Lökosit tanımı

LÖKOSİTLER

Kan

özetle

Lökosit tanımı



Kan hücrelerinden olan lökositler, vücudun savunma sisteminin hareketli elemanlarıdır .



Çeşitli yollarla vücuda giren

mikroorganizmaları, ölü doku

artıklarını, yabancı partikülleri ya

fagositoz işlemi ile fagosite ederek ya

da ürettikleri antikorlarla ve duyarlı

lenfositlerle harap ederek ortadan

kaldırmaya çalışırlar.

Lökosit kandaki miktarı ne kadardır ?



Normal koşullarda lökosit sayısı 4000- 10.000/mm

dür. Ortalama 6000- 7000 olarak kabul edilir.



Dolaşım kanındaki sayıları 4000’den az olursa lökopeni, 10.000’den fazla bulunursa lökositoz diye adlandırılır.

Sınav sorusu

Lökositlerin sınıflandırılması nasıl yapılır

Sınav sorusu

Lökositlerin sınıflandırılması

 Lökositler sitoplazmalarında granül olup, olmamasına göre;

granülositler ve agranülositler

gruba ayrılır.



Granülositler

miyeloid

seriden

denir.

 Sitoplazmalarındaki granüllerin boya alma özelliğine göre;

Nötrofil (nötral boya alır, pembe leylak renktedir %60), Eozinofil (asit boya alır, kırmızı görünümdedir %2-3), Bazofil (bazik boya alır, koyu mavi renktedir) olarak üç

tipe ayrılır %0.5-1).

Lökositlerin sınıflandırılması

 Agranülositler, Lenfosit %20-25 ve monosit %3-8 diye ikiye ayrılır.



Nükleus tek olduğu için bunlara mononükleer lökosit de denir.



Sitoplazmalarında azur boyası ile

belirlenen çok ince granüller görülebilirse de granülositlerdeki gibi belirgin

değillerdir.



Lenfositler lenfoid dokularda ,

monositler RES’ de gelişirler.

Lökosit yapımını artıran faktörler nelerdir?



Akut enfeksiyonlar



Yabancı proteinler



Doku tahribi



Kan kaybetmeler



Bakteri toksinleri ve kimyasal toksinler



Hipofiz bezi ve adrenal korteks hormonları



Lösemiler

Lökosit yapımını artıran

fizyolojik faktörler nelerdir ?

 Şiddetli egzersiz

 Yemeklerden sonra

 Gebelik

 Yenidoğan

Lökopeni yapan

faktörler nelerdir ?

 Açlık

 Sülfamid türü ilaçlar

 Tifo

 Paratifo

 Kanser

Lökosit formülü

 Çomak çekirdekli % 1-2

 Parçalı nötrofil % 60-70

 Eozinofil % 1-4

 Bazofil % 0.5

 Lenfosit %20-30

 Monosit % 2-8

Lökosit formülü neden değişir

 Bakteriyal enfeksiyonlarda granülositler,

 Allerjik hastalıklarda eozinofiller,

 Viral enfeksiyonlarda lenfositler,

 Tüberküloz gibi kronik

hastalıklarda monositler artar

^.

Lökosit sayısının değişimi

Lokosit sayısı

Lökopeni(-) Lösemi(+)

Lenfoid Miyeloid

Lökosit sayısı değişimi



Nötrofillerin artmasına nötrofili



Eozinofillerin artmasına eozinofili



Bazofillerin artmasına bazofili



Monositlerin artmasına monositoz



Lenfositlerin artmasına lenfositoz,



Azalmaları ise nötropeni, eozinopeni, bazopeni, lenfopeni, monopeni diye adlandırılır.

Sınav sorusu

Lökopeni



Lökopeni veya agranülositozda kemik iliği lökositlerin yapımını durdurarak vücudu bakterilere ve dokuları istila eden diğer ajanlara karşı korunmasız bırakır.



Nükleer patlama nedeniyle vücudun

gamma ışınları ile irradiyasyonu ya

da bazı kimyasal maddeler veya

ilaçlarla karşılaşma, kemik iliği

aplazisine neden olur.

Lösemiler

 Lösemiler, miyeloid yada lenfoid bir hücrenin kanseröz mutasyonu nedeniyle gelişir ve hücrenin bulunduğu yere göre miyeloid lösemi ya da lenfoid lösemi diye adlandırılır.

 Kan dolaşımındaki anormal lökositlerin sayısı çok artar.

