ÜNİTE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER İNTERNET: GÜNCEL UYGULAMA ÖRNEKLERİ

İÇİ NDEKİLE R

• İnternet

• İnternet nedir?

• Temel İnternet kavramları

• İnternet explorer

• İnternet explorer menüleri

• Türkiye'deki İnsani Hizmet Örgütleri ve İnternet

• Dünya'daki İnsani Hizmet Örgütleri ve İnternet

HEDE FL ER • Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

• İnterneti tanımlayabilecek

• İnternetin işlevlerini sıralayabilecek

• İnternet ile ilgili temel kavramları açıklayabilecek

• Türkiye'deki insani hizmet örgütlerinin İnternet sitelerini ziyaret edebilecek

• Türkiye'deki insani hizmet örgütlerinin İnternet sitelerini gösterebileceksiniz.

İNTERNET: GÜNCEL UYGULAMA ÖRNEKLERİ

ÜNİTE

14

BİLİŞİM

TEKNOLOJİLERİ

GİRİŞ

Teknoloji devrimi somut olarak 1970 ve 1980’li yıllarda görülmüştür. İki kutuplu dünyada bir yandan sanayi, diğer yandan uzay teknolojisi alanında çalışmalar devam ederken; bunlara alt yapı sağlayacak ve destek olacak bilgi ve iletişim teknolojileri hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu dönüşüm “bilişim devrimi” ya da “bilgi çağı” olarak adlandırılmaktadır. Özellikle telekomünikasyon ve bilgi işlem teknolojisindeki hızlı ve yaygın gelişmeler insanların kurumsal ya da bireysel olarak anında haberleşmelerine ve veri transferine olanak sağlamıştır. Yaygınlaştırılan elektronik iletişim ağı (network) sayesinde sesli, görüntülü, ve yazılı veriler anında bir noktadan çok sayıda noktaya dijital olarak ulaştırılabilmektedir. İnternet adı verilen sistem ile bu hızlı ve pratik iletişim ağı gittikçe dünyada yaygınlaşmaktadır.

İnternetin iletişim alanına girmesiyle küresel iletişiminde kapıları açılmıştır. Bu anlamda ortaya çıkan gelişmeler toplumların yaşamında ekonomilerinden eğlencelerine, kültürlerinden eğitimlerine, haberleşmelerinden bilimsel araştırmalarına, hukuklarından siyasal yapılarına kadar birçok değişimi yaşamalarına neden olmuştur.

Bilgisayarın kablolu telefon hatlarıyla birbirine bağlanmasından oluşan İnternet ağı toplumların hayal edilemeyecek derecede farklı yönlerinden

yaşamlarına girmiştir. Bilgisayar ve İnternet bağlantıları bankalardan marketlere, yazılı basından televizyona, eğitimden eğlenceye kadar yaşamımızın her alanında vazgeçilmez hale gelmiştir. İnternetin dünyada yaygınlaşması ile birlikte iletişimde mekan kavramı ortadan kalkmış, kıtalararası iletişim ve bilgi aktarımı bir tuşa basmaktan ibaret olmuştur.

İNTERNET İnternet Nedir

İnternet, Dünya’da birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolü ile birbirine bağlayan ve gittikçe büyüyen bir iletişim ağıdır. TCP/IP (Transmission Control Protocol/İnternet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır.

İnternet erişimi olan bir kullanıcı, eğer kendisine yetki verilmişse, İnternete bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onları kendi bilgisayarına alabilir, kendi bilgisayarından da İnternet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir.

İnternet, dünya üzerinde mevcut milyonlarca ağın birbiriyle ortak bir protokol çerçevesinde iletişim kurmasını ve birbirlerinin kaynaklarını paylaşmasını

İnternet, dünya üzerinde mevcut milyonlarca ağın birbiriyle ortak bir protokol çerçevesinde

iletişim kurmasını ve birbirlerinin kaynaklarını paylaşmasını sağlayan

iki ya da daha fazla yerel ya da geniş alan

ağı arasında kurulan kaynak kümesidir.

sağlayan iki ya da daha fazla yerel ya da geniş alan ağı arasında kurulan kaynak kümesidir. İnternet herhangi bir kişi ya da kuruma ait olmayıp, dünyanın ortak olarak kurduğu ve geliştirdiği bir sistemdir. Dolayısıyla da İnternet ortamında istediğiniz serbestlikte hareket edebilirsiniz ama bu her istediğinizi yapabilirsiniz anlamında değildir. Her ülkenin gerek bilgi verme ve gerekse de bilgi almada belli kural ve düzenlemeleri vardır. İnternet üzerinde bilgi, hem nitelik, hem de nicelik olarak sürekli artmaktadir. Özellikle İnternetteki bilgilerin kolay güncellenebilir olması, bilginin nitelik ve nicelik açısından artışını daha da hızlandırmaktadır.

Bugün milyarlarca sayfa ile ifade edilen bilgi bütünü İnternet ortamında kullanıcıya sunulmuştur ve bu bilgi her geçen gün artmaktadir.

İnternet sayesinde bilgiye ulaşma yolları değişmiş, bilgi kaynakları çeşitlenmiştir. Geleneksel olarak en büyük bilgi kaynağı kitaplar iken; bugün İnternet aracılığıyla dünya üzerindeki bütün bilgi kaynaklarına anında

ulaşılabilmektedir. En yeni bilgilerin İnternet ortamında sunulması ile öğrenme ortamlarında güncel bilginin kullanılmasi sağlanabilmektedir. Dünyadaki bütün kütüphanelere, araştırma kurumlarına ve diğer bilgi merkezlerine İnternet ile anında ulaşılabilmektedir.

İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi

saklama/paylaşma ve bilgiye kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedirler. İnterneti bu haliyle bir bilgi denizine ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetmek mümkündür. İnternet farklı bakış açılarına göre farklı şekillerde tanımlanmaktadır: İnternet,

 1997 sonu itibarıyla 100,000,000’u aşkın insanın kendi arasında etkileştiği, bilgi değiş-tokuşu yapabildiği ve kendi yazısız kuralları olan büyük bir topluluktur. Bu, İnternetin sosyal yönüdür.

 Pek çok yararlı bilginin bir tuşa basmak kadar yakın olduğu dev bir kütüphanedir.

 1997 sonu itibarıyla, 20,000,000’u aşkın bilgisayarın bağlı olduğu çok büyük bir bilgisayar ve iletişim ağıdır.

 Bireylerin değişik konularda fikirlerini serbestçe söyleyebilecekleri ortamlar barındıran bir demokrasi platformudur.

 Evden alış-veriş, bankacılık hizmetleri, radyo-televizyon yayınları, günlük gazete servisleri vb gibi uygulamaları ile İnternet aynı zamanda yaşamı kolaylaştıran önemli bir teknolojidir.

Tüm bu tanımların ortak yönü ise İnternetin "bilgiye ulaşma-bilgiyi paylaşma ve bilgiyi kullanma" ya olanak sağlamasıdır.

Ülkemizde İnternetin kullanıma başlamasi 1993 yılında olmuştur.

İlk yıllarda oldukça az bir kitle tarafından kullanılmaya başlanan

İnternet, özellikle donanım fiyatlarındaki düşüşler, İnternet servis

sağlayıcılarının çoğalması ve İnternette

Türkçe içerikli sitelerin oluşturulmasi ile büyük bir hızkazanmıştır.

