BİLGİSAYAR DESTEKLİ DEVRE TASARIMI
NI MULTISIM VE TEMEL DEVRE UYGULAMALARI
DERS NOTU
ÖĞR. GÖR. ÖZER ŞENYURT 2012
İÇİNDEKİLER
1. MULTISIM 10 – KULLANICI ARAYÜZÜ ... 3
1.1. Multisim Arayüzüne Giriş ... 3
1.2. Araç Çubukları ... 3
1.2.1. Standart Araç Çubuğu ... 4
1.2.2. Main araç çubuğu ... 4
1.2.3. Simulation Araç Çubuğu ... 5
1.2.4. View Araç Çubuğu ... 5
1.2.5. Components Araç Çubuğu ... 5
1.2.6. Virtual Araç Çubuğu ... 6
1.2.7. Graphic Annotation Araç Çubuğu ... 6
1.2.8. Instruments Araç Çubuğu ... 6
1.3. Pop Up Menüler ... 7
1.3.1. Devre Penceresinden Açılır Pencere, Seçilmiş Eleman Yok ... 7
1.3.2. Seçilmiş Bir Eleman Veya Araçtan Açılır Menü ... 8
1.3.3. Seçilmiş Bir Kablodan Açılır Menü ... 9
1.3.4. Seçilmiş Metin Bloğu veya Grafikten Açılır Menü ... 9
1.3.5. Bir Başlık Bloğundan Açılır Menü ... 9
1.3.6. Yorum veya Ölçüm Probu Açılır Menüsü ... 10
1.4. Şema Çizim Tercihlerinin Ayarları ... 10
1.4.1. Tercihler İletişim Kutusunun Kullanılması ... 10
1.4.2. Sheet Properties İletişim Kutusunun Kullanılması ... 12
1.5. Design Toolbox ... 14
1.5.1. Visibility Sekmesi ... 14
1.5.2. Hierarchy Sekmesi ... 15
1.6. Arayüzün Özelleştirilmesi ... 15
1.6.1. Commands Sekmesi ... 16
1.6.2. Toolbars Sekmesi ... 16
1.6.3. Keyboard Sekmesi ... 16
1.6.4. Menu Sekmesi ... 16
1.6.5. Options Sekmesi ... 17
1.6.6. Customization Açılır Menüsü ... 17
2. ŞEKİL ÇİZİM TEMELLERİ ... 19
2.1. Şekil Çizimine Giriş ... 19
2.2. Çoklu Devre Pencereleri İle Çalışma ... 19
2.3. Veritabanından Bileşenleri Seçmek ... 19
2.4. Bileşenlerin Yerleştirilmesi... 19
2.4.1. Alan Bileşen Tarayıcısının Kullanılması ... 19
2.4.2. Sanal Bileşenleri Yerleştirme ... 23
2.4.3. In Use List Kullanımı ... 25
2.4.4. İki Uçlu Pasif Bileşenler ... 25
2.4.5. Yerleştirilmiş Bileşenlerin Seçimi ... 25
2.4.6. Yerleştirilmiş Bir Elemanı Taşıma ... 26
2.4.7. Yerleştirilmiş Bileşenin Kopyalanması ... 27
2.4.8. Yerleştirilmiş Bir Bileşenin Yeniden Yerleştirilmesi ... 28
2.4.9. Bileşen Renginin Denetimi... 28
2.5. Bileşenleri Kablolama ... 28
2.5.1. Bileşenleri Otomatik Olarak Kablolama ... 29
2.5.2. Bileşenleri elle kablolama ... 31
2.5.3. Otomatik Birleştirme ve Manüel Kablolama... 31
2.5.4. Bağlantı Olmayan Uçları Etiketleme ... 31
2.5.5. Çalışma Alanı Üzerine Doğrudan Kablo Yerleştirme ... 32
2.5.6. Kablolama Tercihleri Ayarı... 32
2.5.7. Kablo Yolunu Düzenleme ... 33
2.5.8. Kablo Renk Kontrolü ... 33
2.5.9. Bir Kabloyu Taşıma ... 33
2.5.10.Sanal Kablolama ... 33
2.6. Manüel Olarak Bir Bağlantı Noktası Ekleme ... 34
2.7. Yerleştirilmiş Bileşenlerin Döndürülmesi ve Çevrilmesi ... 34
2.8. Devrenizde Bileşenlerin Bulunması ... 35
2.9. Etiketleme ... 36
2.9.1. Bileşen Etiketleri ve Niteliklerini Düzenleme... 36
2.9.2. Ağ İsimlerini Düzenlenmesi ... 36
2.9.3. Bir Başlık Bloğu Ekleme... 37
2.9.4. Çeşitli Metinler Ekleme ... 38
2.9.5. Açıklama Ekleme ... 38
2.9.6. Grafik Açıklaması ... 39
2.9.7. Ekran Yakalama Alanı ... 40
2.10. Circuit Description Kutusu ... 41
2.10.1.Circuit Description Kutusunun Biçimlendirilmesi ... 42
2.10.2.Simülasyonu Süresince Olayların Kaydırılması ... 44
2.10.3.Description Edit Çubuğu ... 47
2.11. Bir Devreye Bir Şekil Bağlama ... 47
2.11.1.Şekiller Oluşturma ... 48
2.11.2.Soruya Bağlantı Ekleme ... 48
2.11.3.Form Alt Görev Seçenekleri Ayarlama ... 49
2.11.4.Tamamlanan Formlar... 49
2.12. Devre Yazdırma ... 49
3. ŞEMATİK ÇİZİM – GELİŞMİŞ FONKSİYONLAR ... 51
3.1. Yerleştirilmiş Bileşenlerin Özellikleri ... 51
3.1.1. Yerleşmiş Bileşen Hakkında Tanımlayıcı Bilginin Görüntülenmesi ... 51
3.1.2. Yerleşmiş Bileşenin Değer / Model Görünümü ... 51
3.1.3. Yerleşmiş Bileşenin Analizde Nasıl Kullanıldığını Kontrol Etme... 53
3.1.4. Yerleştirilmiş Bileşenlerin Kullanıcı Alanlarını Düzenleme ... 54
3.2. Bileşenlere Hatalar Atama ... 54
3.2.1. Yerleştirilmiş Bileşene Hatalar Ayarlama ... 54
3.2.2. Otomatik Hata Seçeneğinin Kullanılması ... 54
3.3. Spreadsheet Görünümü ... 54
3.3.1. Spreadsheet View Results Sekmesi ... 55
3.3.2. Spreadsheet View Nets Sekmesi ... 56
3.3.3. Spreadsheet View Components Sekmesi ... 57
3.3.4. Spreadsheet View PCB Layers Sekmesi... 58
3.3.5. Spreadsheet View Buttons ... 58
3.4. Başlık Bloğu Düzenleyici ... 58
3.4.1. Enter Text İletişim Kutusu ... 59
3.4.2. Alanları Yerleştirme ... 59
3.4.3. Title Block Editor Çizelge Görünümü (3.4.3) ... 61
3.4.4. Title Block Editor Menüleri ... 61
3.4.5. Title Block Editor Araç Çubukları ... 64
3.5. Elektriksel Kurallar Denetimi ... 67
3.5.1. ERC Options Sekmesi ... 69
3.5.2. ERC Kurallar Sekmesi ... 70
3.5.3. Component’s Pins Sekmesi ... 71
4. DAHA BÜYÜK TASARIMLARLA ÇALIŞMAK ... 73
4.1. Düz Çoklu Sayfa Tasarımı ... 73
4.1.1. Çoklu Sayfa İletişim Kutusunu Silme ... 73
4.2. Hiyerarşik Tasarım ... 73
4.2.1. İç İçe Geçmiş Devreler... 74
4.2.2. İç İçe Geçmiş Bir Devrede Bileşen Numaralandırma ... 74
4.2.3. İç İçe Geçmiş Devrelerde Ağ Numaralandırma ... 75
4.2.4. Genel Ağlar ... 75
4.2.5. Bir Hiyerarşik Blok Ekleme ... 76
4.2.6. Bir Altdevre Ekleme ... 77
4.2.7. Ana Sayfa Görüntüleme... 77
4.3. Bileşen Örneklerini Yeniden Adlandırma ... 78
4.3.1. Referans İşaretleme Önek Kurulum İletişimi ... 78
4.4. Buses ... 80
4.4.1. Bir Bus Yerleştirme ... 81
4.4.2. Bus Özellikleri ... 82
4.4.3. Busları Birleştirme ... 83
4.4.4. Bir Busu Kablolama ... 83
4.4.5. Bus Vektör Bağlantısı ... 85
4.5. Değişkenler ... 88
4.5.1. Değişiklikleri Ayarlama ... 88
4.5.2. Değişikliklerde Parçalar Yerleştirme ... 90
4.6. Proje Yöneticisi ve Sürüm Kontrol ... 94
4.6.1. Projeleri Ayarlama ... 95
4.6.2. Projelerle Çalışma ... 95
4.6.3. Projelerdeki Bulunan Dosyalar ile Çalışmak... 96
4.6.4. Sürüm Kontrol ... 96
5. BİLEŞENLER ... 97
5.1. Bileşen Veritabanının Yapısı ... 97
5.1.1. Veritabanı Seviyeleri ... 97
5.1.2. Veritabanındaki Bileşenlerin Sınıflandırılması ... 97
5.2. Veritabanında Bileşenleri Konumlandırma ... 98
5.2.1. Bileşenler İçin Tarama ... 98
5.2.2. Bileşenler İçin Arama ... 98
5.3. Bileşenler İçin Bilgi Depolamanın Türleri ... 99
5.3.1. Ön Tanımlı Alanlar ... 99
5.3.2. Kullanıcı Alanları ... 99
5.4. Veritabanı Yönetimi ... 99
5.4.1. Görüntülenmiş Bileşenlerin Filtrelenmesi ... 100
5.4.2. Bileşenleri Silme ... 100
5.4.3. Bileşenleri Kopyalama ... 100
5.4.4. Yerleştirilmiş Bileşenleri Saklama ... 100
5.4.5. Veritabanları Arasında Bileşenleri Taşıma ... 101
5.4.6. Aileleri Yönetme ... 101
5.4.7. Kullanıcı Alan Başlıkları ve İçeriğini Değiştirme ... 101
5.4.8. Veritabanı Bilgisini Görüntüleme ... 102
5.4.9. Bileşenleri Düzenleme ... 102
5.5. Veritabanlarını Dönüştürme... 102