 Myeloid lösemide, kanseröz süreç ara sıra, kısmi farklılaşmış hücreler üretir bunlar monositik lösemi olarak adlandırılırlar.

 Ancak daha sıklıkla lösemi hücreleri şekilsiz, değişikliğe uğramamış ve normal lokositlerin hiçbirine benzemeyen türdendir.

Löseminin vücuttaki etkileri

 Löseminin ilk etkisi, lösemik hücrelerin metastatik gelişimidir. Kemik iliğindeki lösemik hücreler hızla çoğalabilir ve çevredeki kemiğe yayılarak, ağrıya ve kemik kırıklarına neden olurlar .

 Lösemik hücreler; dalak, lenf düğümleri, KC ve özellikle damar bölgelerine yayılarak buradaki metabolik elementleri kullanır ve sonuçta doku harabiyetine neden olur.

 Löseminin genel etkileri; enfeksiyonların gelişmesi ağır anemi ve trombositopeniye bağlı kanama eğilimidir.

 Vücuttaki en önemli etkisi; büyüyen kanserli hücrelerin metabolik maddeleri aşırı kullanarak açlığa ve ölüme neden olmasıdır.

ERİTROPOİETİN

Eritrosit

IL-11

IL-5

G-CSF

IL-3, GM-CSF

Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE

IL-5

IL-3, GM-CSF, IL-1, IL-6 PLURİPOTENT

KÖK HÜCRE

IL-7 IL-2, IL-4, IL-7

Trombosit Bazofil Eozinofil Nötrofil Monosit

B lenfosit T lenfosit

Megakaryosit

IL-15

NK

IL-5 M-CSF

IL-12

Eozinofiller



Eozinofiller zayıf fagositlerdir.



Paraziter enfeksiyonlu kişilerde çok miktarda üretilirler ve parazitli dokulara göçerler.



Pişmemiş domuz etinde bulunan trişinella parazitinin kaslara yayılması ile oluşan trişinozis hastalığı eozinofiliye neden olur.



Eozinofiller özellikle allerjik reaksiyonların

olduğu dokularda örn; astımlı kişilerde akciğerlerin

peribronşiyal dokularında ve allerjik cilt

reaksiyonlarda deride toplanma eğilimindedirler.

Eozinofiller

Bazofiller



Bazofiller, vücuttaki kapillerlerin çoğunun dışında yerleşik büyük mast hücrelerine benzer. Her ikisi de yağlı bir yemekten sonra heparin ^{salarlar. Ayrıca,}

histamin ve az miktarda bradikinin ve serotonin de salarlar.



Mast hücreleri ve bazofiller allerjik

reaksiyonların bazı tiplerinde çok önemli

rol oynarlar.Allerjik reaksiyona sebep olan

antikor tipi IgE mast hücreleri ve

bazofillere özel tutunma eğilimindedir

Bazofiller

Nötrofil ve makrofajların savunucu özellikleri



Doku aralıklarına diapedez ile girer



Kemotaktik alanlara ameboid hareketle giderler



İnflamasyonlu doku bölgelerine kemotaksi ile çekilirler



Fagositoz işlemi ile mikroorganizmaları

ve yabancı maddeleri sindirirler



Nötrofiller ve

diğer granülositler, kapillerler ve

postkapiller venüllerin endotel hücreleri

arasındaki bağlantı

bölgelerinden geçerek bağ dokusuna

ulaşırlar. Bu olaya

diapedez ^adı

verilir.

Nötrofil granüllerinin içeriği-1

Madde

Auzorofil granüller

Fonksiyon

Asit hidrolazlar Alınan maddenin parçalanması Nötral hidrolazlar İltihaplı dokunun harabiyeti

Lizozim Bakteriyel hücre duvarının dejenerasyonu

Defensinler Oksijen bağımsız madde öldürme

Myeloperoksidaz Oksijen bağımlı madde öldürme

Nötrofil granüllerinin içeriği-2

Madde

Spesifik granüller

Fonksiyon

Lizozim Bakteriyel hücre duvarının dejenerasyonu

Kobalamin

bağlayan protein

Bakteriyel kobalamin analoglarına bağlanma

Apolaktoferrin Serbest demire bağlanma, Granülopoez kontrolü

kollejenaz Konnektif dokunun sindirimi

Sınav sorusu

Kemotaksiye neden olan faktörler nelerdir ?



