TUZCUOĞULLARI TAVUKÇULUK TARIM ÜRN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KONYA İLİ, ÇUMRA İLÇESİ, İÇERİÇUMRA KASABASI (Tapuda; M29D09D pafta, 432 ada 9 parsel)
YUMURTA TAVUKÇULUĞU ÜRETİM TESİSİ
ÇED RAPORU
MERAM ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ MÜHENDİSLİK İNŞAAT VE ÖLÇÜM HİZMETLERİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ
KONYA
2013
2
PROJE SAHİBİNİN ADI TUZCUOĞULLARI TAVUKÇULUK TARIM ÜRN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ADRESİ FEVZİ ÇAKMAK MAH. SEBZECİLER SİT. 14. SK.
KARATAY / KONYA
TELEFON/FAX TEL:(0332 )342 66 99
FAKS:(0332) 342 57 23
PROJENİN ADI YUMURTA TAVUKÇULUĞU ÜRETİM TESİSİ
PROJENİN BEDELİ ¨ 960.000 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN
AÇIK ADRESİ ( İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)
KONYA İLİ, ÇUMRA İLÇESİ, İÇERİÇUMRA KASABASI (Tapuda; M29D09D pafta, 432 ada 9 parsel)
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI
Datum ED–50 WGS–84
Projeksiyon 6 DERECE COĞRAFİ
DOM 33 -
ZON 36 -
Nokta No Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam
1 470457.4743 4167376.794 37.65142641 32.66477304
2 470474.7849 4167400.092 37.65163696 32.66496833
3 470495.2787 4167430.371 37.65191053 32.66519943
4 470517.0202 4167465.284 37.65222591 32.66544448
5 470731.812 4167308.25 37.65081741 32.66788573
6 470716.2782 4167286.998 37.65062536 32.66771049
7 470672.1915 4167226.701 37.65008048 32.66721314
8 470668.8376 4167226.132 37.65007524 32.66717515
9 470636.6308 4167248.33 37.65027429 32.66680916
10 470463.5785 4167366.625 37.65133495 32.66484265
Alan 28.219 m2
PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ
EK-1 LİSTESİ MADDE 20- Kümes hayvanları ve domuzun yetiştirildiği kapasitesi aşağıda belirtilen tesisler:
a) Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk, 85.000 adet ve üzeri piliç veya eş değeri diğer kanatlılar)
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA
GRUBUNUN ADI
MERAM ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ MÜHENDİSLİK İNŞAAT VE ÖLÇÜM HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ.
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON
VE FAX NUMARALARI
KOMSAN İŞ MERKEZLERİ FEVZİ ÇAKMAK MAH. 10504 NOLU SOKAK NO:15 KARATAY/KONYA
TEL: 0332 342 73 48 FAKS: 0332 342 73 47 ÇED RAPORU
HAZIRLANIŞ TARİHİ …/…/2013
3
4
İçindekiler
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ: BİRDEN FAZLA İLÇE İÇERİSİNDE YER ALIYORSA
TANIMLANAN YÖRENİN ADI. ... 10
BÖLÜM I ... 11
1.PROJENİN TANIMI VE AMACI ... 12
PROJE KONUSU, FAALİYETİN TANIMI, ANA ÜRETİMİ, ÜRÜN CİNSİ, TESİSTE KULLANILAN HAMMADDE CİNSİ, MİKTARI, HİZMET AMAÇLARI, ÜLKE EKONOMİSİ İÇERİSİNDEKİ YERİ, ÖNEMİ, GEREKLİLİĞİ, KURULU TESİSLERİN TİPİ, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TESİSİN KULLANIM SAHASI (TOPLAM ALANI, TESİSİN KURULU BULUNDUĞU ALAN, SOSYAL VE İDARİ BÖLÜMLERİN ALANI VB...), YÖREYE SAĞLAYACAĞI FAYDALAR, EKONOMİK ÖMRÜ GİBİ HUSUSLARIN AYRINTILI AÇIKLANMASI ... 12
1.1 PROJE KONUSU VE FAALİYETİN TANIMI ... 12
1.2 ANA ÜRETİMİ, ÜRÜN CİNSİ, TESİSTE KULLANILAN HAMMADDE CİNSİ, MİKTARI ... 13
1.3 HİZMET AMAÇLARI, ÜLKE EKONOMİSİ İÇERİSİNDEKİ YERİ, ÖNEMİ, GEREKLİLİĞİ ... 14
1.4. KURULU TESİSLERİN TİPİ, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TESİSİN KULLANIM SAHASI, (TOPLAM ALANI, TESİSİN KURULU BULUNDUĞU ALAN, SOSYAL VE İDARİ BÖLÜMLERİN ALANI VB.) ... 20
1.5. YÖREYE SAĞLAYACAĞI FAYDALAR, EKONOMİK ÖMRÜ ... 21
2.PROJENİN FAYDA MALİYET ANALİZİ 21
3.PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYET ÜNİTELERİNİN KONUMU (PROJE KAPSAMINDA YER ALAN; KÜMES, YEM DEPOSU, SU DEPOSU, FOSSEPTİKLER, PERSONEL LOJMANI, İDARE BİNASI, LABORATUAR, ÖLÜ ÇUKURU, GÜBRE DEPOLAMA VB. TÜM ÜNİTELERİN PROJE ALANINDA İŞARETLENEREK GÖSTERİMİ.), GENEL VAZİYET PLANI (TESİSLERİN PROJESİNE UYGUN 1/500 VEYA1/250 ÖLÇEKLİ VAZİYET PLANI) ... 22
4.YER BULDURU HARİTASI, PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNİN FOTOĞRAFLARI ... 22
5.VARSA, PROJEYE KONU OLAN BÖLGENİN EN SON ONAYLI 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/100.000 ÖLÇEKLİ PLANLAR (ASLI GİBİDİR ONAYLI), PLAN NOTLARI, LEJANT PAFTASINDAN BİR ÖRNEK VE BU PLANLAR ÜZERİNDE HER BİR TESİS YERİNİN GÖSTERİMİ (İLGİLİ İDARESİNDEN ALINAN FAALİYET ALANININ YA DA FAALİYET ALANININ DA İÇİNDE BULUNDUĞU ALANA AİT ONANLI İMAR PLANI VE ÇEVRE DÜZENİ PLANI BULUNUP BULUNMADIĞINA DAİR YAZI, VARSA BU PLANIN/PLANLARIN LEJANT VE PLAN NOTLARININ ASLININ AYNIDIR KAŞESİ VURULMUŞ ŞEKLİ, ONAYLI BİR PLANININ OLMAMASI DURUMUNDA ÖLÇEKLİ HARİTA ÜZERİNDE FAALİYET İÇİN KULLANILACAK ALANIN AÇIKÇA GÖSTERİMİ VE AYRICA FAALİYET ALANININ MÜCAVİR ALAN SINIRLARI İÇERİSİNDE OLUP OLMADIĞI HAKKINDA BİLGİ), ... 25
