KIRIKKALE TİCARET VE SANAYİ ODASI
TUNUS ÜLKE RAPORU
2021
İçindekiler
1. GENEL BİLGİLER ... 2
Coğrafi Konum ... 2
Siyasi ve İdari Yapı ... 3
Nüfus ve İstihdam ... 3
Doğal Kaynaklar... 3
2. GENEL EKONOMİK DURUM ... 4
Temel Göstergeler ... 4
3. DIŞ TİCARET ... 5
İhracat ... 5
İthalat ... 7
4. TÜRKİYE İLE TİCARET ... 8
5. DOĞRUDAN YATIRIM ... 9
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü ... 9
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar ... 10
1. GENEL BİLGİLER
Resmi Adı Tunus Cumhuriyeti
Nüfus 11.818.619
Dil Arapça (Fransızca yaygın olarak
kullanılmaktadır.)
Yüzölçümü 162.155 km2
Başkent Tunus (Tunis) 1.003.000 kişi
Başlıca Şehirleri Sfax: 945.000, Sousse: 622.000, Kairouan: 565.000, Gabès:
366.000, Bizerte: 552.000 (kişi)
Yönetim Şekli Parlamenter Cumhuriyet
Devlet Başkanı Kays Said
Para Birimi Tunus Dinarı
Kaynak: Economist Intelligence Unit, Tunisia Country Report, IMF
Coğrafi Konum
Tunus, 162.155 km2 yüzölçümüyle Kuzey Afrika’da yer alan bir ülkedir. Doğusu ve kuzeyinde Akdeniz, güneydoğusunda Libya, batı ve güney batısında Cezayir bulunmaktadır.
Kuzey bölgelerde ve kıyı boyu Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ve güney bölgelerde yarı kurak çöl iklimi hakimdir. 1300 km’lik kıyı şeridine sahip olan Tunus’un kuzeyi ve güneyi arasında yer şekilleri açısından büyük farklılıklar bulunmaktadır. Kuzey ve batı bölgeleri arasında dağlık bir yapı göze çarparken, orta bölgelerde stepler, güneyde ise büyük çöller yer almaktadır.
Ülkede sıcaklık 11,4 (Aralık) ve 29,3 (Temmuz) arasında değişir. Kış boyunca sağanak yağış devam eder. Orta bölgelerde zeytin ağaçları, güneyde ise hurma ağaçları bulunmaktadır.
En önemli akarsuları, Oued Medjerda et Oued Méliane olup, güneyde yer alan Tozeur ülkenin en önemli gölüdür.
Siyasi ve İdari Yapı
Geçmişte Kartaca Uygarlığı olarak anılan Tunus, 1574’te Uluç Ali Reis ile Sinan Paşa tarafından Tunus şehrinin ele geçirilmesi ile bütün Tunus, Osmanlı Devletinin bir eyaleti haline gelmiştir. 1881 tarihinde Fransa ile yaptığı Bardo Antlaşması ile Tunus Fransa’nın himayesi altına girmiştir. 1956 yılında ise Fransız sömürgesi olmaktan çıkarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlığını kazanan Tunus 30 yıl Habib Burgiba tarafından ardından da 23 yıl da Zeynelabidin bin Ali tarafından yönetilmiştir. 2011 yılında yaşanan Arap Baharının ardından ülke çok partili demokrasiye geçmiştir. Bu tarihten günümüze kadar pek çok hükümet kurulmuştur. Ancak istikrarlı bir yönetim halen sağlanamamıştır.
Nüfus ve İstihdam
Tunus nüfusunun % 98,2’sini Araplar, % 1,2’sini genelde Tunus’un güney bölgesinde yaşayan Berberiler, kalanını ise Fransızlar ve İtalyanlar oluşturmaktadır. Tunus nüfusunun, % 98’i Müslüman (büyük çoğunluk Maliki Mezhebi), % 1’i Yahudi, % 1’i de Hıristiyanlar ve diğer dinlerdir.