Bazı bakteriyel toksinler



İltihaplı dokunun kendisinden açığa çıkan dejeneratif ürünler



İltihaplı dokuda aktive olan “kompleman kompleksinin” çeşitli reaksiyon ürünleri



İltihaplı bölgede plazma pıhtılaşmasının neden olduğu çeşitli reaksiyon ürünleri ve diğer

maddelerdir

30

10 dakika ara

Fagositoz-1



Fagositoz saldırgan ajanın hücresel sindirimi demektir. üç seçici işleme dayanır.

1- Vücudun doğal yapılarının çoğu

fagositoza dirençli pürüzsüz yüzeylere sahiptir.

2- Ayrıca, fagositleri iten koruyucu protein kılıfla kaplıdır.

3- Vücut bazı yabancı oluşumları farkeden

özel bir sisteme (immün sistem) sahiptir.

Fagositoz-2



İmmün sistem, bakteri ve diğer enfeksiyon ajanlarına karşı antikorlar geliştirir.



Antikorlar immünoglobulin denilen gamma globulinlerdir.



Antikorlar bakteri membranlarına tutunur ve bakteri fagositoz için elverişli hale getirilir.



Bunun için,antikor immün sistemin bir parçası olan kompleman şelalesinin C

ürünü ile birleşir.



C

molekülü fagosit membranındaki reseptörlere tutunur, böylece fagositoz başlar.



Tüm bu sürece opsonizasyon denir.

Fagositoz

Fagositoz

Yutulmaya başlanan Yabancı hücre

Monosit

Fagositoz

Lizozim Plazminojen aktivatör

Kompleman kompenentleri Lökotrienler Nötrofil proteazlar Kollejenaz Elastaz İL-1

Peroksizomlardan salınan maddeler

Süperoksid(O_2-) ,Peroksit(H₂O₂) ,Hidroksil iyonu (OH^-)

Ayrıca myeloperoksidaz, H₂O₂ ile klorür arasındaki

reaksiyonu katalize ederek aşırı derecede bakterisidal olan hipoklorit oluşumunu sağlar^.

Makrofajlarca salınan faktörler

Monosit-Makrofaj Sistemi

 Dokuya geçen monositler, makrofaj haline gelir.

 Makrofajların bir kısmı dokular arasında serbest dolaşırken bir kısmı dokuya tutunur, çağrılıncaya kadar orada kalırlar.

 Böylece, vücutta geniş bir yayılımı olan monosit- makrofaj sistemi oluşur.

 Monositler, hareketli makrofajlar, sabit doku makrofajları, kemik iliği, dalak ve lenf düğümlerindeki özelleşmiş endotel hücrelerinin hepsine birden retiküloendotelyal sistem (RES) denir.

Retiküloendotelyal sistem (RES)



Deri ve derialtı dokulardaki doku makrofajları (histiyositler)



Lenf düğümlerindeki makrofajlar



Akciğerlerdeki alveoler makrofajlar



Karaciğer sinüslerindeki makrofajlar (Kupffer hücreleri)



Dalak ve kemik iliği makrofajları

Sınav sorusu

Karaciğerdeki Kupffer Hücreleri

Hepatik portal bakterilerin vücuda yayılmasında

kullanılan bir yoldur. Çok sayıda bakteri sürekli olarak sindirim sistemi

mukozasından portal kana girer. Bu kan, genel

dolaşıma katılmadan önce, karaciğer sinüslerinden

geçer, bu sinüslerde Kupffer hücreleri

denilen doku makrofajları

bulunur.

Dalaktaki Fonksiyonel Hücreler

Dalak, lenf düğümlerine

benzer, yalnızca dalakta doku

aralıklarından lenf

yerine kan akar.

Lenfositler



Lenfoid dokuların en önemli hücresi

lenfositlerdir. Bağışıklıkla ilgili özelliklerine göre 2 gruba ayrılırlar.

1- Bağışıklık yeteneklerini timusta kazanan ve hücresel immünite ilgili T

lenfositler,

2- Bağışıklık yeteneklerini bursa fabricius ya da Kİ’de kazanan ve hümoral

immünite ile ilgili B lenfositler.



Dolaşımda % 60-70 oranında T lenfosit,

% 20-30 oranında B lenfosit

bulunmaktadır.

Lenfosit üretimi nerde olur ?