6.FAALİYET ALANI VE YAKININDA BULUNAN YERLEŞİMLERİN HÂLİHAZIR HARİTA ÜZERİNDE İŞARETLENEREK GÖSTERİMİ ... 27
7.TESİSİN KURULACAĞI ALANIN ÇEVRESİNDE YER ALAN SANAYİ, YERLEŞİM YERLERİ, TARIM, ORMAN ALANLARI VB. İLE İLGİLİ BİLGİLER ... 27
8.ULAŞIM DURUMU ... 28
9.ENERJİ NAKİL HATLARI ... 29
10.FAALİYET ALANI MERKEZ ALAN 1 KM’LİK YARIÇAPLI ALANIN İŞARETLENMESİ ... 29
BÖLÜM II ... 31
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) ... 32
5
(PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANLARIN VE ORTAMLARIN,
ETKİLEYECEK PARAMETRELER DİKKATE ALINARAK AYRI AYRI BELİRLENMESİ,) ... 32
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANLARIN-ORTAMLARIN FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ... 32
1-TÜRLER VE EKOSİSTEMLER: ... 33
2- JEOLOJİK ÖZELLİKLER... 51
3-HİDROJEOLOJİK ÖZELİKLER: YERALTI SU KAYNAKLARININ MEVCUT VE PLANLANAN KULLANIMI, FAALİYET ALANINA MESAFELERİ VE DEBİLERİ. BU KAYNAKLARIN ÖZELLİKLERİ, HANGİ KAYNAĞI BESLEDİKLERİ VB. HAKKINDA DETAYLI BİLGİ VERİLMESİ VE BU KAYNAKLARIN 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA ÜZERİNE İŞARETLENMESİ ... 53
4-HİDROLOJİK ÖZELLİKLER: YÜZEYSEL SU KAYNAKLARININ MEVCUT VE PLANLANAN KULLANIMI, DERE, AKARSU, GÖL, BARAJ VB., ÖZELLİKLE İÇME VE KULLANMA SUYU TEMİN EDİLEN YÜZEYSEL SU KAYNAKLARINA OLAN MESAFELERİNİN AYRI AYRI BELİRTİLMESİ VE DEBİLERİ, BU KAYNAKLARIN ÖZELLİKLERİ, HANGİ KAYNAĞI BESLEDİKLERİ VB. HAKKINDA DETAYLI BİLGİ VERİLMESİ VE BU KAYNAKLARIN 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA ÜZERİNE İŞARETLENMESİ ... 53
5- DOĞAL AFET DURUMU. ... 55
6- TOPRAK ÖZELLİKLERİ. ... 57
7- TESİSİN KURULACAĞI YÖREDEKİ METEOROLOJİK VERİLER ... 58
8- SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLER: ... 79
İlde Tarım ve Hayvancılık ... 82
Sanayi Alanındaki Faaliyetler ... 84
Ticaret Alanındaki Faaliyetler ... 85
Madencilik ... 85
Sosyo-Ekonomik Yapı ve Çalışma Hayatı ... 86
Kamu Gelir ve Giderleri ... 86
9. FAALİYET ALANI VE YAKIN ÇEVRESİ İLE İLGİLİ DİĞER ÖZELLİKLER: ... 88
BÖLÜM III ... 92
PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ... 93
A. PROJENİN FAALİYETLERİ KAPSAMINDA, FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ... 93
A.1.PROJE KAPSAMINDA YER ALAN HERBİR TESİSİN ÖZELLİĞİ (KÜMES, YEM DEPOSU, SU DEPOSU, FOSSEPTİKLER, PERSONEL LOJMANI, İDARE BİNASI, LABORATUAR, ÖLÜ ÇUKURU, GÜBRE DEPOLAMA VB.), ADETLERİ, KAPASİTELERİ, NERELERDE, NASIL VE NE KADAR ALANDA YAPILDIĞI, ÜRETİM VE İŞLETME YÖNTEMLERİ VE TEKNOLOJİLERİ,(AYRI OLARAK ALT BAŞLIKLAR HALİNDE VERİLMELİDİR.), PROSES AKIM ŞEMASI, ŞEMA ÜZERİNDE KİRLETİCİ KAYNAKLARIN GÖSTERİMİ ... 93
A.2.PROJE KAPSAMINDA BULUNAN TESİSLERDE KULLANILACAK HAMMADDELERİN TEMİNİ, ÜRETİLEN ÜRÜNLER, KULLANILAN YEMLER, İLAÇLAR VE VİTAMİNLER, TAŞINMALARI VE DEPOLANMALARI (BUNLARIN FİZİKSEL KİMYASAL ÖZELLİKLERİ, MİKTARLARI VER VERİLİŞ YÖNTEMLERİ.)...111
A.3.HER BİR FAALİYET TÜRÜ İÇİN ÜRETİLECEK ÜRÜNLERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE ALINACAK ÖNLEMLER. ... 112
A.4. HERBİR FAALİYETİN İŞLETİLMESİ SIRASINDA KULLANILACAK OLAN ALET, EKİPMANLAR VE ÖZELLİKLERİ ... 114
A.5. TAŞKIN ÖNLEME VE DRENAJ İLE İLGİLİ İŞLEMLER ... 114
6
A.6. PROJE KAPSAMINDA SU TEMİNİ SİSTEMİ PLANI, (SUYUN NEREDEN TEMİN EDİLECEĞİ, KAYNAKLARDAN ALINACAK SU MİKTARI VE BU SULARIN KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE MİKTARLARI, ÇALIŞANLAR İÇİN İÇME VE KULLANMA SUYU, KÜMESTE KULLANILAN SU, TEMİZLİK AMAÇLI KULLANILAN SU VB.) ... 115 A.7. OLUŞACAK ATIK SULARIN CİNS VE MİKTARLARI, BERTARAF YÖNTEMLERİ VE DEŞARJ EDİLECEĞİ ORTAMLAR, (GEREKLİ İZİNLER ALINARAK, İZİN BELGELERİ RAPORA EKLENMELİDİR) ... 116 A.8. KURULACAK OLAN SU DEPOSUNUN KAPASİTESİNİN VE KULLANIM AMACININ BELİRTİLMESİ ... 117 A.9. TESİSTE OLUŞACAK ATIKSULARIN TOPLANDIĞI BELİRTİLEN FOSSEPTİK ÇUKURLARI HAKKINDA BİLGİ VERİLMESİ; SAYISI, KESİTLERİ, KAPASİTESİ, ÖNGÖRÜLEN BOŞALTIM SIKLIĞI, VB.,FOSSEPTİK PLANLARININ RAPORA EKLENMESİ. İŞLETMEDE OLUŞAN ATIKSULARIN SU KİRLİLİĞİ KONTROL YÖNETMELİĞİ’NDE YER ALAN TABLO:5.15’DEKİ PARAMETRE DEĞERLERİNE UYGUN OLARAK DEŞARJININ SAĞLANACAĞININ TAAHHÜT EDİLMESİ,... 118 A.10. YERÜSTÜ VE YER ALTI SU KAYNAKLARININ KALİTESİNDE FAALİYETTEN
KAYNAKLANABİLECEK OLUMSUZ ETKİLERİN GİDERİLMESİNE VE BUNDAN