Nüfusun % 80’inin orta sınıfta yer aldığı kabul edilen Tunus’ta, halkın % 4’ü asgari hayat standartlarının altında yaşamaktadır. Tunus nüfusunun % 64’ü kentlerde yaşamakta, ailelerin
% 80’i mülkiyeti kendilerine ait konutlarda yaşamaktadırlar. Hane sayısının % 99,5’inde elektrik, % 97,8’inde su, % 97,1’inde TV ve % 85,2’inde mobil telefon bulunmaktadır. Tunus Sosyal Sigortalar Kurumunun üyelerine uzun vadeli ve düşük faizli otomobil kredisi sağlamasının etkisiyle, ülkedeki otomobil sayısında büyük artışlar görülmüş, 1994 yılında ailelerin % 15’i otomobil sahibi iken bu oran şimdi % 22,6 olmuştur.
Resmi rakamlara göre % 18,3 olan işsizlik, ülkenin kronikleşen temel ekonomik sorununu oluşturmaktadır. İş gücünün % 49’u hizmet, % 17,9’u tarım ve % 33,1’i sanayide istihdam edilmektedir.
Tunus Afrika’nın en iyi kalifiye iş gücüne sahip ülkesidir. Tunus’ta 10.000 civarında çeşitli dallarda mühendis bulunmaktadır Tunus’ta iş başvurularının % 53’ü, üniversite mezunları veya profesyonel yetişmiş iş gücüne sahip kişilerce yapılmaktadır. Tunus’ta 2000 kişiye bir bilim adamı düşmektedir. Tunus’ta yeterli sayıda mühendis ve kalifiye eleman bulunmakta, elemanın tecrübesine ve niteliklerine bağlı olarak ücretleri değişmektedir.
Tunus’ta yabancı dil olarak Fransızca kullanılmakta ve çok yaygın olarak konuşulmaktadır.
İngilizce bilen kişi sayısı çok sınırlı olmakla birlikte, özellikle Türkiye’de çeşitli üniversitelerde eğitim görmüş eleman bulmak mümkündür. Vasıfsız iş gücü temininde bir sorun bulunmamaktadır.
Doğal Kaynaklar
Tunus’un madencilik sektöründe petrol, doğalgaz ve fosfat üretimi hakim durumdadır. Petrol iki eski petrol sahası olan güneydeki El Borma ve Gabes Körfezindeki Ashtart’dan
çıkartılmaktadır. Bu sahalardaki petrol zaman içerisinde azalmaktadır, Ancak Adam, Didon ve Oudna gibi daha küçük yeni petrol sahalardaki üretimler kısmen de olsa azalan üretimi dengelemektedir.
Ulusal petrol şirketi “Entreprise tunisienne d'activités pétrolières (ETAP)”nın petrol ve doğalgaz arama ve işletmelerinde % 50’ye kadar hisseye sahiptir. İngiliz enerji firması BG’nin Gabes Körfezindeki Miskar sahasında 1996 yılında üretime başlamasıyla Tunus’un doğalgaz üretimi çok hızlı artış göstermiştir. Miskar sahası halen Tunus doğalgaz üretiminin dörtte üçünü gerçekleştirmektedir.
BG firması Miskar sahasındaki üretimi artırmak için 500 milyon dolar ve Hasdrubal sahasını geliştirmek için gerekli olan 1,2 milyar dolarlık maliyetin 800 milyon doları kadar (kalan kısım ulusal petrol şirketi ETAP tarafından karşılanmıştır) yatırım yapmıştır. Doğalgazın % 77’si enerji santrallerinde, % 18’i sanayide ve % 7’si konutlarda kullanılmaktadır. Sanayi ve konutlarda doğalgaz kullanımı hızla artmaktadır.
Dünyanın en büyük fosfat üreticilerinden biri olan Tunus’ta fosfat ülkenin güney batısındaki Gafsa’da çıkarılmaktadır. Ülkede üretilen fosfatın % 70’i Kef Eddour, Kef Aschfaier ve Jallabia maden sahalarından çıkartılmaktadır. Fosfat madenciliğinde ülkede tekel olan
“Compagnie des phosphates de Gafsa (CPG)” şirketi, dünyadaki talep ve fiyatları kontrol ederek elde edeceği gelirle ülkenin borçlarının bir kısmını kapatmayı düşünmektedir.
