VEZİRKÖPRÜ MESLEK YÜKSEOKULU ORMANCILIK BÖLÜMÜ/ORMANCILIK VE ORMAN ÜRÜNLERİ PROGRAMI

(1)

ORMANCILIK

BÖLÜMÜ/ORMANCILIK VE ORMAN ÜRÜNLERİ

PROGRAMI

VEZİRKÖPRÜ MESLEK YÜKSEOKULU

ORP111-Ormancılık İş Bilgisi

(2)

İş Etüdü

Hafta-4

(3)

3. İŞ ETÜDÜ

İş etüdü çalışan insanın ihtiyaçları ve verim yeteneklerini dikkate alarak işletmenin ekonomikliğini iyileştirme amacını güden ve bu amaca erişmek için iş sistemlerinin incelenmesi ve düzenlenmesine ilişkin olarak metot ve deneyimlerin kullanılmasını sağlayan bir bilim alanıdır.

“ İşin, bir taraftan insan onuruna yaraşır hale getirilmesi, diğer taraftan işletmenin verimliliğinin arttırılması amacıyla, iş sisteminin araştırılması ve düzenlenmesi için kullanılan metot ve tecrübeler -iş etüdü- olarak tanımlanabilir”

(4)

İş etüdünün yoğunluk kazandığı uğraş alanları şunlardır:

a) Verilerin toplanması,

b) Masraf hesapları ve iş düzenlemesi, c) Taleplerin belirgin hale getirilmesi,

d) Taleplere ve verime bağlı olarak geliştirilen ücret sistemi, e) İş emri.

(5)

Çalışan insanın istekleri şunlardır :

•İş yerinde güvenlik

•Kabul edilebilir bir ücret

•Katlanabilir bedensel ve zihinsel baskı (işin ağırlığı)

•Sosyal imkanlar

•İş yeteneğinin taktir edilmesi

•Gelecekte terfi imkanı

•Çalışma alanında iş özgürlüğü ve değişik iş yaratma kabiliyeti

Bir işin yapılması sırasında bir taraftan işi yapan insan diğer taraftan işi yaptıran işletme bazı ön koşullar (istekler) öne sürerler. Bir başka ifade ile işin yapılmasında işletme ile işçilerin amaçlarının ortak olduğu bir nokta söz konusudur. Bu nokta işletme ile insan arasındaki problemin çözümünde önemli bir rol oynar.

(6)

İşletmenin istekleri olarak şunlar söylenebilir :

•M³ başına düşen iş giderlerinin minimuma düşürülmesi

•Toplam iş giderlerinin en aza indirilmesi

•İş veriminin belirli bir düzeye çıkarılması

•İşin gerektirdiği hallerde ve yerlerde makineli üretime uyumun sağlanması

(7)

Ormancılıkta iş etüdü

İş etüdü her işi 7 elemandan oluşan bir iş sistemi içinde inceler.

İş sisteminin elemanları;

1. Girdi, (şekil ve durum değiştiren materyal; insan, bilgi ve enerji) 2. İş ödevi,(işi zaman, miktar, cins olarak niteleyen yazılı/sözlü

istekler)

3. Çevre koşulları, (sistemi etkileyen fizyolojik, sosyal ve organizasyonel etken)

4. İnsan,

5. Üretim ve iş araçları, (girdiyi çıktıya dönüştüren alet ve makine)

6. İş akışı, (insan-üretim araçları arasındaki etkileşimin iş sürecinde değişimi)

7. Çıktı (şekil ve durumu değiştirilen materyal; insan ve bilgi de olabilir)

(8)

Girdi : İş ödevi çerçevesinde şekil ve durumu değiştirilecek materyal olmakla beraber her türlü bilgi ve enerji girdi olarak kabul edilir.

İş Ödevi : Yazılı ve sözlü olarak yapılabilen, yapılacak işin cinsi ve miktarına bağlı olarak işin ne zaman bitirileceğini belirten bir istektir.

Çevre Koşulları : İş sisteminin neden olduğu ve sistemi etkileyen fizyolojik sosyal ve organizasyonla ilgili etkenlerdir. Işık, gürültü fizyolojik etken, iş sırasında dinlenme araları organizasyon ile ücretlendirme ise sosyal etkenlerle ilgili çevre koşullarıdır.

İnsan ve Üretim Araçları : Verilen iş ödevine göre girdiyi çıktı haline getirmek için gerekli olan ve iş sistemi kapasitesini sınırlayan elemanlardır.

İş Akışı : İnsan ile üretim araçları arasındaki karşılıklı etkileşimin bir iş süresi boyunca değişimi olarak ifade edilir.

Çıktı : Genellikle verilen iş ödevi çerçevesinde şekli ve durumu değiştirilen materyal olmakla birlikte bilgiler ve bazı hizmetlerde çıktı olarak kabul edilir.

(9)

İş etüdü sırasında herhangi bir iş ödev olarak

verilecekse şu soruların kesin olarak cevaplandırılması zorunludur.