KAYNAKLANABİLECEK ZARARLARIN TELAFİSİNE İLİŞKİN SORUMLULUĞUN FAALİYET SAHİBİNE AİT OLDUĞUNA DAİR BİR İFADENİN RAPORA EKLENMESİ, ... 118 A.11 HER BİR TESİSİN FAALİYETİ SIRASINDA ÜNİTELERDEN OLUŞACAK KATI ATIK CİNS VE MİKTARLARI (EVSEL ATIK, TAVUK GÜBRESİ, AMBALAJ ATIĞI, TIBBİ, TEHLİKELİ ATIKLAR VB…) ÖZELLİKLERİ, DEPOLAMA/YIĞMA, BERTARAF İŞLEMLERİ. ÖLÜ TAVUKLARIN BERTARAF İŞLEMLERİ, (TAVUK ÇİFTLİĞİ İÇERİSİNDE YER ALACAK AYNI TÜR TESİSLERDEN KAYNAKLANACAK OLASI TOPLAM KİRLİLİK YÜKÜNÜN AÇIKLANMASI) ... 119 A.12. İŞLETME ESNASINDA OLUŞACAK GÜRÜLTÜNÜN SEVİYESİ VE KONTROLÜ İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER (1 TEMMUZ 2005 TARİH VE 25862 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ’NDE BELİRTİLEN HAZIRLAMA KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE AKUSTİK RAPOR HAZIRLANMASI GEREKMEKTEDİR.) ... 123 A13. TESİSİN BULUNDUĞU YÖREDEKİ HAVA KALİTESİ DURUMU HAKKINDA BİLGİLER (HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM SONUÇLARI, İNVERSİYON DURUMU VB.), ... 123 A.14. TESİSİN FAALİYETİ ESNASINDA PROSES VE YAKMA SİSTEMLERİNDE KULLANILAN YAKIT VE MİKTARI, YAKIT KULLANILAN ÜNİTELERİN AYRI AYRI YAKIT ISIL GÜCÜ VE TOPLAM YAKIT ISIL GÜCÜ, ÜRETİM KAPASİTESİ, ... 125 A.15. HER BİR FAALİYET TÜRÜNE AİT TESİSLERİN İŞLETİMİ SIRASINDA OLUŞACAK EMİSYON
MİKTARI, ÖZELLİKLERİ VE BERTARAF YÖNTEMLERİ, TESİSTE OLUŞABİLECEK
EMİSYONLARLA İLGİLİ YAPILACAK HESAPLAMALARDA KULLANILACAK OLAN EMİSYON FAKTÖRLERİNİN HANGİ KAYNAKTAN ALINDIĞI (EPA, CORIN AİR VB…), TESİSTE BULUNACAK OLAN EMİSYON KAYNAKLARINA AİT OLUŞABİLECEK EMİSYON KONSANTRASYONLARININ VE KÜTLESEL DEBİLERİNİN HESAPLAMALARININ YAPILMASI, ... 125 A.21 PROJE KAPSAMINDA HİJYENİN SAĞLANMASI İÇİN NE GİBİ İŞLEMLERİN YAPILDIĞI, KULLANILAN DEZENFEKSİYONLARLA BİRLİKTE HİJYEN PLANININ AÇIKLANMASI, ... 131 A.22FAALİYETLER İÇİN ÖNERİLEN KORUMA BANDI MESAFESİ VE BU BANDIN OLUŞTURULMASI İÇİN YAPILACAK ÇALIŞMALAR, KULLANIMI HUSUSUNDA BİLGİLER, ... 131 A.23 ULAŞIMIN TEMİNİ, ULAŞIMIN MEVCUT TRAFİĞE GETİRDİĞİ YÜK VE ALINACAK ÖNLEMLER, ... 131 A.24 İŞLETME AŞAMASINDA YAPILACAK İŞLERDEN DOLAYI ZARAR GÖREBİLECEK FLORA- FAUNA TÜRLERİ (ENDEMİK TÜRLER, NESLİ TEHLİKEDE VB.), PROJE İÇİN SEÇİLEN YER VE
7
FAALİYETİN ETKİ ALANINDA BULUNAN TÜR POPÜLASYONLARININ ETKİLENMESİ
AÇIKLANMALIDIR) ... 131
A.25 PROJENİN, PROJE ALANININ YAKININDA BULUNAN TESİSLERLE OLAN ETKİLEŞİMİNİN AÇIKLANMASI ... 132
A.26 TAVUK ÇİFTLİĞİNİN YAKININDAKİ YERLEŞİM BİRİMLERİNE OLASI ETKİLERİ ... 133
A.27 PERSONEL TEMİNİ ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI, PERSONEL İÇİN TEMİN EDİLECEK SOSYAL HİZMETLER ... 133
C) ACİL MÜDAHALE PLANI VE İZLEME PROGRAMI ... 134
D) PROJE ALTERNATİFLERİ ... 139
E) SONUÇLAR ... 153
TABLOLAR TABLO 1FAALİYET YERİNİN UTM-6DERECE VE COĞRAFİK KOORDİNATLARI ... 10
TABLO 2YEMDEKİ HAMMADDE MİKTARLARI ... 14
TABLO 3.DÜNYA YUMURTACI TAVUK SAYISI (BAŞ) ... 15
TABLO 4.DÜNYA YUMURTA ÜRETİMİ (TON) ... 16
TABLO 5.DÜNYA YUMURTA ÜRETİMDE İLK 20ÜLKE (2008) ... 16
TABLO 6.2002-2008YILLARI KANATLI ETİ ÜRETİMİ VE FERT BAŞI TÜKETİM ... 17
TABLO 72002-2008YILLARI SOFRALIK YUMURTA ÜRETİM VE TÜKETİMİNE İLİŞKİN RAKAMLAR ... 17
TABLO 8YAPILMASI PLANLANAN ÜNİTELER,ALANLARI VE KAPASİTELERİ ... 20
TABLO 9KONYA BÖLGESİ GENELİNDE BULUNAN YAYGIN BİTKİ TÜRLERİ (TÜRLER VE POPÜLASYONLAR) ... 37
TABLO 10FAALİYET ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNİN FLORASI ... 40
TABLO 11FAALİYET VE ETKİ ALANINDA BULUNMASI MUHTEMEL REPTİLİA (SÜRÜNGEN)TÜRLERİ ... 49
TABLO 12FAALİYET VE ETKİ ALANINDA BULUNMASI MUHTEMEL AVES (KUŞ)TÜRLERİ ... 50
TABLO 13FAALİYET VE ETKİ ALANINDA BULUNMASI MUHTEMEL MAMALİA (MEMELİ)TÜRLERİ ... 50
TABLO 14ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT BASINÇ VERİLERİ ... 59
TABLO 15ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT SICAKLIK VERİLERİ ... 59
TABLO 16ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT TOPLAM YAĞIŞ VERİLERİ ... 60
TABLO 17ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA NEM VERİLERİ ... 61
TABLO 18ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA KAR YAĞIŞI VERİLERİ ... 62
TABLO 19ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT SİSLİ,DOLULU,KIRAĞILI,ORAJLI GÜNLERİN VERİLERİ ... 63
TABLO 20ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT ORT. VE MAX.AÇIK YÜZEY BUHARLAŞMASI VERİLERİ ... 64
TABLO 21YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRIN ESME SAYILARI ... 65
TABLO 22 KIŞ MEVSİMİNDEKİ RÜZGÂRIN ESME SAYILARI ... 73
TABLO 23İLKBAHAR MEVSİMİNDEKİ RÜZGÂRIN ESME SAYILARI ... 74
TABLO 24 YAZ MEVSİMİNDEKİ RÜZGÂRIN ESME SAYILARI ... 75
TABLO 25 SONBAHAR MEVSİMİNDEKİ RÜZGÂRIN ESME SAYILARI ... 76
TABLO 26 UZUN YILLAR YÖNLERE GÖRE ORTALAMA RÜZGÂR HIZI DEĞERLERİ ... 77
TABLO 27ORTALAMA RÜZGÂR HIZI ... 78
TABLO 28MAKSİMUM RÜZGÂR HIZI VE YÖNÜ ... 78
TABLO 29FIRTINALI GÜNLER SAYISI ORTALAMASI VE KUVVETLİ RÜZGÂRLI GÜNLER SAYISI ORTALAMASI ... 79
TABLO 30KONYA İLİ ÇUMRA İLÇESİ NÜFUS VERİLERİ-2012 ... 81
