Zonguldak Havaalanı Talep Araştırması Raporu

(1)

Zonguldak

Havaalanı Talep Araştırması

Raporu

Ağustos 2015

(2)

Bu raporun yayın hakları, elektronik ortamlar dahil tüm görsel malzemenin kullanım hakkı Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’na aittir.

www.bakka.gov.tr bilgi@bakka.gov.tr

Güney Mahallesi Zonguldak Yolu Caddesi No: 36 67600, Kozlu / ZONGULDAK - TÜRKİYE

Tel : (372) 257 74 70 Fax : (372) 257 74 72

Bu raporun yayın hakları, elektronik ortamlar dahil tüm görsel malzemenin kullanım hakkı Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’na aittir.

(3)

i

İçindekiler

1. Yönetici Özeti ... 1

2. Metodoloji ... 2

2.1. Mevcut Durum Analizi ... 2

2.2. Anket Çalışması ve Analizi ... 2

2.3. Esinleme Kıyaslama Çalışmaları ... 2

2.4. Talep Analizi... 3

2.5. Havayolu Firmalarıyla Görüşülmesi ... 3

2.6. Raporlama ... 3

3. Mevcut Durum Analizi ... 3

3.1. Zonguldak Havaalanı ... 3

3.1.1. Kuruluş ve Teknik Altyapı ... 3

3.1.2. Uçak Seferleri ... 4

3.1.3. Kuruluş Sonrası Yapılan Yatırımlar ... 5

3.1.4. Uçuş Güvenliği ve Kapasitesinin Arttırılmasına Yönelik Yapılması Gereken Yatırımlar ... 5

3.2. TR81 (Batı Karadeniz – Zonguldak, Karabük, Bartın) Bölgesi ... 7

3.2.1. Ekonomik Yapı ... 7

3.2.2. Ulaşım ve Lojistik ... 16

3.2.3. Demografik ve Sosyoekonomik Yapı ... 20

4.Gerekçelendirme ... 23

4.1 Arka Plan Çalışması ... 23

4.1.1. Sanayi ve Ticaretin Gelişmesi için Gereklilikler ... 23

4.1.2. Bölge Turizminin Gelişmesi için Gereklilikler ... 24

4.2 Benzer Havaalanlarının İncelenmesi ... 25

4.2.1Amasya Merzifon Havaalanı ... 25

4.2.2 Kastamonu Uzunyazı Havaalanı... 28

4.2.3 Sinop Havaalanı ... 30

4.2.4 Tekirdağ Çorlu Havaalanı ... 33

4.2.5Kütahya Zafer Havaalanı ... 34

4.3 Strateji Raporlarının İncelenmesi ... 37

4.3.1 Onuncu Kalkınma Planı ... 37

4.3.2 TR81 Batı Karadeniz Bölgesi Bölge Planı (2014-2023) ... 38

4.3.3 Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ... 39

4.3.4 Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı Ulaşım ve Lojistik Master Planı ... 39

4.3.5 Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi Hedef 2023 ... 40

(4)

ii

5. Saha Çalışmaları ... 41

5.1 Saha Çalışması Gözlemleri ... 41

5.2. Anket Çalışmasının Değerlendirilmesi ... 42

5.2.1. TR81 Bölgesi Örneklem Gruplarına Göre Anket Sonuçları ... 44

5.2.2. Zonguldak Örneklem Gruplarına Göre Anket Çalışması ... 68

5.2.3. Karabük Örneklem Gruplarına Göre Anket Çalışması ... 91

5.2.4. Bartın Örneklem Gruplarına Göre Anket Çalışması ... 113

6. Fayda Maliyet Analizi ... 135

Sonuçlar ve Öneriler ... 142

Kaynakça ... 144

(5)

iii

Tablo Dizini

Tablo 1: Zonguldak Havaalanı Yıllara Göre Yolcu Sayıları, 2009-2015 ... 3

Tablo 2: TR81 Bölgesi İlleri Dış Ticaret ( ABD Doları),1 Ocak-31 Haziran 2015... 11

Tablo 3: TR81 Bölgesi İhracat Miktarları (ABD Doları), 1 0cak-31 Haziran 2015 ... 11

Tablo 4: TR81 Bölgesi OSB Firmaların Ticari İlişkilerde Bulundukları ilk 10 İl ... 12

Tablo 5:TR81 Bölgesi İllere Göre Hayvan Sayıları, 2012 ... 14

Tablo 6: TR81 Bölgesi Müze, Eser ve Toplam Ziyaretçi Sayısı, 2013 ... 14

Tablo 7: İller Arası Rekabetçilik Endeksi, 2010 ... 15

Tablo 8: Batı Karadeniz Bölgesi Tesis Sayısı, 2014 ... 16

Tablo 9: TR81 Bölgesi İllere Göre Tesislere Geliş ve Ortalama Kalış Süresi, 2014 ... 16

Tablo 10: TR81 Bölgesi Büyükşehirlere Otobüs Seferleri, 2015 ... 18

Tablo 11: TR81 Bölgesi İl Bazında Temel İşgücü Göstergeleri, 2014 ... 21

Tablo 12:Zonguldak, Karabük ve Bartın İlleri ile En Çok Turist Alan İlçeleri Turist Sayıları, 2013-2014 24 Tablo 13: Amasya Merzifon Havaalanı’nın Çevre İllere ve Büyükşehirlere Uzaklığı ... 26

Tablo 14: Amasya Merzifon Havaalanı Yıllık Yolcu Sayıları, 2008-2014 ... 27

Tablo 15: Amasya, Çorum, Erbaa (Tokat) Turist Sayıları, 2014 ... 27

Tablo 16: Çorum ve Amasya illeri Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2013... 28

Tablo 17: Çorum ve Amasya illeri Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2014... 28

Tablo 18:Kastamonu Uzunyazı Havaalanı’nın Çevre İllere ve Büyükşehirlere Uzaklığı ... 28

Tablo 19: Kastamonu Uzunyazı Havaalanı Yıllık Yolcu Sayıları, 2013-2014 ... 29

Tablo 20: Kastamonu, Çankırı, Çorum, Karabük Turist Sayıları, 2014 ... 30

Tablo 21: Kastamonu, Çankırı ve Çorum Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2013 ... 30

Tablo 22: Kastamonu, Çankırı ve Çorum Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2014 ... 30

Tablo 23: Sinop Havaalanı’nın Çevre İllere ve Büyükşehirlere Uzaklığı ... 31

Tablo 24: Sinop Havaalanı Yıllık Yolcu Sayıları, 2008-2014... 32

Tablo 25: Sinop, Çankırı, Çorum Turist Sayıları, 2014... 32

Tablo 26: Sinop için 2013- 2014 İhracat Değerleri ... 32

Tablo 27: Tekirdağ Çorlu Havaalanı’nın çevre İllere ve Büyükşehirleri Uzaklığı ... 33

Tablo 28: Tekirdağ Çorlu Havaalanı Yıllık Yolcu Sayıları 2011-2014 ... 34

Tablo 29: Edirne, Tekirdağ, Kırklareli Turist Sayıları, 2014 ... 34

Tablo 30: Tekirdağ’ın Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2013 - 2014 ... 34

Tablo 31: Kütahya Zafer Havaalanı’nın Çevre İllere ve Büyükşehirlere Uzaklığı ... 35