2. GENEL EKONOMİK DURUM Temel Göstergeler
2019 2020 2021
GSYİH (Cari Fiyatlar milyar $) 39,17 39,55 44,27
GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar -%) 1 -8,8 3,8
Kişi Başına Düşen Milli Gelir (Cari Fiyatlar- $) 3.324 3.323 3.683
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 6,7 5,7 5,8
Cari Ödemeler Dengesinin GSYİH'ya Oranı (%) -8,4 -6,8 -9,5
Nüfus (milyon) 11,78 11,9 12,02
Kaynak: IMF
Tunus ekonomisinin genel yapısı incelendiğinde, ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1956 yılından 1970’li yıllara kadar devletin ekonomik yaşama önemli ölçüde müdahale ettiği görülmektedir.
Sömürge döneminin bir sonucu olarak yabancıların elinde bulunan geniş araziler 1964 yılında kamulaştırılarak köylülere dağıtılmış, aynı dönemde köylüleri tarım kooperatiflerinde örgütlemeye yönelik girişimlerde bulunulmuş, ancak söz konusu girişimlerden kırsal kesimdeki yaygın muhalefet ve kredi veren devletlerin baskısı sonucunda vazgeçilmiştir. Tunus’ta 1972 yılından itibaren özel sektör yatırımlarının teşvik edilmesi amacıyla bazı önlemler yürürlüğe konmasına rağmen, gerçek anlamda serbest piyasa ekonomisine ancak 1987 yılında adım atılabilmiştir.
Tunus ekonomisi, turizm başta olmak üzere, hizmet sektörü, tarım, tekstil ve konfeksiyon, hafif sanayiler ile petrol ve fosfat üretimine dayanan gelişme yolunda bir ekonomidir. Kalkınmaya
dönük yatırımlarda gerek Batılı devletlerin (1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren Avrupa Birliği), gerek uluslararası kuruluşların sağladığı mali destek önemli yer tutmaktadır.
Tunus ekonomisinin dünya genelinde meydana gelen çeşitli ekonomik çalkantılara rağmen nispeten olumlu görüntü sergilemeye devam etmektedir. Tunus Hükümeti, ekonomiye ilişkin müdahalelerini sosyal istikrar, ücretler ve istihdam üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirecek şekilde uygulamaya büyük gayret sarf etmektedir. Dünya geneline göre global krizden en az etkilenen ülke olmuştur.
Tunus, Genel Preferanslar Sistemi çerçevesinde mamul mallarda, tarımsal ürünlerde ve el sanatları ürünlerinde; ABD, Kanada, İsviçre, Avustralya ve Japonya’nın tercihli tarifelerinden yararlanmaktadır. Ayrıca Mısır, Fas, Ürdün ile tarife engellerini kademeli olarak tümüyle indirmeye yönelik Serbest Ticaret Anlaşmaları bulunmaktadır. 1998 yılında Davos’taki Dünya T.C. Ticaret Bakanlığı, 2021 7 / 20 Ekonomik Forumu’nda yayınlanan Rekabet Raporu’nda Tunus Kuzey Afrika’daki ikinci güçlü ülke olarak değerlendirilmiştir.