TABLO 31TARLA ÜRÜNLERİNİN EKİLİŞ ALANI VE ÜRETİM MİKTARLARI ... 82
TABLO 32MEYVE ÜRÜNLERİNİN AĞAÇ SAYISI VE ÜRETİM MİKTARLARI ... 82
TABLO 33SEBZE ÜRÜNLERİNİN EKİLİŞ ALANI VE ÜRETİM MİKTARLARI ... 83
TABLO 34KOOPERATİF TÜRÜ VE SAYISI ... 83
TABLO 35 TARIMSAL ÜRETİCİ BİRLİKLERİ VE SAYISI ... 84
TABLO 36ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ KAPASİTESİ VE KAPLADIKLARI ALAN ... 84
TABLO 37 SEKTÖRLERİNE GÖRE BULUNAN SANAYİ TESİSLERİ ... 85
TABLO 38 MADEN YATAKLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI... 86
TABLO 39İÇERİÇUMRA KASBASI NÜFUS VERİLERİ ... 87
TABLO 42YAPILMASI PLANLANAN ÜNİTELER,ALANLARI VE KAPASİTELERİ ... 93
TABLO 43TESİSTE ÜRETİMİ YAPILACAK YEMLERİN İÇERİKLERİ ...103
TABLO 44 TAVUK HASTALIKLARI VE KORUNMA YÖNTEMLERİ ...113
TABLO 45TESİSTE KULLANILACAK MAKİNE EKİPMAN ...114
8
TABLO 46KULLANILACAK SU MİKTARI ...116
TABLO 47HAVA KALİTESİ DURUMUNU GÖSTEREN KİRLETİCİ DEĞERLERİ ...124
TABLO 48FAALİYET ALANINDAKİ BİRİMLERİN ALANLARI VE YÜZDELERİ İLE HAFRİYAT MİKTARLARI ...126
TABLO 49TOZ HESAPLAMALARI İÇİN GEREKLİ VERİLER ...127
TABLO 50YAPILMASI PLANLANAN ÜNİTELER,ALANLARI VE KAPASİTELERİ ...154
TABLO 51FAALİYET SONUCU OLUŞACAK ATIK MİKTARLARI VE BERTARAF YÖNTEMLERİ...158
ŞEKİLLER ŞEKİL 2YER BULDURU HARİTALARI ... 24
ŞEKİL 3PROJE ALANINI VE ÇEVRESİNİ GÖSTERİR UYDU FOTOĞRAFI ... 28
ŞEKİL 4PROJE ALANI MERKEZLİ 1KM YARIÇAPLI ALANI GÖSTERİR 1/25.000ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA ... 30
ŞEKİL 5PROJE ALANI MERKEZLİ 1KM YARIÇAPLI ALANI GÖSTERİR UYDU GÖRÜNTÜSÜ ... 30
ŞEKİL 6TÜRKİYE’DE FİTOCOĞRAFİK BÖLGELERİN DAĞILIMI ... 34
ŞEKİL 7KONYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DOĞAL VEJETASYON HARİTASI ... 35
ŞEKİL 8DAVİS’İN KARELEME SİSTEMİ (DAVİS,1965-1988’DEN) ... 37
ŞEKİL 9TÜRKİYE DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI ... 56
ŞEKİL 10KONYA İLİ DEPREM HARİTASI ... 56
ŞEKİL 11TÜRKİYE İKLİM HARİTASI ... 58
ŞEKİL 12ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT BASINÇ DEĞERLERİNİN GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 59
ŞEKİL 13 ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT SICAKLIK DEĞERLERİNİN GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 60
ŞEKİL 14ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT YAĞIŞ DEĞERLERİNİN GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 61
ŞEKİL 15ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT NEM DEĞERLERİNİN GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 62
ŞEKİL 16ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT KAR YAĞIŞ DEĞERLERİNİN GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 63
ŞEKİL 17ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT SİSLİ,DOLULU, KIRAĞILI,ORAJLI GÜNLER SAYISI ORTALAMASI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 64
ŞEKİL 18ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONUNA AİT ORT.VE MAX.AÇIK YÜZEY BUHARLAŞMASI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 65
ŞEKİL 19ESME SAYILARINA GÖRE OCAK AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 66
ŞEKİL 20ESME SAYILARINA GÖRE ŞUBAT AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 66
ŞEKİL 21ESME SAYILARINA GÖRE MART AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 67
ŞEKİL 22ESME SAYILARINA GÖRE NİSAN AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 67
ŞEKİL 23ESME SAYILARINA GÖRE MAYIS AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 68
ŞEKİL 24ESME SAYILARINA GÖRE HAZİRAN AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 68
ŞEKİL 25ESME SAYILARINA GÖRE TEMMUZ AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 69
ŞEKİL 26ESME SAYILARINA GÖRE AĞUSTOS AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 69
ŞEKİL 27ESME SAYILARINA GÖRE EYLÜL AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 70
ŞEKİL 28ESME SAYILARINA GÖRE EKİM AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 70
ŞEKİL 29 ESME SAYILARINA GÖRE KASIM AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 71
ŞEKİL 30ESME SAYILARINA GÖRE ARALIK AYI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 71
ŞEKİL 31ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU YILLIK ESME SAYILARI TOPLAMI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 72
ŞEKİL 32ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU KIŞ MEVSİMİ ESME SAYILARI TOPLAMININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 73
ŞEKİL 33ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU İLKBAHAR MEVSİMİ ESME SAYILARI TOPLAMININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 74