5.6. Veritabanlarından Bileşenleri Güncelleştirme ... 102
5.7. Database’yi Birleştirme ... 103
6. SİMÜLASYON ... 105
6.1. En İyi Tasarım İçin Simülasyon Kullanma ... 105
6.2. Multisim Simülasyonunu Kullanma ... 105
6.2.1. Etkileşimli Bileşenler ... 105
6.2.2. Multisim’de Bileşen Toleransları ... 106
6.2.3. Simülasyonu Başlatma / Durdurma / Duraklatma ... 106
6.2.4. Devre Tutarlılık Kontrolü ... 107
6.2.5. Şekil Olmaksızın Ağ Listesinden Simülasyon... 107
6.3. Multisim SPICE Simülasyonu: Teknik Ayrıntılar ... 107
6.4. RF Simülasyonu ... 107
6.5. MultiVHDL... 107
6.6. Devre Sihirbazları ... 108
6.6.1. 555 Zamanlayıcı Sihirbazı ... 108
6.6.2. Filtre Sihirbazı ... 110
6.6.3. Ortak Emiter BJT Yükselteç Sihirbazı ... 111
6.6.4. Opamp Sihirbazı ... 112
6.7. Simülasyon Hata Günlüğü / Denetim Raporu ... 113
6.8. Simülasyon Hata Yardımı ... 113
6.9. Yakınsaklık Yardımcısı ... 114
6.10. Kaydetme / Yükleme Simülasyon Tercihleri ... 114
6.10.1.Bir Simülasyon Tercihini Saklama ... 114
6.10.2.Bir Simülasyon Tercihi Yükleme ... 115
6.11. En İyi Tasarım İçin Simülasyonu Kullanma ... 115
7. ARAÇ GEREÇLER ... 117
7.1. Multisim Araçlarına Giriş ... 117
7.1.1. Araçlar İle Simülasyon Verilerini Kaydetme... 117
7.1.2. Bir Devreye Bir Araç Ekleme ... 117
7.1.3. Aracı Kullanma ... 118
7.1.4. Çoklu Araçlarla Çalışma ... 118
7.1.5. Araç Verilerini Kaydetme ... 118
7.2. Yazdırma Araçları ... 119
7.3. Etkileşimli Simülasyon Ayarları ... 119
7.3.1. Sorun Çözme Simülasyon Hataları ... 119
7.4. Multimetre ... 120
7.4.1. Multimetre Ayarları ... 120
7.5. Fonksiyon Jeneratörü ... 122
7.5.1. Fonksiyon Jeneratörü Ayarları ... 123
7.6. Wattmetre ... 123
7.6.1. Wattmetre Bağlantısı ... 123
7.7. Osiloskop ... 124
7.7.1. Osiloskop Ayarları ... 125
7.7.2. Osiloskop Sonuçlarını Görüntüleme ... 126
7.8. Bode Çizici ... 127
7.8.1. Bode Çizici Ayarları ... 127
7.8.2. Bode Çizici Sonuçlarını Görüntüleme ... 128
7.9. Word Jeneratör ... 129
7.9.1. Word Jeneratör Ayarları ... 129
7.10. Logic Analizör ... 131
7.10.1.Lojik Analizör Ayarları ... 132
7.11. Lojik Dönüştürücü ... 133
7.11.1.Lojik Dönüştürücü Ayarları ... 134
7.12. Distorsiyon Analizör ... 135
7.12.1.Distorsiyon Analizör Ayarları ... 135
7.13. Spektrum Analizör ... 135
7.14. Network Analizör ... 135
7.15. Ölçüm Probu ... 136
7.15.1.Ölçüm probu ayarları ... 136
7.16. Dört Kanallı Osiloskop ... 139
7.16.1.Dört Kanallı Osiloskobun Ayarları ... 139
7.16.2.Dört Kanallı Osiloskop Sonuçlarını Görüntüleme ... 142
7.16.3.Dört Kanallı Osiloskobun Bağlantısı ... 144
7.17. Frekans Sayıcı ... 145
7.17.1.Frekans Sayıcının Kullanımı ... 145
7.18. IV Analizör ... 146
7.18.1.IV Analizörün Kullanımı... 147
7.18.2.IV Analizör Veri Yeniden Görüntüleme ... 150
7.19. Agilent Simüle Edilmiş Cihazlar ... 152
7.20. Tektronix Simüle edilmiş osiloskop ... 153
7.21. Voltmetre ... 153
7.21.1.Voltmetre Kullanımı ... 153
7.22. Ampermetre ... 154
7.22.1.Ampermetre Kullanımı ... 154
7.23. Akım Probu ... 154
7.23.1.Current Probe Özellikleri ... 155
8. NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: RLC Devreler ... 157
8.1. Paralel DC Devre ... 158
8.2. Seri-Paralel DC Devre ... 159
8.3. Akım Analizi ... 161
8.4. Millman’ın Teoremi 1 ... 162
8.5. Millman’ın Teoremi 2 ... 163
8.6. Kirchhoff’un Akım Kanunu ... 164
8.7. Thevenin Teoremi ... 165
8.8. Süperpozisyon Prensibi ... 167
8.9. Norton’un Teoremi ve Kaynak Dönüşümü ... 168
8.10. AC Gerilim Ölçümü ... 170
8.11. Seri RL Ağının Frekans Cevabı ... 171
8.12. RL Yüksek ve Alçak Geçiren Filtre ... 172
8.13. Seri RC Ağının Frekans Cevabı ... 173
8.14. RC Yüksek ve Alçak Geçiren Filtre ... 174
9. NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: Diyotlar ... 175
9.1. Merkez Tam Dalga Doğrultucu ... 176
9.2. Köprü Doğrultucu ... 177
9.3. Kondansatör Girişli Doğrultucu Filtresi ... 178
9.4. Diyot Kırpıcı (Sınırlayıcı) ... 179
9.5. Diyot Kırpıcı ... 180
9.6. Diyot Kenetleyici (DC Yükleyici) ... 181
9.7. Diyot Gerilim Çiftleyici ... 182
9.8. Zener Diyot ve Gerilim Regülasyonu ... 183
9.9. Zener Diyot ve Gerilim Regülasyonu 2 ... 184
9.10. Zener Diyot ve Gerilim Regülasyonu 3 ... 185
10.NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: Transistörler ... 187
10.1. Emiter Ön Gerilimli NPN transistör ... 188
10.2. Gerilim Bölücülü Ön Gerilimli PNP Transistör ... 189
10.3. NPN Çalışma Noktası ... 190
10.4. Beyz Öngerilimli Transistör... 191
11.NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: Amplifikatörler ... 193
11.1. B Sınıfı Push-Pull Amplifikatör... 194
11.2. B Sınıfı Push-Pull E-F Amplifikatör ... 195
11.3. A Sınıfı Güç Amplifikatörü ... 196
11.4. Darlington Çifti ... 197
11.5. Kollektör Geri Beslemeli Amplifikatör ... 198
11.6. Kaynak Dirençli Ortak Emiterli Amplifikatör ... 199
11.7. Ortak Emiterli Amplifikatör ... 200
11.8. Beyz’i Ortak Amplifikatör ... 201
11.9. Ortak Kollektörlü Amplifikatör ... 202
11.10. İki Aşamalı Ortak Kollektörlü Amplifikatör ... 203
11.11. İki Aşamalı Ortak Emiterli Amplifikatör ... 204
11.12. İki Aşamalı Ortak Beyzli Amplifikatör ... 205
12.NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: Opamp’lar ... 207
12.1. Tersleyen Amplifikatör ... 208
12.2. AC Giriş İşaretli Tersleyen Amplifikatör ... 209
12.3. Terslemeyen Amplifikatör ... 210
12.4. Terslemeyen Opamp Devresi ... 211
12.5. Opamp Karşılaştırıcı ... 212
12.6. Sınırlandırılmış Karşılaştırıcı ... 213
12.7. Çift-Sınırlandırılmış Karşılaştırıcı ... 214
12.8. Pencere Dedektörü ... 215
12.9. Schmitt Trigger ... 216
12.10. Sıfırdan Farklı Seviye Dedektörü ... 217
12.11. Pozitif Tersleyen Gerilim Dedektörü ... 218
12.12. Pozitif Gerilim Dedektörü ... 219
12.13. Tersleyen Toplayıcı ... 220
12.14. Terslemeyen Toplayıcı ... 221
12.15. Opamp Fark Alıcı ... 222
12.16. Temel Fark Amplifikatörü ... 223
12.17. Opamp Ortak Mod Reddetme ... 224
12.18. Duyarlı Uçlarla Temel Diferansiyel (Fark) Amplifikatör ... 225
12.19. Ortak Mod Gerilim Yükselteci ... 226
12.20. Üçgen-Dalga Generatör ... 227
12.21. Üçgen-Sinüs Dalga Jeneratör ... 228
12.22. Negatif Çıkışlı Ölü Bölge Devresi ... 229
12.23. Pozitif Çıkışlı Ölü Bölge Devresi ... 230
12.24. İki Kutuplu Ölü Bölge Devresi ... 231
12.25. Tepe Dedektör ... 232
12.26. Hassas Kırpıcı ... 233
12.27. Hassas Tam Dalga Doğrultucu... 234
12.28. Temel Şönt (Paralel) Regülatör ... 235
12.29. Temel Opamp Serisi Regülatörü ... 236
12.30. Akım-Gerilim Serisi Regülatörü ... 237
12.31. Voltaj Takipçisi ... 238
12.32. Dijital Analog Dönüştürücü ... 239
12.33. Servo Amplifikatör ... 240
12.34. Çıkarıcı ... 241
