JEAN PİAGET’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI
Piaget, öğrenmeyi yaşa bağlı bir süreç olarak kabul eden zihinsel gelişim kuramına dayalı olarak açıklamıştır.
Zihinsel gelişimi açıklamaya yönelik olarak ise çok farklı ve kapsamlı bir bakış açısı ortaya koyarak, bu süreci doğumdan başlayan ve yetişkinliğe kadar devam eden dört dönemde değerlendirmiştir.
Bilişsel Gelişim Kuramında Yer Alan Temel Kavramlar:
Biliş(cognition) Zeka(intelligence) Şema(schemes) Uyum(adaptation)
Özümleme(assimilation)
Uyumsama(accommodation) Örgütleme(organization)
Dengeleme(equilibration)
Piyageti‘n bilişsel gelişim evrelerinin özellikleri:
EVRELER
YAŞLAR TEMEL ÖZELLİKLER
DUYUSAL MOTOR DÖNEM
0-2 Yaş Kendini nesnelerden ayırt eder.
Kendini eylemi gerçekleştiren özne olarak tanır ve amaçlı davranışlar yapmaya başlar.
Nesne kalıcılığı kavramını edinir.
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM
2-7 Yaş Dili kullanmayı ve nesneleri imgeler ve sözcüklerle betimlemeyi öğrenir.
Düşünce hala benmerkezcidir.
Nesneleri tek bir özelliğe göre sınıflar.
SOMUT İŞLEM DÖNEMİ
6-7 ile 11-12 Yaş arası
Nesne ve olaylar hakkında mantıklı düşünebilir.
Sayı, kütle ve ağırlık korunumu kavramı edinir.
Nesneleri birden çok özelliğe göre sınıflar ve onları tek bir boyuta göre sıraya koyabilir.
SOYUT İŞLEM DÖNEMİ
11-12 Yaş
ve Üstü
Soyut önermeler üzerine mantıksal olarak düşünebilir ve varsayımları sistematik olarak test edebilir.
Varsayımsal, geleceğe yönelik ve ideolojik sorunlarla ilgilenir.
0-2 YAŞ DUYUSAL-MOTOR DÖNEM:
Kendisini dış dünyadan ayırt etme
Refleksif davranışlardan amaçlı davranışlara geçme Nesnenin sürekliliğini kazanma
Nesne Sürnekliliğinin gelişim evreleri:
Aylar Arama Davranışı
0-4 ay arası Hiçbir arama tepkisi göstermeme
4-8 ay arası Kısmen saklanan nesneleri arama
8-12 ay arası Saklanan nesneleri ilk saklandığı yerde arama
12-18 ay arası Nesneyi saklandığını gördüğü yerde arama
18-24 ay arası Yerleri gizli biçimde değiştirilen nesneleri arama
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM:
• Ben merkezci dönem
• Her şey benim yüzümden
• Annem / Babam gibi olmalıyım!
SOMUT İŞLEMSEL DÖNEM
İşlem öncesi dönemde kavramları edinen çocuk, 7 ile 11 yaşlar arasını kapsayan somut işlemler döneminde işlem yapabilir hale gelir.
Somut işlemleri yapabilme kapasitesi bir bütün olarak gelişmez. Adım adım ve tek tek gelişir.
Somut işlemler evresinin belki de en temel özelliği, bu evrede miktarın korunum yeteneğinin kazanılmasıdır.
SOYUT İŞLEMSEL DÖNEM
•Değer ve inanç sistemini yapılandırma
•Fikir dünyasıyla aktif olarak ilgilenme ve düşüncesini etkinliklerine yansıtma
•Ergen egosantrizmi
kaynakça
Duyan, V., Yolcuoğlu, İ.G., Artan, T. (2017). Dünü, Bugünü, Yarınıyla İnsanı Anlamak (İnsan Davranışının Kökenleri ve Sosyal Çevrenin Etkileri). Nar Yayınevi, İstanbul