İnternet, ilk olarak 1969 yılıda Amerika Birleşik Devletleri’nde, ABD Savunma Bakanlığına bağlı olarak çalışan ARPA (Advanced Research Projects Agency) adlı kurum tarafından, herhangi bir nükleer savaş durumunda askerî birimler arasında hiç kesintiye ugramayacak bir iletişim ağı kurmak amacıyla ARPANET adıyla bir bilgisayar ağı olarak kuruldu. 1970’li yıllarda kamunun yanında özel sektörde İnternet ağı kurma çalışmalarına başladı. ARPANET’i başta USENET, BITNET ve UUCP adıyla diğer ağlar izledi. 1980’li yıllarda NSFNET (National Science Foundation Network) kuruldu. NSFNET, NSF’nin sahip olduğu bilgisayarları araştırma kuruluşlarına ve üniversitelere açarak önemli bir adım atmış oldu. Bu sayede sisteme bağlı bir makinanın diğerine baglanmasını sağlayan bir sistem oluşturuldu. 1990’li yılların ilk yarısında bilinen anlamıyla İnternet kuruldu. Daha sonra İnternet ticarî ortamlarda kullanılmaya başlandı. Bu amaçla CIX (Commercial İnternet Exchange) kuruldu.

Günümüzde özellikle bilgisayar teknolojisindeki hızlı gelişmeler İnternetin her geçen gün daha gelişmesini sağlamaktadır. Ülkemizde İnternetin kullanıma başlaması 1993 yılında olmuştur. İlk yıllarda oldukça az bir kitle tarafından

kullanılmaya başlanan İnternet, özellikle donanım fiyatlarındaki düşüşler, İnternet servis sağlayıcılarının çoğalması ve İnternette Türkçe içerikli sitelerin oluşturulması ile büyük bir hız kazanmıştır

Temel İnternet kavramları

İnternet ile ilgilenenlerin karşılarına pek çok kavram çıkmaktadır. Bunlarin tamamına yakını yabancı kökenli olup; anlamları bilinemedigi için İnternet çalışmalarında büyük zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle; İnternet ile ilgili temel kavramların açıklanması gerekmektedir:

Account: Bilgisayar ağına girmek için, kişisel bilgilerinizin bulunduğu geçerli kullanıcı hesabıdır. Kullanıcı hesabı için ağ yöneticisi tarafından verilen kullanıcı adı ve şifresidir.

Address: Bir bilgisayar ya da kullanıcının bulunduğu yer. İnternet ortamında üç tür adres vardir: e-posta adresi, IP adresi ve donanım adresi.

Bits Per Second (BPS): Modem hızını gösteren bir ölçü birimidir. Saniyede kaç bit veri transferi yapıldığını gösterir. 14,400 bps’lik bir modem saniyede 1800 byte yani 1,8 Kb veri iletebilir. Bu da dakikada 108 KB eder.

Browser: İnternette bulunan web sitelerini gezmeye yarayan programdır.

Çok değisik browserler vardır. En çok bilinenleri Microsoft İnternet explorer ve Netscape Navigator’dur.

Dial Up: Telefon hattı aracılığıyla iki bilgisayar arasında kurulan bağlantı.

Download: İnternet üzerindeki herhangi bir program ya da dosyayı bilgisayara kaydetme işlemidir.

E-Mail (Elektronik Posta): İnternet ortamında mesaj ve dosya alıp göndermek için kullanılan protokoldür. Elektronik Posta aracılığıyla İnternet ortamında resim, müzik ya da istediğiniz herhangi bir dosyayı gönderebilir ya da alabilirsiniz. İnternet üzerinde ücretsiz elektronik posta adresi veren siteler bulunmaktadir. Bu sitelerden herhangi birine girerek ücretsiz elektronik posta adresi alabilirsiniz. Elektronik posta iki bölümden olusur. Birinci bölümde

kullanıcının adı, ikinci bölümde de elektronik posta adresinin alındığı yer belirtilir.

Bu iki bölüm birbirine @ işareti ile bağlanır. Örnegin; ckar12@yahoo.com adresinde ckar12 kullanıcı adı, yahoo.com ise bu adresin alındığı yerdir. Bu iki bölüm @ isareti ile birbirine bağlanmıştır.

File Transfer (Dosya Transferi): Bir dosyanın ağ üzerindeki bir bilgisayardan diğer bir bilgisayara aktarılması işlemidir.

File Transfer Protocol (FTP): İnternet ortamında bilgisayarlar arasında dosya transferi yapmaya olanak sağlayan protokoldür. Bu protokol sayesinde ağ

ortamındaki bilgisayarlar arasında dosya gönderme ve dosya alma işlemleri yapılır.

Hacker: İnternet üzerindeki her türlü bilgiye izinsiz girerek sistemi çökerten, kullanılmaz hale getiren kişi ya da kişiler.

Home Page: Ana sayfa, bir İnternet sitesine girildiğinde karşınıza çıkan ilk sayfadır.

Host: İnternete doğrudan bağlı bilgisayara verilen addır. Eğer İnternete doğrudan bağlı değil de, erişimi bir kurum aracılığıyla sağlıyorsanız bilgisayarınız, host değildir. Bilgisayarın İnternet adresini ifade eden numarasına da Host Number denir.

Hot Link: İnternet dokümanları üzerinde tıklandığında bir belgeden bir başka belgeye geçmeyi kolaylaştıran nesnedir. Fareyi bu nesne üzerine getirdiğiniz zaman nesnenin renginde değişme olur ve fare simgesi değişir.

Hyper Text Markup Language (HTML): WWW dokümanları oluşturmak için kullanılan programlama dilidir. Bu nedenle WWW dokümanlarının uzantısı htm’dir.

Örnegin; http://www.telsim.com.tr/cs/cepmail.htm

Hyper Text Terminal Protocol (http): WWW’i mümkün kılan protokoldür. Bu protokol servisi kullanıcı ve tarayıcı programlar için hizmet verir. İnternet

üzerindeki bir HTML dokümanının erişileceği protokoldür.

IP Address: İnternete doğrudan bağlı olan bir bilgisayara ait sayısal adrestir.

IP Adresi, bilgisayarın bir yerde kimlik numarası gibidir. Ağ ortamında bilgisayarlar IP Adreslerinden tespit edilirler. IP Adresleri örneğin 212.174.189.98 biçimindeki sayı kümelerinden oluşur. Bir İnternet Servis Sağlayıcı aracılığıyla İnternet ortamına giren bir bilgisayarın IP Adresi İnternete her girişinde değişir. Ancak; her IP Adresi girildiği saat doğrultusunda kaydedilir.

Her İnternet adresinin ilk kısmı bulunduğu

domain'in (alanın) network adresini, son

kısmı ise makinanın (host) numarasını verecek şekilde ikiye bölünür. Bu IP adreslere

karşılık düşen bir makina ismi de bulunur.

Bu sayede makineların isimleri daha kolay

akılda kalır.

Offline: İnternete bağlı olmama durumudur.

Online: İnternete bağlı olma durumudur.

Ping: İnternete bağlı bir bilgisayarın hattan düşüp düşmediğini kontrol etmek için gönderilen özel mesajdır. Mesajı alan bilgisayar eger hattaysa cevap olarak bir pong mesaji gönderir.

POP (Post Office Protocol): Elektronik postaları, servis sağlayıcı bilgisayardan kullanıcı bilgisayarlarına aktaran protokoldür.

Shareware: İnternet üzerinde sürekli bulunan ve ücretsiz olan programdır.

Transmission Control Protocol (TCP/IP): İletişim denetim protokolü. Uçtan uca taşıma garantisi ve akış denetimi sağlayan, İnternet ve birçok özel ağda uyarlanmış dördüncü katman protokolüdür.

Upload: Bilgisayarda bulunan herhangi bir program ya da dosyayı İnternete yollama işlemidir.

URL: İnternet adreslerine verilen genel addır.

Username: Ağ ortamındaki bir bilgisayarın ağ ortamına tanıtıldığı addır. Ağa her bağlandığınızda kullanıcı adını belirtmeniz gerekmektedir.