12.35. Opamp İntegral Alıcı ... 242
13.NI MULTISIM TEMEL DEVRELER: Filtreler ... 243
13.1. Birinci Dereceden Alçak Geçiren Filtre ... 244
13.2. İkinci Dereceden Alçak Geçiren Filtre ... 245
13.3. Sallen – Anahtar İkinci Dereceden Alçak Geçiş Filtresi ... 246
13.4. Üçüncü Dereceden Alçak Geçiren Filtre ... 247
13.5. Yüksek Geçiren Aktif Filtre ... 248
13.6. İkinci Dereceden Yüksek Geçiş Filtresi ... 249
13.7. Butterworth İkinci Dereceden Yüksek Geçiren Filtre ... 250
13.8. Üçüncü Dereceden Yüksek Geçiren Filtre ... 251
13.9. Geniş Bantlı Band Geçiren Filtre ... 252
13.10. Konuşma Filtresi ... 253
13.11. Dar Band Geçiren Filtre ... 254
13.12. Aktif Band Geçiren Filtre ... 255
13.13. Aktif Çentik (Notch) Filtre ... 256
14.ÇEŞİTLİ DEVRELER ... 257
14.1. Şönt Geri Besleme Devresi ... 258
14.2. TTL Inverter ... 259
14.3. TTL Gate ... 260
14.4. OR Kapı Devresi ... 261
14.5. Aşırı Sönümleyici Devre ... 262
14.6. Kritik-Sönümleyici Devre... 263
14.7. Seri RLC Devresi 1 ... 264
14.8. Clapp osilatör ... 265
14.9. Fark Yükselteci ... 266
14.10. Ortak Mod Fark Yükselteci ... 267
14.11. Birim Kazanç Tamponlu LC Osilatör ... 268
14.12. Çentik (Notch) Filtre ... 269
14.13. PNP Diferansiyel Çift ... 270
14.14. Çaprazlama Ağ ... 271
14.15. İkinci Dereceden Yüksek Geçiren Chebyshev Filtresi ... 272
14.16. Üçüncü Dereceden Yüksek Geçiren Chebyshev Filtresi ... 273
14.17. Beşinci Dereceden Yüksek Geçiren Filtre ... 274
BİLGİSAYAR DESTEKLİ DEVRE TASARIMI - NI MULTISIM VE TEMEL DEVRE UYGULAMALARI Genel Bakış
Bu ders notu ile Bilgisayar Destekli Devre Tasarımı yapabilmek için kullanılan Multisim 10 programının genel kullanımı ve ayrıntılı olarak programa ait pek çok işlev anlatılmıştır. Programı kullanabilme yeterliliğine ulaşan devre tasarımı ile uğraşanlar, çoğu durumda gerçek bir laboratuar gerekmeksizin sanal bir ortamda devre tasarımlarını gerçekleştirebilecektir. Tasarım süresince yapılacak çalışmalarda programın kullanılmasının avantajlarından faydalanarak, yüksek performans, güvenirlik, zaman tasarrufu sağlanmaktadır. Gerçekleştirilen devre tasarımı daha sonra baskılı devre kartı oluşturmak için Ultiboard veya başka bir PCB tasarım programına aktarılabilmekte ve bir devre tasarım süreci tamamlanmaktadır.
Bu ders notunun hazırlanmasında üretici firmanın web sayfasında vermiş olduğu program kullanım kılavuzu ve diğer bilgi sayfaları ile ilgili konuyla ilgili forum sitelerinden faydalanılmıştır. Kullanım kılavuzu ve bilgi sayfalarının tercümesi yapılarak hazırlanmış olan bu ders notunda, Multisim programı ile ilgili bazı konulara yer verilmemiştir.
NI Multisim temel devreler serileri elektroniğin anlaşılmasındaki gerekli çok sık kullanılan devreleri ve tasarım topolojileri sunar. Bu örnekler, yeni veya gelişmiş kullanıcılar için değişik bileşenlerin, tasarımların ve etkileşimli SPICE simülasyonları ve analizlerinin gücünü sergileyen bir kütüphane devrelerin inşasına faydalı başlama noktası sağlar. RLC, diyot, transistör, amplifikatör, opamp, filtreler ve çeşitli devreler içeren yedi bölüm içine ayrılmış devre gruplarını yükleyerek çalışabilirsiniz.
Bu ders notu; Meslek Yükseokulu Elektrik, Elektronik, Otomasyon ve Haberleşme programlarında eğitim gören öğrencilerin Bilgisayar Destekli Tasarım dersinde Multisim programının genel kullanımı bilgileri ile temel devre uygulamalarını gerçekleştirebilecekleri uygulamalar içermektedir. Yapılacak devre uygulamaları ile öğrenci diğer derslerde öğrenmiş olduğu konuları pekiştirmiş, aynı zamanda elektronik devre tasarımları konusunda kendisini geliştirmiş olacaktır.
Multisim Programı kullanıcı kılavuzu (Multisim 10 User Guide) programın bilgisayara kurulması ile C:\Program Files (x86)\National Instruments\Circuit Design Suite 10.0\documentation… dizini içinde bulunmaktadır. National Instruments tarafından hazırlanmış olan; “NI Multisim Fundamental Circuits”
eğitim notunun tercümesi olarak hazırlanmış olan bu notun, orijinaline ve notla ilgili devrelere aşağıda verilen web sitesi üzerinden ulaşılabilmektedir.
http://zone.ni.com/devzone/cda/tut/p/id/5662
Bu ders notunun hazırlanmasında yardım ve desteklerini esirgemeyen öğrencim Buse İclal YILMAZ’a teşekkürlerimi sunarım.
Özer ŞENYURT Öğretim Görevlisi
ŞUBAT 2012
www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com
“Hazır olmayı beklemeyin, beklerseniz hiçbir zaman hazır olamazsınız.”
Bölüm 1
1. MULTISIM 10 – KULLANICI ARAYÜZÜ 1.1. Multisim Arayüzüne Giriş
National Instruments devre tasarım ortamının simülasyon uygulamaları ve şema oluşturma, devre tasarım akışındaki esas adımların uygulanmasında yardımcı olan EDA (Electronics Design Automation) araçlarının ortamı Multisim’dir. Multisim şema giriş, simülasyon ve PCB tasarımı gibi aşamaları besleme için tasarlanmıştır.
Multisim’in kullanıcı arayüzü aşağıdaki temel elemanları içerir:
Bütün işlevler için komutları bulacağınız yer menülerdir.
Standart araç çubukları yaygın olarak tercih edilen işlevler için düğmeler içerir.
Simulation araç çubuğu başlatma, durdurma ve diğer simülasyon işlevlerini içerir.
Instruments araç çubuğu her bir araç için düğmeler içerir.
Component araç çubuğu şeklinizde Multisim veritabanından yerleştirmek için eleman seçmenize imkân veren düğmeler içerir.
Devre penceresi (veya çalışma alanı) devre tasarımını yapacağınız yerdir.
Design Toolbox, farklı türdeki proje dosyalarının (şekiller, PCB’ler, raporlar) arasında dolaşmanıza, şema hiyerarşisinin görünümü ve farklı katmanların gösterilip gizlenmesine imkân verir.
Spreadsheet görünümü bacak uçları, referans belirleyici, nitelik ve tasarım sınırları gibi eleman ayrıntıları içeren parametrelerin düzenlenmesi ve gelişmiş görüntülenmesine olanak sağlar. Kullanıcılar bazı veya bütün elemanlar için diğer işlevlerin tercih edilen belli bir sayıda parametrelerini değiştirebilirler.
1.2. Araç Çubukları
Multisim’de aşağıda listelenmiş araç çubukları kullanılır.
Standart araç çubuğu, Main araç çubuğu, Simulation araç çubuğu, View araç çubuğu, Components araç çubuğu, Virtual araç çubuğu, Graphic Annotation araç çubuğu, Instruments araç çubuğu
Not
Eğer yukarıdaki araç çubukları görüntülenmiyorsa, View / Toolbar /< araç çubuğu ismi> seçilir.
1.2.1. Standart Araç Çubuğu
Standart araç çubuğu yaygın olarak tercih edilen işlevleri için düğmeler içerir. Bu düğmeler aşağıda açıklanmıştır.
Düğme Açıklama
New düğmesi, Yeni devre dosyası oluşturur.
Open düğmesi, Mevcut bir devre dosyası açar.
Open Sample düğmesi, İçerik örnekleri ve başlarken dosyaları klasörünü açar.