Tablo 32: Kütahya Zafer Havaalanı Yıllık Yolcu Sayıları 2012-2014 ... 36

Tablo 33: Kütahya ve Afyonkarahisar Yıllık Turist Sayıları, 2014 ... 36

Tablo 34: Kütahya ve Afyon İlleri için Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2013 ... 36

Tablo 35: Kütahya ve Afyon İlleri için Yıllık İhracat ve İthalat Miktarları, 2014 ... 36

Tablo 36: TR81 Düzey 2 Bölgesi İllerinde Uygulanan Anket Sayıları ... 42

Tablo 37: Bölge Halkının İllere Göre Uçağa Binme Durumu ... 43

Tablo 38: İllere Göre Havaalanının Tercih Edilme Durumu ... 43

Tablo 39: Çalışanlar için Yurt içi Uçuşlara Açılması Durumunda Kullanılma Durumu ... 48

Tablo 40: Yaş Aralığına Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Bölge için Yararlı Görme Durumu ... 49

Tablo 41: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Olma Durumu ... 51

Tablo 42: İş Dünyası Örneklemindeki Kişilerin Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu 53 Tablo 43: İşyeri Statüsüne Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşların Yararlı Bulma Durumu ... 55

Tablo 44: Öğrencilerin Zonguldak Havaalanı'nı Hangi Şartlarda Kullanacakları Durumu ... 62

Tablo 45: Çalışanlar için Yurt içi Uçuşlara Açılması Durumunda Kullanılma Durumu ... 72

Tablo 46: Yaş Aralıklarına Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 72

(6)

iv

Tablo 47: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Olma Durumu ... 74

Tablo 48: İş Dünyası Örneklemindeki Kişilerin Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu 76 Tablo 49: İşyeri Statüsüne Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 78

Tablo 50: Öğrencilerin Zonguldak Havaalanı'nı Hangi Şartlarda Kullanacakları Durumu ... 85

Tablo 51: Çalışanların Yurt İçi Uçuşlara Açılması Durumunda Kullanma Durumu ... 95

Tablo 52: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyacın Bulunması Durumu ... 97

Tablo 53: İş Dünyasından Katılımcıların Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu ... 99

Tablo 54: Öğrencilerin Zonguldak Havaalanı'ndaki Uçuşları Hangi Şartlarda Kullanacakları Durumu 107 Tablo 55: Çalışanların Yurt İçi Uçuşlara Açılması Durumunda Havaalanını Kullanma Durumu ... 117

Tablo 56: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Bulunması Durumu ... 118

Tablo 57: Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu ... 121

Tablo 58: İşyeri Statüsüne Göre AnadoluJet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 122

Tablo 59: Öğrencilerin Zonguldak Havaalanı'ndaki Uçuşları Hangi Şartlarda Kullanacakları Durumu 128 Tablo 60: Zonguldak, Bartın ve Karabük Yabancı Turist Sayısı 2015-2016 Tahminleri ... 135

Tablo 61: Uçuşların TR81 Bölgesi için Yabancı Turist Sayısı ve Turist Gelirlerine Ekonomik Yararı ... 136

Tablo 62: TR81 Bölgesi Uçuşların Başlatıldığı Yıl Havayolu ile Yıllık Seyahat Edecek Yönetici ve Beyaz Yakalı Personel Sayısı Tahmini ... 137

Tablo 63: 2016 Yılı Tüm Sektörler için Kişi Başına Üretim Değeri Tahmini... 137

Tablo 64: Uçuşların TR81 Bölgesi Toplam Üretim Değerine Ekonomik Yararı ... 138

Tablo 65: Zonguldak - İstanbul Ulaşım Aracına Göre Yakıt Maliyetleri (Gidiş – Dönüş) ... 139

Tablo 66: Uçak Yerine Otobüs ile Seyahat Edilmesi Durumunda Yakıt Tasarrufu Miktarı ... 139

Tablo 67: Zonguldak, Karabük ve Bartın için Otobüs Yerine Uçağı Tercih Edecek Yolcu Sayılarının Tahmini ... 140

Tablo 68: Havayolu Tahmini Yolcu Sayısına Göre Düzenlenecek Tam Dolu Sefer Sayısı ... 140

Tablo 69: Uçuşların TR81 Bölgesi Yakıt Harcamalarına Ekonomik Yararı ... 141

Tablo 70: Uçuşların TR81 Bölgesi’ne Toplam Ekonomik Yararı ... 141

(7)

v

Resim Dizini

Resim 1: Zonguldak Havaalanı ... 4

Resim 2: KARDEMİR A.Ş. ... 8

Resim 3: ERDEMİR A.Ş. ... 9

Resim 4: Amasya Merzifon Havaalanı ... 26

Resim 5: Kastamonu Uzunyazı Havaalanı ... 29

Resim 6: Sinop Havaalanı ... 31

Resim 7: Tekirdağ Çorlu Havaalanı ... 33

Resim 8: Kütahya Zafer Havaalanı ... 35

(8)

vi

Şekil Dizini

Şekil 1: Türkiye'de Sektörlerin Gayrisafi Katma Değer İçindeki Payları ... 7

Şekil 2: TR81 Bölgesi Sektörlerin Gayrisafi Katma Değer İçindeki Payları ... 7

Şekil 3: TR81 Bölgesi Madencilik Sektörü ile Diğer Sektörlerin İstihdam Oranları Karşılaştırması ... 8

Şekil 4: TR81 Bölgesi Sektör İstihdam Oranları, 2013 ... 9

Şekil 5: TR81 Bölgesi Sektörlere Göre İstihdamın Dağılımı, 2013 ... 10

Şekil 6: TR81 Bölgesi İthalat Sektör Dağılımı, 2013 ... 10

Şekil 7: TR81 Bölgesi İhracatında Öne Çıkan Sektörler(1 Ocak – 30 Haziran 2015) ... 12

Şekil 8: Batı Karadeniz Bölgesi Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Müzeler ... 15

Şekil 9: Bartın / Turistlerin Geliş Nedenleri ... 16

Şekil 10: Zonguldak / Turistlerin Geliş Nedenleri ... 16

Şekil 11: İl Yolları Toplam Uzunluğu ... 17

Şekil 12: Batı Karadeniz Mevcut Demiryolu Hattı... 18

Şekil 13: TR81 Bölgesi Mevcut ve Yapılması Planlanan Limanlar ... 19

Şekil 14: TR81 Bölgesi Ulaşım ve Lojistik ... 20

Şekil 15: Zonguldak, Karabük ve Bartın Nüfus ... 20

Şekil 16: Bölge Üniversitelerinde Öğrencilerin Kayıtlı Oldukları Programlara Göre Dağılımı, 2014 ... 22

Şekil 17: Yüksek Öğretim Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı Oranları ... 22

Şekil 18: TR81 Bölge Halkının Uçağa Binme Durumu ... 43

Şekil 19: Bölge Halkının Uçağa Binmeme Nedenleri ... 43

Şekil 20: TR81 Bölgesi Havaalanının Tercih Edilme Durumu ... 43

Şekil 21: Çalışan Örnekleminin Yaş Dağılımı ... 44

Şekil 22: Çalışan Örnekleminin Eğitim Durumu ... 44

Şekil 23: Çalışan Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığı ... 44

Şekil 24: Çalışan Örnekleminin Seyahat Aracı Tercih Etme Durumu ... 45

Şekil 25: Çalışan Örnekleminin Hangi Seyahat Amaçları ile Uçağa Binme Durumu ... 45