ŞEKİL 34ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU YAZ MEVSİMİ ESME SAYILARI TOPLAMININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 75
ŞEKİL 35ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU SONBAHAR MEVSİMİ ESME SAYILARI TOPLAMININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 76
ŞEKİL 36ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU YILLIK ORTALAMA RÜZGÂR HIZININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 77
ŞEKİL 37ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU ORTALAMA RÜZGÂR HIZININ GRAFİKSEL GÖSTERİMİ... 78
ŞEKİL 38ÇUMRA METEOROLOJİ İSTASYONU FIRTINALI VE KUVVETLİ RÜZGÂRLI GÜNLER SAYISI ORTALAMASI GRAFİKSEL GÖSTERİMİ ... 79
ŞEKİL 39–KULLANILMASI PLANLANAN KAFES SİSTEMİ ... 94
ŞEKİL 40KULLANILMASI PLANLANAN KAFES GÖZLERİ ... 95
ŞEKİL 41KULLANILMASI PLANLANAN YEMLEME SİSTEMİ... 96
ŞEKİL 42 KULLANILMASI PLANLANAN.SULAMA SİSTEMİ ... 97
ŞEKİL 43KULLANILMASI PLANLANAN YUMURTA TOPLAMA SİSTEMİ ... 97
ŞEKİL 44GÜBRE BANT YATAKLARI ... 98
ŞEKİL 45ÖRNEK HAVALANDIRMA BACALARI VE FANLAR ...100
ŞEKİL 46ÖRNEK SOĞUTUCU PET ...100
ŞEKİL 47FERMENTE GÜBRE ÜRETİMİ İŞ AKIŞ ŞEMASI ...107
ŞEKİL 48YUMURTA TASNİFLEME VE PAKETLEME TESİSİ İŞ AKIM ŞEMASI ...110
ŞEKİL 49 ACİL MÜDAHALE PLANI ...139
9
KISALTMALAR
m: metre
cm: santimetre
lt: litre
m2: metrekare m3 : metreküp km: kilometre
oC: santigrat derece
%: yüzde
E: emsal
ÇED: Çevresel Etki Değerlendirme Bkz: Bakınız
Vb: ve benzeri
FAO: Gıda Tarım Örgütü
Medaş: Meram Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Mak: Merkez Av Komisyonu
M.T.A. : Maden Teknik Arama Tuik: Türkiye İstatistik Kurumu AEP: Acil Eylem Planı
AEE: Acil Eylem Ekibi
ÇGDYY: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği DSİ: Devlet Su İşleri
SKHKKY: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği KAKY: Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
İSGY: İs Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği SKKY: Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği SAKY: Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği
10
Proje Sahibinin Adı : Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.
Proje Sahibinin Adresi : Fevzi Çakmak Mah. Sebzeciler Sit. 14. Sk. Karatay/Konya Proje Sahibinin Tel Faks : (0332) 342 66 99(0332) 342 57 23
Raporu Hazırlayan Kuruluşun Adı: Meram Çevre Teknolojileri Mühendislik İnşaat ve Ölçüm Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
Raporu Hazırlayan Kuruluşun Adresi:Fevzi Çakmak Mahallesi Komsan İş Merkezleri 10504. Sk No:15 Karatay/Konya
Raporu Hazırlayan Kuruluşun Telefonu : 0.332 342 73 48–49 Raporu Hazırlayan Kuruluşun Faks Nosu: 0.332 342 73 47 Projenin Adı: Yumurta Tavukçuluğu Üretim Tesisi
Raporun Hazırlanış Tarihi: / /2013
Proje İçin Seçilen Yerin Adı, Mevkii: Birden fazla ilçe içerisinde yer alıyorsa tanımlanan yörenin adı.
Ana üretim konusu yumurta üretimi olacak faaliyet; Konya İli, Çumra İlçesi, İçeriçumra Kasabası (Tapuda; M29D09D pafta, 432 ada 9 parsel) adresindedir. Faaliyetin gerçekleştirileceği alan toplam 28.219 m2 ve faaliyet sahibi adına kayıtlı tapulu arazidir. İlgili tapu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-7).
Faaliyet yerine ait UTM-6 derece ve coğrafik koordinatları aşağıda Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1 Faaliyet yerinin UTM-6 Derece ve Coğrafik Koordinatları
Datum ED–50 WGS–84
Projeksiyon 6 DERECE COĞRAFİ
DOM 33 -
ZON 36 -
Nokta No Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam
1 470457.4743 4167376.794 37.65142641 32.66477304
2 470474.7849 4167400.092 37.65163696 32.66496833
3 470495.2787 4167430.371 37.65191053 32.66519943
4 470517.0202 4167465.284 37.65222591 32.66544448
5 470731.812 4167308.25 37.65081741 32.66788573
6 470716.2782 4167286.998 37.65062536 32.66771049
7 470672.1915 4167226.701 37.65008048 32.66721314
8 470668.8376 4167226.132 37.65007524 32.66717515
9 470636.6308 4167248.33 37.65027429 32.66680916
10 470463.5785 4167366.625 37.65133495 32.66484265
Alan 28.219 m2
11
BÖLÜM I
12
1. Projenin Tanımı ve Amacı
Proje konusu, faaliyetin tanımı, ana üretimi, ürün cinsi, tesiste kullanılan hammadde cinsi, miktarı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kurulu tesislerin tipi, kapasitesi, kapladığı alan, tesisin kullanım sahası (toplam alanı, tesisin kurulu bulunduğu alan, sosyal ve idari bölümlerin alanı vb...), yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması
1.1 Proje Konusu ve Faaliyetin Tanımı
Proje konusu; Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından; Konya İli, Çumra İlçesi, İçeriçumra Kasabası (Tapuda; M29D09D pafta, 432 ada 9 parsel) adresinde yapılması planlanan Yumurta Tavukçuluğu Üretim Tesisi projesidir.
Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından toplam 28.219 m²’lik bir sahada 10574,5m2 si kapalı olmak üzere 500.000 (400.000 tavuk ve 100.000 civciv) kapasiteli yumurta tavukçuluğu faaliyeti yapılacaktır.
Faaliyet, mülkiyeti Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait olan Tapuda; M29D09D pafta, 432 ada 9 parsel adresinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Faaliyetin gerçekleşeceği 9 nolu parsel 31.119 m2 olup; faaliyet için bu parselde ifraz işlemi gerçekleştirilmiştir. İfraz işlemlerinden sonra yapılan terklerden sonra faaliyet alanı 28.219 m² olarak düzenlenmiştir. İfraz işlemleri için İçeriçumra Belediyesinden Uygulama İmar Planları yapılmış olup; ÇED işlemleri tamamlandıktan sonra İmar Planları onaylatılarak gerekli izinler alınacak ve tapu belgesi güncellenecektir.
Faaliyet alanında yapılacak olan tavuk kümeslerinin her biri 1387,5 m2 ve civciv kümesi 937,5 m2 olacaktır. Tavuk ve civciv kümeslerinde kafes sistemleri kurulacaktır. Tavuk kümeslerinde kafesler 8 katlı, 2 bölmeli, 5 blok ve her bir sırada 100 bölmeden oluşacaktır ve her kümeste 80.000 adet tavuk olacaktır. Yapılması planlanan civciv kümesinde 100.000 adet civciv bulunacaktır. Civciv kümesinde kafesler 5 kat 4 bloktan oluşacaktır.
Faaliyet alanında kümeslerden günlük olarak toplanacak yumurtaların Tasnifleme- Paketleme ve depolanması için toplam 800 m²’ lik alanda Yumurta Tasnifleme-Paketleme ve Soğuk Hava Deposu, hayvanların yem ihtiyacını karşılayabilmek için 300 m2’lik alanda Yem Ünitesi, hayvan gübrelerini kuru granül haline getirebilmek için 1387,5 m2’lik alanda Gübre İşleme Tesisi, 182 m²’lik alanda bakıcı evi ve idari bina,ölü tavukların imhası için 75 m3’lük ölü hayvan çukuru ile personel kaynaklı sıvı atıklar için depolama kapasitesi 75 m3 olan sızdırmasız fosseptik çukuru projelendirilmiştir.
Kümeslerden çıkacak civciv ve tavuk dışkıları Gübre İşleme Tesisi (Karatay BES) işletmeye geçmesiyle birlikte işletme içerisinde kapalı sistem konteynırlara aktarılan tavuk ve
13
civciv dışkı atıkları işlenmek üzere günlük olarak Gübre İşleme Tesisine gönderilecektir. Gübre İşleme Tesisi (Karatay BES),Büyük Menderes Enerji Pet. Jeo. Mad. Elektrik Üretim Müh. İnş.
A.Ş. tarafından kurulup işletilecektir. Söz konusu firma işletmeye başlamasıyla birlikte sözleşme imzalanacaktır. Söz konusu firma işletmeye geçesiye kadarki sürede “Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.” tarafından proje sahasında Gübre İşleme Tesisi kurulacak ve işletilecektir.
Tesisin yapılması planlandığı yer Çumra yolu üzerinde yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi İçeriçumra Kasabası olup tesise yaklaşık 7 km dir. Tesise daha yakın yerleşim yeri bulunmamaktadır. Tesise ulaşım mevcut yollar kullanılarak sağlanmakta olup, ulaşımda bir problem yoktur.
Toplam 28.219 m²’lik bir sahada 10574,5 m2 si kapalı olmak üzere “Tuzcuoğulları Tavukçuluk Tarım Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.” tarafından 500.000 (400.000 tavuk ve 100.000 civciv) kapasiteli, 5 adet tavuk ve 1 adet civciv kümesi olmak üzere toplamda 6 adet kümes ve 1 adet bakıcı evi, 1 adet yem ünitesi, 1 adet yumurta deposu, 1 adet gübre işleme tesisi, 9 adet çelik yem silosu ile “Yumurta Tavukçuluğu Üretim Tesisi” yapılması planlanmaktadır.
1.2 Ana Üretimi, Ürün Cinsi, Tesiste Kullanılan Hammadde Cinsi, Miktarı
Projeye konu tesiste, ticari sofralık yumurta tavukçuluğu yetiştiriciliği, standart gramajda ambalajlı yumurta üretimi ve yetiştirilen kanatlı hayvanların ihtiyacını karşılamak amacıyla yem üretimi gerçekleştirilmektedir.
Üretim periyodu başlangıcında kümeslere civciv kabulü gerçekleştirilir. Tesiste yetiştirilecek piliçler, üretici firmalardan 1 günlük civcivler olarak temin edilir. Civcivler özel araçlarla tesise getirilir. Tesise getirilen civcivler, civciv kümeslerine yerleştirilip burada gerekli koşullar sağlanarak büyüme kafeslerinde 112 gün büyütülür. Yarka halinde tavuk kümeslerine getirilir.
Tavuk kümeslerine alınan yarkalar, kafeslere yaklaşık 10 yarka düşecek şekilde yerleştirilir. Önce kılavuz yumurtama ardından da normal yumurtlama yapan yarkalar tavuk halini alır yumurtlama için uygun koşullar sağlandığı kümeslerde yumurta üretimi yapılır. Yumurta toplama sistemi ile kümeslerden toplanan yumurtalar konveyör bant sistemi ile depoya taşınır. Depoya gelen yumurtalar işçiler tarafından karton viyollere yerleştirilir. Viyollere dizilen yumurtalar ambalajlanıp, etiketlendikten sonra satışa hazır hale getirilerek tesisten nakledilir.
Tesisin ana üretim konusu Yumurta üretimidir. Tesiste 400.000 adet tavuktan % 85 verimle yılın 365 gününde; 400.000 x 0.85 x 365 gün/yıl = 124.100.000 adet/yıl yumurta üretimi planlanmaktadır.
Proje kapsamında yapılacak kümeslerde bulunacak tavukların yumurtlaması sonucunda elde edilecek yumurtalar, günlük olarak toplanacaktır. Toplanan yumurtalar, proje sahasında yapılacak tasnifleme-paketleme ve yumurta deposuna yumurta aktarma bantları ile aktarılacak ve burada viyollanıp karton kolilere 12 adet viyol alacak şekilde dizilerek ambalajlanacaktır. Karton kolilerde ambalajlanan yumurtalar satışa sunulacaktır.
14
Tesiste 5 adet tavuk kümesinde 400.000 adet tavuk ve 1 adet civciv kümesinde 100.000 adet civciv bulunacaktır. Böylece tesiste toplam kapasitenin 500.000 adet kanatlı olması planlanmaktadır.