Save düğmesi, Etkin devreyi kaydeder.
Print Circuit düğmesi, Etkin devreyi yazdırır.
Print Preview düğmesi, Yazdırılacak devrenin önizlemesidir.
Cut düğmesi, Seçilmiş elemanları kaldırır ve Windows panosuna yerleştirir.
Copy düğmesi, Seçilmiş elemanları kopyalar ve Windows panosuna yerleştirir.
Paste düğmesi, Windows panosunun içindekini işaretçinin konumuna ekler.
Undo düğmesi, Son olarak yapılan eylemi geri alır.
Redo düğmesi, Geri alınmış en son eylemi yeniden yapar.
1.2.2. Main araç çubuğu
Main araç çubuğundaki düğmeler aşağıda açıklanmıştır.
Düğme Açıklama
Toggle Design Toolbox düğmesi, Tasarım araç kutusunu açma kapama anahtarı.
Toggle Spreadsheet View düğmesi, Tablo görünümünü açma kapama anahtarı.
Database Manager düğmesi, Veritabanı yöneticisi iletişim kutusunu başlatır.
Create Component düğmesi, Eleman sihirbazını başlatır.
Grapher / Analyses düğmesi, Grafikçiyi görüntüler.
Postprocessor düğmesi, Postprocessor iletişim kutusunu görüntüler.
Electrical Rules Checking düğmesi, Devreyi takip eden kablolama için kurulmuş elektriki kuralları kontrol eder.
Capture Screen Area düğmesi, Ekran alanı yakalar.
Back Annotate From Ultiboard düğmesi, Forward Annotate düğmesi,
In Use List devredeki etkin elemanların listesini görüntülemek için OK’a tıklayın.
Help düğmesi,
1.2.3. Simulation Araç Çubuğu
Simulation araç çubuğu simülasyon süresince kullanılan düğmeler içerir.
Düğme Açıklama
Run / Resume Simulation düğmesi, Etkin devrenin simülasyonunu başlatır / yeniden başlatır.
Pause Simulaion düğmesi, Simülasyonu duraklatır.
Stop Simulation düğmesi, Simülasyonu durdurur.
Pause at Next MCU Istruction Boundary düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Step Into düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Step Over düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Step Out düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Run to Cursor düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Toggle Breakpoint düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
Remove All Breakpoints düğmesi, Multisim MCU modülü ile kullanmak için.
1.2.4. View Araç Çubuğu
View araç çubuğundaki düğmeler aşağıda açıklanmıştır.
Düğme Açıklama
Toggle Full Screen düğmesi, Yalnız çalışma alanı görüntülenir.
Increase Zoom düğmesi, Etkin devreyi büyütür.
Decrease Zoom düğmesi, Aktif devrenin büyütmesini azaltır.
Zoom Area düğmesi, Çalışma alanı üzerinde büyütülmüş alanı seçerek işaretçiyi sürükleyin.
Zoom Fit to Page düğmesi, Sayfa yakınlaştırmasını ayarlar.
1.2.5. Components Araç Çubuğu
Components araç çubuğu düğmeleri aşağıda açıklanmıştır. Her bir düğme önseçimli düğme üzerinde belirtilmiş grup ile bileşen tarayıcı alanını (Select a Component tarayıcı) başlatacaktır.
Düğme Açıklama
Source düğmesi, Tarayıcıda kaynak bileşenler grubu seçilir.
Basic düğmesi, Tarayıcıdaki temel bileşenler grubu seçilir.
Diode düğmesi, Tarayıcıda diyot bileşenleri grubu seçilir.
Transistor düğmesi, Tarayıcıda transistör bileşenleri grubu seçilir.
Analog düğmesi, Tarayıcıda analog bileşenler grubu seçilir.
TTL düğmesi, Tarayıcıda TTL bileşenler grubu seçilir.
CMOS düğmesi, Tarayıcıda CMOS bileşenler grubu seçilir.
Miscellaneous Digital düğmesi, Tarayıcıda çeşitli sayısal bileşenler grubu seçilir.
Mixed düğmesi, Tarayıcıda karışık bileşenler grubu seçilir.
Power Components düğmesi, Tarayıcıda güç bileşenleri grubu seçilir.
Indicator düğmesi, Tarayıcıda gösterge bileşenleri grubu seçilir.
Miscellaneous düğmesi, Tarayıcıda çeşitli bileşenler grubu seçilir.
Electromechanical düğmesi, Tarayıcıda elektromekanik bileşenler grubu seçilir.
RF düğmesi, Tarayıcıda RF bileşenler grubu seçilir.
Place Advanced Peripherals düğmesi, Tarayıcıda gelişmiş çevresel bileşenler grubu seçilir.
Place MCU Module düğmesi, Tarayıcıda MCU modül bileşen grubu seçilir.
1.2.6. Virtual Araç Çubuğu
Çalışma alanınıza sanal bileşenler eklemek için Virtual araç çubuğunu kullanın.
1.2.7. Graphic Annotation Araç Çubuğu
Graphic Annotation araç çubuğu düğmeleri aşağıda açıklanmıştır.
Düğme Açıklama
Picture düğmesi, Çalışma alanına bir resim eklemek için bu düğmeyi tıklayın.
Polygon düğmesi, Bir çokgen çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Arc düğmesi, Bir yay çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Ellipse düğmesi, Bir oval çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Rectangle düğmesi, Bir dörtgen çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Multiline düğmesi, Bir çoklu hat çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Line düğmesi, Bir çizgi çizmek için bu düğmeyi tıklayın.
Place Text düğmesi, Çalışma alanınıza çeşitli metinleri girebileceğiniz bir metin çerçevesi yerleştirir.
Place Comment düğmesi, Çalışma alanına bir yorum alanı eklemek için bu düğmeye tıklayın.
1.2.8. Instruments Araç Çubuğu
Instruments araç çubuğundaki düğmeler aşağıda açıklanmıştır. Her bir durumda, düğme çalışma alanına belirli bir araç yerleştirir. Multisim’in bazı sürümlerinde aşağıda belirtilen bütün elemanları içermez.
Düğme Açıklama
Multimeter düğmesi, Çalışma alanına bir multimetre yerleştirir.
Function Generator düğmesi, Çalışma alanı üzerine bir fonksiyon jeneratörü yerleştirir.
Wattmeter düğmesi, Çalışma alanına bir wattmetre yerleştirir.
Oscilloscope düğmesi, Çalışma alanına bir osiloskop yerleştirir.
Four Channel Oscilloscope düğmesi, Çalışma alanına dört kanallı bir osiloskop yerleştirir.
Bode Plotter düğmesi, Çalışma alanına bir bode çizici yerleştirir.
Frequency Counter düğmesi, Çalışma alanına bir frekans sayıcı yerleştirir.
Word Generator düğmesi, Çalışma alanı üzerine bir word jeneratörü yerleştirir.
Logic Analyzer düğmesi, Çalışma alanına bir lojik analizör yerleştirir.
Logic Converter düğmesi, Çalışma alanına bir lojik dönüştürücü yerleştirir.
IV-Analysis düğmesi, Çalışma alanına IV analizör yerleştirir.
Distortion Analyzer düğmesi, Çalışma alanına bir distorsiyon analizör yerleştirir.
Spectrum Analyzer düğmesi, Çalışma alanına bir spektrum analizör yerleştirir.
Network Analyzer düğmesi, Çalışma alanına bir ağ analizörü yerleştirir.
Agilent Function Generator düğmesi, Çalışma alanına bir Agilent Fonksiyon Jeneratörü yerleştirir.
Agilent Multimeter düğmesi, Çalışma alanına bir Agilent Multimetre yerleştirir.
Agilent Oscilloscope düğmesi, Çalışma alanına bir Agilent Osiloskop yerleştirir.
Tektronix Oscilloscope düğmesi, Çalışma alanına bir Tektronix Osiloskop yerleştirir.
Current Probe düğmesi, Çalışma alanına bir akım probu yerleştirir.
LabVIEW Instrument düğmesi, Çalışma alanına bir LabVIEW aracı yerleştirir.
Measurement Probe düğmesi, Şeklinizdeki herhangi bir kablo üzerinden akım, gerilim ve frekans ölçülen fare işaretçisi için bir prob ekler. Statik prob simülasyondan önce veya simülasyon süresince dinamik prob yerleştirilebilir. Statik prob yerleştirmek için oku kullanın.
1.3. Pop Up Menüler
Ekranın üstündeki standart menülere göre (dosya, düzen gibi), içerik duyarlı kullanılabilir açılır menüler de vardır.
1.3.1. Devre Penceresinden Açılır Pencere, Seçilmiş Eleman Yok
Eğer bileşen seçmeden devre penceresi üzerine sağ tıklarsanız, uygun komutların bir açılır menüsü görüntülenir. Bu komutlar:
Komut Açıklama
Place Component Bileşen yerleştirmek için veritabanları (Master, Corporate ve User tarayıcısına izin verin.
Place Schematic- Component Eleman yerleştirmek için veritabanları (Master, Corporate ve User tarayıcısına izin verin.
Place Schematic - Junction Bir connector (Konektör) yerleştirir.
Place Schematic - Wire Çalışma alanı üzerine bir kablo yerleştirmek için kullanın.
Place Schematic - Bus Tıklatırken oluşturulmuş bölümlerle bir bus yerleştirir.
Place Schematic – HB /SC Connector
Bir hiyerarşik blok veya alt devrede kullanmak için bir devreye konektör ekler.
Place Schematic Off-Page
Connector Çalışma alanınıza kapalı sayfa konektörü yerleştirir.