Virüs: Kendini çalışan diğer programlara ekleyerek çoğaltabilen, çoğu kullanıcı verilerine ve donanımına zarar vermek amacıyla yazılan programlardır.

World Wide Web (WWW): Birden fazla çoklu ortam dosyasının (text, resim, müzik, film, vb.) bir araya getirilmesiyle oluşan doküman topluluğudur. İnternet ortamında yer alan bilgilerin tamamı WWW formatındadır.

İnternet Adresleri

Domain Name System (DNS) olarak adlandırılan hiyerarşik bir isimlendirme sistemi ile (İnternet adresi), İnternete bağlı bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir. DNS, 'host' olarak adlandırılan İnternete bağlı tüm birimlerin yerel olarak bir ağaç yapısı içinde gruplandırılmasını sağlar. Herbir İnternet adresine 4 haneli bir numara karşılık gelir. a.b.c.d şeklindeki bu numaralara IP (İnternet Protocol) numaraları denir. Her İnternet adresinin ilk kısmı bulunduğu domain'in (alanın) network adresini, son kısmı ise makinenin (host) numarasını verecek şekilde ikiye bölünür. Bu IP adreslere karşılık düşen bir makine ismi de bulunur. Bu sayede makinelerin isimleri daha kolay akılda kalır. Domain ismi birbirinden bir nokta (.) ile ayrılan, sıradüzensel seviyedeki alt isimler (subnames) dizisidir. En üst seviyede kullanılan bazı domain isimleri aşağıda listelenmiştir:



com ticari kuruluşlar (commercial)



edu eğitim kuruluşları (education)



gov devlet kuruluşları (government)

 org ticari olmayan kar amacı gütmeyen kuruluşlar



mil askeri kuruluşlar (military)



net ağ organizasyonları (network)



ac akademik kuruluşlar (bazı ülkelerde "edu" karşılığı)



ülke kodu ISO standart ülke kodu

Örnek domain adresleri: hokudai.ac.jp (jp=Japonya), boun.edu.tr, (tr=Türkiye), oak.oakland.edu, servis.net.tr, microsoft.com, tubitak.gov.tr, garbo.uwasa.fi (fi=Finlandiya), rl.ac.uk (uk=Ingiltere).

İnternet Explorer

İnternetin günlük yaşama girmesi ile hemen hemen bütün çalışmalarda İnternet olanaklarından yararlanılmaktadir. İnsani hizmet örgütlerinde Web sitelerinin incelenmesinde, ilgili dokümanların indirilmesinde, programlardan yararlanılmasında, İnternette tarama işlemini yapacak programlardan (browser) yaralanılmaktadır. Bununla ilgili degişik tarama/arama programları

bulunmaktadır. Microsoft firması tarafından geliştirilen İnternet Explorer en çok kullanılanlar arasındadır. İnternet Explorer programı Windows işletim sistemi içerisinde otomatik olarak kuruludur.

Arama motoru, İnternet üzerinde

bulunan içeriği aramak için kullanılan bir mekanizmadır.

İnternet Explorer Programı

İnternet Explorer programını; Windows 2003/2007/2010 işletim sisteminde masaüstünde İnternet explorer simgesini tıklayarak, Hızlı Başlat araç çubuğundaki simgesini çift tıklayarak ya da Başlat-Programlar-İnternet Explorer yolunu izleyerek çalıştırabilirsiniz. İnternet Explorer programına girdikten sonra karşınıza aşağıdaki gibi Ana Sayfa (Home Page) gelecektir.

İnternette Arama Motorları

Arama motoru, İnternet üzerinde bulunan içeriği aramak için kullanılan bir mekanizmadır. Üç bileşenden oluşur: web robotu, arama indeksi ve kullanıcı arabirimi. Ancak arama sonuçları genellikle sık tıklanan İnternet sayfalarından oluşan bir liste olarak verilmektedir.

İlk arama motoru 1990 yılında bir üniversite öğrencisi olan Alan Emtage tarafından Archie adıyla kuruldu. İngilizce "archive" kelimesinden türemişti. Bu arama motoru insanların aradıkları dosyaları bulmaya çalışıyordu.^[1] Popüler olmaya başladığında Minnesota Üniversitesinden Mark P. McCahill,

"www.archie.com"un karşısına 1991'de Veronica (Very Easy Rodent-Oriented Net- wide Index to Computerized Archives)'yı çıkardı. Çok geçmeden aynı amaçla Jughead (Jonzy's Universal Gopher Hierarchy Excavation And Display) de kuruldu.

İkisi de Dosya aktarım iletişim kuralı çerçevesinde çalışıyordu.

Haziran 1993'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden Matthew Gray, bir indeks adı oluşturmak için kullanılan ve "Wandex" adıyla anılan ilk İnternet botununu üretti. Sonra Kasım 1993'te kurulan ve İnternet botu olmayan Aliweb

İnternet'te milyonlarca Web sayfası içinde aranan

bir bilgiyi bulmayı kolaylaştırmak için çok hızlı ve çok yüksek kapasiteli sunucularla Web sayfalarındaki

metinleri endeksleyen servisler

(Web siteleri) bulunur.

arama motoru, web sitelerinin bilgilerini kullanarak oluşturulmuş ilk arama motoru oldu.

Aralık 1994'te web sayfalarını bulmak amacıyla kendi içerisinde dizin oluşturan ve tasarlanan sorgu programına arayüz ve bir web formu olarak

kullanılabilen JumpStation arama motoru oluşturuldu. Bir ilk olan "tam metin"(full text) tarayıcı arama motoru olan WebCrawler, 1994 yılında görücüye çıktı. Önceki arama motorlarının aksine; herhangi bir web sayfasını, her kelimesi için herhangi bir kullanıcının aramasına izin veriliyordu. Ayrıca yine 1994 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi'nden Dr. Michael Mauldini tarafından üretilip satışa çıkan Lycos, büyük bir ticari çaba oldu. Kısa bir süre sonra; Magellan, Excite, Infoseek, Inktomi,

Northern Light ve AltaVista dahil pek çok arama motoru İnternet ortamında görücüye çıktı ve popülerlik için birbiriyle yarıştı. Ancak bunların içinde bulunan, David Filo ve Jerry Yang'ın kurduğu Yahoo!, insanların ilgisini diğerlerinden çok çekerek web sayfaları bulmanın en popüler yolu olarak kullanılan arama motorları arasında yer aldı.

Arama motorlarına 1990'ların sonlarına kadar büyük çapta bir yatırım yapılmadı. Ancak o yıllardan itibaren büyük şirketler ortaya çıkan bu yeni arama motorlarından kazanç elde etmeye başladı. 1998 yılında Google'ı kuran Larry Page ve Sergey Brin, PageRank adlı teknolojilerini satmak istediler ancak alıcı çıkmadı.

İnternet ağındaki her sayfayı puanlayan bu sistem; o sayfaya ne kadar çok link verildiyse ve link veren yerlerin puanı ne kadar çoksa, söz konusu sayfaya da o kadar çok puan verme mantığına dayanıyordu. Google'ın sahipleri bu teknolojiyi satamayınca büyüme kararı aldılar ve 35 milyon dolar yatırım kredisi de alınca 1999'da Google Search'ü kurdular. 2000'li yıllarda öne çıkan Google arama motoru'nun ardından kısa sürede gelişip 2000 yılında Google Araç Çubuğu çıkaran ekip, 2004 yılında kütüphanelerdeki binlerce kitabı Google Book Search adıyla aramaya açtı ve 1 GB kapasite ile Google Mail yani Gmail hizmetini başlattı. Google 2007'in sonları itibariyle, en popüler web arama motoru olarak dünya çapında tanınıyordu.