Yumurta Tavukçuluğu Üretim Tesisi’nde yetiştirilen tavuklarda 60. haftadan sonra yumurtlama verimi düşmeye başlar ve ekonomik değerini kaybeder. Yumurta veriminin düşmeye başladığı 60. haftadan sonra tavuklar kesimhanelere gönderilir.
Tesiste üretimde kullanılacak olan hammaddeler, dışarıdan temin yoluyla satın alındıktan sonra Yem Fabrikası kapsamında yer alan hammadde silolarına alınacaktır. Hammadde silolarına alınan maddeler, tartım işleminden sonra öğütücüye alınacaktır. Öğütücüde tane boyutları küçültülecek olan yem hammaddeleri daha sonra karıştırıcıya alınarak burada homojen karışımları sağlanacaktır. Karıştırma işlemi sonrası kanatlı hayvanların beslenmesi sırasında kullanılacak yemlerin, nihai boyutlandırmasının yapılması amacı ile homojen karışım haline gelmiş olan yem, ekstrudere verilecektir. Ekstruderden alınan boyutlandırılmış olan yem, alınarak tavuk kümeslerinde yer alan yem silolarına verilecektir. Yem silolarından alınan yem, doğrudan tavuk ve civciv kümesinde gönderilerek kanatlı hayvanların beslenmesi amacı ile kullanılacaktır.
Tesiste yapılacak yem üretimi sırasında kullanılacak hammaddeler, yumurtalık kanatlı hayvanların yaşam periyoduna göre kullanılacak yemlerin içeriğine ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Yem üretim tesisinin kapasitesi 15 ton/saat olması planlanmaktadır.
Tablo 2 Yemdeki Hammadde Miktarları Yem içeriği Civciv
yemi ( kg)
Piliç büyütme
Yemi (kg)
Piliç Geliştirme Yemi ( kg)
Yumurta başlangıç yemi (kg)
Yumurta tavuk yemi
1.dönem (kg)
Yumurta tavuk yemi
2.dönem (kg)
Arpa 250 240 240 250 265 270
Buğday kepeği 50 60 60 50 50 50
Buğday, kara 100 140 150 175 200 200
Hayvansal yağ 50 80 80 80 90 100
Melas 30 25 20 - - -
Mısır, Sarı 670 620 620 570 550 550
Ayçiçeği küspesi 60 50 50 50 50 50
Et- kemik unu 50 40 45 50 50 50
Soya küspesi 180 100 75 50 50 50
Soya proteini 80 85 85 100 160 160
Kireç taşı 20 25 50 75 180 180
Lizin 2 2 2 2 2 2
Enzim 1 1 1 1 2 2
Tuz 5 3 2 2 2 5
Toplam(karışım) 1563 1481 1505 1506 1726 1744
1.3 Hizmet Amaçları, Ülke Ekonomisi İçerisindeki Yeri, Önemi, Gerekliliği
15
Günümüzde ve teknik anlamda Tavukçuluk, belirli bir kapasitenin üzerinde, blimsel yöntemler uygulanarak ve karlılık amacıyla üretim yapılan ekonomik bir uğraşlı alanı olarak kabul edilmektedir.
Hayvansal üretim içerisinde tavuklar, kısa zamanda büyük miktarda üretilebilmeleri biyolojik verimliliklerinin yüksek oluşu, ürünlerin besinsel değerleri nedeni ile iyi Pazar bulmalarından ötürü önemli bir yer tutmaktadır. Tavukçuluk önemli bir endüstri sektörü durumundadır.
Günümüzde tavukçuluk giderek ulusumuzun yoğun beğenisini kazanmakla, yumurta ve eti ile hayvansal protein açığımızı kapatılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Türkiye’de tavukçuluk sektörü için ilk adım 1930 yılında Ankara’da Merkez Tavukçuluk Araştırma Enstitüsünün kurulması ile atılmıştır. Ülkemizde tavukçuluk sektörü hayvancılığın içinde en hızlı gelişen sektör konumundadır. 1950 yılından itibaren gelişmeye başlayan tavukçuluk, 1970’li yıllarda aile işletmeciliği şeklinde, pahalı ve sınırlı üretim kapasitesi ile faaliyette bulunulmuştur.
Özellikle 1980’lı yıllardan sonda kendi üretim planlamasını yapabilen ve ülke ihtiyacını karşılayabilen önemli bir üretim dalı haline gelmiştir. 1990’lı yıllarda büyük yatırımlar yapılarak dünya standartları yakalanmış ve üretim sürekli artarak bu günlere ulaşılmıştır. 2000’li yıllarda kanatlı sektörünün AB uyum çalışmaları başlamış ve Türkiye’nin AB ülkelerinin kanatlı eti ithal edebileceği üçüncü ülkeler listesine girmesi aşamasına gelmiştir.
Tavukçuluk; Gelir elde etmek amacıyla uygun barnaklarda, uygun tekniklerle bilinçli bir yetiştiricilik olarak tanımlanabilir. “Yumurta Tavuk Yetiştiriciliği” ve “Etçi Tavuk Yetiştiriciliği (Broiler)” olarak iki şekilde yapılır.
Yumurta tavukçuluğu, insan beslenmesinde mükemmel bir gıda olan yumurtanın üretimi açısından çok önemli bir yetiştiricilik faaliyetidir. Yumurta tüm besinler içerisinde en değerli proteini içermektedir. Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir. Yumurta başlıca, A, D, E ve B grubu vitaminler olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir.
Yumurta doğal ambalajında insan öğününe sunulan, hile katılması zor mükemmel gıdalardan birisidir. Yumurta insan toplumlarının dengeli ve yeterli beslenmesinde büyük öneme sahiptir.
Yıllara göre kıtalar bazında mevcut yumurtacı tavuk sayısı ve yumurta üretimi aşağıdaki tablolarda sırasıyla verilmiştir.