Şekil 26: Çalışan Örnekleminin Uçak Seyahatinden Memnun Kalma Durumu ... 46

Şekil 27: Çalışan Örnekleminin Uçak Seyahatinden Memnun Kalmama Nedenler ... 46

Şekil 28: Çalışan Örnekleminin Uçağa Binmeme Nedenleri ... 46

Şekil 29: TR81 Bölgesi Zonguldak Havaalanı'nı Bilenler ... 47

Şekil 30: Yurt İçi Uçuşların Olması Durumunda Kullanmayı ... 47

Şekil 31: Katılımcı Çalışanların Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihlerinin Nedenleri ... 47

Şekil 32: Çalışan Örnekleminin Yurt İçi Uçuş Güzergah Talepleri ... 48

Şekil 33: Çalışan Örnekleminin Yurt Dışı Güzergah Talepleri ... 48

Şekil 34: İş Dünyası Örnekleminin Yaş Dağılımı ... 49

Şekil 35: İş Dünyası Örnekleminin Eğitim Durumu ... 49

Şekil 36: İş Dünyası Örnekleminin Aile Aylık Geliri Aralığı ... 50

Şekil 37: İş Dünyası Örneklemindeki Kişilerin İş Seyahatlerinde Kullandıkları Araçlar ... 50

Şekil 38: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Olma Durumu ... 51

Şekil 39: İş Dünyası Örnekleminin İhracat Artışına Bağlı Olarak Yurt Dışı Hava Yolu Taşımacılığına İhtiyaç Duyma Durumu ... 51

Şekil 40: İş Dünyası Örnekleminin Uçak ile Seyahat Etmiş Olma Nedenleri ... 52

Şekil 41: İş Dünyası Örnekleminin Uçak Seyahatinden Memnun Kalmama Nedenleri ... 52

Şekil 42: İş Dünyası Örnekleminin Uçak ile Seyahat Etmeme Nedenleri ... 53

Şekil 43: İş Dünyası Örnekleminin Uçuşların Olması Durumunda Seyahatlerinde Kullanma Durumu .. 53

Şekil 44: İş Dünyası Örneklemindeki Kişilerin Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu .. 54

Şekil 45: İş Dünyası Örnekleminde Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Nedenleri ... 54

(9)

vii

Şekil 46: İş Dünyası Örnekleminin Yurt İçi Uçuş Güzergah Talepleri ... 55

Şekil 47: İş Dünyası Örnekleminin Yurt Dışı Uçuş Güzergah Talepleri ... 55

Şekil 48: İşyeri Statüsüne Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 56

Şekil 49: Öğrenci Örnekleminin Yaş Dağılımı ... 56

Şekil 50: Öğrenci Örnekleminin Mevcut Eğitim Durumu... 56

Şekil 51: Öğrenci Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığı ... 57

Şekil 52: Öğrenci Örnekleminin Seyahat Aracı Olarak Kullandıkları Araçlar ... 57

Şekil 53: Öğrenci Örnekleminin Daha Önce Uçak Kullanma Durumu ... 57

Şekil 54: Öğrenci Örnekleminin Daha Önce Uçağı Tercih Etme Nedenleri ... 58

Şekil 55: Öğrenci Örnekleminin Uçak Seyahatinden Memnun Kalma Durumu ... 58

Şekil 56: Öğrenci Örnekleminin Memnun Kalmama Nedenleri ... 58

Şekil 57: Öğrenci Örnekleminin Seyahat Aracı Olarak Uçak Kullanmama Nedenleri ... 59

Şekil 58: Zonguldak Havaalanını Bilme Durumu ... 59

Şekil 59: Zonguldak Havaalanı'nı Tercih Etme Durumu ... 59

Şekil 60: Öğrenci Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihleri ... 59

Şekil 61: Öğrenci Örnekleminin Yurt İçi Uçuş Güzergah Talepleri ... 60

Şekil 62: Öğrenci Örnekleminin Yurt Dışı Uçuş Güzergah Talepleri ... 60

Şekil 63: Öğrenci Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'ndan Olası Uçuşlara Katılma Durumu ... 61

Şekil 64: Öğrenci Örnekleminin Anadolu Jet ve Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu... 61

Şekil 65: Öğrenci Örneklemine Göre Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 61

Şekil 66: Yolcu Örnekleminin Yaş Dağılımı ... 62

Şekil 67: Yolcu Örnekleminin Eğitim Durumu ... 62

Şekil 68: Yolcu Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığı ... 63

Şekil 69: Yolcu Örnekleminin Seyahat Aracı Olarak Kullandıkları Araçlar ... 63

Şekil 70:Yolcu Örnekleminin Daha Önce Uçağı Tercih Etme Nedenleri ... 63

Şekil 71: Yolcu Örnekleminin Uçak Seyahatinden Memnun Kalma Durumu ... 64

Şekil 72: Yolcu Örnekleminin Memnun Kalmama Nedenleri ... 64

Şekil 73: Yolcu Örnekleminin Seyahat Aracı Olarak Uçak Kullanmama Nedenleri ... 64

Şekil75: Zonguldak Havaalanı'nı Tercih Etme Durumu ... 65

Şekil 76: Yolcu Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihleri ... 65

Şekil 77: Yolcu Örnekleminin Yurt İçi Uçuş Güzergah Talepleri ... 65

Şekil 78: Yolcu Örnekleminin Yurt Dışı Uçuş Güzergah Talepleri ... 66

Şekil 79: Yolcu Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'ndan Olası Uçuşlara Katılma Durumu ... 66

Şekil 80: Yolcu Örnekleminin AnadoluJet ve Pegasus gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 66

Şekil 81: Yolcu Örnekleminin AnadoluJet ve Pegasus gibi Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 67

Şekil 82: Ailenin Aylık Gelirine Göre Yurt İçi Uçuşları Kullanma Durumu ... 67

Şekil 85: Çalışan Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığı ... 68

Şekil 86: Çalışan Örnekleminin Seyahat Aracı Tercih Tercih Etme Durumu ... 69

Şekil 87: Çalışan Örnekleminin Hangi Seyahat Amaçları ile Uçağa Binme Durumu ... 69

Şekil 88: Uçak Seyahatinden Memnun Kalma Durumu ... 70

Şekil 89: Uçak Seyahatinden Memnun Kalmama Nedeni ... 70

Şekil 91: Zonguldak Havaalanı'nı Bilenler ... 70

Şekil 92: Yurt İçi Uçuşların Olması Durumunda Kullanmayı Düşünenler ... 70

Şekil 93: Katılımcı Çalışanların Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihlerinin Nedenleri ... 71

(10)

viii

Şekil 98: İş Dünyası Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığı ... 73

Şekil 100: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Olma Durumu ... 74

Şekil 105: İş Dünyası Örnekleminin Uçuşların Olması Durumunda Seyahatlerinde Kullanma Durumu 76 Şekil 106: İş Dünyasında Katılımcıların Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu ... 77

Şekil 107: İş Dünyasında Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihinin Nedenleri ... 77

Şekil 110: İşyeri Statüsüne Göre Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 79

