGDQ úLNk\HWoL RODQ 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X EX J|oQ |QQ DOPDN LoLQ |QOHP DUD\ÕúÕQGDGÕU \ÕOÕQÕ LúDUHW HGHQ EX EHOJH 2VPDQOÕ¶QÕQ GDKD |QFH +DPGL*HQoø0XUDW%R]NXUWDJHV +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ

(40) 'RV\D1R*|POHN1R (N

(41) . .

(42) EDúOD\DQ J|oOHUGHQ \DNÕQÕ\RU ROPDVÕ VHEHEL\OH J|oOHULQ EDúODQJÕFÕQÕQ GDKD |QFHNLVHQHOHUHJLWWL÷LQLGHEL]OHUHGúQGUPHNWHGLU 2VPDQOÕ$UúLYL¶QGHQDOÕQDQEHOJHOHUEL]OHUHLNLONHDUDVÕQGD\DOQÕ]FD J|o NRQXOX LOLúNLOHU \DúDQPDGÕ÷ÕQÕ WLFDUHWLQ GH JQGHPGH ROGX÷XQX J|UPH IÕUVDWÕYHUPLúWLU%DKVHNRQXEHOJH$UMDQWLQYDWDQGDúÕYHKD\YDQ\HWLúWLULFLVL +HUPDQ øU]D¶QÕQ \ÕOÕ 0DUW D\ÕQGD $UMDQWLQ¶GH DW oLIWOLNOHULQGH \HWLúWLULOPHN]HUH6XUL\H¶GHQRQEDúGDPÕ]OÕNNÕVUDNLKUDoHGLOPHVLWDOHELQH LOLúNLQGLU+HUPDQøU]D¶QÕQEXWDOHEL2VPDQOÕ+NPHWL¶QFHX\JXQEXOXQPXú YH NHQGLVLQH GDPÕ]OÕN NÕVUDNODUÕQ DOÕQPDVÕ HVQDVÕQGD VH\DKDW NROD\OÕ÷Õ VD÷ODQPDVÕLoLQWH]NHUHYHULOPLúWLU 2VPDQOÕ$UúLYOHUL¶QGHQHOGHHGLOHQELUGL÷HUEHOJHGH\LQH+HUPDQøU]D LOHLOJLOLROXSEXNH]\ÕOÕQGD6XUL\H¶GHQG|UWEDúGDPÕ]OÕNKD\YDQÕQLKUDo HGLOPHVLQH GDLU WDOHEL KDNNÕQGDGÕU“Buenos Aires ahalisinden olup hayvan yetiútiricili÷i ile iútigal eden Mösyö Jerman ørza’nÕn Suriye’de satÕn alma yoluyla Arjantin’e nakil etmek arzusunda bulundu÷u dört baú damÕzlÕk hayvanÕn ihraç edilmesine izin verilmesine dair Arjantin Cumhuriyeti’nin Roma’da ikamet eden sefiri tarafÕndan istenilmesini içeren tezkere sureti gönderilmiútir. Roma Büyükelçili÷i’nin