Sorulması Gereken Sorular Verilmesi Gerekli Cevaplar İşi kim yapacaktır? Çalışanlar hakkında bilgi

İş niçin yapılacaktır? Çalışma amacı hakkında bilgi İş nasıl yapılacaktır? Çalışma tekniği hakkında bilgi İş ne ile yapılacaktır? İşletme amaçları hakkında bilgi İşin miktarı hakkında bilgi? İşin miktarı hakkında bilgi

İşin niteliği ne olacaktır? İşin niteliği hakkında bilgi İş nerede yapılacaktır? Çalışma yeri hakkında bilgi İş ne kadar sürdürülecektir? İş süresi hakkında bilgi

İş ne zaman sonuçlandırılacak? İşin bitiş tarihi hakkında bilgi

İş sonucu kime sunulacak? Yönetime bildirme yönünden bilgi

(10)

Yukarıdaki bilgilere göre iş etüdü 2 kısımdan oluşabilir.

Bunlardan birisi veri toplama ve iş hazırlığı, ikincisi ise iş düzenlemedir.

Birincisi Analiz İkincisi Sentez

Analiz, iş akışını ve bunu etkileyen bütün koşulları inceler. Gerçek durumu ortaya koyar. Analizin temelini veri toplama oluşturur.

Sentez, veri toplama yani analiz yöntemiyle kazanılan bilgiler

yardımıyla iş sisteminin düzenlenmesini kapsar. Yani gerekli/olması gereken durumu ortaya koymaya yarar

İş düzenlemesi optimuma ulaşana kadar analiz ile sentez tekrarlanır.

(11)

Veri Toplama:

İş etüdünde konu edilen veriler;

•Zaman değerleri, (iş akış dilimi için sn., dk., saat olarak kullanılan değer)

•Birimler, (iş miktarının birimini gösterir ve iş süresi ile birlikte incelenir)

•Faktörler (işin yapılış süresini etkiler. Ölçülemezler.

Kalite göstergesidir)

* İnsan (çalışan)

* İş objesi

* İşletme araç gereçleri

* Çalışma yeri

* çalışma tekniği

* İklim koşulları

(12)

Veriler İşlerin;

•Planlanmasında,

•Yönlendirilmesinde,

•Kontrolünde ve

•Ücretlendirilmesinde kullanılır.

Verilerin en önemli özelliği tekrar kullanılabilir

olmasıdır.

(13)

Ormancılıkta Zaman Ölçme Teknikleri

Ormancılıkta iş etüdünde 3 değişik zaman ölçme tekniği vardır:

1)Kümülatif (Sürekli)

2)Tekrarlı zaman ölçme tekniği (Sıfırlama yöntemi)

3)İş Örneklemesi

(14)

1- Kümülatif (sürekli) Zaman Ölçme Tekniği:

(15)

2. Tekrarlı (Sıfırlama) Zaman Ölçme Tekniği:

(16)

3. İş örneklemesi:

(17)

Bir ölçüm işlemi yapılıyor ise hatada kaçınılmaz bir sonuç olabilir.

Sistematik Hatalar:Kronometre veya saat hatası olup, aracın hızlı veya çalışmasından kaynaklanır.

Kaba Hatalar:Kronometrenin yanlış okunması veya kayda yanlış geçilmesi şeklinde ortaya çıkar.

Tesadüfi Hatalar: Gözlemcinin elinde olmayan

nedenlerle ortaya çıkabilen tesadüfi hatalardır.

(18)

KAYNAKLAR:

• Acar, H.H. Eroğlu, H. 2016. Ormancılık İş Bilgisi ve İş Güvenliği, KTÜ, Orman Fakültesi, genel Yayın No: 239, Fakülte Yayın No: 41, Trabzon.

• Acar, H.H., 2004.Ormancılık İş Bilgisi, (II Basım) KTU Orman Fakültesi Yayın No:55,, 198s., Trabzon, 2004.

• TSE, 1974. Ağaç Kesme ve Kesmede Güvenlik Kuralları, I. Baskı, TS 1214, Ankara.

• TSE, 1974.Yuvarlak Odun ve Kerestelerin İstiflenmesi Kuralları, TS 1350, Ankara.

• Gümüş S., Türk Y., 2011. Orman Yangın İşçilerinde İşçi Sağlığı Ve Güvenlik Verilerinin Tespitine Yönelik Araştırma, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi , cilt.7, ss.1-9.

• Gümüş S., Türk Y., 2011. Odun Hammaddesi Üretim İşçilerinde Bazı Sağlık Ve Güvenlik Verilerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, cilt.12, ss.20-27.

• Gümüş S., Ormancılık İş Bilgisi Ders Notu

• Engür,M.O., 2006. Ağaç Kesim Teknikleri Ve İş Güvenliği", Dönmez Ofset, Ankara.

• Engür,M.O., 2014. Odun Üretiminde Çalışanları Eğitimi, Ağaç Kesme ve Boylama Operatörü, 1. Baskı, Ankara, OGM