3. DIŞ TİCARET İhracat
ÜRÜN İHARACAT ($)
Dünya Ticaretindeki Ülke Sıralaması
'Toplam Tüm Ürünler 13.983.015 75
'85
Elektrikli makine ve teçhizat ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydediciler ve
çoğaltıcılar, televizyon 3.870.406 40
'62
Örme veya tığ işi olmayan giyim eşyası
ve giyim aksesuarları 2099.942 19
'15
Hayvansal veya bitkisel katı ve sıvı yağlar ve bunların parçalanma ürünleri;
hazır yemeklik yağlar; hayvan 911.725 20
'61
Örme veya tığ işi giyim eşyası ve giyim
aksesuarları 763.198 36
'90
Optik, fotoğrafik, sinematografik, ölçme,
kontrol, hassas, tıbbi veya cerrahi 569.323 48
'64
Ayakkabı, tozluk ve benzerleri; bu tür
makalelerin bölümleri 559.438 26
'27
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen
ürünler; bitümlü maddeler; mineral 528.852 92
'84
Makineler, mekanik cihazlar, nükleer
reaktörler, kazanlar; parçaları 493.347 59
'87
Demiryolu veya tramvay vagonları dışındaki araçlar ve bunların parça ve
aksesuarları 460.116 53
'39 Plastikler ve bunlardan mamul eşya 415.397 61
'63
Diğer hazır tekstil ürünleri; setler;
yıpranmış giysiler ve yıpranmış tekstil
ürünleri; paçavralar 336.506 29
'08
Yenilebilir meyve ve kuruyemişler;
narenciye veya kavun kabuğu 329.569 51
'28
İnorganik kimyasallar; değerli metallerin, nadir toprak metallerinin
organik veya inorganik bileşikleri 269.218 54
'88 Uçak, uzay aracı ve bunların parçaları 193.381 43
'73 Demir veya çelikten eşyalar 184.423 60
'94
Mobilya; yatak takımları, şilteler, şilte destekleri, minderler ve benzeri
doldurulmuş mobilyalar 157.397 58
'03
Balıklar ve kabuklular, yumuşakçalar ve
diğer suda yaşayan omurgasızlar 153.216 65
'42
Deri eşyalar; saraçlık ve koşum takımı;
seyahat eşyaları, el çantaları ve benzeri
kaplar 124.732 37
'25
Tuz; kükürt; toprak ve taş; sıva
malzemeleri, kireç ve çimento 124.466 55
'74 Bakır ve bunlardan mamul eşya 118.444 61
'72 Demir ve çelik 113.950 83
'31 Gübreler 110.546 58
'07
Yenilebilir sebzeler ve bazı kökler ve
yumrular 98.711 63
'48
Kağıt ve karton; kağıt hamurundan,
kağıttan veya kartondan eşya 71.386 68
'96 Çeşitli imalat eşyaları 64.989 47
'76 Alüminyum ve bunlardan mamul eşya 64.213 79
'95
Oyuncaklar, oyunlar ve spor malzemeleri; bunların parça ve
aksesuarları 57.920 52
'33
Uçucu yağlar ve reçineler; parfümeri,
kozmetik veya tuvalet müstahzarları 42.722 73
'30 Eczacılıkla ilgili ürünler 40.623 85
'89 Gemiler, tekneler ve yüzen yapılar 40.326 66
'21 Çeşitli yenilebilir müstahzarlar 35.975 80
'70 Cam ve cam eşyalar 35.302 65
Trademaptan alınan bilgilere göre hazırlanmış yukarıdaki tabloda Tunus’un 2020 yılında ihracat gerçekleştirdiği ürünler yer almaktadır. Bilgilere göre Tunus’un en fazla ihracatı “Elektrikli makine ve teçhizat ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydediciler ve çoğaltıcılar, televizyon”,
“Örme veya tığ işi olmayan giyim eşyası ve giyim aksesuarları” ve “Hayvansal veya bitkisel katı ve sıvı yağlar ve bunların parçalanma ürünleri; hazır yemeklik yağlar; hayvan” ürünlerinde
gerçekleştirildiği görülmektedir. Tablonun son sütunun ise ihracat değeri olarak Dünya sıralamasında nerede olduğu görülmektedir.
İthalat
Trademaptan alınan bilgilere göre aşağıdaki tabloda Tunus’un en fazla ithalat gerçekleştirdiği 15 kalem yer almaktadır.