yazÕsÕyla zikredilen tercümenin ekiyle beraber bu gibi ihraç edilmesi engellenmiú olan hayvanatÕn istisnai bir surette çÕkarÕlmasÕna bazÕ durumlarda izin verilmiútir. Bahsedilen hayvanlarÕn bu suretle geçiúine müsaade olunmasÕ bu kez øtalya Sefaretinin iste÷i üzerine DÕúiúleri BakanlÕ÷Õ’nÕn iki kÕsÕm tezkeresi ile beraber arz ve takdim edilmiútir. … Parmak uçlarÕmÕn saygÕ süsü olan ve ekleriyle padiúah hazretlerine sunulan yüce sadrazamÕn bu tezkeresi üzerinde Hazreti PadiúahÕn iradesi do÷rultusunda uygun görülmüútür….”22 $UúLYOHUGHQ oÕNDQ YH \LQH |QFHVLQGH $UMDQWLQ¶GH 2VPDQOÕ YDUOÕ÷ÕQDLúDUHWHGHQYHIDNDWKHQ]ELUIDKULNRQVRORVOXNLKGDVROXQPDGÕ÷ÕQÕ GDJ|VWHUHQELUGL÷HUUHVPLEHOJHùXEDWWDULKOLGLU%DKVHNRQXEHOJH %XHQRV $LUHV¶WH RWXUDQ ELU EDQND PHPXUXQXQ ERUFD NDUúÕOÕN ]HULQH UHKLQ NR\GXUGX÷X øVWDQEXO .RVND¶GD .Õ]ÕOWDú 0DKDOOHVL¶QGH EXOXQDQ ELU HYGHQ ERUFXQ |GHQPHVL VHEHEL\OH UHKLQLQ NDOGÕUÕOPDVÕ LúOHPOHUL LoLQ øVWDQEXO¶GD \DúD\DQøWDO\DQELUúDKVÕYHNLODWDPDVÕLOHLOJLOL$UDOÕNWDULKOLHYUDNÕ GD LoHUPHNWHGLU “Ben Rodo Coyoneski’nin o÷lu Culyo Sezar Gavarmani, Arjantin Cumhuriyeti’nde bulunan Buenos Aires úehrinde oturan bir banka memuruyum. Hambarso’nun kÕzÕ ve Mesi PaçacÕyan Canik’in zevcesi Madam A÷avonid’den matlubum olan üç yüz adat OsmanlÕ lirasÕ karúÕlÕ÷Õnda borçlu olarak adÕ geçen kiúinin tasarrufunda olup østanbul’da Koska’da KÕzÕltaú Mahallesi’nde øzbe Çeúme Soka÷Õ’nda bulunan on beú numaralÕ bir haneyi %(2 %kEÕÆOL(YUDN2GDVÕ