Arama Motorlarının İşlevleri ve Çalışması

Robot İnternet üzerinde bulunan web sitelerini, sitelerin birbirlerine verdiği bağlantıları kullanarak otomatik olarak gezer ve bu sayfa içeriklerini saklar. Bu içerik daha sonra indekslenerek hızlı bir şekilde aranabilir hale getirilir. Kullanıcı arabirimi ise bu oluşturulan indeksin aranmasını sağlar.

Bazı arama motorlarına site sahipleri, sitelerinin var olduğunu bunlara kayıt yaparak bildiriler. Bu işlem, sitelerin arama motorlarında daha kolay bulunmasını ve indekslenmesini sağlar. Bunlara ek olarak İnternette milyonlarca Web sayfası içinde aranan bir bilgiyi bulmayı kolaylaştırmak için çok hızlı ve çok yüksek kapasiteli sunucularla Web sayfalarındaki metinleri endeksleyen servisler (Web

İnternet üzerinde yüzlerce hatta binlerce arama

motoru bulunmaktadır.

Bunların bir kısmı kendi alanlarındaki

web sitelerini listelemekte, bir kısmı yerel alanlarda hizmet vermektedir.

Bir kısmı da dünya üzerindeki her türlü

web sitesini listelemektedir.

siteleri) bulunur. Bunların arama dizini (directory), arama motoru (search engine) veya metasearch gibi farklı türleri olabilir. Arama dizini bilgileri kategoriler halinde sıralar, seçme bilgiler vardır, site sahiplerinin gönderdiği özet bilgi içinde arama yapılır. Arama motoru, aranan sözcükleri içermesi koşuluyla her tür siteyi kullanıcı karşısına getirir. Metasearch, birden fazla arama motorunda arama yapan sitelere verilen addır.

Bu arama sayfalarında, Arama (Search) satırına istenen bilgileri bulmakta kullanılacak kilit sözcükler girilerek ve Search (Ara) düğmesine tıklanılarak; bu sözcüklerin geçtiği Web sitelerinin adresleri liste halinde ekrana gelir. Ancak bu arama motorları da kullanıcı karşısına bu sözcüklerin geçtiği ilgili veya ilgisiz binlerce sayfa getirebilir.

Arama motoru teknolojisinde günümüzde genel amaçlı arama motorlarının yanında belli bir alana yoğunlaşmış arama motoru örnekleri türemektedir. Belli bir alana yoğunlaşmış arama teknolojisine Dikey arama adı verilmektedir.

Arama motoru (search engine), dünyadaki hemen hemen tüm web sitelerinin listelendiği, kategorilere ayrılmış, aradığımız bilgileri en kısa yoldan ve hızlı bir şekilde ulaşmamızı sağlayan web siteleridir.

İnternet üzerinde yüzlerce hatta binlerce arama motoru bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kendi alanlarındaki web sitelerini listelemekte, bir kısmı yerel alanlarda hizmet vermektedir. Bir kısmı da dünya üzerindeki her türlü web sitesini

listelemektedir. Arama kriterlerini en aza indirmek gerekir. Arama motorlarındaki komut satırına (yanlarında Search, Find It, Get It gibi tuşlar bulunan kutucuklar) herhangi bir kelimeyi yazdığımızda, bu arama motoru bu kelimenin geçtiği tüm dökümanları listeler. Oysa bu dökümanların içinde işimize yaramayan öyle çok döküman listelenir ki, işimize yarayanı bulmakta zorlanmaya başlarız. Örneğin bu arama motorlarından bir tanesine web yazıp aramasını istediğiniz zaman, karşımıza yüzbinlerce sayfa çıkar. Diğer yandan " web sayfası" yazıp aramasını istediğimiz zaman ise hem içinde web geçen hemde sayfası geçen tüm dökümanları listeleyeceğinden bu kez milyonlarca döküman çıkacaktır.

İnternet üzerinde binlerce arama motoru bulunmaktadır. En popüler yabancı arama motorları şunlardır:

 Altavista,

 Lycos,

 Excite,

 InfoSeek,

 WebCrawler,

 Hotbot,

 Google,

 AOL

İnternette arama yaparken dikkat edilecek konular aşağıdaki sıralanabilir:

 Anahtar kelime seçiminde dikkatli olun. En doğru sonuç için fazla sayıda anahtar kelime seçin.

 İki ya da daha fazla anahtar kelimeyi bağlarken aralarına 'and', '&' veya '+' işaretlerini yerleştirin.

 Kelimeleri parçalı olarak aramak için '?' ve '*' işaretleri kullanılabilir. Tek harfi değişken yaparken '?' (?özlük: gözlük ve sözlük); kelime tamamlamak için ise '*' (tele*: telefon ve televizyon) işaretleri kullanılabilir.

 Anahtar kelimelerden hepsini ayrı ayrı listelemesi için kelimelerin arasına "|"

işareti (Alt Gr+<) konmalıdır.

 Anahtar kelimeleri çoğul yazmak yerine tekil yazın.

 Anahtar kelimelerin yanyana bulunduğu sayfalara ulaşmak için kelimeleri çift tırnak ("Hakkı Devrim") içine alın.

 Anahtar kelimelerden, listelenmesini istemediklerinizi yazmak için başına '-' işareti koyun. Örneğin -Hakkı Devrim yazarsak, içinde Hakkı kelimesi olmayan Devrim sonuçlarını listeler.

 İçerisinde mutlaka geçmesini istediğiniz kelimeleri yazarken başına '+' işaretini koyun.

 Hem Hakkı, hem de Devrim kelimelerini barındıran sayfaları listelemek için

"+hakkı +devrim" yazmanız gerekir.

İnternet ve Türkiye’deki İnsani Hizmet Örgütlerinde Güncel Uygulamalar

TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü

Alo Sosyal Yardım Hattı (144)

Yoksul vatandaşlara en yakın noktada ve insan odaklı bir anlayışla hizmet sunabilmek için bilgi ve iletişim teknolojilerini yoğun olarak kullanan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü "Alo Sosyal Yardım Hattı (144)"nı vatandaşın hizmetine sunmuştur. Alo Sosyal Yardım Hattı (144), Yoksullukla etkin bir mücadele için fakir ve muhtaç vatandaşların güçlendirilmesi, bilgiye ve yardıma erişim fırsatlarının arttırılması amacıyla gerçekleşmiş bir projedir. Sabit hatlardan 144 tuşlandığında ücretsiz olarak aranabilen Alo Sosyal Yardım Hattı ile sosyal yardıma ihtiyacı olan vatandaşlara profesyonel iletişim desteği sağlanmaktadır.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü bu kapsamda 10 kişiden oluşan bir Çağrı Merkezi kurmuştur.

Alo Sosyal Yardım Hattı ile vatandaşlarımız sadece 144'ü tuşlayarak ücretsiz bir şekilde SYDGM'ye ulaşmakta ve karşılarında çağrı destek personelini

bulmaktadırlar. Çağrı destek personeli vatandaşın talebini dinledikten sonra gerekli bilgilendirmelerde bulunmaktadır. İletilen talep mahalli Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfını ilgilendiriyorsa, çağrı destek personeli vatandaşı doğrudan ilgili SYD Vakfına aktarmaktadır.

Alo Sosyal Yardım Hattı ile vatandaşların:

 Sosyal yardımlar ve proje destekleri konusunda ilk ağızdan profesyonel bir şekilde bilgilendirilmesi,

 Taleplerinin durumu hakkında bilgi alması sağlanmaktadır.

Alo Sosyal Yardım Hattının hizmete girmesiyle birlikte, SYDGM'nin yürütmüş olduğu yardım ve proje uygulamaları konusunda vatandaşlardan gelen soru, şikayet ve öneriler değerlendirilerek tıkanan noktalar tespit edilmekte ve sorunlara müdahale edilmektedir.

TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü

Sosyal Yardım Bilgi Sistemi(SOYBİS)

Sosyal yardımların sunumunda ihtiyaç duyulan muhtaçlık tespitinde ve sosyal yardımlardan mükerrer yararlanmanın engellenmesinde "Tek Tuşta Hizmet"

dönemi başlamıştır. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğünce 6 aylık

yoğun bir çalışma sonucunda geliştirilen "Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS)" ile sosyal yardım hizmetlerinin yürütülmesinde yeni bir çığır açılmıştır.

Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS), sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşların muhtaçlıklarını ve kişisel verilerini merkezi veri tabanlarından temin/tespit etme ve mükerrer yardımların önlenmesine yönelik olarak kurumlar arası (online) veri paylaşımını sağlama amacıyla SYDGM tarafından 6 aylık çalışma ile gerçekleşmiş bir e-Devlet uygulamasıdır. Sosyal Yardım Bilgi Sistemi ile sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşlarımızın online olarak TC Kimlik Numaraları vasıtasıyla:

 İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü MERNİS veritabanından adres bilgileri, nüfus-aile-kişi kayıt bilgileri,

 İŞKUR veri tabanından kişinin İŞKUR'a kaydının olup olmadığı, İşsizlik Sigortası, Kısa Çalışma Ödeneği ve İş Kaybı Tazminatı alıp almadığına ilişkin bilgileri,

 Vakıflar Genel Müdürlüğü veri tabanından kişinin Muhtaç Aylığı alıp almadığına ilişkin bilgileri,

 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü

veritabanından kişinin Evde Bakım Aylığı alıp almadığına ilişkin bilgileri,

 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü veri tabanlarından kişinin Şartlı Nakit Transferi, Gelir Getirici Proje ve Diğer Yardımlardan yararlanıp yararlanmadığına ilişkin bilgileri,

 Sosyal Güvenlik Kurumu veritabanından kişinin Sosyal Güvencesinin olup olmadığı, sağlık hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı ve 2022 sayılı Kanuna göre Maaş (yardım) alıp almadığına ilişkin bilgileri,

 Gelir İdaresi Başkanlığı veri tabanından kişinin Vergi Mükellefiyeti ve üzerine kayıtlı aracı olup olmadığına ilişkin bilgileri,

 Sağlık Bakanlığı veri tabanından veri tabanından kişinin Yeşil Kartı olup olmadığına ilişkin bilgileri,

 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden kişinin üzerine kayıtlı gayrimenkulü olup olmadığına ilişkin bilgileri,

 Kredi ve Yurtlar Kurumundan burs ve kredi alıp almadığına ilişkin bilgileri,

 Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Çiftçi Kayıt Sisteminden de kişinin Arazi Varlığı, Ekili Arazi Varlığı, Tarımsal Desteklerden yararlanıp yararlanmadığı ve büyükbaş/küçükbaş hayvan sayısına ilişkin verileri temin edilmektedir.

SOYBİS’ de 11 başlık altında 25 ayrı sorgulama saniyelerle ifade edilen kısa bir süre içinde yapılabilmektedir.

Sosyal Yardım Bilgi Sisteminin hizmete sunulmasıyla birlikte:

 Yardım başvurusu yapan vatandaşlarımızın muhtaçlıkları merkezi veri tabanları kullanılmak suretiyle bizzat devlet tarafından yapılmaya başlanmış;

bireyler muhtaçlıklarını ispatlama külfetinden kurtarılmıştır,

 Yardım başvurusu yapan vatandaşların tek tek kamu kurumlarını dolaşarak durumları ile ilgili evrak toplamasının önüne geçilmiş; sadece Nüfus Cüzdanlarını ibraz etmek suretiyle yardıma müstahak olup olmadığı belirlenmeye başlanmıştır,

 Yoksul vatandaşların yardıma erişim süreci kısaltılmıştır,

 Kamu kurumları tarafından mükerrer yardım verilmesi engellenmiş; sosyal yardımların gerçek ihtiyaç sahiplerine ve daha geniş bir kitleye ulaşması sağlanmıştır,

 Yardım başvurusu yapan vatandaşlarımızın durumları ile ilgili belge talebinde bulundukları kamu kurumlarında oluşan iş yükü azaltılmıştır,

 SYD Vakıflarında yaşanan yoğunluk giderilerek, Vakıf çalışanlarının sosyal inceleme (hane ziyareti) yapmaları için ayırdıkları zaman artırılmıştır,

 Kamu kurumları arasında mükerrer yardımların engellenmesine yönelik yapılan yazışmalar ortadan kaldırılarak bürokrasi en aza indirilmiş ve kamu kaynaklarının etkin kullanılmasına katkıda bulunulmuştur,

 Etkin sosyal yardım politikaları geliştirilmesine yönelik gereken sağlıklı istatistiksel bilgi için alt yapı oluşturulmuştur,

 SYDGM, ülkemizin e-devlet uygulamaları vasıtasıyla yürüttüğü e-dönüşüm sürecine, SOYBİS ile katkıda bulunmuştur.

İnsani hizmet örgütlerinde bilişim sistemlerinden yararlanmanın ve bunun bir örneği olan Sosyal Yardım Bilgi Sisteminin ortaya çıkardığı katma değeri anlayabilmek için SOYBİS öncesi duruma bakmakta fayda bulunmaktadır. SOYBİS sistemi kullanılmaya başlanmadan önce, sosyal yardım başvurusu yapan kişilerin muhtaçlığının belgelenmesi için vatandaşların söz konusu kamu kurumlarını ya tek tek dolaşması ya da Tek Adımda Hizmet Ofislerini kullanması gerekiyordu. Ayrıca sosyal yardımlardan mükerrer yararlanmanın engellenmesi için kurumlar arası yazışmaların yapılması gerekiyordu. Vatandaşların kamu kurumlarını tek tek dolaşarak evrak toplaması için en azından 3-5 gün zaman harcaması ve ulaşım masraflarına katlanması; Tek Adımda Hizmet Ofislerinde işlemlerin tekemmül etmesi için ise en azından 15-20 gün süreye ihtiyaç duyulmaktaydı. SOYBİS ile birlikte aylık olarak yaklaşık 1 Milyon evrak ortadan kaldırılmış, 2 Milyon TL yol parası vatandaşın cebinde kalmış ve en önemlisi ortalama başvuru süresi 3 ile 15 günden birkaç dakikaya indirilmiştir.

SOYBİS, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca aktif ve yoğun olarak kullanılmaktadır. Ülke Genelinde 81 il ve 892 ilçe olmak üzere 973 SYDV'de 3.251 kullanıcı sistemi aktif olarak kullanmaktadır. Sistemin açıldığı Şubat 2009'dan bu yana aylık ortalama 734.000 sorgulama yapılmış ve yaklaşık bir yılda toplam sorgu sayısı 9,5 milyonu aşmıştır.

Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS), sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşların kişisel verilerinin ilgili kamu kurumlarından temin edilmesi esasına dayanmaktadır. Kuşkusuz bu durum vatandaşların kişisel verilerinin güvenliğinin sağlanması ihtiyacını doğurmaktadır. Kişisel veri güvenliğinin sağlanması için:

 Sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşlardan ilgili sorgulamaların yapılabilmesi için rıza içeren dilekçe alınmaktadır,

 Uygulamayı kullanan tüm son kullanıcıların bireysel kullanıcı adı ve şifreleri bulunmaktadır,

 Sistemden hangi tarihte ve hangi bilgilerle hangi kullanıcı tarafından sorgulama yapıldığı veri tabanında kayıt altına alınmaktadır,

 Bütün sorgular sorgunun kim tarafından ne zaman ve hangi bilgilerle sorgulandığını gösteren barkotlarla kayıt altına alınmaktadır,

 Vakıflarla Genel Müdürlüğümüz arasında oluşturulan VPN (Sanal Özel Ağ) omurga sayesinde söz konusu uygulamaya vakıflarda bulunan bilgisayarlar dışında erişim yapılamamaktadır,

 Vakıflar Genel Müdürlüğümüz üzerinden sağlanan veri akışı uluslar arası standartlara göre şifrelenmekte ve bu sayede söz konusu verilerin üçüncü şahıslar tarafından elde edilmesi engellenmektedir.