Ürünler İthalat Değeri ($)
Tüm Ürünler 16.270.185
Elektrikli makine ve teçhizat ve bunların aksam ve
parçaları; ses kaydediciler ve çoğaltıcılar, televizyon 2.621.798 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların
damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümlü
maddeler; mineral 1.546.969
Makineler, mekanik cihazlar, nükleer reaktörler,
kazanlar; parçaları 1.324.505
Plastikler ve bunlardan mamul eşya 1.068.848
Demiryolu veya tramvay vagonları dışındaki araçlar ve
bunların parça ve aksesuarları 939.406
Hububat 830.124
Demir ve çelik 468.540
Eczacılıkla ilgili ürünler 446.749
Optik, fotoğrafik, sinematografik, ölçme, kontrol,
hassas, tıbbi veya cerrahi 414.721
Bakır ve bunlardan mamul eşya 351.657
Pamuk 344.825
Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya
kartondan eşya 287.932
Örme veya tığ işi kumaşlar 281.169
Demir veya çelikten eşyalar 279.603
Yağlı tohumlar ve yağlı meyveler; çeşitli tahıllar,
tohumlar ve meyveler; endüstriyel veya tıbbi 278.362
Sentetik elyaflar 235.760
Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere 2020 yılında Tunus’un en fazla ithalat gerçekleştirdiği kalemler; “Elektrikli makine ve teçhizat ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydediciler ve çoğaltıcılar, televizyon”, “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümlü maddeler; mineral”, “Makineler, mekanik cihazlar, nükleer reaktörler, kazanlar;
parçaları” ve “Plastikler ve bunlardan mamul eşya” olmuştur.
Tunus’a ihracat yapmayı düşünen firmalar için aşağıdaki tabloda son 4 yıl içerisinde Tunus’un ithalatında en fazla artış yaşamış kalemler yer almaktadır. Tablodaki kalemler potansiyel ihracat yapılabilecek ürünleri göstermektedir.
Ürün 2016-2020 Arasındaki İthalat Değişimi (%) Demiryolu veya tramvay lokomotifleri,
vagonları ve bunların parçaları; demiryolu veya
tramvay hattı armatürleri 80
Patlayıcılar; piroteknik ürünler; maçlar; piroforik
alaşımlar; bazı yanıcı müstahzarlar 49
Canlı Hayvanlar 45
Mantar(cork) ve mantardan mamul eşya 28
Et ve yenilebilir sakatat 25
Diğer baz metaller; sermetler; bunların eşyaları 23
Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer
almayan hayvansal menşeli ürünler 21
İnorganik kimyasallar; değerli metallerin, nadir toprak metallerinin organik veya inorganik
bileşikleri 15
Süt ürünleri; kuş yumurtaları; doğal bal;
hayvansal kökenli yenilebilir ürünler, başka
yerde sınıflandırılmamış 15
Halılar ve diğer tekstil yer döşemeleri 14
4. TÜRKİYE İLE TİCARET
Türkiye ile Tunus arasındaki ticari ilişkiyi geçmiş yıllar boyunca incelediğimizde, ticaretin ülkemiz lehine bakiye verdiği görülmektedir. 2000 yılında ikili ticarette Türkiye lehine dış ticaret fazlası 97 milyon ABD Doları iken, 2020 yılında dış ticaret fazlası 777 milyon ABD dolarına ulaşmıştır.
Aşağıdaki tabloda Türkiye ile Tunus arasında gerçekleşen dış ticaretin yıllara göre değişimi gösterilmektedir. Bilgiler TÜİK’ten alınmıştır. 886.045.919$’lık ihracat ile Tunus Türkiye’nin 2020 yılında ihracat yaptığı ülkeler arasında 41. Sırada yer almıştır. 140.730.759$’lık ithalat ile Tunus Türkiye’nin 2020 yılında ihracat yaptığı ülkeler arasında 84. Sırada yer almıştır.2018-2019 ve 2020 yıllarında Tunus ve Türkiye dış ticaret hacminde çok fazla değişiklik gerçekleşmemiştir.
2018 2019 2020
İhracat ($) 904.611.626 847.698.564 886.045.919 İthalat ($) 182.079.821 157.416.510 140.730.759
Türkiye İhracatçılar Birliği’nden alınan bilgilere göre aşağıdaki tabloda 2019 ve 2020 yıllarında Türkiye’den Tunus’a gerçekleştirilen ihracatın sektörlere göre dağılımı ve 2 senede değişen ihracat hacimleri yer almaktadır. Tabloya göre 2020 yılında Tunus’a ihracatta en fazla değere sahip olan ürünlerin “Tekstil ve Hammaddeleri”, “Çelik” ve “Kimyevi Maddeler ve Mamulleri” olduğu görülmektedir.
SEKTÖR 2019 2020 DEĞ.