(44) '+0.7 'kKLOL\H1H]DUHWL0HNWXEL.DOHPL


(46) . .

(47) rehin suretinde kendi namÕna intikal ettirmiútir….Bu kerre ise yukarÕda belirtilen mebla÷Õ eksiksiz bir úekilde kendisinden aldÕm. Alaca÷Õm kalmadÕ÷Õndan belirtilen rehin hanenin kendisine iade edilmesi hususunda … østanbul’da ikamet eden øtalya Devleti tebaasÕndan ve tüccardan Mösyö Agustiyanu o÷lu Jan Baptist Lambado’yu vekil ettim.”23 *HUHNGDKD|QFHNL VD\IDODUGDHOHDOGÕ÷ÕPÕ]EHOJHOHUJHUHNVHEXVRQEHOJHÕúÕ÷ÕQGDNRQVRORVOXN DoÕOPDVÕQD GDLU KHQ] KHUKDQJL ELU VRPXW DGÕP DWÕOPDGÕ÷Õ DQODúÕOPDNWDGÕU 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QXQ YH $UMDQWLQ¶LQ IDUNOÕ ONHOHUGHNL %\NHOoLOHULQFH\DSÕODQ\D]ÕúPDODUEXHNVLNOL÷LGLNNDWLPL]HJHWLUPHNWHGLU dDOÕúPDPÕ]LoHULVLQGH|QHPDWIHWWL÷LPL]YH$UúLYWDUDPDODUÕQGDoÕNDQ GL÷HULNL|QHPOLEHOJHLVH$UMDQWLQ¶H\HUOHúHQYHRUDGDNHQGLOHULQHELUWRSOXP NXUPD\D oDOÕúDQ 2VPDQOÕ YDWDQGDúODUÕ WDUDIÕQGDQ oÕNDUWÕODQ JD]HWHOHUOH LOJLOLGLU*|oHGHQ2VPDQOÕODU$UMDQWLQ¶GH\DúDGÕNODUÕE|OJHOHUGHQIXVODUÕQÕQ DUWPDVÕ\OD EHUDEHU $UDSoD YH øVSDQ\ROFD JD]HWH YH GHUJLOHU \D\ÕPODPD\D EDúODPÕúODUGÕU<D\ÕPODQDQJD]HWHOHULQELUNÕVPÕQÕQ2VPDQOÕ'HYOHWLDOH\KLQH \D\ÕQODU \DSÕ\RU ROPDODUÕ QHGHQL\OH ]DPDQ ]DPDQ 2VPDQOÕ 'HYOHWL¶QH JLULúOHUL \DVDNODQPÕúWÕU <DVDNODQDQ JD]HWHOHUL J|VWHUHQ DUúLY EHOJHOHULQLQ HOLPL]GHNL LONL RODQ 7HPPX] WDULKOL HYUDNWD $PHULND¶QÕQ %XHQRV $LUHV úHKULQGH EDVÕODQ HO¶0LVEDK JD]HWHVLQLQ LNL \] RQ ELU QXPDUDOÕ QVKDVÕQÕQ \XUGD JLULúLQLQ HQJHOOHQPHVLQLQ JHUHNOL J|UOG÷ EHOLUWLOPHNWHGLU.DVÕPWDULKOLLNLQFLEHOJHGH\LQH%XHQRV$LUHV¶WH EDVÕODQDO6XEKJD]HWHVLQLQ(NLPWDULKOLQVKDVÕQÕQONH\HJLULúLQLQ HQJHOOHQPHVL\OHDODNDOÕGÕU <XNDUÕGDLIDGHEXODQUHVPL\D]ÕúPDODUGDQGDDQODúÕODFD÷Õ]HUH \ÕOODUÕ DUDVÕQGD GD KHQ] $UMDQWLQ¶GH QH ELU %\NHOoLOLN QH GH )DKUL .RQVRORVOXNPDNDPÕLKGDVHGLOPLúWLU%XVHEHSOH\D]ÕúPDODUKHULNLONHQLQ GH GL÷HU ONHOHUGHNL %\NHOoLOHUL YDVÕWDVÕ\OD \DSÕOPDNWD DQFDN J|o HGHQ YDWDQGDúODUÕQVD\ÕVÕQÕQDUWPDVÕ\ODEHUDEHUKHUJHoHQJQNRQVRORVOXNDoÕOPDVÕ LKWL\DFÕGDWH]DKUHWPHNWHGLU.RQVRORVOXNDoÕOPDVÕ\ODLOJLOLRODUDNGDKD|QFH \DSÕODQ oDOÕúPDODUGD DWÕODQ LON DGÕPÕQ $UDOÕN WDULKLQGH 2VPDQOÕ 'HYOHWL¶QLQ 6LGQH\ )DKUL %DúúHKEHQGHUL +DOLO 0DQVXU (IHQGL¶GHQ JHOGL÷L EHOLUWLOPLúWLU \ÕOÕQGD \DSÕODQ DUDúWÕUPDODUGD HOLPL]H JHoHQ \HQL DUúLY EHOJHOHULQLQ WDUDQPDVÕ\OD RUWD\D oÕNDQ \HQL ELOJLOHU YH EHOJHOHU ÕúÕ÷ÕQGD LVH +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ






(53) %NQ]. ùHEQHP $WDNDQ ³2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X/DWLQ $PHULND %DúODQJÕo '|QHPL´ OsmanlÕ ømparatorlu÷u ile Arjantin øliúkilerinin BaúlangÕcÕ$QNDUDhQLYHUVLWHVL%DVÕPHYL $QNDUDV0HKPHW7HPHOXIX. ve XX. YüzyÕlda OsmanlÕ-Latin Amerika øliúkileri, 1HKLU<D\ÕQODUÕøVWDQEXOV. .