Sosyoekonomik ve kişisel özellikleri (eğitim, kültür ve maddi) bakımından toplumun en dezavantajlı kesiminde yer alan sosyal yardım yararlanıcılarına

yönelik sunulan hizmetleri insan odaklı ve hızlı hale getirmeye yönelik olarak hayata geçirilen ve e-devlet uygulamaları arasında rekor olarak ifade edilebilecek kısa bir sürede hizmete açılan SOYBİS'e AB, 2009 ePractice (e uygulama) raporunda da yer verilmiştir.

TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü

İnternet Üzerinden Ücretsiz Görüşme (Voip) ve Sanal Özel Ağ Projesi

Son yıllarda birçok farklı bilişim projesi, e-devlet uygulamaları ve sistem altyapısındaki değişiklikler ile SYDGM ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının iş ve işlemlerini kolaylaştırılmış, iş süreçleri kısaltılmıştır. Bu amaçla geliştirilen projelerden biri de "İnternet Üzerinden Ücretsiz Görüşme (VOIP) ve Uçtan Uca Sanal Özel Ağ" projesidir. İnternet Üzerinden Ücretsiz Görüşme ve Uçtan Uca Sanal Özel Ağ projesi sayesinde SYDGM ile ülke genelinde her il ve ilçede kurulu bulunan 973 adet SYD Vakfı arasında İnternet üzerinden ses network'u oluşturulmuş, iletişim hem daha kolay hem de sıfır maliyetle gerçekleştirilmeye başlanmıştır.

Çağdaş ve etkin bir çalışma ortamı sağlamak konusunda en önemli etkenlerden biri olan iletişim kurma ihtiyacı, çağımızın en son haberleşme teknolojileri kullanılarak karşılanmış, vakıfların SYDGM tarafından geliştirilen uygulamalara daha hızlı ve güvenli bir network altyapısı üzerinden erişmeleri sağlanmıştır.

Strateji Geliştirme Müdürlüğü Yönetim Bilgi Sistemleri birimi tarafından tamamlanan proje Ekim 2008'de başlatılmış ve Haziran 2009'da son vakfın da sisteme dahil edilmesiyle yaklaşık 9 aylık bir süreçte tamamlanmıştır.

Söz konusu VOIP projesinin tamamlanması aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır.

 Genel Müdürlüğün mevcut network altyapısı incelendi.

 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının İnternet altyapısı, band genişlikleri, bilgisayar ve ağ durumları envanteri çıkarıldı.

 Kurumsal İnternet çıkışı yoğunluk testleri gerçekleştirildi. Kurumsal hat 8 Mbit hızdan 50 Mbit hıza yükseltildi.

 Tüm site to site vpn bağlantılarının sonlandırılacağı 5000 vpn destekli bir güvenlik duvarı sistem odasına konumlandırıldı.

 Voip projesinin gerçekleştirilmesi için gerekli olan Ip santral yatırımı yapıldı.

 Ülke genelinde tüm vakıfları kapsayacak bir IP ve Subnet topolojisi tasarlandı.

 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıflarının her birine tek tek Statik IP başvuruları yaptırılarak Site to Site VPN için öncelikli altyapı gereksinimi karşılanmıştır.

 Başta Ankara vakıfları olmak üzere yaklaşık olarak 30 vakıfta pilot çalışmalar gerçekleştirildi.

 Tüm Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına kurulumların başlatılması için Strateji Geliştirme Müdürlüğü Yönetim Bilgi Sistemleri Birimince bir çalışma birimi kuruldu. Dağıtımlar ve kurulumlar gerçekleştirilerek proje sonlandırıldı.

Proje kapsamında tüm yurt çapındaki vakıfların İnternet bağlantıları üzerinden her bir vakıfa 1 Adet IP set kurarak hem birbirleri ile hem de SYDGM merkez binası ile ücretsiz olarak telefon haberleşmesi sağlanmaktadır. Toplamda yaklaşık olarak 1200 adet IP set ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü iletişim ağı tamamen mevcut İnternet altyapısını kullanarak ücretsiz hale getirilmiş ve ülke genelinde dâhili bir iç santral gibi çalışması sağlanmıştır.

Haziran 2009 itibarıyla ülke genelindeki 973 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı birbirleriyle ve SYDGM ile ücretsiz olarak telefon görüşmesi yapmaktadır. VOIP projesi gerçekleştirilirken Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma

Genel Müdürlüğü ülke genelindeki tüm vakıfları VPN (Sanal Özel Ağ) tüneller ile aynı network omurgasında birleştirmeyi hedeflemiştir. Tüm vakıflar İnternete kendi ADSL yönlendiricileri (router) üzerinden çıkarken Genel Müdürlüğün sunduğu uygulamalara iç ağdan erişmektedir. Böylelikle vakıflar tarafından kullanılan adsl İnternet band genişliği yoğunluktan etkilenmemektedir.

Weekly' Graph (30 Minute Average)

Max Average Current

n 11.1 Mb/s (22.3%) 3060.7 kb/s (6.1%) 964.3 kb/s (1.9%) O

ut

48.8 Mb/s (97.7%) 4989.1 kb/s (10.0%) 649.0 kb/s (1.3%)

Monthly' Graph (2 Hour Average)

Max Average Current

I n

11.1 Mb/s (22.3%) 2442.2 kb/s (4.9%) 664.4 kb/s (1.3%)

O ut

48.8 Mb/s (97.7%) 4115.8 kb/s (8.2%) 624.0 kb/s (1.2%)

Söz konusu omurga altyapısı sayesinde intranet hizmetleri sunulmaya başlanabilmiştir. Güvenlik gerektiren tüm uygulamalar intranet üzerinden sunulurken, sadece vakıf bilgisayarlarından erişilebilir hale getirilmiştir.

Uygulamaların güvenlik gereksinimleri bir seviye daha yukarı taşınmıştır. Tüm vakıf bilgisayarları ve genel müdürlük bilgisayarları ile yaklaşık olarak 5000 adet

bilgisayar artık aynı ağda gibi davranmaya başlamıştır.

Kurumsal bir iç omurganın proje kapsamında oluşturulması kuruma farklı açılımlarda sağlamıştır. Örneğin intranet omurgası sayesinde genel müdürlük tarafından yeni kurulan Yardım Masası (HELP DESK) hizmeti vakıf kullanıcılarımızın sadece 4 haneli 6000 numarasını çevirerek teknik destek alması imkânını gündeme getirmiştir. Vakıf kullanıcıları yardım masası çağrı merkezini arayarak her türlü bilişim sorununu görüşebilmekte, ücretsiz bir şekilde dakikalarca sorununa ilişkin olarak destek almakta ve gerektiğinde yardım masası personeli tarafından bilgisayar ekranları uzaktan oturum açılıp karşılıklı görüntülenerek çözümler üretilebilmektedir.

