Sivil Toplum Örgütleri 7
Dr. Özkan LEBLEBİCİ
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Hizmeti;
Bir kamu tüzel kişisi veya onun denetimi altında bir özel hukuk kişisi tarafından yürütülen, kamu yararı amacına yönelik faaliyetlerdir.
(Gözler, 2007: 204)
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Yararı;
Kamusal mal ve hizmetlerin faydasının ülke geneline yayılmasını ve bütün toplumun ortak çıkarı için
kullanılmasını ifade eden bir kavramdır. Bu mal ve hizmetlerin faydası bölünemez, kullanıcılara göre
fiyatlandırılamaz ve hizmete ilişkin fiyatı ödemeyenler bu hizmetten mahrum edilemezler.
(Eryılmaz, 1995: 29)
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Hizmeti;
Devletin, kamunun ihtiyaçlarını gidermek için yaptığı
işlerdir. Bu hizmetlerin saptanması, topluma götürülmesi, hizmetlerin tutarı ve bileşimi, maliyetlerinin kimler
tarafından ödeneceği, konularında siyasal organ karar verir.
Sivil Toplum Örgütleri
Yasama Organının Bir Faaliyeti Kamu Hizmeti Olarak Kabul Etmesi İçin Şu Koşulların Birlikte Bulunması Gerekir ;
1. Kamu yararı koşulu,
2. Özel faaliyet olarak gereği gibi sunulamama koşulu, 3. Spesifik hukuksal rejim koşulu.
(Ulusoy, 2004: 14)
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Hizmeti İlkeleri;
1. Devamlılık ilkesi, (kesintisiz ve düzenli olma); (kamu
hizmetlerinin kanunların öngörüldükleri dışında kesintisiz ve düzenli olarak yürütülmesi.)
2. Değişebilirlik ilkesi, (kamu hizmetlerinin kolektif
ihtiyaçlardaki ve kamu yararındaki değişikliklere uyum sağlaması /Sokak aydınlatmaları vb.)
3. Eşitlik ilkesi, (kanun önünde eşitlik/Anayasa 10. Mad.) (Gözler, 2007: 206-208)
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Hizmeti İlkeleri;
4. Tarafsızlık ilkesi, (siyasal düşünce, din, dil ve ırk gözetilmemesi)
5. Laiklik ilkesi, (tarafsızlık ilkesinin uzantısıdır)
6. Kamu hizmetlerinin bedavalığı/ücretliliği, (zorunlu /ihtiyari olması)(a. Sınai ve ticari Kamu hizmeti/b. İdari kamu hizmeti;
ba. İhtiyari idari kamu hizmeti/bb. Mecburi idari kamu hizmeti) (Gözler, 2007: 206-208)
Sivil Toplum Örgütleri
Kamu Hizmeti İşletme Usulleri
Kamu Tüzel Kişisi Özel Hukuk Kişisi
Emanet Usulü Kamu Kurumu
Usulü Tek Taraflı Görevlendirme;
- Özel Hukuk tüzel kişisi kurarak görevlendirme - Mevcut özel hukuk tüzel kişisini görevlendirme - Kamuya yararlı dernek sayma
Sözleşmeyle Görevlendirme;
- İmtiyaz sözleşmesi - İltizam usulü
- Müşterek emanet usulü - Vekalet usulü
-Yap işlet devret -Yap işlet
Sivil Toplum Örgütleri
Bir STK Kuruluş ve İşletilmesinde Önemli Aşamalar;
1. Çalışmaların ve kurulacak STK’nın yasal bir zeminde olması,
2. Doğru odaklanmış bir faaliyet alanı seçimi,
3. Kurum felsefesinin net olarak ortaya konması, 4. Organizasyonun oluşturulması,
5. Süreçlerin, politika ve stratejilerin belirlenmesi,
Sivil Toplum Örgütleri
Bir STK Kuruluş ve İşletilmesinde Önemli Aşamalar;
6. Beklenen çıktıların netleştirilmesi,
7. Kaynakların oluşturulması ve kullanılması, 8. Gönüllülerin bulunması ve istihdamı,
Sivil Toplum Örgütleri
KAYNAKLAR:
Gökmen, Özgür (Ed.), Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri-Sorunlar ve Çözüm Arayışları, STGM, Ankara, 2011.
Tekeli, İlhan, Türkiye'de STK'lar ve Katılımcı Demokrasi Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2012.
Sunar, Lütfi (Ed.), Sivil Toplum Kuruluşları İçin Yönetim Rehberi, Kaknüs, İstanbul, 2005.
Çalha, Ömer, Aşkın Devletten Sivil Topluma, Gendaş, İstanbul, 2000.
Gözler, Kemal, İdare Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi, (7. Basım), Bursa, 2007.
Saylan, Türkan, 100 Soruda Sivil Toplum, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2008.
Doğan, İlyas, Sivil Toplum Anlayışı ve Siyasal Sistemler, (4. Basım), Astana Yayınları, Ankara, 2015.
Akbal, İsmail, Sivil Toplum, Çizgi Yayınları, Konya, 2017.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Dernekler Kanunu
Vakıflar kanunu
İlgili internet kaynakları