(54) \ÕOÕQGD +DOLN 0DQVXU (IHQGL WDUDIÕQGDQ \DSÕODQ WDOHELQ LON )DKUL .RQVRORVOXNWDOHELROPDGÕ÷ÕRUWD\DoÕNPÕúWÕU%XJQLWLEDUL\OHHOLPL]GHRODQ EHOJHOHU ÕúÕ÷ÕQGD LON WDOHELQ 7HPPX] WDULKLQGH %XHQRV $LUHV¶WH \DúD\DQ2VPDQOÕYDWDQGDúÕYHWFFDU6HOLP$MDU¶GDQJHOGL÷LJ|UOPHNWHGLU 2VPDQOÕ¶GD UHWLOHQ PDOODUÕ $PHULND¶\D $PHULND¶GD UHWLOHQ PDOODUÕ GD 2VPDQOÕ¶\DJ|QGHUPHN]HUH\ÕOÕQÕQ2FDND\ÕQGD0DUVLO\D¶\DJHOGL÷LQL YHEXUDGDRQD\LNDPHWHWWL÷LQLLIDGHHGHQ$MDUGLOHNoHVLQGHGDKDVRQUDSHN oRN ]RUOXN oHNHUHN %XHQRV $LUHV¶H XODúWÕ÷ÕQÕ YH EXUDGD ELU WLFDUHW PHUNH]L NXUGX÷XQX \D]PÕúWÕU 'LOHNoHQLQ GHYDPÕ úX úHNLOGHGLU “Burada OsmanlÕ Devleti’nden ticaret ve sanatla meúgul pek çok adam var ise de bunlarÕn iúlerini hükümet nezdinde görecek biri olmadÕ÷Õndan burada OsmanlÕ Devleti’nden konsolos tayin edilmesi lazÕmdÕr. Zaten Beyrut’u terk etmeden önce Washington Sefareti’ne Beyrut Valisi tarafÕndan bir tavsiye yazÕsÕ iletmek istememe ra÷men mesafenin çok uzak olmasÕndan dolayÕ takdim edemedim. Bu talebimi yüce BakanlÕk uygun gördü÷ü durumda ve durumumla ilgili Beyrut Valili÷i’nden sual edildikten sonra tabi oldu÷um devlete bu önemli hizmetin bana verilmesini arz edebilmem için di÷erlerinin buraya fahri konsoloslar tayin buyrulmasÕnÕ istirham ederim. Emir ve ferman her emrin kendisine ba÷lÕ oldu÷u emir sahibinindir.”27 6HOLP $MDU¶ÕQ IDKUL NRQVRORVOXN EDúYXUXVXQXQ DUGÕQGDQ \DSÕODQ \D]ÕúPDODUODLOJLOLRODUDN2VPDQOÕ$UúLYL¶QGHQHOGHHWWL÷LPL]ELUGL÷HUEHOJH (\OOWDULKOLGLU(\OOJQ\D]ÕODQELUUDSRUXQWHUFPHVL RODQEXEHOJHGHKHULNLONHDUDVÕQGDKHQ]ELUDQODúPDROPDPDVÕVHEHEL\OH DQODúPD LP]DODQÕU LP]DODQPD] PWHNDELOL\HW oHUoHYHVLQGH $UMDQWLQ YH 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QGD YDWDQGDúODUÕQ KLPD\H HGLOHELOPHOHUL LoLQ NRQVRORVODUÕQ WD\LQ HGLOPHVLQLQ X\JXQ RODELOHFH÷L YH D\QÕ WDOHELQ $UMDQWLQ WDUDIÕQGDQGDJHOGL÷LEHOLUWLOPHNWHGLU ;,;\]\ÕOER\XQFD\DúDQDQJ|oOHUVRQXFXQGD$UMDQWLQ¶GHNHQGLVLQH ELU WRSOXOXN ROXúWXUDQ JD]HWHOHU GHUJLOHU oÕNDUWDQ WLFDUL IDDOL\HWOHUL\OH HNRQRPL\H KDUHNHW ND]DQGÕUDQ 2VPDQOÕ YDWDQGDúODUÕQÕQ $UMDQWLQ¶GHNL QIXVODUÕDUWWÕNoDLNLONHDUDVÕQGDNRQVRORVOXNDoÕOPDVÕQD\|QHOLNLVWLúDUHOHU GH|QHPND]DQPÕúWÕU +HU LNL ONHQLQ 5RPD %\NHOoLOHULQFH KD]ÕUODQDQ WDVODN DQODúPD PHWQL1LVDQWDULKLQGHøVWDQEXO¶DLOHWLOPLúYH$UDOÕNWDULKLQGH 3DGLúDK 9 0HKPHG 5HúDW WDUDIÕQGDQ RQD\ODQDUDN LP]DODQPDN ]HUH J|QGHULOPLúWLU 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QXQ 5RPD %\NHOoLVL +VH\LQ .DVÕP%H\YH$UMDQWLQ¶LQ5RPD%\NHOoLVL5RTXH6iHQ]3HxDDUDVÕQGD +D]LUDQ WDULKLQGH LP]DODQDQ DQODúPD LOH LNL ONH DUDVÕQGDNL LOLúNLOHU +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ


(56) +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ


(58) . .

