Sindirim Sistemi (Gastrointestinal Sistem)

(1)

Sindirim Sistemi

(Gastrointestinal Sistem)

Hülya Yardımcı

(2)

gastroİntestİnal sİstem (Sindirim sistemi)

• Organizma yaşamını devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi vücuda çeşitli besin maddeleri ile alır. Besin

maddelerini mekanik işlemlere maruz

bırakarak önce boyutunu küçültür, daha sonra

bir takım kimyasal maddeler salgılayarak, onu

yapı taşlarına ayırır.

(3)

gastroİntestİnal sİstem ( Sindirim sistemi)

• Besin maddelerinin, kan dolaşımına girerek,

hücrelere kadar ulaştırılabilmesi ve hücreler

tarafından kullanılabilmesi için, yapı taşlarına

ayrılması gerekir. Yapı taşlarına ayrılmış olan

besin maddeleri bağırsaklardan emilerek kan

ve lenfatik sisteme geçer. Sindirilemeyen ve

emilemeyen besin artıkları vücuttan dışkılama

yoluyla atılır.

(4)

gastroİntestİnal sİstem

• Sindirimin aşamaları;

 Yeme,

 İlerletme,

 Mekanik sindirim,

 Kimyasal sindirim,

 Emilim,

 Dışkılamadır.

(5)

gastroİntestİnal sİstem

• Sindirim sistemi ağızda başlar; yutak, yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsakla devam ederek anüs ile sonlanır. Karaciğer ve pankreas, salgılarıyla sindirimde görev alan yardımcı

organlardır. Besinlerin, yutaktan anüse kadar

olan hareketi, sindirim sistemindeki düz kasların

yaptığı peristaltik hareketle olur.

(6)

gastroİntestİnal sİstem

• Sindirim işlemini yerine getirmek üzere bir araya gelen organlar topluluğu sindirim

sistemini oluşturur. Her birinin konumu ve

yaptığı iş birbirinin devamı şeklindedir.

(7)

gastroİntestİnal sİstem organlarI iki grupta toplanIr

1. Sindirim kanalı (canalis alimentarius):

 Ağız boşluğu (cavitas oris)

 Yutak (pharynx)

 Yemek borusu (oesophagus),

 Mide (gaster)

 İnce barsaklar (intestinum tenue)

 Kalın bağırsaklar (intestinum crassum)

(8)

• 2. Sindirime yardımcı organlar ve bezler:

 Dişler (dentes)

 Dil (lingua)

 Tükrük bezleri (glandulae salivariae)

 Karaciğer (hepar)

 Pankreas (pancreas)

 Safra kesesi (vesica fellea, vesica biliaris)

(9)

(10)

• Sindirim kanalına ait içi boş organlar

histolojik olarak dört tabakadan oluşan, ortak bir duvar yapısına sahiptirler.

Birbirinin devamı olan bu dört tabaka

içeriden dışarıya doğru sıralanır.

(11)

Bu tabakalar

1. Tunica mucosa

a) lamina epithelialis

b) lamina propria mucosae

c) lamina muscularis mucosae 2. Tela submucosa

3. Tunica muscularis

4. Tunica serosa

(12)

gastroİntestİnal SİSTEMLE İLGİLİ Anatomİk Terİmler

• Corona dentis (korona dentis): Kron, taç. Dişin görülen mine ile örtülü bölümü.

• Cervix dentis (serviks dentis): Boyun. Dişin kök bölgesine geçiş yeri.

• Radix dentis (radiks dentis): Kök. Dişin alveoller içinde gömülü kalan dıştan bakıldığında

görülmeyen bölümü.

• Cementum (sementum): Dişin kökünü çevreleyen, ince kemik tabakası.

• Pulpa dentis (pulpa dentis): Dişin orta iç kısmında bulunan, boşluk dokusu.

• Dentinum/dentine (dentinum/dentin): Dişte, pulpa boşluğunu çevreleyen, sert kıvamdaki diş dokusu.

• Mine (mine): Dişin taç kısmında yüzeyi kaplayan en sert kısım.

• Periodontium (periyodontiyum): Diş kökünü kemiğe bağlayan bağ dokusu.

(13)

YUTAK (PHARYNX)

• Yutak hem solunum hem de sindirim sisteminin bir parçası olarak rol oynar. Önünde yer alan yakın ilişkili boşluklara göre üç bölüme ayrılır. Yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla burun boşluğu ile ilişkili bölümüne pars nasalis pharyngis (burun parçası), ağız boşluğu ile ilişkili bölümüne pars oralis pharyngis (ağız

parçası) ve larynx ile ilişkili bölümüne pars laryngea

pharyngis (gırtlak parçası) adı verilir.

(14)

YEMEK BORUSU (OESOPHAGUS)

• Yutak ile mide arasında yerleşmiş bir borudur.

İstirahat hâlinde kapalıdır, içinden lokma geçerken açılır. Geçtiği bölgelere göre üç kısma ayrılır; boyun (cervical), göğüs (torakal) ve karın (abdominal).

Boyunda başlar, göğüs boşluğunu geçer ve karın boşluğunda mide ile birleşir. Yaklaşık 25 cm

uzunluğundadır.

(15)

MİDE (GASTER; VENTRICULUS)

• Sindirim kanalının asimetrik olarak

genişlediği yerdir. Gıdalar midede hem mekanik hem de kimyasal sindirime

maruz kalırlar. Midenin girişine kardia, çıkışına

pilor adı verilir. Midenin üç kısmı vardır; fundus,

corpus ve pars pylorica.

(16)

KALIN BAĞIRSAKLAR (INTESTINUM CRASSUM)

• Kalın bağırsaklar valva ilealis ile başlar, anus’e kadar uzanır. Yaklaşık olarak bir buçuk metre uzunluğundadır. Kalın bağırsaklar sekum (kör barsak), çıkan kolon,

enine kolon, inen kolon ve

rektum’dan oluşur.

(17)

KARACİĞER (HEPAR)

• Vücudumuzdaki en büyük bezdir.

Diyafragmanın altında, karnın sağ üst kadranında yerleşir. Yaklaşık 1500 gram

ağırlığındadır. Diyafragmaya bakan yüzüne

facies diaphragmatica, iç organlara bakan

yüzüne facies visceralis denir.

(18)

PANKREAS (PANCREAS)

• Pankreas karın boşluğunda bulunur. 70-100 gram ağırlığında, 12-15 cm uzunluğunda hem iç salgı (endocrin) hem de dış salgı (exocrin) görevi olan bir bezdir. İç salgı bezi olarak

insülin salgılayarak kan şekerini düzenler.

(19)