Şekil 122: Öğrenci Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihleri ... 83

Şekil 124: Öğrenci Örnekleminin Yurt Dışı Güzergah Talepleri ... 84

Şekil 126: Öğrencilerin Anadolu Jet ve Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 84

Şekil 127: Öğrenci Örneklemine Göre Yeni Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 85

Şekil 128: Yolcu Örnekleminin Yaş Dağılımı... 86

Şekil 129: Yolcu Örnekleminin Eğitim Durumu ... 86

Şekil 132: Yolcu Örnekleminin Daha Önce Uçağı Tercih Etme Nedenleri ... 87

Şekil 136: Zonguldak Havaalanı’nı Bilme Durumu ... 88

(11)

ix

Şekil 142: Yolcu Örnekleminin AnadoluJet ve Pegasus gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 90

Şekil 143: Yolcu Örneklemine Göre Yeni Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 90

Şekil 147: Çalışan Örnekleminin Aylık Gelir Aralığı ... 92

Şekil 148: Çalışan Örnekleminin Seyahat Aracı Tercih Durumu ... 92

Şekil 149:Çalışan Örnekleminin Hangi Seyahat Amaçları ile Uçağa Binme Durumu ... 93

Şekil 151: Uçak Seyahatinden Memnun Kalmama Nedenleri ... 93

Şekil 153: Zonguldak Havaalanı'nı Bilme Durumu ……. ... 94

Şekil 155: Katılımcı çalışanların Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Tercihlerinin Nedenleri ... 94

Şekil 160: İş Dünyası Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aylığı ... 96

Şekil 162: İş Dünyası Örnekleminin Uçak ile Seyahat etmiş Olma Nedenleri ... 98

Şekil 163:İş Dünyası Örnekleminin Uçak ile Seyahatinden Memnun Kalma Durumu ... 98

Şekil 165: İş Dünyasında Uçuşların Artırılması Durumunda Havaalanını Kullanma Durumu ... 99

Şekil 166: İş Dünyasından Katılımcıların Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu ... 99

Şekil 167: İş Dünyası Örnekleminde Havaalanını Kullanmama Tercihinin Nedenleri ... 100

Şekil 180: ZonguldakHavaalanını Tercih Etme Durumu ... 104

Şekil 181: Öğrenci Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanma Nedenleri ... 104

Şekil 185: Öğrencilerin Anadolu Jet, Pegasus Gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 106

Şekil 186: Öğrencilere Göre Anadolu Jet, ve Pegasus Gibi Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 106

Şekil 188: Yolcu Örnekleminin Eğitim Durumu... 108

(12)

x

Şekil 189: Yolcu Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aylığı ... 108

Şekil 191: Yolcu Örnekleminin Daha Önce Uçağa Binme Nedenleri ... 109

Şekil 201: Yolcu Örnekleminin Anadolu Jet ve Pegasus gibi Uçuşları Yararlı Bulma Durumu ... 112

Şekil 202: Yolcu Örneklemine Göre Anadolu Jet Pegasus gibi Uçuşların Yararlı olmama Nedenleri .. 112

Şekil 206: Çalışan Örnekleminin Aile Aylık Geliri Aralığı ... 113

Şekil 207: Çalışan Örnekleminin Seyahat Aracı Tercih Durumu ... 114

Şekil 208: Çalışan Örnekleminin Uçağa Binme Nedenleri ... 114

Şekil 210: Uçak Seyahatinden Memnun Kalmama Nedenleri ... 115

Şekil 212: Zonguldak Havaalanı'nı Bilenler ... 115

Şekil 213: Yurt İçi Uçuşların Olması Durumunda Kullanmayı Düşünenler ... 115

Şekil 214: Çalışan Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Nedenleri ... 116

Şekil 219: İş Dünyası Örnekleminin Aile Aylık Gelir Aralığıı ... 118

Şekil 221: Faaliyet Sektörüne Göre Yurt Dışı Uçuşlara İhtiyaç Bulunması Durumu ... 119

Şekil 226: İş Dünyası Örnekleminde Uçuşların Olması Durumunda Katılımcıların Seyahatlerinde Kullanma Durumu ... 120

Şekil 227: Gelir Düzeyine Göre Olası Uçuşları Kullanma Durumu ... 121

Şekil 228: İş Dünyası Örnekleminde Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Nedenleri ... 121

Şekil 232: Öğrenci Örnekleminin Eğitim Durumu ... 123

(13)

xi

Şekil 235: Öğrenci Örnekleminin Daha Önce Uçağa Binme Durumu ... 124

Şekil241: Zonguldak Havaalanı'nı Tercih Etme Durumu... 126

Şekil 242: Öğrenci Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Nedenleri ... 126

Şekil 246: Öğrenci Örnekleminin Anadolu Jet ve Pegasus gibi Uçuşların Yararlı Bulunma Durumu ... 127

Şekil 247: Öğrenci Örneklemine Göre Yeni Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri ... 128

Şekil 249: Yolcu Örnekleminin Eğitim Durumu... 129

Şekil 252: Yolcu Örnekleminin Daha Önce Uçağı Tercih Etme Nedenleri ... 130

Şekil 258: Yolcu Örnekleminin Zonguldak Havaalanı'nı Kullanmama Nedenleri ... 132

Şekil 262: Yolcu Örnekleminin Anadolu Jet ve Pegasus gibi Uçuşların Yararlı Bulunma Durumu ... 133

Şekil 263: Yolcu Örneklemine Göre Anadolu Jet Pegasus gibi Uçuşların Yararlı Olmama Nedenleri .. 133

(14)

(15)

1

1. Yönetici Özeti

Zonguldak Havaalanı Talep Araştırması çalışması kapsamında Zonguldak Havaalanı’nın mevcut durum analizi yapılmış, havaalanına olan nitel ve nicel talebin belirlenebilmesi için dört farklı örneklem grubundan (işyeri sahipleri ve yöneticileri, çalışanlar, öğrenciler ve yolcular) 2460 kişiye anket uygulaması yapılmıştır. Anket çalışmasının sonuçlarının istatistiki analizi ile eş zamanlı olarak benzer sosyo-ekonomik altyapıya sahip şehirlerdeki havaalanları incelenerek esinleme kıyaslama çalışmaları yapılmıştır. Zonguldak Havaalanı’ndan mevcut durumda yaz dönemi için haftada üç gün Zonguldak- Düsseldorf seferleri düzenlenmektedir. Daha önce havaalanından İstanbul ve Trabzon’a uçak seferleri düzenlenmiş, fakat bu seferler talep yetersizliği gerekçesiyle durdurulmuştur. Söz konusu talep araştırması çalışmalarının tamamlanmasının ardından sonuçlara ilişkin havayolu firmaları ile görüşmeler yapılmıştır.

Talep Araştırması kapsamında düzenlenen saha araştırmasının nicel ve nitel sonuçları aşağıda belirtilmiştir.

- Talep araştırması sonuçlarına göre katılımcıların %52,1’i daha önce uçağa binmiştir.

- Daha önce uçağa binmemiş katılımcıların %62,6’sı havaalanı bulunmadığı için daha önce uçağa binmediğini belirtmiştir.

- Zonguldak Havaalanı’ndaki seferlerin artırılması durumunda katılımcıların %89,2’si havaalanını kullanmayı tercih edeceğini belirtmiştir.