(59) NDUúÕOÕNOÕ GLSORPDWLN WHPVLOFLOLN G]H\LQH oÕNDUÕODUDN $UMDQWLQ¶GH %DúNRQVRORVOXN DoÕOPÕúWÕU +HU LNL ONH DUDVÕQGDNL GLSORPDWLN LOLúNLOHULQ WHPHOLQLROXúWXUDQEXDQODúPDQÕQPDGGHOHULúXúHNLOGHGLU Madde I OsmanlÕ ømparatorlu÷u Hükümeti ve Arjantin Cumhuriyeti, baúka bir devletin benzer devlet memurlarÕnÕn kabul edildi÷i úekilde, ülkelerinin her yerindeki ticaret merkezlerinde ve limanlarda, baúkonsoloslarÕ, konsoloslarÕ ve konsolos vekillerini atama hakkÕ üzerinde karúÕlÕklÕ olarak anlaúmaktadÕrlar. Madde II Arjantin Cumhuriyeti topraklarÕndaki OsmanlÕ BaúkonsoloslarÕ, OsmanlÕ KonsoloslarÕ ve Konsolos Vekilleri ile OsmanlÕ ømparatorlu÷u’nun topraklarÕndaki Arjantin BaúkonsoloslarÕ, Arjantin KonsoloslarÕ ve Konsolos Vekilleri, eksiksiz bir mütekabiliyete dayalÕ ve UluslararasÕ Genel Kamu Hukuku kurallarÕna uygun olarak görevlerini yerine getirmektedirler. OsmanlÕ topra÷Õndaki Arjantin Cumhuriyeti BaúkonsoloslarÕ, KonsoloslarÕ ve Konsolos Vekilleri hiçbir úekilde, OsmanlÕ Devleti’nde di÷er bazÕ devletlerin Türkiye’de halen kapitülasyonlardan konsolosluk memurlarÕnÕn yararlandÕklarÕ istisnai bir yönteme sahip olamazlar. Madde III øúbu Konsolosluk Protokolü onaylamalarÕn karúÕlÕklÕ olarak yapÕldÕ÷Õ günden itibaren 10 yÕl boyunca geçerli olacaktÕr. Sözleúme, iki büyük taraftan biri Protokolün geçersizli÷ini ilan edene veyahut da protokol süresi sona erinceye kadar yürürlükte kalacaktÕr. Geçersizli÷inin ilan edilmesi durumunda, bir yÕl boyunca daha yürürlükte kalacaktÕr. Madde IV øúbu Protokol olabildi÷ince erken, iki Hükümet tarafÕndan da onaylanacaktÕr ve onaylamalar karúÕlÕklÕ olarak yapÕlacaktÕr. Buna dayanarak, karúÕlÕklÕ tam yetkili temsilciler iúbu protokolü imzalamÕúlar ve Protokole kendi mühürlerini vurmuúlardÕr. 11 Haziran 1910 tarihinde, Roma’da iki orijinal nüsha halinde hazÕrlanmÕútÕr. KWWSEXHQRVDLUHVHPEPIDJRYWU0LVVLRQ0LVVLRQ&KLHI+LVWRU\ +5+0ùø62 +DULFL\H1H]DUHWL+XNXN0úDYLUOL÷LøVWLúDUH2GDVÕ

(60) 'RV\D1R*|POHN. 1R. .