Sınav sorusu

Lenfosit

üretimi

Timus bezi

T lenfositlerin oluşturulduğu yerdir

T lenfositler

üretimi

B lenfositler

üretimi

Antikorların Sınıflandırılması nasıl yapılır



Antikorların IgM, IgG, IgA, IgD ^ve IgE olarak tanımlanan beş ana grubu bulunur. Ig

imünoglobulin sözcüğünün

kısaltılmasıdır, diğer harfler ise

grupları belirler.

Antikorların direk etkileri nelerdir ?

 Aglütinasyon ile bakteri ya da eritrositler gibi yüzeyinde antijen taşıyan çok sayıda

büyük partikliller kümeleşme oluşturacak şekilde birbirine bağlanır.

 Presipitasyonda, çözünebilen antijenle

(tetanus toksini gibi) antikorun oluşturduğu

kompleks büyüyerek çözünürlüğünü kaybeder ve çökelir,

 Nötralizasyonda, antijenik ajanın toksik kısımları antikorlarla örtülür,

 Lizis ile bazı güçlü antikorlar direkt olarak

parçalama yapar Sınav sorusu

İnflamasyon, Nötrofil ve Makrofajların Fonksiyonu



Bakteri, travma, kimyasal maddeler, sıcaklık ve başka bir nedenle yaralanan dokudan, dokuda çarpıcı ikincil değişikliklere neden olan çeşitli maddeler salınır.



Bu maddelerin etkisiyle dokuda oluşan değişikliklerin tümüne

inflamasyon ^{denir .}

Komplement sistem

Komplemant, çoğunluğu enzim öncülü olan

C1-C9 kadar isimlendirilmiş 11 adet plazma proteinleridir.

Normalde bu proteinlerin tümü plazmada da bulunurlar.

 Opsonizasyon ve fagositoz

 Lizis

 Aglütinasyon.

 Virüslerin nötralizasyonu

 Kemotaksi.

 Mast hücresi ve bazofil aktivasyonu

 İnflamatuvar etkiler

Sınav sorusu

 Nötralizasyon

 Opsinzasyon

 Osmotik şokla haraplama

Komplement Sistemin Etkisi

İnflamasyonun özellikleri-1



Lokal kan damarlarında vazodilatasyona bağlı kan akımı artışı,



Kapiller permeabilitenin artması ile büyük miktarda sıvının interstisyel aralığa

sızması,



İnterstisyel aralıktaki sıvının, kapillerlerden sızan fazla miktardaki fibrinojen ve diğer proteinler nedeniyle pıhtılaşması,



Çok sayıda granülosit ve monositin dokuya göçü



Doku hücrelerinin şişmesidir

İnflamasyonun özellikleri-2



Bu reaksiyonlara neden olan doku ürünlerinden bazıları;



Histamin, bradikinin,

serotonin, kan pıhtılaşma

sisteminin reaksiyon ürünleri ve duyarlı T hücreleri tarafından

salınan lenfokin diye adlandırılan

çeşitli hormonal maddelerdir.

İnflamasyonun duvar örme etkisi:

 İnflamasyonlu bölgedeki doku aralıkları ve lenfatikler fibrinojen pıhtısı ile bloke olur ve sıvı aralıklarda güçlükle akar. Buna duvar örme olayı denir.Böylece bakteri veya toksik ürünlerin yayılımını geciktirir.

 İnflamasyonun şiddeti doku yaralanmasının derecesi ile orantılıdır.

 Stafilokokların neden olduğu iltihaplarda duvar örme hızlı olduğundan vücuda yayılımı engellenir.

 Streptokoklar ise, duvar örme olayı yavaş geliştiği için çoğalıp, hareket ederek vücuda yayılır.

İnflamasyona makrofaj ve nötrofil cevabı

1- Enfeksiyona karşı ilk savunma hattı doku makrofajı

2- İnflamasyon bölgesine nötrofil yayılımı 3- Kandaki nötrofillerde akut artış nötrofili 4- İltihaplı dokuya ikinci makrofaj yayılımı 5- Kemik iliğinde granülosit ve monosit

yapımının artması

Kemotaktik hareket

Püy (irin) oluşumu



Çok sayıda bakteri ve nekrotik dokuyu yutan



Günler sonra, inflamasyonlu dokuda, içinde nekrotik doku parçaları, ölü nötrofiller,

makrofajlar ve doku sıvısı bulunduran

bir kavite oluşur. Bu karışım püy ^olarak

adlandırılır.



Enfeksiyon bastırıldıktan sonra püydeki ölü

giderek otolize ^uğrar.



Son ürünler çevredeki dokular tarafından

Bu hafta bu kadar…

61