- Zonguldak Havaalanı’ndan en çok İstanbul, Antalya, Trabzon ve İzmir illeri ile Almanya ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne uçuşlar olması talep edilmiştir.

- İş yeri sahipleri bölgede işlerin gelişmesi için ulaşımın özellikle havayolu ulaşımının şart olduğunu ifade etmişlerdir.

- Büyük ve orta ölçekli sanayi şirketlerinin yöneticileri ziyaretçilerini Ankara ve İstanbul havaalanlarından alarak karayolu ile bölgeye getirdiklerini yine kendi seyahatlerini bu illerin havaalanlarına karayolu ile ulaşarak yaptıklarını, zaman kaybı yaşadıklarını belirtmişlerdir.

Tespit edilen söz konusu talebe bağlı kalarak bölgenin ulaşım ihtiyaçlarının karşılanması ve buna bağlı olarak, bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasının sağlanması için Zonguldak Havaalanı’ndaki yurt içi uçuşların yeniden başlatılması ve yurt dışı uçuş planının güncellenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda aşağıdaki eylem önerileri sunulmuştur.

- Bölge halkının talebi doğrultusunda uygun bir fiyatlandırma ve zaman planı ile en çok talep gören güzergahlara uçak seferleri başlatılmalıdır.

- Çalışılacak havayolları küçük ve orta ölçekli firmalar yerine büyük ölçekli firmalar olmalıdır.

Bölgedeki yolcu yoğunluğu düzeyi ve firmaların altyapısı nedeni ile küçük ve orta ölçekli havayolları şirketleri bölgede gerekli doluluk oranını sağlayamayacaktır.

- Havayolları ile firmaların yönetim kuruluna hitaben resmi yazı ile uçuşların düzenlenmesine ilişkin irtibat kurulmalıdır. Resmi yazı ile birlikte bu rapor ve bölgenin yolcu potansiyeline ilişkin diğer bilgi ve belgelerin sunulması fayda sağlayacaktır.

- Havaalanının uluslararası uçuş güvenliği standartlarını (ICAO) sağladığı ve ulaşılabilir olduğu konusunda bölge halkının bilgilendirilmesi ve uçuşların başlatılması için eylem planı (Ek-1) onaylanarak uygulamaya alınmalıdır.

(16)

2

2. Metodoloji

Bu raporun hazırlanması sürecinde masa başı araştırmaları yapılmış, saha çalışması ile Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde dört örneklem grubuna toplam 2460 anket uygulanmış, benzer kullanıcı kitlesine sahip havaalanları incelenmiştir. Saha çalışmasının gözlemleri ve anket sonuçları analiz edilerek talep belirlenmiştir. Ardından Zonguldak Havaalanı’na yönelik somut politika öncelikleri belirlenmiş ve eylem planı (Ek-1) sunulmuştur.

2.1. Mevcut Durum Analizi

Ulusal ve bölgesel raporların incelenmesi ile TR 81 Bölgesi kapsamında Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinin ekonomik, demografik ve sosyal durumu, ulaşım lojistik ve turizm altyapısı incelenmiştir.

İncelemenin amacı bölgenin mevcut durumunun analiz edilmesidir. Bu araştırmalarda Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, TÜİK ve Türkiye İthalatçılar Meclisi gibi kurumların hazırladığı rapor ve belgeler kaynak olarak kullanılmıştır.

2.2. Anket Çalışması ve Analizi

Zonguldak Havaalanı Talep Araştırması saha çalışması kapsamında TR 81 Bölgesi’nde (Zonguldak, Bartın, Karabük illerinde) 4 farklı örneklem grubundan (çalışanlar, iş yeri sahipler, yolcular, öğrenciler) toplam 2460 kişiye anket uygulaması yapılmıştır. Bu örneklem gruplarının farklı sosyo-ekonomik düzeyde olmaları örneklem gruplarının belirlenmesinde etkili olmuştur. Seçilen örneklem gruplarının benzeşik farklı durumlardan oluşması maksimum çeşitliliği sağlayarak, anket sonuçlarının geneli yansıtmasını sağlamaktadır. Anketler 4 günlük saha çalışmasında 15 kişilik anketör ekibi tarafından yüz yüze uygulanmıştır.

Her bir örneklem grubu için ayrı anket formu hazırlanmıştır. TR 81 bölgesinde il ve ilçe otobüs terminallerindeki yolcular, üniversitelerdeki öğrenciler, iş yeri sahipleri ve yöneticileri, kamu kurumu ya da özel sektör çalışanlarına yüz yüze anket uygulanmıştır.

Anketler ile toplanan verilerin girişleri gerçekleştirilmiş, Microsoft Excel kullanılarak tek ve çok boyutlu analizleri yapılmıştır. Analiz aşamasında gözlem birimlerinin demografik özellikleri ile araştırmanın amacını içeren temel değişkenlere ilişkin marjinal ve çapraz olarak frekans ve oransal dağılım tabloları elde edilmiştir. Ayrıca, dağılım uygun grafiklerle gösterilmiştir.

2.3. Esinleme Kıyaslama Çalışmaları

Türkiye’de benzer kullanıcı kitlesine hitap eden 5 havaalanı belirlenmiştir. Bu havaalanları Amasya Merzifon Havaalanı, Kastamonu Havaalanı, Kütahya Zafer Havaalanı, Sinop Havaalanı, Tekirdağ Çorlu Havaalanı’dır. Her bir havaalanı aşağıdaki kriterlere göre incelenerek esinleme kıyaslama çalışmaları yapılmıştır.

 Havaalanının kuruluşu ve teknik özellikleri

 Havaalanının çevre illere uzaklığı

 Havaalanının büyük şehirlere uzaklığı

 Havaalanında uçak seferleri

 Havaalanın yıllık yolcu kapasitesi

 Havaalanını kullanan yıllık yolcu sayısı

 Havaalanı müşteri profili

(17)

3

2.4. Talep Analizi

Talep analizi, TR 81 Bölgesi’nin sanayi, ticaret, turizm, ulaşım ve lojistik istatistikleri, saha çalışması gözlemleri ve anket sonuçları esas alınarak yapılmıştır.

2.5. Havayolu Firmalarıyla Görüşülmesi

Zonguldak Havaalanı’na yönelik talep araştırması sonuçları Türkiye’de faaliyet gösteren havayolu şirketlerine sunulmuştur. Havayolu şirketleri ile yapılan görüşmelerin sonuçlarına bağlı olarak havaalanı için somut politika öncelikleri belirlenmiş ve eylem planı (Ek-1) hazırlanmıştır.

2.6. Raporlama

Zonguldak Havaalanı Talep Araştırması’na ilişkin tüm çalışmalar (mevcut durum değerlendirmeleri, esinleme kıyaslama çalışmaları, saha gözlemleri, anket sonuçları, nicel ve nitel talep analizi sonuçları, havayolu şirketleri ile görüşme notları, sonuç ve öneriler) rapor haline getirilmiştir.