(61) 6RQXo<HULQH %XJQH NDGDU DUúLYOHUGH \DSÕODQ oDOÕúPDODU QHWLFHVLQGH HOGH HGLOHQ EHOJHOHU ÕúÕ÷ÕQGD $UMDQWLQ LOH 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X DUDVÕQGD JQP]H NDGDU VUHJHOHQ LOLúNLOHULQ WHPHOOHULQLQ ;,; \]\ÕOGD DWÕOGÕ÷Õ GH÷HUOHQGLULOPHNWHGLU 2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X¶QGDQ $UMDQWLQ¶H \|QHOHQ J|oOHULQ\R÷XQODúPDVÕYH³7UN´SDVDSRUWXWDúÕ\DQ2VPDQOÕYDWDQGDúODUÕQÕQ VD\ÕODUÕQÕQ DUWPDVÕ\OD E|OJHGH ELU 2VPDQOÕ YDUOÕ÷Õ ROXúPXúWXU1IXVODUÕQÕQ oR÷DOPDVÕ\ODEHUDEHUHNRQRPL\HYHWLFDUHWHNDWÕOÕPRUDQODUÕQÕQGDDUWPDVÕ\OD DGODUÕ GDKD VÕN JQGHPH JHOPLú YH GDKD ID]OD UHVPL EHOJH\H NRQX ROPD\D EDúODPÕúODUGÕU øNL ONH DUDVÕQGD \ÕOÕQGD LP]DODQDQ DQODúPDQÕQ DUGÕQGDQ ELU NDGHPH GDKD DUWDQ LOLúNLOHU ;,; \]\ÕOÕQ VRQXQD NDGDU GLSORPDWLN G]H\H WDúÕQDPDPÕúDQFDNNRQVRORVOXNDoÕOPDVÕLoLQ\D]ÕúPDODU\DSÕOPDVÕG]H\LQGH NDOPÕúWÕU )DKUL NRQVRORVOXNODU DoÕOPDVÕQD \|QHOLN \DSÕODQ \D]ÕúPDODU ELUELULQLL]OHPLúYHVRQXoODUÕ\ÕOÕQGDDOÕQDELOPLúWLU$UMDQWLQYH2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X \ÕOÕQGD LOLúNLOHULQL NDUúÕOÕNOÕ GLSORPDWLN WHPVLOFLOLN DoÕOPDVÕVHYL\HVLQHoÕNDUWDUDN\ÕOODUVUHQHNVLNOL÷LJLGHUPLúWLUdDOÕúPDPÕ] ;,; \]\ÕOGDNL LOLúNLOHUL NDSVDGÕ÷ÕQGDQ \ÕOÕQGD $UMDQWLQ¶GH DoÕODQ %DúNRQVRORVOXNYHLNLONHQLQGHYDPHGHQVUHoWHNLGLSORPDWLNLOLúNLOHULQLQ ;; \]\ÕOÕQ NDODQÕQGD QDVÕO ELU VH\LU L]OHGL÷L EX DUDúWÕUPDPÕ]GD HOH DOÕQDPDPÕúWÕU .$<1$.d$ , $5ùø9%(/*(/(5ø +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ

(62) 'RV\D1R*|POHN1R %(2 %kEÕÆOL(YUDN2GDVÕ

(63) 'RV\D1R*|POHN1R '+0.7 'kKLOL\H1H]DUHWL0HNWXEL.DOHPL

(64) 'RV\D1R*|POHN1R +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ

(65) 'RV\D1R*|POHN1R '+0.7 'kKLOL\H1H]DUHWL0HNWXEL.DOHPL

(66) 'RV\D1R*|POHN 1R '+0.7 'kKLOL\H1H]DUHWL0HNWXEL.DOHPL

(67) 'RV\D1R*|POHN 1R +572 +DULFL\H1H]DUHWL7HUFPH2GDVÕ

(68) 'RV\D1R*|POHN1R +5+0ùø62 +DULFL\H1H]DUHWL+XNXN0úDYLUOL÷LøVWLúDUH2GDVÕ

(69) 'RV\D 1R*|POHN1R +5 6<6 +DULFL\H 1H]DUHWL 6L\DVL .ÕVÕP

(70) 'RV\D 1R *|POHN 1R .

(71) ,, 'øö(5.$<1$./$5 $7$.$1 ùHEQHP ³2VPDQOÕ øPSDUDWRUOX÷X LOH $UMDQWLQ øOLúNLOHULQLQ %DúODQJÕFÕ´ OsmanlÕ ømparatorlu÷u-Latin Amerika: BaúlangÕç Dönemi$QNDUDhQLYHUVLWHVL%DVÕPHYL$QNDUD *(1d +DPGL YH %2=.857 ø 0XUDW ³2VPDQOÕ¶GDQ %UH]LO\D YH $UMDQWLQ¶H (PHN *|o YH *|oPHQOHULQ 6RV\R(NRQRPLN 'XUXPX

Perihan YAL&Ccedil;IN Erkan YURTAYDIN &ndash

Perihan YALÇIN Erkan YURTAYDIN &ndash