Çelik 135.318,42 144.071,70 %6,5
Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 11.687,48 11.179,77 -%4,3 Demir ve Demir Dışı Metaller 37.218,09 41.688,80 %12,0
Deri ve Deri Mamulleri 7.286,83 6.721,32 -%7,8
Diğer Sanayi Ürünleri 1.702,61 892,11 -%47,6
Elektrik Elektronik 35.188,27 41.922,24 %19,1
Fındık ve Mamulleri 5.554,83 7.387,49 %33,0
Gemi ve Yat 70,66 227,95 %222,6
Halı 7.628,88 9.655,55 %26,6
Hazır giyim ve Konfeksiyon 39.826,02 56.684,29 %42,3
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve
Mamulleri 23.888,95 34.582,85 %44,8
İklimlendirme Sanayii 24.886,27 17.947,01 -%27,9
Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 130.933,57 150.819,30 %15,2
Kuru Meyve ve Mamulleri 1.387,49 2.287,52 %64,9
Madencilik Ürünleri 4.901,03 4.990,18 %1,8
Makine ve Aksamları 48.635,82 40.213,25 -%17,3
Meyve Sebze Mamulleri 243,92 111,35 -%54,3
Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 68.553,62 68.416,06 -%0,2
Mücevher 127,92 674,77 %427,5
Otomotiv Endüstrisi 79.535,09 67.465,42 -%15,2
Savunma ve Havacılık Sanayii 436,50 8.607,86 %1872,0
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 4.214,45 4.218,90 %0,1
Süs Bitkileri ve Mamulleri 41,47 14,67 -%64,6
Tekstil ve Hammaddeleri 183.592,67 166.286,70 -%9,4
Tütün 3.732,70 4.348,60 %16,5
Yaş Meyve ve Sebze 5.216,25 92,96 -%98,2
Zeytin ve Zeytinyağı 67,7148 0 -%100,0
5. DOĞRUDAN YATIRIM
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
World Investment Report verilere göre, 2019 yılında Tunus’a yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırımı 845 milyar dolar olup doğrudan yabancı sermaye stoğu 30 milyar dolara ulaşmıştır. Tunus Yabancı Sermaye Ajansı (FIPA)’nın verilerine göre, Tunus’ta 3.486 yabancı firma faaliyet göstermektedir
Tunus’taki yabancı yatırımın sektörel dağılımına baktığımızda sırasıyla, inşaat malzemeleri, elektrik-elektronik, tekstil-hazır giyim, mekanik, metal, metalurji, kimyasallar ve kauçuk, tarım ve eczacılık sektörleri başta gelmektedir.
Tunus’ta iç piyasaya dönük ticari faaliyetlerde bulunmak üzere yatırım gerçekleştirmek isteyen yabancı bir firma, Tunuslu bir firma ile yapacağı ortaklıktan en fazla %49 oranında hisse alabilmektedir. Söz konusu oranlar imalat, sanayi ve turizm sektöründe %100 oranına çıkabilmekte; tarım ve balıkçılık alanında ise en fazla %66 olarak belirlenmektedir.
Afrika’nın en iyi kalifiye iş gücüne sahip ülkesi olan Tunus’ta mühendis çalıştırma maliyeti aylık 1.000–1.200 ABD Doları’dır. Vasıflı işçi maliyeti ortalama 1,50 dolar/saat’tir.
Tunus Kalkınma, Yatırım ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı tarafından yatırımlara ilişkin olarak, 30 Eylül 2016 tarihli ve 71 sayılı Yatırım Kanunu uyarınca, 11 Mayıs 2018 tarihli ve 417 sayılı Kararname ile Tunus’ta gerçekleştirilecek projelere ön izin verilme süresini 60 gün ile sınırlandırılmıştır.
Ayrıca, söz konusu kararname ile izne tabi faaliyetlerin listesi, idari izinlerin listesi, ve izne tabii 8 sektör belirlenmiştir. Söz konusu sektörler: doğal kaynaklar, faydalı maddeler, ulaştırma (kara, deniz, hava), eğitim, iletişim ile bazı ticari ve hizmet faaliyetleridir.