Place Schematic Bus HB/SC Connector
Bir hiyerarşik blok veya alt devrede kullanmak için bir devreye bus konektörü ekler.
Place Schematic Bus Off- Page Connector
Çalışma alanınıza yalnız bus ile kullanmak için kapalı sayfa konektör yerleştirir.
Place Schematic Hierarchical
Block From File Hiyerarşik bir blok olarak gömülü olan bir dosyayı açar.
Place Schematic New
Hierarchical Block Hiyerarşik blok özellikleri iletişim kutusu görüntülenir.
Place Schematic Replace By
Hierarchical Block Bir hiyerarşik blok seçimini yeniden yerleştirir.
Place Schematic New
Subcircuit Çalışma alanına yeni bir alt devre yerleştirir.
Place Schematic Replace By
Subcircuit Bir alt devre seçimini yeniden yerleştirir.
Place Schematic Multi Page Yeni düz bir sayfa açar.
Place Schematic Merge Bus Seçilmiş busları birleştirir.
Place Schematic Bus Vector Connect
Bir busa entegre gibi çok uçlu bir aygıttan sayısız bağlantılar yerleştirmek için kullanın.
Place Graphic Text Devreye bir metin yerleştirmeye izin verir.
Place Graphic Line Çalışma alanınıza düz bir çizgi yerleştirir.
Place Graphic Multiline Çalışma alanına çoklu bir hat yerleştirir.
Place Graphic Rectangle Çalışma alanınıza bir dörtgen yerleştirir.
Place Graphic Ellipse Çalışma alanınıza bir oval yerleştirir.
Place Graphic Arc Çalışma alanınıza bir yay yerleştirir.
Place Graphic Polygon Çalışma alanınıza bir çokgen yerleştirir.
Place Graphic Picture Çalışma alanınıza bir resim yerleştirir.
Place Comment Çalışma alanına veya doğrudan bir elemana bir yorum ucu eklemek için kullanılır.
Cut Bir devreden seçilmiş bir parçayı kaldırır ve panoya yerleştirir.
Copy Devreden seçilmiş bir parçayı panoya kopyalar.
Paste Devrenize panonun geçerli içeriğini yapıştırır.
Delete Çalışma alanından seçimi siler.
Select All Çalışma alanına bütün elemanları seçer.
Toggle NC Marker Elemanın ucuna bağlı olmayan (NC) bir işareteyici yerleştirir.
Clear ERC Markers Çalışma alanından mevcut ERC işaretleyicileri temizler.
Paste as Subcircuit Bir alt devre gibi çalışma alanına panonun içeriğini yapıştırır.
Replace by Hierarchical Block Seçtiğiniz bir alt devre elemanını yeniden yerleştirir.
Font Devreniz için önbilgi ayarlarının bulunduğu bir iletişim kutusu görünür Properties
Tablo özellikleri iletişim kutusu görüntülenir. Çalışma alanı üzerinde seçili bir eleman olmadığından emin olun veya yerine elemanın özellikleri görüntülenecektir.
1.3.2. Seçilmiş Bir Eleman Veya Araçtan Açılır Menü
Seçilmiş bir eleman veya araç üzerinde eğer sağ tıklarsanız, uygun komutların açılır menüsü görüntülenir.
Bu komutlar:
Komut Açıklama
Cut Seçilmiş elemanları, devreleri veya metinleri kaldırır ve panoya yerleştirir.
Copy Seçilmiş elemanları, devreleri veya metinleri kaldırır ve panoya kopyalar.
Paste
Çalışma alanına panonun içeriğini yerleştirir. İşaretçi yapıştırılmış parçanın hayali görüntüsünü gösterir. Yapıştırılmış olan parçanın yeri gösterdiğinde tıklayın.
Delete Seçimi çalışma alanından siler.
Flip Horizontal Seçimi yatay olarak döndürür.
Flip Vertical Seçimi düşey olarak döndürür.
90 Clockwise Seçimi saat yönünde 90 derece döndürür.
90 CounterCW Seçimi saat ibresinin tersine 90 derece döndürür.
Bus Vector connect Bus vektör bağlantı iletişim kutusu görüntülenir.
Replace by Hierarchical
block Hiyerarşik blok ile seçtiğiniz elemanları yeniden yerleştirir.
Replace by Subcircuit Bir alt devre ile seçtiğiniz elemanı yeniden yerleştirir.
Replace Components Yeni bir eleman seçebileceğiniz bir eleman tarayıcı seçmek için çağırır.
Edit Symbol / Title Block Seçilmiş parçaya bağlı olarak sembol düzenleyici veya başlık bloğu düzenleyiciyi başlatır.
Change Color Seçilmiş elemanların çizgilerinin rengini değiştirebileceğiniz renk paletini görüntüler.
Font Çalışma alanındaki farklı elemanların varsayılan değerlerinden yazı tiplerini değiştirir.
Reverse Probe Direction Seçilmiş ölçüm probu veya akım probunun polaritesini tersler.
Properties Eğer bir eleman seçilmiş ise elemanın özellikleri iletişim kutusu görüntülenir. Eğer bir araç seçilmiş ise araç yüzünü açar.
1.3.3. Seçilmiş Bir Kablodan Açılır Menü
Devre penceresinde seçilmiş bir kablo üzerinde sağ tıklarsanız, uygun komutların açılır menüsü görüntülenir. Bu komutlar:
Komut Açıklama
Delete Çalışma alanından seçilmiş kabloyu siler.
Change Color Seçilmiş kablonun varsayılan değerden rengini değiştirir.
Segment Color Seçilmiş kablonun bölümünün varsayılan değerden rengini değiştirir.
Font Çalışma alanı üzerinde farklı elemanların varsayılan yazı tipini değiştirir.
Properties Ağ iletişim kutusunu görüntüler.
1.3.4. Seçilmiş Metin Bloğu veya Grafikten Açılır Menü
Devre penceresinde seçilmiş bir metin bloğu veya grafik üzerinde sağ tıklarsanız, uygun komutların açılır menüsü görüntülenir. Bu komutlar:
Komut Açıklama
Delete Seçilen parçayı siler.
Flip Horizontal Seçimi yatay olarak döndürür.
Flip Vertical Seçimi dikey olarak döndürür.
90 Clockwise Seçimi saat yönünde 90 derece döndürür.
90 CounterCW Seçimi saat ibresi tersine 90 derece döndürür.
Pen Color Seçilen parçan rengin varsayılan değerden değiştirir.
Pen Style Seçilmiş grafik için kalemin türünü değiştirir. Eğer metin seçilmiş ise kapalıdır.
Fill Color Seçilmiş dörtgen, oval ve çokgen için dolgu rengini değiştirir. Eğer herhangi bir grafik elemanı veya metin seçiliyse kapalıdır.
Fill Type Seçilmiş dörtgen, oval ve çokgen için dolgunun görünüm değiştirir. Eğer herhangi bir grafik elemanı veya metin seçiliyse kapalıdır.
Arrow Seçilmiş çizgi ve çoklu hatlar üzerine ok yerleştirir. Herhangi bir grafik elemanı veya metin seçilmiş ise kapalıdır.
Order Seçilmiş elemanı geriye göndermek veya öne getirmek için kullanın.
Assign to Layer Seçilmiş katman üzerine seçilmiş elemanı yerleştirir. Belirtilen katmandan bir elemanı kaldırmak için seçimi iptal eder.
Font Bir yazıtipi, yazı türü ve seçilmiş bir metin için boyut seçmenize izin verir.
Properties Bir metin bloğu veya grafikler için etkindir.
1.3.5. Bir Başlık Bloğundan Açılır Menü
Devre penceresinde seçilmiş bir başlık bloğuna sağ tıklarsanız uygun komutların açılır menüsü görüntülenir. Bu komutlar:
Komut Açıklama
Delete Seçilmiş başlık bloğunu siler.
Change Color Seçimin rengini değiştirebileceğiniz paleti görüntüler.
Edit Symbol / Title Block Başlık blok düzenleyicisini başlatır.
Move to – Bottom Left Belgenin sol alt köşesinde seçilmiş başlık bloğu yerleştirir.
Move to – Bottom Right Belgenin sağ alt köşesinde seçilmiş başlık bloğu yerleştirir.
Move to – Top Left Belgenin sol üst köşesinde seçilmiş başlık bloğu yerleştirir.
Move to – Top Right Belgenin sağ alt köşesinde seçilmiş başlık bloğu yerleştirir.
Properties Başlık bloğunda gördüğünüz bilgiyi değiştirmenize izin verir.
1.3.6. Yorum veya Ölçüm Probu Açılır Menüsü
Seçilmiş yorum veya ölçüm probu üzerine sağ tıklarsanız, uygun komutların açılır menüsü görüntülenir.
Bu komutlar:
Komut Açıklama
Cut Seçilmiş parçayı kaldırır ve panoya yerleştirir.
Copy Seçilmiş parçayı kopyalar ve panoya yerleştirir.
Paste Çalışma alanına panonun içeriğini yerleştirir. İşaretçi yapıştırılacak olan parçanın hayali resmini gösterir.
Delete Seçilmiş parça çalışma alanından silinir.
Show Comment / Probe Yorumun içeriğini veya yerleştirilmiş probu görüntüler.
Edit Comment Seçilmiş bir yorum için yalnızca aktiftir. Yorumun içine metin girmek için kullanın.
Reverse Probe Direction Seçilmiş bir prob için yalnızca aktiftir. Probun polaritesini tersler.