3. Mevcut Durum Analizi

3.1. Zonguldak Havaalanı

3.1.1. Kuruluş ve Teknik Altyapı

1939-1945 yılları arasında Zonguldak Havaalanı küçük uçaklara yönelik “slot” bir havaalanı olarak inşa edilmiştir. 1957 yılında bu havaalanından ilk uçuşlar gerçekleştirmiştir. 1960 yılı sonrasında havaalanı 1999 yılına kadar kapalı kalmıştır. 1999 yılında yeni binası, çevre düzenlemeleri ve ek yatırımlar ile konvansiyonel hale getirilmiş, böylece toplu yolcu taşımacılığı faaliyetleri için uygun hale gelmiştir.

Havaalanının 2002 yılında yeniden faaliyetleri durdurulmuştur. 2003 yılında DLH tarafından havaalanının uçuş güvenliğinin bulunmadığına dair bir rapor hazırlanmıştır. Ardından, 2006’da 25 yıllığına işletme hakkı özel sektöre devredilen havaalanı, 2009’a kadar yapılan yatırımlar ile uluslararası güvenlik standartlarına uyum sağlamıştır. Havaalanının yurtdışı uçuşlara açılması için havaalanı geçici hudut kapısı ilan edilmiştir. İlk uçuş 22 Temmuz 2009 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bugüne kadar İstanbul, Trabzon ve Almanya’nın Düsseldorf ve Dortmund şehirlerine toplam 2.264 uçuş/sefer ile 153.511 yolcu taşınmıştır. Bu uçuşların %53,1’i (1.202 uçak) ile yolcuların %6,5’i (10.062 kişi) iç hat seferlerinde, uçuşların %46,9’u (1.062 uçak) ile yolcuların %93,5’i (143.449 kişi) dış hat seferlerinde taşınmıştır.

YIL İÇ HAT

GİDİŞ – GELİŞ (KİŞİ)

DIŞ HAT GİDİŞ – GELİŞ (KİŞİ)

TOPLAM GİDİŞ – GELİŞ (KİŞİ)

2009 0 4.743 4.743

2010 6.054 23.584 29.638

2011 197 20.516 20.713

2012 608 27.147 27.755

2013 3.026 27.378 30.404

2014 137 30.549 30.686

2015 40 9.532 9.572

TOPLAM 10.062 143.449 153.511

Tablo 1: Zonguldak Havaalanı Yıllara Göre Yolcu Sayıları, 2009-2015

(18)

4

Havaalanında güvenlik Jandarma Genel Komutanlığı, itfaiye servisi Zonguldak Belediyesi tarafından sağlanmaktadır. Bu hizmetler için kurumlar arası bedelsiz protokol imzalanmıştır. Yer hizmetleri konusunda daha önce HAVAŞ A.Ş. ile çalışılmıştır. Mevcut durumda bu hizmetler havaalanının kendi personeli tarafından sağlanmaktadır.

Havaalanı, Zonguldak’a 55km, Bartın’a 30 km, Karabük’e 90 km uzaklıktadır. Ayrıca, havaalanı demiryolu güzergahı üzerindedir. Havaalanı proje aşamasında olan Filyos Limanı’na 7 km mesafededir.

Resim 1: Zonguldak Havaalanı

Havaalanının teknik özellikleri aşağıda belirtilmiştir.

 1 adet beton kaplama pist (1881x30m boyut, 85 mukavemet)

 1 adet beton kaplama apron (39x80 m boyut, 85 mukavemet)

 1 adet beton kaplama taksiyolu (61x18 m boyut, 85 mukavemet)

 VOR, DME,NDB SSY mevcuttur.

 67 otomobil, 8 otobüs kapasiteli otopark

 Ulaşım için taksi, otobüs ve tren bulunmaktadır.

 1.430 m²’lik terminal alanında 5 adet pasaport bankosu,1 adet vize bankosu, 2 adet gümrük bankosu bulunmaktadır, Kafe-Büfe hizmeti verilmektedir.

 Yeni yatırımlar için çevredeki kamulaştırılmış arazilerle birlikte toplam alan büyüklüğü 750 dönümdür.

 Yıllık yolcu kapasitesi 500.000’dir.

3.1.2. Uçak Seferleri

23 Kasım 2012 ve 19 Nisan 2013 tarihleri arasında haftada iki gün Zonguldak-İstanbul Sabiha Gökçen- Trabzon seferleri Borajet tarafından düzenlenmiştir. Uçuşların doluluk oranları düşük olduğu için uçuşlar iptal edilmiştir. Aynı dönemde AnadoluJet ile niyet protokolü imzalanmıştır. Bu anlaşma kapsamında Zonguldak-Sabiha Gökçen seferlerinden aktarma ile Antalya’ya ve Muğla’ya yolcu taşınmıştır. Talep düşüklüğü nedeniyle seferler durdurulmuştur.

(19)

5

Dış hat seferleri 2009 yılında başlamıştır. Mevcut durumda sadece yaz dönemi için haftada üç gün (toplam dört sefer) Zonguldak-Düsseldorf gidiş dönüş seferleri yapılmaktadır. Germania Havayolları ile çalışılmaktadır. Uçakların doluluk oranı %80’dir. Haftada üç gün iki gümrük memuru Zonguldak’tan gelip gümrük kapısında işlemleri yürütmektedir. Salı (sabah ve akşam olmak üzere 2 adet), Perşembe (1 adet 13:35) ve Cuma (1 adet 11:30) günleri seferler devam etmektedir. Uçakların yolcu kapasitesi 138 ile 150 arasında değişmektedir. Sefer yapan uçaklar BOEING 737-300, BOEING 737-700, BOEING 737-800 modelleridir.

3.1.3. Kuruluş Sonrası Yapılan Yatırımlar

2006 ile 2009 yılları arasında Zonguldak Havaalanı “slot” havaalanı yatırımı üzerine yapılan ek yatırımlar ile konvansiyonel (toplu yolcu taşımacılığına uygun) bir havaalanı haline gelmiştir. 2003 yılında havaalanının uçuş güvenliğinin yeterli olmadığına ilişkin DLH tarafından bir rapor hazırlanmıştır. 2009 yılına kadar yapılan yatırımlar ile havaalanı ICAO (International Civil Aviation Organization - UN) standartlarına uygun hale gelmiştir.

Havaalanı etrafındaki 235 metre yüksekliğindeki Bostancılar tepesi büyük yolcu uçaklarının inişi için sorun teşkil etmesi nedeniyle tıraşlanmıştır. Zonguldak Valiliği tepenin tıraşlanması için bütçe sağlamış ve Zonguldak genelinde bir bağış kampanyası başlatmıştır. Yapılan çalışmalarla dağın 155 metrelik kısmı tıraşlanarak uluslararası standartlara uygun hale getirilmiştir. Ayrıca, süreçte pist ve taksi yolu çizgileri yenilenmiştir. Pist kenarı, durma uzantısı ve yaklaşma ışıkları uluslararası standartlara uygun olarak yenilenmiştir.

İşletmeci firma Zonguldak Özel Sivil Havacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından hidrolik uçak iniş merdiveni ve bagaj bandı üretimi yaptırılarak yer hizmetleri için ekipman ihtiyacı karşılanmıştır.

Havaalanı idari binasında gerekli ek yatırımlar tamamlanmıştır. Havaalanı içerisindeki yolcu bekleme salonuna kafeterya kurulmuştur. Havaalanı için peyzaj çalışmaları tamamlanmıştır.