Diğer taraftan, Yatırım Kanunu'nun 9. maddesinde öngörülen döviz transferi için Tunus Merkez Bankası'nın başvurudan itibaren 90 gün içerisinde izin vermesi karara bağlanmıştır. Bu kararın yedi ay gecikmeli de olsa alınması yatırımcının ileriyi görebilmesi için olumlu bir adım olarak nitelendirilmiştir.
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar Bilgi işlem ve haberleşme:
Haberleşme teknolojileri Tunus’ta ilk sıralarda yer alan bir sektördür. Halihazırda GSYİH’ya katkısı %13,5’dir. Bilgi işleme, yazılım, sistem kurulumu ve danışmanlık gibi konularda yatırım imkanları mevcuttur.
Elektrik-elektronik:
Özellikle son 6 yılda çok dinamik bir sektördür. Sektörün büyüme oranı yıllık % 15’dir. Tunus’ta yetişmiş eleman ve mühendis bulmak oldukça kolaydır. Bu ve bunun gibi mühendis istihdam edilen diğer sektörlerde mühendis çalıştırma maliyeti aylık 1.000–1.200 ABD Doları’dır.
Mekanik:
Tunus’un özellikle Avrupa’ya yakınlığı, üretim maliyetinin düşüklüğü, AB ile gerçekleştirilen serbest ticaret alanı, ayrıca diğer Arap ülkeleriyle yapmış olduğu serbest ticaret anlaşmaları, kira ve eleman maliyetlerinin düşüklüğü ülkeye yatırımı cazip kılmaktadır. Özellikle otomotiv sektörünün ihtiyacı olan mekanik parçalar ve yan sanayi alanlarında yatırım için iyi bir pazardır.
Tekstil:
Konfeksiyon imalatında Avrupa için iyi bir tedarikçi olan Tunus üretim maliyetindeki avantaj, Avrupa’ya yakınlık, vasıflı eleman teminindeki kolaylık, siyasi kararlılık, vergilerdeki avantajlar, düşük işçi maliyetleri nedeniyle bu sektörde yatırım yapılması açısından avantajlı durumdadır.
Ülkenin iplik ve kumaş üretiminin olmaması nedeniyle özellikle bu alanlarda yatırım imkanı bulunmaktadır.
Gıda sanayii:
Ülkenin Avrupa’ya yakınlığı, Arap ve AB ülkeleri ile serbest ticaret alanları oluşturmuş olması, iklimin erken üretim için müsait olması, tarım ürünlerinde iç talebin iç piyasanın yanı sıra turizm nedeniyle de artması, diğer taraftan tarımsal ürün üretimindeki yıllık sürekli artış, ürün kalitesindeki artış, yetişmiş mühendisin % 25’inin tarım ve gıda sanayiinde çalışıyor olması, ve vasıflı eleman teminindeki kolaylık gıda sanayi alanında yatırımı cazip kılmaktadır. Özellikle mevcut fabrikaların modernizasyonu, sebze ve meyve işleme tesisleri, dondurulmuş meyve sebze sanayi, deniz ürünleri sanayi (deniz ürünlerinden yemekler, ton konservecilik sanayi, dondurulmuş deniz ürünleri vs), şarapçılık, kesme çiçek, süt ürünleri, şekerleme ve bebek maması ile organik gıdada yatırım imkanları bulunmaktadır.
Deri ve ayakkabı:
Diğer sektörlerde olduğu gibi bu sektörde de Tunus’un Avrupa’ya yakınlığı, düşük işgücü maliyeti hammadde teminindeki kolaylık, deri el sanatlarındaki uzun tecrübeler bu sektörde özellikle ayakkabı imalatı, deri çanta ve deri eşya imalatı için iyi bir yatırım yeri olarak görülmektedir.
Yukarıda belirtilen sektörlerin dışında, inşaat ve müteahhitlik alanında Tunus gelecek vaat eden bir ülkedir. Özellikle Körfez Ülke yatırımcılarının bu ülkeye turizm, konut ve yerleşim alanında yatırım yapma arzuları ve Avrupa, Libya ve Cezayir’in petrol arama ve işletme, doğal gaz dağıtım ve elektrik üretim ve dağıtım alanlarında yatırım girişimleri inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri açısından fırsat yaratmaya müsaittir.