Tablo 3. Dünya Yumurtacı Tavuk Sayısı (Baş)
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Dünya 5.130.684 5.272.168 5.535.161 5.496.762 5.686.371 5.867.511 5.938.250 6.243.208 Afrika 395.761 416.097 422.589 424.143 430.807 427.690 446.771 470.897 Amerika 885.106 898.591 900.052 913.595 931.636 938.129 946.276 987.985 Asya 3.122.722 3.254.887 3.283.585 3.411.402 3.536.909 3.658.537 3.681.625 3.988.912 Avrupa 680.128 683.883 734.345 729.130 767.679 814.569 844.401 773.764
16 Kaynak: FAO (Ocak 2010), YUM-BİR Yumurta Tavukçuluğu Verileri
Tablo 4. Dünya Yumurta Üretimi (Ton)
Kaynak: FAO (Ocak 2010), YUM-BİR Yumurta Tavukçuluğu Verileri
Yumurta üretimi bakımından Türkiye; Çin, ABD, Japonya, Rusya, Meksika Brezilya, Fransa ve Endonezya’dan sonra 11. sırada yer almaktadır. Ülkelere göre dünya yumurta üretimi aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 5. Dünya Yumurta Üretimde İlk 20 Ülke (2008)
ÜLKELER ÜRETİM ( TON ) ÜRETİMDEKİ PAYI (%)
ÇİN 22.749 37,73
ABD 5.38 8,85
Japonya 2.554 4,24
Meksika 2.337 3,88
Hindistan 2.740 4,54
Rusya fede 2.118 3,51
Brezilya 1.825 3,03
Endonezya 1.266 2,10
Fransa 879 1,46
Ukrayna 855 1,42
Türkiye 824 1,37
Almanya 786 1,30
İran 711 1,18
İspanya 705 1,17
İtalya 700 1,16
Hollanda 627 1,04
İngiltere 600 1,00
Kore cum 566 0,93
Tayland 562 0,94
Filipinliler 550 0,91
Okyanusya 19.967 118.710 18.590 18.291 19.340 18.586 19.177 21.650
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Dünya 53.361 55.252 56.726 58.273 59.450 62.089 62.572 60.678
Afrika 2.014 2.100 2.152 2.175 2.206 2.216 2.258 2.438
Amerika 10.774 10.858 10.946 11.209 11.493 12.071 11.956 12.318 Asya 30.660 32.188 33.684 34.827 35.638 37.502 38.230 35.679
Avrupa 9.716 9.900 9.747 9.862 9.901 10.080 9.895 9.999
Okyanusya 198 206 197 201 212 230 232 247
17
Diğerleri 11.003 18,25
Dünya 60.295 100,00
Kaynak: FAO (Ocak 2010), YUM-BİR Yumurta Tavukçuluğu Verileri
Tavukçuluk ülkemizde ve dünyada hızla gelişen bir hayvancılık koludur. Tavukların hızla büyüyüp et ve yumurta vermeye başlaması, çok büyük üretim alanları içermesi ve insan beslenmesinde çok büyük önemi olan et ve yumurtayı insanlara ucuz yoldan kazandırması tavukçuluğu çok faydalı ve karlı bir hayvancılık kolu yapmaktadır. Ülkemizdeki Kanatlı Hayvan Birim Yoğunluğu (Kaynak: FAO) Şekil 1 de sunulmuş olup yoğunluğun Marmara ve Ege Bölgesi civarında yüksek olduğu görülmektedir.
Özellikle, Çorum, Kayseri, Afyon ile Bolu İllerimizde üreticiler kooperatif ve şirketleşme yoluyla güçlü birlikler oluşturmuşlardır. Yumurta üretiminde genellikle kapalı alandan daha çok yararlanmayı sağlayan kafes sistemi uygulanmaktadır. (Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı)
Tablo 6. 2002-2008 Yılları Kanatlı Eti Üretimi Ve Fert Başı Tüketim
Yıl
Üretilen Kanatlı Eti
(Ton) Nüfus (Bin) Fert Başı Tüketim (Kg)
2002 726.607 69.000 10,53
2003 905.251 69.400 13.04
2004 914.458 69.800 13,10
2005 979.413 70.100 13,97
2006 934.732 70.300 13,29
2007 1.099.920 70.586 15,58
2008 1.123.132 71.517 15,70
Tablo 7 2002-2008 Yılları Sofralık Yumurta Üretim Ve Tüketimine İlişkin Rakamlar
Yıllar
Yumurta Üretimi
(Milyon Adet) Nüfus (1000)
Fert Başı Tüketim (Adet)
2002 11.555 69.000 167
2003 12.667 69.400 180
2004 11.056 69.800 155
2005 12.052 70.100 169
2006 11.734 70.300 162
2007 12.725 70.586 168
2008 13.191 71.517 165
Not: Kişi başına yumurta tüketimi ihracat miktarı düşüldükten sonra hesaplanmıştır. Kaynak: TÜİK
18
Şekil 1 Türkiye’deki Kanatlı Hayvan Birim Yoğunluğu Haritası
Başarılı yumurta tavukçuluğu öncelikle sağlıklı civciv temini ile başlar. Tesislere getirilen civcivler, civciv kafeslerine alınarak yumurta verebilecek döneme kadar yetiştirilir. Kümes çevresi ve kümes içi önce temizlenmeli ve atıklar mümkün olduğu kadar uzağa götürülmelidir.
Kümes içi ve ekipmanları dezenfekte edilmelidir. Kümesler üretim periyotları arasında en az 1-2 hafta boş bırakılmalıdır. Civcivler gelmeden 24 saat önce kümes sıcaklığı ayarlanmalı, civciv seviyesinde 32-35 ºC derece, kümes sıcaklığı 26-27 ºC derece olmalıdır. Yumurtacı civcivlerin kümes aydınlatılmasında, ilk iki gün tam gün aydınlatma, daha sonra bölgenin enlem durumu, güneş doğuş ve batışı ile mevsimsel olarak gün uzunluğu göz önüne alınarak aydınlatma programı yapılır ve uygulanır. Aydınlatmada kullanılan ampuller yerden 2 metre yükseklikte ve her 15 metrekarelik alana 60 wattlık bir ampul hesaplanmalıdır. 1 metrekarelik alana ışık şiddeti 1 watt’ın altına düşürülmemelidir.
Piliçler 16-18 haftalar arasında büyütme kümesinden yumurtlama kümeslerine veya kafeslerine aktarılmalıdır. Taşıma, karanlık bir ortamda, serin bir zamanda, hayvanlarda stres oluşturmadan, özenle yapılmalıdır. Streslerden etkilenmemeleri için taşınmadan bir süre önce ve sonra vitamin verilmelidir. Piliçler getirilmeden kümes ve ekipmanlar dezenfekte edilmelidir.
Piliçlerin yumurtlama dönemini geçirecekleri kümes sistemleri 3 şekilde olabilir:
1- Yer sistemli (altlıklı)
2- Izgara sistemli (1/3 ü veya 2/3 ü) 3- Kafes sistemli
Ticari tavukçulukta kafes sistemi kümesler çok yaygınlaşmıştır. Bu sistemde her tavuk için 400 cm2’ ye 1 tavuk hesap edilir. Kafes önünde 10 cm yem ve su içme mesafesi bırakılmalıdır.
Kafes sisteminde tavuklar kontrol edilebilir, yem kaybı azdır, altlığa ihtiyaç yoktur, yere yumurtlama problemi olmaz. Kümes birim alanda daha fazla hayvan alır. Fazla dolaşıp enerji