Font Çalışma alanı üzerinde farklı elemanların yazıtipini varsayılandan farklı değiştirir.
Properties Seçilmiş elemana bağlı olarak yorum özellikleri veya prob özellikleri iletişim kutusu görüntülenir.
1.4. Şema Çizim Tercihlerinin Ayarları
Multisim tercihlerinin görünümünü fiili olarak devrenizde kullandığınız renkler, sayfa boyutu, yakınlaştırma seviyesi, otomatik yedekleme aralığı, sembol ayarı (ANSI veya DIN) ve yazıcı ayarları dâhil özelleştirebilirsiniz. Özelleştirme ayarlarınız kullandığınız her bir devre dosyası ile bireysel olarak kaydedilir. Örneğin bir devre için bir şema rengi ve diğer farklı bir devre için başka bir renk gibi. Bireysel durumlar için (örneğin belirli bir elemanı kırmızıdan turuncuya) veya bütün devre için ayarları geçersiz yapabilirsiniz.
Özelleştirme şu şekilde yapılır:
Preferences iletişim kutusu – genel tercihleri ayarlamak için kullanın. Bu tercihler bilgisayardan bilgisayara değişebilir.
Sheet Properties iletişim kutusu – etkin tablo için tercihleri ayarlamada kullanın. Bu tercihler devre dosyaları ile saklanır. Başka bir bilgisayarda eğer devre açılırsa aynı ayarlar kullanılacaktır.
1.4.1. Tercihler İletişim Kutusunun Kullanılması
Bu bölüm tercih ayarları için genel süreçleri açıklar. Takip eden bölümlerde özel işlem ayarlarının ayrıntıları açıklanacaktır.
Kullanıcı tercihlerinizi ayarlamak için:
1. Options / Global Preferences seçin. Preferences iletişim kutusu görüntülenir, aşağıdaki sekmeler bulunur:
Paths – veritabanları ve diğer parçalar için dosya yollarını değiştirebileceğiniz yerdir.
Save – otomatik yedekleme zamanlamasını ayarlayacağınız ve araçlar ile simülasyon verileri kaydetmek isteyip istemediğiniz yerdir.
Parts – eleman yerleştirme durum ve sembol standartlarını ayarlayacağınız yerdir. Faz kaydırma yönü ve dijital simülasyon ayarlarını yapabileceğiniz yerdir.
General – dörtgen seçim davranışını, fare tekeri davranışını, bus kablolama ve otomatik kablolama davranışını ayarlayacağınız yerdir.
2. İstediğiniz sekmeyi seçiniz.
3. İstediğiniz özelleştirme seçeneklerini ayarlayın. Özel seçenekler ve sekmelerdeki elde edilebilir ayarlar bu bölümün takip eden kısımlarında açıklanmıştır.
4. Değişiklikleri kaydetmek için OK (tamam) tıklayın.
1.4.1.1. Preferences – Paths sekmesi
Multisim kurulumu özel konumlara özel dosyaları koyar. Eğer gerekirse yeni bir konumu örneğin veritabanı dosyasını bulmak için Multisim’e yolu gösterebilirsiniz. Bütün seçenekler için, bireysel tercihlerinizi içeren özel kullanıcı ayarları dosyalarını oluşturmak için bu iletişim kutusunu kullanabilirisiniz.
Dosya konumlarını ayarlamak için:
1. Options / Global Preferences seçin. Preferences iletişim kutusu görüntülenir.
2. Paths sekmesini seçin ve farklı elemanlar için uygun konumlara ulaşın.
İsterseniz dosyanın yeni konumlarına ulaşmak için ( ) düğmesini tıklayın.
Not
En önemli ayar, kaydedildiğinde manüel olarak yeni bir konuma ulaşmadıkça bütün yeni dosyaların saklandığı yer, Circuit Default Path yoludur. User Button Images Path kullanıcının oluşturduğu düğme grafiklerinin depolandığı yerdir.
3. Farklı görünüm dosyalarını kullanmak için uygun kullanıcı ayarlar dosyasına ulaşın.
4. Yeni kullanıcı görünüm dosyası oluşturmak için New User Configuration File From Template tıklayın. Bir şablon olarak kullanılacak görünüm dosyası seçmek istediğinizde yeni görünüm dosyası için bir isim girin.
5. Language iletişim kutusunda elde edilebilir dili seçin.
1.4.1.2. Preferences – Save Sekmesi
Bu sekmedeki seçenekler otomatik yedekleme zamanlamasını ayarlamamıza ve araçlar ile simülasyon verisi kaydetmeyi isteyip istemediğinizi ayarlamanıza izin verir.
Kaydet tercihlerini ayarlamak için:
1. Options / Global Preferences’i seçin ve Preferences iletişim kutusunda görüntülenen Save sekmesini tıklayın.
2. İstediğiniz gibi aşağıdakileri ayarlayın.
Create a Security Copy – bir kaydetme yaptığınızda bir güvenlik kopyası kaydetmek için yetkilendirir.
Auto-Backup – Auto-Backup Interval alanında belirtilen aralıkta kaydedilen bir kurtarma dosyası oluşturma için yetkilendirir.
Save Simulation Data with Instruments – devre dosyaları ile araçlar üzerinde görüntülenen verileri kaydetmek için yetkilendirir. Maximum Size alanında simülasyon verilerinin en büyük boyutunu girin.
Save .TXT files as plain text (not Unicode) – rapordan tek kodlu metin dosyası biçiminde değil, düz metin dosya biçiminde olacak metin dosyaları kaydeder.
1.4.1.3. Preferences – Parts Sekmesi
Bu sekmedeki seçenekler varsayılan eleman yerleştirme durumu, sembol standartı (ANSI veya DIN), faz kayma yönü ve dijital simülasyon ayarlarının ayarlandığı yeri belirler.
Parçalar tercihlerini ayarlamak için:
1. Options / Global Preferences’i seçin ve Preferences iletişim kutusunda görüntülenen Parts sekmesini tıklayın.
2. Place Component Mode kutusunda, birini seçin:
Place Single Component – seçilmiş bir elemanı bir kerede yerleştirmeye izin verir.
Continuous Placement for Multisection Part Only – çok bölümlü bir bileşenin çoklu bölümlerini yerleştirmeye izin verir. Örneğin 7400N dört NAND kapısı vardır. Bu yüzden bu seçeneği kullanarak bir 7400N’yi yerleştirirken aynı zamanda farklı bir NAND kapısını yerleştireceğiniz anlamına gelir.
Continuous Placement – her bir eleman yerleştirildikten sonra çalışma alanına tıklayarak sürekli olarak aynı türde birkaç eleman yerleştirmenize izin verir. ESC düğmesine basarak sürekli yerleştirmeyi sonlandırabilirsiniz.
Tercihen, çalışma alanına bir eleman yerleştirdikten sonra Select a Component iletişim kutusunu görüntülemek için Return to Component Browser After Placement onay kutusunu etkinleştirin. Bu çok parçalı yerleştirme yaptığınızda faydalıdır. (Parça yerleştirme tamamlandığında ESC düğmesini tıklayın).
3. Symbol Standart kutusunda:
Bileşenler için kullanılan (ANSI veya DIN) simge ayarlarını seçin. Grafik seçilmiş simge ayarını göstermek için değişir.
4. Positive Phase Shift Direction kutusunda:
Pozitif faz kayma için istediğiniz yönü seçin. (Bu ayar yalnızca AC kaynaklar faz parametrelerinde geçerli olacaktır).
5. Digital Simulation Settings kutusunda:
Sayısal bileşenlerin simülasyonu yapıldığında çıkışın gerçekçiliği ayarlanır.
1.4.1.4. Preferences – General Sekmesi
Bu sekmede dörtgen seçimi, farenin davranışı, otomatik kablolama davranışını ayarlayın.
Parçalar tercihini ayarlamak için:
1. Options / Global Preferences’i seçin ve Preferences iletişim kutusunda görünen General sekmesine tıklayın.
2. Selection Rectangle kutusunda Intersecting veya Fully Enclosed’dan birini seçin.
3. Mouse Wheel Behavior kutusunda birini seçin:
Zoom Workspace – fare tekeri çalışma alanında yakınlaştırma ve uzaklaştırmaya izin verir.
Scroll Workspace – fare tekeri sayfayı yukarı ve aşağı kaydırmanıza izin verir.
4. Show Line To Component When Moving İts Text ve Show Line To Location When Moving Parts onay kutularından istediğinizi etkinleştirin.
5. Wiring kutusunda kablolamada kullanılan otomasyon derecesini denetlemede istediğiniz seçenekleri seçin.
6. Delete Associate Wires When Deleting Component bileşen silindiğinde bağlı olan kabloları silmek isterseniz etkinleştirin; eğer onay kutusunu etkinleştirmezseniz bileşen silinince kalacaktır.
1.4.2. Sheet Properties İletişim Kutusunun Kullanılması
Sheet properties iletişim kutusu her tablo için tercihleri ayarlamakta kullanılır. Bu tercihler devre başka bir bilgisayarda açıldığında aynı ayarları kullanacağı için devre dosyası ile kaydedilir.
Tablo tercihlerini ayarlamak için:
1. Options / Sheet Properties seçin veya Çalışma alanının boş bir yerinde sağ tıklayın ve Properties görüntülenen açılır menüden seçiniz. Çalışma alanı üzerinde herhangi bir elemanı (örneğin bileşen, kablo) seçmeyin veya seçilmiş eleman için iletişim kutusu özellikleri yerine görüntülenecektir.