Söz konusu proje ülkemizde 973 nokta ile ücretsiz görüşme sağlanan başarılı ilk uygulama olma özelliği taşımaktadır. Yeni kurulan ağ altyapısına geçen vakıflarımızın bazı uygulamalarımıza eski network altyapısına göre 50 kat daha hızlı erişim sağlayacağı bir ağ topolojisi değişikliği gerçekleştirilmiştir. Yönetim Bilgi Sistemleri Birimi çok dağıtık yapıda bulunan bu network altyapısını ve IP telefon bağlantı durumlarını daha etkin bir biçimde takip etmek amacıyla bir coğrafi bilgi sistemi geliştirmiştir.

Geliştirilen uygulama sayesinde tüm SYD vakıfları Türkiye haritası üzerinde bağlantı durumlarına göre çizilmekte ve aynı coğrafi bilgi sistemi üzerinden vakıflarda bulunan modemler tek bir tuşla görüntülenip yönetilebilmektedir.

Ağ bağlantı durumlarını takip eden yazılım Yönetim Bilgi Sistemleri HelpDesk birimi bilgisayarlarından sürekli olarak takip edilmekte ve sorun olan vakıflara en kısa sürede müdahale edilmektedir. SYDGM tarafından gerçekleştirilen VOIP projesinin, kullanıma açılacak olan ''144 Alo Sosyal Yardım

Hattı'' Çağrı Merkezinin etkin, hızlı ve bütünleşik olarak çalışmasında çok önemli bir rol oynayacağı düşünülmektedir. Çağrı merkezine gelen çağrıların, niteliğine bağlı olarak, çağrı merkezi personelinin gelen talepleri ve şikayetleri anlık olarak

ALO 183’e çağrı yapan herkes dinlenilerek, ihtiyaç duyduğu hizmet türü

tespit edilmekte, Kurum hizmetleriyle

ilgili danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunulmakta, mevcut veri kayıtları, İnternet

vb. taranarak kurum dışında hizmet alabileceği birimlerin

iletişim bilgileri verilmektedir.

ilgili vakıf merkezlerine iletmesi hedeflenmektedir. İstatistik verilerine bakıldığında tüm vakıfların bu hizmetten oldukça yoğun olarak yararlandığı, gerek vakıf

merkezlerinin, gerekse SYDGM 'nin maddi olarak planlanandan daha fazla kamu yararı sağladığı anlaşılmıştır. Projenin ilk yılı olmasına rağmen 1.2 milyon TL katma değer sağlayacağı öngörülmektedir.

TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu

ALO 183 AİLE, KADIN, ÇOCUK, ÖZÜRLÜ VE SOSYAL HİZMET DANIŞMA HATTI Özürlü, istismara uğrayan veya uğrama riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara yönelik psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda

danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunmak ve yararlanabilecekleri Sosyal Hizmet Kuruluşları konusunda bilgilendirerek gereksinim duydukları hizmet türüne en kısa zamanda ulaşmalarını sağlamak amacının gerçekleştirilmesi, kadın ve çocuğa yönelik istismarın önlenmesi, kadınların toplumda statülerinin yükseltilmesi, çocukların yüksek yararının gözetilmesi hedefine ulaşılabilmesi için ücretsiz hizmet veren bir hattır. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğine bağlı olarak çalışır.

Çalışma Şekli; Çağrı yapan herkes dinlenilerek, ihtiyaç duyduğu hizmet türü tespit edilmekte, Kurum hizmetleriyle ilgili danışmanlık ve rehberlik hizmetleri

sunulmakta, mevcut veri kayıtları, İnternet vb. taranarak kurum dışında hizmet alabileceği birimlerin iletişim bilgileri verilmektedir. 25.01.2007 tarihinden itibaren yapılan görüşmeler kayıt altına alınmaktadır. 7 gün 24 saat esasına göre üçer kişilik 4 vardiya ekibi ile 81 ilden yapılan telefon çağrılarına cevap verilmektedir. Bu çağrılar içerisinde acil müdahaleyi gerektiren vakalar da bulunmaktadır. Bu vakalarda ilgili, o ildeki Emniyet, Jandarma ve İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğünde görevli Acil Müdahale Ekip Sorumlusu ile irtibata geçilmektedir.

Hangi yerde olursa olsun "444 evde"yi, yani 444 38 33'ü mesai

saatleri içinde arayan herkes evde sağlık

hizmetine başvurabilmektedir.

TC. Sağlık Bakanlığı Evde Bakım Hizmetleri

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 70 ile 140 bin hasta yatağa bağlı yaşıyor. Yaşlı, yatağa bağımlı, özürlü, kanser ya da kas hastalıkları gibi kronik rahatsızlığı olanlar. Maddi manevi her gün bin bir zorlukla mücadele ediyorlar.

Üstelik bu hastalar arasında hastanede kalacak, bakım hizmeti alacak parası olmayanlar ve kendisine bakacak bir yakını bulunmayanlar var.

Bugün itibarıyla 44 il ve 235 hastanede evde bakım hizmeti veren Sağlık Bakanlığı, bu hizmette bir adım daha ilerledi. 1 ay içinde "444 evde" hattını hizmete açtı.

Hangi yerde olursa olsun "444 evde"yi, yani 444 38 33'ü mesai saatleri içinde arayan herkes evde sağlık hizmetine başvurabiliyor.

Başvuru sonucunda, evde bakımı yapılabileceğine karar verilen hastalar için eve ekipler geliyor. Evde sağlık hizmetini aile hekimleri, hastanelerde oluşturulan evde sağlık birimleri ve sağlık müdürlükleri bünyesindeki mobil ekipler veriyor.

Hastanın hastaneye gitmesi gerektiğinde de ekipler kendi araçlarıyla hastayı hastaneye götürüp yatağına kadar geri getiriyor.

Yatalak hastalarda yatak yarası oluşmaması için havalı yatak, havalı yastık ya da tekerlekli sandalye gibi tıbbi cihaz ihtiyaçları cihazlar hastaya zimmetlenerek karşılanıyor. Hastanın ihtiyacı kalmadığında hala kullanıma uygunsa geri alınıyor.

International Federation on Social Workers (IFSW) olan Uluslar arası Sosyal

Hizmet Uzmanları Federasyonu Dünya’daki ulusal

sosyal hizmet derneklerini biraraya

getiren küresel bir kuruluştur.

İnternet ve Dünya’daki İnsani Hizmet Örgütlerinde Güncel Uygulamalar

Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu

İngilizce adı International Federation on Social Workers (IFSW) olan Uluslar arası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu Dünya’daki ulusal sosyal hizmet derneklerini biraraya getiren küresel bir kuruluştur. Federasyon sosyal hizmetin gelişmesi sürecinde sosyal adalet, insan hakları, sosyal kalkınma gibi konulara önem vermektedir. Sosyal hizmet uzmanları ve profesyonel meslek örgütleri arasındaki uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi için en iyi uygulamaları gerçekleştirir.

Amerika Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği

Bir ey sel E tkinl ik • Arama motorlarını kullanarak aşağıdaki insani hizmet

örgütlerinin web-sayfalarını inceleyiniz.

• TC.Aile ve Sosyal politikalar Bakanlığı (Tüm genel müdürlükleri ile birlikte inceleyiniz)

• TC. Sağlık Bakanlığı

• TC.Adalet Bakanlığı

• TC.Sosyal Güvenlik Kurumu

İngilizce adı National Association of Social Workers (NASW) olan Amerika Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneğinin merkezi Amerika/California’da bulunmaktadır. Adolesan sağlığı, yaşlılık, davranış geliştirme, çocuk genç ve aile refahı, klinik sosyal hizmet, okul sosyal hizmeti, barış ve sosyal adalet, eşitlik ve çeşitlilik gibi konularda meslek elemalarını güçlendirmeye yönelik eğitim ve programlar uygulamaktadır. Bunun yanısıra insan odaklı hzmet anlayışı ile dezavantajlı gruplar ve aileleri ile birlikte projeler yürütmektedir. Aynı zamanda sosyal hizmet bilimine katkı sağlayabilecek kitaplar yayımlamaktadır.