Çaycuma Belediyesi 2012’de kampanya başlatarak Zonguldak-İstanbul Sabiha Gökçen-Trabzon hatlarında uçak bileti maliyetlerinin yarısını karşılamıştır. Yerel halkı uçak kullanımına teşvik etmek amacıyla başlayan kampanya yurtiçi seferlerinin kaldırılmasıyla sona ermiştir.

3.1.4. Uçuş Güvenliği ve Kapasitesinin Arttırılmasına Yönelik Yapılması Gereken Yatırımlar

Zonguldak Havaalanı ICAO uçuş güvenliği standartlarına uygundur. Buna rağmen, bugüne kadar kötü hava koşulları nedeniyle 17 uçak planlandığı gibi havaalanına iniş yapamamış, Ankara Esenboğa Havaalanı’na iniş yaparak yolcular karayolu ile Zonguldak’a taşınmıştır. Bu durumun tekrarlanmasını önlemek için ek yatırımlar yapılmalıdır. Ek yatırımlar için 2 milyon TL sermaye artırımına ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir. Bu kapsamda 1 milyon TL’lik sermaye artışı yapılmıştır. Yapılması gereken ek yatırımlardan öncelikli olanlar aşağıda belirtilmiştir.

3.1.4.1. İtfaiye Binası

Piste çok yakın bulunan itfaiye binası tehlike oluşturmaktadır. Herhangi bir kazada pistten çıkan uçağın itfaiye binasına çarpması mümkündür. Yaşanabilecek bu olayın sebep olacağı bir yangın ve çıkan yangına anında müdahale edilememesi tehlike doğuracaktır. Bu nedenle itfaiye binası yıkılmalı ve pistten en az 150 m uzaklıkta bir noktaya inşa edilmelidir.

(20)

6 3.1.4.2. Pistin Genişletilmesi

Pistin mukavemet kalitesi yüksektir fakat pistin uzatılması gerekmektedir. Pistin güneybatı istikametinde 1881m’n 2500m’ye uzatılması, genişliğinin 30m’den 45m’ye artırılması yeterli olacaktır.

Bu kapsamda arazi kamulaştırmaları tamamlanmıştır.

3.1.4.3. Taksi Yolu ile İlgili Problemler

ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı) tarafından yayımlanan "Aerodrome Design Manual (Doc 9157) Part 2 Taxiways, Apronsand Holding Bays" dokümanının Türkçe'ye tercümesi niteliğindeki

"Havaalanlarında Taksi yolları, Apronlar ve Bekleme Yerleri İçin Tasarım Kriterleri”nde yer aldığı haliyle:

Taksi yolu sistemi, uçağın piste iniş ve pistten ayrılış sırasındaki ve apron sahasındaki hareketlerini sınırlayıcı durumları en düşük seviyeye indirecek şekilde tasarlanmalıdır. Gerektiği gibi tasarlanmış bir sistem, pistteki trafik akışının düzenli ve sürekli bir şekilde, minimum hızlanma veya yavaşlama ile ve mümkün olan en yüksek hızla gerçekleşmesini sağlayabilmelidir. Bu gereklilik, taksi yolu sisteminin en yüksek güvenlik ve verim seviyeleri ile hizmet vermesini sağlar.

Mevcut durumda havaalanının pistten çıkış için kullanılan “taksi yolu” uygun değildir. Bu nedenle piste giriş için kullanılan taraftan pistten çıkışlar yapılmaktadır. Bu nedenle, taksiyolu iyileştirilmelidir.

3.1.4.4. Tepelerin Tıraşlanması

Bostancı Tepesi’nin 150 m’lik bölümü önceden tıraşlanmıştır. Bostancı tepesinde ve pistin diğer tarafından bulunan ikinci tepede ek tıraşlama çalışması yapılmalıdır. Böylece, uçakların inişinde kötü hava koşulları engel teşkil etmeyecektir. Tepeler yüzünden pisti göremeyen pilotlar pistin etrafını bir kez dolaştıktan sonra inebilmektedirler. Tepelerde yapılacak tıraşlamanın Filyos Vadisi Projesi’nde dolgu malzemesi olarak kullanılması mümkündür.

3.1.4.5. Seyrüsefer Sistemleri

Havalimanında Seyrüsefer Sistemi olarak (VOR-NDB-DME) mevcut olup, VFR koşullarına uygun olarak uçuşlar gerçekleştirilmektedir. Bu sistemler pilota yalnızca havaalanın yerini bildirme işlevini üstlenir.

VFR (Görerek Uçma Kuralları) koşullarına göre uçakların inişinde ve kalkışında olumsuz hava şartları risk yaratmaktadır. Bu riski önlemek için havaalanına bir ILS-LOCALAZER cihazı alınmalıdır.

3.1.4.6. Apron Genişletilmesi

Apronlar yolcuların indirilip bindirildiği ve uçağın gereken bakımlarının yapıldığı alanlardır. Mevcut durumda havaalanı apronuna bir uçak park ettiğinde ikinci uçak için yeterli alan kalmamaktadır. Bu nedenle apron güvenlik, verimlilik, geometri ve esneklik gibi hususlara dikkat edilerek genişletilmelidir.

3.1.4.7. Pist Sonu Emniyet Alanı’nın Yapılması

Pist Sonu Emniyet Alanı (RESA) uzatılan pist merkez hattına simetrik olan ve esas olarak piste erken temas eden veya pist sonunda durmayan bir uçağın uğrayacağı zarar riskini azaltmak üzere öngörülen şerit sonuna bitişik olan alandır. Havaalanının etrafındaki tepeler nedeniyle uçağın inişinde pist önceden görülememektedir. Bu nedenle riski azaltmak için 300x300m genişliğinde RESA alanı yapılmalıdır. Arazi kamulaştırılması yapılmıştır.

(21)

7

3.2. TR81 (Batı Karadeniz – Zonguldak, Karabük, Bartın) Bölgesi

3.2.1. Ekonomik Yapı

2011 yılı TÜİK Gayri Safi Katma Değer verilerine bakıldığında TR-81 Bölgesi’nin tarım ve hizmetler sektörlerinin payı Türkiye ortalamasının altındadır. Sanayi sektörünün payı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bölgenin gayrisafi hasılası içinde tarımın payı %6, hizmetlerin payı % 54’tür. Türkiye’de sanayinin payı %27,5 iken, bölgedeki payı bu değerin üzerinde %40 düzeyindedir (Bölgelere göre GSYH verileri en son 2011 yılında yayınlanmıştır).

Şekil 1: Türkiye'de Sektörlerin Gayrisafi Katma Değer İçindeki Payları

Sektörlerin toplam büyümeye yaptıkları katkılara bakıldığında bölgede sanayinin katkısının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu, hizmetler sektörünün ise geride kaldığı görülmektedir.

Şekil 2: TR81 Bölgesi Sektörlerin Gayrisafi Katma Değer İçindeki Payları

3.2.1.1. Sanayi ve Ticaret

3.2.1.1.1. Sanayi

TR81 Bölgesi’nde 647 sanayi işletmesi mevcuttur (2014). Bölgenin sanayisine yön veren iki sektör bulunmaktadır. Bunlar madencilik (taşkömürü) ve demir-çelik sanayidir. 1983’ten beri Zonguldak’ta bulunan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) taşkömürü üretimi yapmaktadır. Bölge genelinde, TTK, ERDEMİR T.A.Ş. ve KARDEMİR A.Ş. önde gelen sanayi kuruluşlarıdır.