Sheet Properties iletişim kutusu görüntülenir, aşağıdaki sekmeler görünür:
Circuit – renk düzeni ve çalışma alanı metnin özellikleri görüntülerini ayarladığınız yerdir.
Workspace – tablo boyutu ve özelliklerini ayarladığınız yerdir.
Wiring – kablo ve bus seçeneklerini ayarladığınız yerdir.
Font – devre üzerindeki metin elemanları için yazıtipi, yazıtipi boyutu ve türü seçtiğiniz yerdir.
PCB – baskılı devre kartınız için seçenekleri ayarladığınız yerdir.
Visibility – özel açıklama katmanının aktif veya pasif yaptığınız yerdir.
2. İstediğiniz sekmeyi seçiniz.
3. İstediğiniz özelleştirme seçeneğini ayarlayın. Sekmede elde edilebilir belirli seçenekler ve ayarlar Bu bölümün takip eden bölümlerinde açıklanmaktadır.
4. Save as Default onay kutusu normal olarak etkindir. Eğer ayarları varsayılan olarak kaydetmek istemiyorsanız onay kutusunu etkisizleştirin. File / New oluşturduğunuzda bu varsayılan ayarlar kullanılır.
5. Değişikliklerinizi kaydetmek için OK tıklayın. Eğer değişiklikleri iletişim kutusunu kapatmadan uygulamak istiyorsanız Apply tıklayın.
1.4.2.1. Sheet Properties – Circuit Sekmesi
Bu sekmedeki seçenekler devre tarzını denetler ve çalışma alanı ve görünen ayrıntıların seviyesi üzerinde o bileşenler görüntülenir. Multisim devre penceresi arka plan rengi, kablo rengi ve bileşen rengini etkileyen birkaç farklı renk düzeni ile gelir. Bireysel ihtiyaçlarınızı karşılamak için kendi renk düzeninizi geliştirebilirsiniz.
1. Component kutusunda, çalışma alanı üzerinde görüntülemek istediğiniz bu parçaları etkinleştirin.
Etkinleştirdiğiniz bu seçeneklerin sonuçları öngörünüm alanında görüntülenir.
Simge ve uç ayakizi isimleri için:
Symbol Pin Names onay kutusu – tam onaylandığında bütün simgelerin uç isimlerini gösterir;
onaylanmadığında simgelerin uç isimleri görüntülenmez; gri onaylandığında varsayılan davranışlarını göstermede bu bileşenlerin simge uç isimlerini gösterir.
Footprint Pin Names onay kutusu – tam olarak onaylandığında, bütün ayakizi uç isimlerini görüntüler; onaylanmadığında ayakizi uç isimlerini görüntülemez; gir onaylandığında, varsayılan davranışlarını göstermede bu bileşenlerin ayakizi uç isimlerini gösterir.
Not
Uç isimleri ve sayıları Design Toolbox etkin olmayan Visibility sekmesinde onaylama ve onaylamama yukarıda detaylandırıldığı gibi görüntülenerek yapılır.
2. Net Names kutusunda, ağ isimlerinin nasıl gösterileceği seçilir:
Show All – çalışma alanı üzerinde bütün ağ isimlerini görüntülemek için onaylayın. Use Net- Specific Setting – Net iletişim kutusunda ayarlar gibi ağ isimlerini göstermek için onaylayın.
Hide All – çalışma alanı üzerinde bütün ağ isimlerini gizlemek için onaylayın.
3. Bus Entry kutusunda, eğer bus hatları isimlerini görüntülemek istiyorsanız Show Labels onay kutusunu etkinleştirin.
4. Color kutusunda:
Yerleşik renk düzenlerinden birini kullanmak için:
Aşağı açılır listeden düzeni seçiniz.
Düzenin ayarlarının bir görüntüsü listenin altında ön görünüm kutusunda görüntülenir.
Özel renk düzeni oluşturmak için:
Aşağı açılır listeden Custom seçin.
Herhangi bir parçaya bitişik renk düğmesine tıklayın. Bir Color seçici iletişim kutusu görüntülenir.
Bu parça için kullanmak istediğiniz renk üzerine tıklayın ve OK tıklayın.
Sheet Properties iletişim kutusuna geri dönersiniz.
Seçtiğiniz sonuç öngörünüm kutusunda görünür.
Bütün renk ayarlarını yapana kadar tekrarlayın.
1.4.2.2. Sheet Properties – Workspace Sekmesi
Bu sekmedeki seçenekler devre penceresinin görünümünü ve davranışını belirler.
Multisim devre oluşturma için kullanabileceğiniz standart sayfa boyutları ile gelir. Özel sayfanızı yapmak için bu boyutların ayarlarını düzenleyebilirsiniz.
1. Show kutusunda istediğiniz gibi Show Grid, Show Page Bounds ve Show Border onay kutularını etkinleştirin. Sonuçlar öngörünüm alanında gösterilecektir.
2. Sheet Size kutusunda açılır listeden istenilen boyutu seçin.
3. Orientation kutusunda Portrait veya Landspace seçin.
4. Custom Size kutusunda istediğiniz gibi genişlik ve yüksekliği ayarlayabilirsiniz.
1.4.2.3. Sheet Properties – Wiring Sekmesi
Bu sekmedeki seçenekler kablo genişliğini, bus genişliğini ve bu kablolama durum seçeneklerini denetler.
1. Drawing Option kutusunda Wire Width ve Bus Width akım veya sonraki kablolar ve buslar için istendiği gibi değiştirilir.
2. Bus Wiring Mode kutusunda net veya busline seçilir.
1.4.2.4. Sheet Properties – Font Sekmesi
Bu sekme metin içeren çalışma alanındaki elemanlarının hepsinin veya bir kısmının yazıtipi parametrelerini ayarlamada kullanılır.
Uyarı
Çok büyük yazıtipleri değişimi etiketlerin sınırları aşmasına veya çakışmaya sebep olabilir.
Devrenin herhangi bir metin elemanı için yazıtipini değiştirmek için:
1. Font, Font Style ve Size istenilen eleman için seçin.
Multisim Kiril ve Asya yazıtiplerini kullanmanıza izin veren Unicode karakterler destekler. Bu yüzden Unicode uyumlu olan yazıtipi seçmek istediğinizden emin olun veya istediğiniz karakter bir dörtgen gibi görüntülenecektir.
2. Sekmenin Change All kısmında aşağıdaki seçeneklerden değiştirmek istediğiniz elemanları seçin.
Component RefDes – bileşenlerin tek tanımlayıcıdır, örneğin R22.
Component Values and Labels – bileşenlerin özellikleri iletişim kutusunun Value sekmesinde tanımlanmış ve bileşen tarafından kullanılan değerdir.
Component Attributes – bileşen nitelikleri iletişim kutusunu kullanarak bileşenleri belirlemede açıklayıcı bilgiler ekleyin.
Footprint Pin Names – PCB ortamına aktarıldığında bir uca isim atanır.
Symbol Pin Names – örneğin GND (toprak için) bir uca isim atanır.
Net Names – bir ağı devrenize yerleştirdiğinizde ağa otomatik olarak isim atanır.
Schematic Texts – Place / Text komutu kullanarak devrenize not ekleyin.
Comments and Probes – Place / Comment komutundan devrenize eklenen yorumlarda metin bulunur.
Busline Name – bir bus hattına atadığınız isimdir.
Not
Apply to kutusunda, Entire Circuit, Change All kutusunda seçilmiş elemanların bütün örnekleri için yazıtipini değiştirir. Belirli bölümler için yazıtipini değiştirmek için istediğiniz elemana sağ tıklayın ve açılır listeden Font seçin veya önce Sheet Properties iletişim kutusu açmadan seçin, sonra Font sekmesinde Selection düğmesini etkinleştirin.
1.4.2.5. Sheet Properties – PCB sekmesi
Bu sekme PCB ortamı için veri gönderildiğinde kullanılan seçenekleri ayarlamada kullanılır.
1. Ground Option kutusunda, PCB ortam paketine aktarıldığında sayısal ve analog topraklar aynı olmasını istiyorsanız Connect Digital Ground To Analog Ground’u seçin.
2. Export Settings kutusunda PCB ortamına gönderme süresinde kullanılan Units’i seçin.
3. Number of Copper Layers’e istediğiniz girin. Bu değer arttıkça bakır katmanların (iç) sayısı artar ve Number of Copper Layers’ın açılır listede yansıtılır. Bu ayarlar varsayılan kart ayarını belirlemek için Ultiboard tarafından kullanılır.
1.4.2.6. Sheet Properties – Visibility Sekmesi
Bu sekme Multisim’de elde edilebilen özel açıklama katmanları eklemenize izin verir.
1. Custom Layers kutusunda şemaya özel açıklama katmanları eklemek için Add tıklayın.
2. Design Toolbox’daki, Visibility sekmesinden bu katmanları gösterir veya gizleyebilirsiniz.
1.5. Design Toolbox
Şemada değişik elemanları yönetmek için Design Toolbox kullanılır.
1.5.1. Visibility Sekmesi
Design Toolbox’daki Visibility sekmesi çalışma alanı üzerinde aktif sayfada görüntülenen katmanları seçmenize izin verir.
Schematic Capture katmanlar aşağıdakilerden oluşur:
RefDes – Bu katman çalışma alanı üzerinde bütün elemanlar için referans belirleyici içerir.
Örneğin R1, U2A gibi.
Label ve Value – bu katman bileşenlerin özellikleri iletişim kutusunda Label sekmesinde Label alanında etiket girmeyi kapsar. Örneğin 1k’luk bileşen değerini gösterir.