İnsani Hizmet Bilişim Teknolojileri Uygulamaları

İnsani Hizmet Bilişim Teknolojileri Uygulamalarının İngilizce adı Human Service Information Technology Applications (HUSITA) olarak belirtilmiştir. Bu sistemin amacı sosyal hizmette müracaatçılara yönelik bilişim sistemlerinden yararlanarak yeni programların geliştirilmesidir.

Örneğin korkuların üstesinden gelebilmek için planlanmış olan programda müracaatçının ve klinikte bulunan bir uzmanın bağlanmasını sağlayan sistem oluşturulmuş ve on-line olarak iletişim kurmaları sağlanmıştır.

B ire ys el E tkin lik • Aşağıdaki İngilizce anahtar sözcükler ile arama motorlarını kullanarak tarama yapınız.

• Social Work

• Social worker career

• Social work and information technology

Öde v • Türkiye’deki sosyal hizmet örgütlerinden birinin web- sitesini inceleyerek, web-sitesinin içeriği ileilgili 200 kelimeyi geçmeyecek şekilde rapor hazırlayınız.

• Hazırladığınız ödevi sistemde ilgili ünite başlığı altında

yer alan “ödev” bölümüne yükleyebilirsiniz.

Öz et

• İnternetin günlük yaşama girmesi ile hemen hemen bütün çalışmalarda İnternet olanaklarından yararlanılmaktadır. İnsani hizmet örgütlerinde Web sitelerinin incelenmesinde, ilgili dokümanların indirilmesinde, programlardan yararlanılmasında, İnternette tarama işlemini yapacak programlardan (browser) yaralanılmaktadır. Bununla ilgili degişik tarama/arama programları bulunmaktadır.

• Bilgisayarın kablolu telefon hatlarıyla birbirine bağlanmasından oluşan İnternet ağı toplumların hayal edilemeyecek derecede farklı yönlerinden yaşamlarına girmiştir. Bilgisayar ve İnternet bağlantıları bankalardan marketlere, yazılı basından televizyona, eğitimden eğlenceye kadar yaşamımızın her alanında vazgeçilmez hale gelmiştir. İnternetin dünyada yaygınlaşması ile birlikte iletişimde mekan kavramı ortadan kalkmış, kıtalararası iletişim ve bilgi aktarımı bir tuşa basmaktan ibaret olmuştur.

• İnternet, dünyada birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolü ile birbirine bağlayan ve gittikçe büyüyen bir iletişim ağıdır. TCP/IP (Transmission Control Protocol/İnternet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır.

• İnternet erişimi olan bir kullanıcı, eğer kendisine yetki verilmişse, İnternete bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onları kendi bilgisayarına alabilir, kendi bilgisayarından da İnternet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir.

• İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi

saklama/paylaşma ve bilgiye kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedirler.

İnternet’i bu haliyle bir bilgi denizine ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetmek mümkündür.

• İnternet ile ilgilenenlerin karşılarına pek çok kavram çıkmaktadır.

Bunların tamamına yakını yabancı kökenli olup; anlamları bilinemediği için İnternet çalışmalarında büyük zorluklarla karşılaşılmaktadır.

Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “bölüm sonu testi”

bölümünde etkileşimli olarak

cevaplayabilirsiniz.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. 1. Aşağıdakilerden hangisi İnternetin özelliklerinden değildir?

a) Büyük bir iletişim ağıdır

b) Bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında koordinasyon sağlar c) İnternet herhangi bir kişi ya da kurum ait değildir

d) İnternet küreselleşme sürecinin bir ürünüdür.

e) İnternet erişimi olan bir bilgisayardan diğer bilgisayara dosya gönderilemez 2. İnternette bulunan web-sitlerini gezmeye yarayan program aşağıdakilerden

hangisidir?

a) Reserver b) Browser c) Server d) Account e) Address

3. Bilgisayar ağına girmek için, kişisel bilgilerinizin bulunduğu geçerli kullanıcı hesabına ne ad verilir?

a) Account b) Server c) Reserver d) Address e) Home Page

4. Özürlü, istismara uğrayan veya uğrama riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara yönelik psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunmak ve yararlanabilecekleri Sosyal Hizmet Kuruluşları konusunda bilgilendirerek gereksinim duydukları hizmet türüne en kısa zamanda ulaşmalarını sağlamak amacıyla oluşturulan hat hangisidir?

a) Alo Sosyal Yardım Hattı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü

b) Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Özürlü Ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı c) Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu

d) Evde Bakım Hizmetleri

e) Amerika Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği

5. Aşağıdakilerden hangisi File Transferin tanımıdır?

a) İnternete bağlı olma durumudur

b) İnternette bulunan web sitelerini gezmeye yarayan programdır

c) Bir dosyanın ağ üzerindeki bir bilgisayardan diğer bir bilgisayara aktarılması işlemidir.

d) İnternete bağlı bir bilgisayarın hattan düşüp düşmediğini kontrol etmek için gönderilen özel mesajdır.

e) İnternet adreslerine verilen genel addır.

6. Aşağıdakilerden hangisi İnternetin yararlarından değildir?

a) İnternet sayesinde bilgiye ulaşma yolları değişmiş, bilgi kaynakları çeşitlenmiştir.

b) İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi

saklama/paylaşma ve bilgiye kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir.

c) İnternet, dünya üzerinde mevcut milyonlarca ağın birbiriyle ortak bir protokol çerçevesinde iletişim kurmasını ve birbirlerinin kaynaklarını paylaşmasını sağlar.

d) İnternetteki bilgilerin kolay güncellenebilir olması nedeniyle bilginin niteliği azalmıştır.

e) İnsanların aradıkları bilgiyi İnternette bulmalarını sağlayarak kitap aramayla oluşacak zaman kaybından kurtarmaktadır.

7. Bilgisayarın kablolu telefon hatlarıyla birbirine bağlanmasından oluşan yapıya ne denir?

a) İnternet ağı b) fiber optik c) home pace d) reserver e) server

8. İnternet ilk olarak hangi adla kuruldu?

a) ARPANET b) USENET c) BITNET d) UUCP e) ASPANET

9. İnternet ilk olarak hangi tarihte kuruldu?

a) 1985 b) 1967 c) 1969 d) 1970 e) 1971

10. İlk arama motoru hangi adla kuruldu?

a) 1990-Archie b) 1987- wandex c) 997-Aliwex d) 1993- Veronica e) 1985- Aliweb

Cevap Anahtarı: 1-E, 2-B, 3-A, 4-B, 5-C, 6-D, 7-A, 8-A, 9-C, 10-A

YARARLANILAN ve BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR

http://www.supermeydan.net/forum/forum677/thread74517.html http://bid.ankara.edu.tr/yardim/hii/bolum1.html

http://ogrenci.hacettepe.edu.tr/~b0343623/baglantilar/İnternet_nedir.html http://www.po.metu.edu.tr/links/inf/css25/bolum1.html

http://www.bilisimterimleri.com/bilgisayar_bilgisi/bilgi/12.html http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler-205&Bilgi=İnternet-nedir http://www.cc.boun.edu.tr/training/İnternet_tur.pdf

http://akademik.maltepe.edu.tr/~onder/Final_Cal%FDsma_Notlar%FD/İnternet.pd f

http://aile.gov.tr/

http://www.sydgm.gov.tr/tr/

http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-570/evde-bakim-hizmetleri-sunumu- hakkinda-yonetmelik.html

http://wweb.uta.edu/projects/sswtech/husita/

http://www.ifsw.org/

http://www.naswdc.org/