Tarım

%9

Hizmetler

%64 Sanayi

%27

Tarım

%6

Hizmetler

%54 Sanayi

%40

(22)

8

Resim 2: KARDEMİR A.Ş.

Bölgede hakim olan bu iki sektör haricinde turizm, tekstil, orman ürünleri sanayi, yapı ve gıda sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar bulunmaktadır. TR81 Bölgesinde demir-çelik ve buna bağlı oto yan sanayi üretimlerinin bölge ekonomisi içindeki payı giderek artmaktadır.

Bölgede madencilik alanında 85 işletme faaliyet göstermekte, bu işletmelerin 57’si kömür çıkarmaktadır. Bu işletmeler 16.877 eleman istihdam etmektedir. Bölge genelinde sanayi işletmelerinde çalışan personelin %33’ü madencilik, %26’sı demir-çelik, %16’sı tekstil sektöründe istihdam edilmektedir.

Şekil 3: TR81 Bölgesi Madencilik Sektörü ile Diğer Sektörlerin İstihdam Oranları Karşılaştırması

Türkiye’de üç adet entegre demir çelik tesisi vardır. Bunların ikisi TR81 Bölgesi’nde Zonguldak ve Karabük illerindedir. Bölgede demir çelik istihdamının %52’sini (6701 kişi) Zonguldak Ereğli’de bulunan ERDEMİR A.Ş., %24’ünü (3072 kişi) Karabük’te bulunan KARDEMİRA.Ş. sağlamaktadır.

Madencilik

%33 Demir -

Çelik

%26 Tekstil

%16

Diğer

%25

(23)

9

Şekil 4: TR81 Bölgesi Sektör İstihdam Oranları, 2013

Zonguldak’ta madencilik sektöründe 15.000 kişi, demir-çelik sektöründe 8.000 kişi istihdam edilmektedir (2014). ERDEMİR A.Ş. Türkiye’nin tek yassı çelik mamulü imalatını yapmaktadır.

Karabük ilinde sanayide demir çelik sektörü öndedir. İldeki en büyük işletme olan KARDEMİR A.Ş. 1939 yılında kurulmuştur. İlde tekstil sektöründe faaliyet gösteren 9 fabrika, 17 atölye vardır. Tekstil alanında 2200 kişi çalışmaktadır. Gıda, döküm, orman ürünleri, madencilik ildeki diğer önemli sektörlerdir.

Resim 3: ERDEMİR A.Ş.

Bartın ilinde 111 sanayi tesisinden 23’ü tekstil sektöründe faaliyet göstermektedir. Sanayide istihdam edilenlerin % 30’u tekstil sektöründe çalışmaktadır. İlde öne çıkan diğer sektörler kimya ve plastik sanayidir.

Madencilik

%33 Demir Çelik

%26 Tekstil

%16

Toprak, Seramik, Mermer

%5

(24)

10

Şekil 5: TR81 Bölgesi Sektörlere Göre İstihdamın Dağılımı, 2013

3.2.1.1.2. Ticaret

3.2.1.1.2.1. İthalat

TR81 Batı Karadeniz Bölgesi ülke ithalatının yaklaşık %1’ini gerçekleştirmektedir.

1 Ocak – 30 Haziran 2015 döneminde TR81 Bölgesi’nde 744.987.067 dolar ithalat gerçekleşmiştir.

Önceki yılın aynı dönem verilerine göre ithalat %27 artmıştır (2014 yılı ilk yarı toplam ithalatı 945.958.044 dolar). 2014 yılında Zonguldak 1.258.809.298 dolarlık ithalat ile bölgede ilk sırada yer almaktadır (%69,2). 2008 yılına kadar TR81 Bölgesi’nde Zonguldak %90 ithalat payına sahipken, 2008 yılından sonra Karabük ilinin ithalatı artmıştır. 2014 yılında Karabük 551.628.474 dolar ithalat gerçekleştirmiştir (%30,3).

TR81 Bölgesi’nde %59’luk pay ile en fazla madencilik ve taş ocaklığı sektöründe ürün ithal edilmiştir.

Bu sektörleri %36,13’lik payı ile imalat sektörü ve %3,9’luk payıyla toptan ve perakende ticaret takip etmektedir.

Şekil 6: TR81 Bölgesi İthalat Sektör Dağılımı, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat

Hizmet

%39

Tarım

%37 Sanayi

%24

Toptan ve perakende ticaret;

%3,90 Madencilik

ve taşocakçılığı;

%59,00

İmalat;

%36,13

Diğer

%0,97

(25)

11

Zonguldak Karabük Bartın

Toplam İthalat 479.555.327 258.263.039 7.168.701 Tablo 2: TR81 Bölgesi İlleri Dış Ticaret ( ABD Doları),1 Ocak-31 Haziran 2015

Kaynak: TÜİK İller Bazında Dış Ticaret İstatistikleri

3.2.1.1.2.2. İhracat

TÜİK verilerine göre 2015 yılı Haziran ayı sonuna kadar TR81 Bölgesi’nden 201.599.000 dolarlık ihracat yapılmıştır.

Zonguldak Karabük Bartın

Toplam İhracat 93.417.075 104.035.570 4.147.120 Tablo 3: TR81 Bölgesi İhracat Miktarları (ABD Doları), 1 0cak-31 Haziran 2015

Kaynak: TÜİK İller Bazında Dış Ticaret İstatistikleri

2015 yılı ilk çeyreği verilerine göre, Zonguldak ilinde çelik 34.327.240 dolarlık ihracat ile ilin toplam ihracatının %53,6’sını oluşturmuştur. İlin ihracatı 2014 yılının aynı dönemine göre %58 azalmıştır.

Bartın ilinde Mobilya, Kâğıt ve Orman ürünleri 2.003.500 dolarlık ihracat ile ilin toplam ihracatının %36‘sını oluşturur.

2014 yılının aynı dönemine göre ihracat %32 azalmıştır.

Karabük ilinde çelik 7.024.180 dolarlık ihracat ile ilin toplam ihracatının %92’sini oluşturmuştur. 2014 yılı aynı dönemine göre ihracat %26 azalmıştır.

ERDEMİR A.Ş. Avrupa Birliği ülkeleri içinde 3. büyük demir-çelik üreticisidir. ERDEMİR A.Ş.‘nin 2014 yılı aktif büyüklüğü 15,9 milyar TL’dir. 2014 yılı ERDEMİR A.Ş toplam cirosu 5,3 milyar dolardır. Türkiye yassı çelik ihracatının tek başına %27’sini gerçekleştirmiştir. Erdemir A.Ş.’nin 2014 yılı ihracat geliri 627 milyon dolardır.

Türkiye’nin ilk entegre demir çelik fabrikası olan KARDEMİR A.Ş. Türkiye’nin tek ray ve ağır profil üreticisidir. Kardemir A.Ş. 2014 yılı ihracatı 2013 yılına göre %14,69 düşüş ile 157.045.362,54 dolardır.

2014 yılı konsolide cirosu 2.189.237.874 TL’dir.

TR81 Bölgesi’nde en yüksek ihracat ve ithalat gerçekleşen, fakat dış ticaret açığının en yüksek olduğu il

Zonguldak’tır.