Attribute ve Variant – bu katman Label sekmesinde Attributes alanında bileşenlerin özellikleri iletişim kutusunda girilmiş nitelik bilgilerini içerir. Bir de değişken durumları kapsar.
Net Name – bu katman ağ isimleri içerir.
Symbol Pin Name – bu katman simge uç isimlerini kapsar.
Footprint Pin Name – bu katman ayakizi uç isimlerini kapsar.
Bus entry label – bu katman örneğin “Ln1” bir busa bir kablo girildiği noktada görünen etiketleri gösterir.
Fixed Annotations katmanları aşağıdakilerden oluşur:
ERC Error Mark – bu katman ERC hata noktalarını işareti olan şekil üzerinde işaretlenen etiketleri içerir.
Static Probe – bu katman şekil üzerinde yerleştirilebilen statik ölçüm probları içerir.
Comment – bu katman çalışma alanında herhangi bir “uç” yorumu içerir.
Text / Graphic – bu katman çalışma alanına yerleştirdiğiniz herhangi bir grafik elemanı içerir.
Custom Annotations katmanlar Sheet Properties iletişim kutusundan eklenebilir.
Bir katmanı gizlemek için katmanlar onay kutusunu etkisizleştirin. Gizlenmiş bir katmanı göstermek için katmanlar onay kutusunu etkinleştirin.
1.5.2. Hierarchy Sekmesi
Design Toolbox sekmesi açtığınızda tasarımdaki dosyaları gösteren bir ağaç içerir.
Değişkenler Multisim’in bütün sürümlerinde elde edilemez.
Pop-Up Menüler
Hierarchy sekmesinde Kaynak duyarlılığı menüleri görüntülemek için:
1. Parça üzerine sağ tıklayın. Parçaya bağlı olarak farklı kaynak duyarlılığı menüleri görüntülenir.
2. Tasarım temelinden seçebilirsiniz:
Close – bütün tasarımları kapatmada
Save – tasarımı kaydetmede
3. Tasarım kökünden dallanan etken veya edilgen değişkenden seçebilirsiniz:
Set Variant Active – etken değişkeni ayarlamak içindir. Etken değişkenin yanında mavi kutu görüntülenir.
Variant Manager – Variant Manager iletişim kutusunu görüntülemek içindir.
4. Çoklu sayfa tasarımının bir sayfasından seçebilirsiniz:
Open Windows – çalışma alanı üzerinde sayfa açmak için.
Close Window – sayfa kapama için.
Rename Page – çoklu sayfa isimlerini değiştirmek için.
5. Bir alt devreden seçebilirsiniz:
Open Window – çalışma alanı üzerinde bir alt devre açar.
Close window – altdevreyi kapatır.
Rename Subcircuit – bir alt devrenin ismini değiştirir.
6. Bir hiyerarşik blok eklemek için seçebilirsiniz:
Open Window – çalışma alanı üzerinde Hiyerarşik bloğu açar.
Close Window – bir hiyerarşik bloğu kapatır.
Map Variants) – hiyerarşik blokların özellikleri değişken durumların atanabildiği iletişim kutusunu görüntülemek içindir.
7. Hiyerarşik bloktan dallanan bir değişkenden seçebilirsiniz:
Variant Manager – Variant Manager iletişim kutusunu görüntülemek için.
Exclude from Active Variant – etken değişkenden bir değişkeni çıkarmak içindir. Eğer istenirse hiyerarşik bloktaki bütün değişkenler etken değişkenden çıkarılabilir.
Include in Active Variant – bir etken değişkene bir değişkeni dâhil etmek için. Dâhil edilen değişkenin yanında bir mavi üçgen görüntülenir. Etken değişken aynı zamanda yalnız bir değişken içerebilir.
1.6. Arayüzün Özelleştirilmesi
Multisim kullanıcı ara yüzü çok fazla özelleştirilebilir. Sayfanın farklı bir türü etken olduğu zaman ayrı özelleştirmeler uygulanabilir. Örneğin araç çubukları ve yerleştirilen pencereler bir devre sayfasından açıklama sayfasına taşınması gibi yeniden düzenlenebilir.
Araç çubukları farklı konumlara ve yönlerde yerleştirilebilir. Araç çubuklarının içerikleri özelleştirilebilir.
Yeni araç çubukları oluşturulabilir. Menü sistemi tam olarak özelleştirilebilir, değişken nesne türleri bütün açılan menülere alınabilir.
Klavye kısayol sistemi özelleştirilebilir. Bir düğmeye, bir menüye veya bir araç çubuğuna yerleştirilen herhangi bir komutu atamak için düğme bileşimlerine izin verir.
Arayüzü özelleştirmek için:
1. Options / Customize User Interface’i seçin.
2. Aşağıdaki bölümlerde ayrıntılandırıldığı gibi değişiklikleri yapın.
Commands sekmesi
Toolbars sekmesi
Keyboard sekmesi
Menu sekmesi
Options sekmesi
Customization Pop-Up Menus 1.6.1. Commands Sekmesi
Customize iletişim kutusunda Commands sekmesi menüler ve araç çubukları komutları eklemekte kullanılır.
Bir menü veya araç çubuğu komutu eklemek için:
1. Commands listesinden istenilen menü veya araç çubuklarına sürüklenir. Bir komut Command listesinde seçildiğinde bunun açıklamaları Description alanında görüntülenir.
2. Eğer ihtiyaç olan komutu görmüyorsanız daha çok komut görüntülemek için Categories listesinde diğer bölümler üzerinde tıklanır.
3. Özelleştirme tamamlandığında Close tıklanır.
Bir menü veya araç çubuğundan bir komutu kaldırmak için onun üzerinde sağ tıklayın ve görüntülenen açılır listeden Delete’i seçin.
Bir menü veya araç çubuğunda olan bir komutun konumunu değiştirmek için yeni bölgesine onu sürükleyin. Customize iletişim kutusu bunu yaptığınızda açılabilir.
1.6.2. Toolbars Sekmesi
Customize iletişim kutusunda Toolbars araç çubuklarını göstermede veya gizlemede ve yeni özel araç çubuğu eklemede kullanılır.
Bu sekmedeki özellikleri kullanmak için:
1. Bir araç çubuğunu görüntülemek için Toolbars listesinde istenilen araç çubuğunun yanında onay kutusunu değiştirin.
2. Bir araç çubuğunu gizlemek için onay kutusunu kapatın.
Not
Menu çubuğunu kapatamazsınız.
3. Aşağıdaki düğmeleri ve onay kutularını istendiği gibi kullanın:
Reset All – şu halde seçilmiş araç çubukları veya bütün araç çubuklarını sıfırlamak isteyip istemediğinizi seçtiğiniz yer olan Reset Toolbars iletişim kutusu görüntülenir. Örneğin default.ewcfg kullanmak istiyorsanız düzenleme dosyasını seçmek için yönlendirebilirsiniz.
New – yeni bir araç çubuğu için isim girdiğiniz Toolbar Name iletişim kutusu görüntülenir. OK’i tıkladığınızda girdiğiniz isimle yeni bir araç çubuğu oluşur.
Rename – keni oluşturduğunuz bir araç çubuğunu yeniden isimlendirmede kullanın. Multisim’de varsayılan olarak (örneğin components, menu çubukları) bulunan araç çubuklarını değiştiremezsiniz.
Show Text Labels – araç çubuğundaki komutların simgesi ile birlikte metin etiketlerini (örneğin
“save”) göstermek için bu onay kutusunu seçin.
4. Özelleştirme tamamlandığında Close seçin.
1.6.3. Keyboard Sekmesi
Keyboard sekmesi klavye kısayollarını ayarlamada kullanılır.
Klavye kısayolu ayarlamak için:
1. Category aşağı açılır listesinden bir tür ve Commands açılır listesinden istenilen komut seçilir. Eğer bir kısayol çoktan atanmışsa Current Keys alanında kısayol görüntülenir.
2. Press New Shortcut Key alanında yeni kısayolu girin.
3. Özelleştirme tamamlandığında Close tıklayın.
1.6.4. Menu Sekmesi
Menu sekmesi Multisim’de çeşitli yerlerden sağ tıkladığınızda görüntülenen çeşitli kaynak duyarlı menüleri düzenlemede kullanılır.
İstenen menüleri görüntülemek için:
1. Select Context Menu açılır listesinden istenilen menü ayarını seçin.
2. Görüntülenen menü üzerinde sağ tıklayın ve istediğinizi düzenleyin.
3. Menu Animations açılır listesinden istenen menu etkilerini ve Menu Shadows onay kutusunu kullanmayı seçin.
1.6.5. Options Sekmesi
Customize iletişim kutusunda Options sekmesi araç çubukları ve menü seçeneklerini ayarlamada kullanılır.
Menü ve araç çubukları seçeneklerini ayarlamak için onay kutularını istediğiniz gibi açık veya kapalıya çevirin.
1.6.6. Customization Açılır Menüsü
Araç çubuklarının ve menü parçalarının görünümünü özelleştirmek için Customize iletişim kutusu açıldığında bir açılır menü elde edilebilir.
Yukarıdaki açılır menüyü görüntülemek için:
1. Customize iletişim kutusunu açtığınızdan emin olun.
2. Bir menü parçasına veya araç çubuğuna sağ tıklayın ve istediğiniz seçeneği seçin.
3. Button Appearance seçtiğinizde seçilmiş araç düğmesinin görünümünü değiştirebileceğiniz Button Appearance iletişim kutusu görüntülenir.
